Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w99 4/1 pp. 7-12
  • Ahnsou Kan Oh Irair Kan Koasoandier Rehn Siohwa

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Ahnsou Kan Oh Irair Kan Koasoandier Rehn Siohwa
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Sapwellimen Siohwa Ahnsou kan oh Irair akan
  • “Ahnsou Lao Kerendohr”
  • ‘Ni Ahnsou me Konehng eh Lelehr’
  • Wiewia kan​—Kaidehn Kapatada Ahnsou kan
  • Likih Siohwa—Koht en “Ahnsou oh Irair en Ahnsou”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
  • Ia Duwen Kokohp en Daniel Eh Kin Kohpada Pwarodohn Mesaia
    Dahme Paipel Uhdahn Padahngki?
  • Momourki Pwoson Sapwellimen Koht Inou Kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2000
  • Siohwa Ketin Mwahngih Duwen Eh Kin Ketin Doarehla Sapwellime kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
w99 4/1 pp. 7-12

Ahnsou Kan Oh Irair Kan Koasoandier Rehn Siohwa

“Ahnsou kan oh irair kan koasoandier rehn Semei sang pein sapwellime manaman, ahpw e sohte mweiong kumwail en ese ahnsou me mepwukat pahn wiawi.”​—WIEWIA 1:7.

1. Iaduwen Sises sapengla ahn sapwellime wahnpoaron peidek kan me kin pid duwen ahnsou?

E soh pahn pwung oh konehng en aramas akan me kin “pahtoulahr oh milahr nan apwal pwehki soahng saut akan me wiewiawi” nan Kristendom oh nin sampah pwon en wapwonki iahd me koasoandi suwed wet pahn imwisekla oh iahd me sapwellimen Koht sampah kapw pwung ehu pahn wiliandi sampah suwed wet? (Esekiel 9:⁠4; 2 Piter 3:​13) Sapwellimen Sises wahnpoaron kan peidek reh mwohnte e pwoula oh pil mwurin e iasada. Peidek pwukat kin pid duwen ahnsou. (Madiu 24:3; Wiewia 1:⁠6) Ahpw, ni Sises ah kihda pasepeng, e sohte mahsanihong irail iaduwen arail pahn kapatada ahnsou kan. Nan ahnsou ehu, e ketikihong irail kilel ehu, oh pil ehu ahnsou e padahkiong irail, ‘Ahnsou kan oh irair kan koasoandier rehn Semei sang pein sapwellime manaman, ahpw e sohte mweiong kumwail en ese ahnsou me mepwukat pahn wiawi.’​—Wiewia 1:⁠7.

2. Dahme kahrehda kitail kak nda me Sises sohte kin ahnsou koaros ese duwen koasoandi en ahnsou en Semeo me pid duwen imwin ahnsou?

2 Edetehn Sises iei Sapwellimen Siohwa Ohl Iehros, e pil sohte kin ahnsou koaros ese duwen en Semeo ahnsou ong sapwellime koasoandi kan. Nan eh kokohp duwen imwin rahn akan, Sises ni lamalam aktikitik mahsanih: “A duwen rahno oh ahnsowo, sohte emen me ese iahd e pahn leledo, oh tohnleng en nanleng kan, pil Sapwellimen Sahmo sohte mwahngih, Sahmohte me mwahngih.” (Madiu 24:36) Sises, ni peren, kin kanengamah, awiawih Seme en kasalehong ih duwen ahnsou me koasoandi suwed wet pahn kamwomwala.a

3. Dahme kitail kak sukuhlikihsang sapwellimen Sises pasepeng kan ong peidek kan me kin pid kupwuren Koht?

3 Ire riau me kitail kin sukuhlikisang iaduwen Sises sapengla peidek kan me pid duwen ahnsou dah me kupwuren Koht pahn pweida. Keieu, Siohwa kin sapwellimanki koasoandi en ahnsou ehu; oh keriau, pein ih kelehpw kin koasoanehdi ahnsou, oh sapwellime ladu kan sohte kak kasik en ese mwowe duwen oaritik kan me pid duwen sapwellime ahnsou kan oh irair akan.

Sapwellimen Siohwa Ahnsou kan oh Irair akan

4. Ia wehwehn lepin lokaia pwukat, “ahnsou” oh “irair kan” ni lokaiahn Krihk me pwarada nan pwuhken Wiewia 1:​7?

4 Ia wehwehn “ahnsou kan” oh “irair akan”? Mahsen en Sises me ntingdier nan pwuhken Wiewia 1:7 kin kawehwehda duwen wehwe riau en ahnsou kan. Lepin lokaia “ahnsou” ni lokaiahn Krihk kin wehwehki “ia uwen reirei en ahnsou,” ahnsou ehu (reirei de mwotomwot). “Irair akan” kin kohsang lepin lokaia ehu me kin pid ahnsou ehu me koasoansoandiehr, irair ehu, de ahnsou, me kin kilelekidier ekei wiewia kan. W. E. Vine koasoiahda duwen lepin lokaia riau pwukat: “Nan pwuhken Wiewia 1:​7, ‘Ahnsou kan oh irair kan koasoandier rehn Semeo sang pein sapwellime manaman’ ahnsou kan (chronos), oh uwen reirei ahnsou pwukat, oh irair kan (kairos), iei ahnsou kan me kin sansalkihda ekei wiewia kan.”

5. Iahd me Siohwa padahkiong Noha duwen sapwellime ahnsou en kasohrehla sampah suwedo, oh pwukoah riau dah kei me Noha kapwaiada?

5 Mwohn Nohliko wiawi, Koht ketin koasoanehdier me sampah suwedo me aramas en tohnleng suwed akan me pwuhriong paliwar en aramas wahdo pahn mourkihte uwen sounpahr 120. (Senesis 6:​1-3) Noha, me kin pwoson Koht, mahki sounpar 480 ni ahnsowo. (Senesis 7:⁠6) Sohte nah seri ahnsowo oh erein sounpar 20 mwuri e pil saikinte naineki seri. (Senesis 5:​32) Sounpahr tohto mwuri, mwurin nein Noha pwutak kan mahla oh pwopwoudihda, ih ahnsou me Koht padahkiong Noha duwen sapwellime kupwur kan me e pahn kasorehla me suwed kan sang nin sampah. (Senesis 6:​9-​13, 18) Edetehn Noha pwukoahki doadoahk kesempwal riau ni ahnsouwo; iei en kauwada warihmwo oh kalohkong aramas akan, ahpw Siohwa sohte kasalehong ih duwen sapwellime koasoandi en ahnsou.​—Senesis 6:​14; 2 Piter 2:⁠5.

6. (a) Iaduwen Noha kasalehda me e kin mweidong Siohwa en koasoanehdi ahnsou kan? (b) Iaduwen kitail kak kahlemengih Noha?

6 Erein sounpahr tohto​—ele sounpar limesek samwa⁠—“Noha eri ahpw kapwaiada mehkoaros me Koht ketin mahsanih.” Noha wia met “ki pwoson,” e sohte ese ahnsou dah Nohlik pahn leledo. (Senesis 6:​22; Ipru 11:7) Siohwa sohte padahkiong ih duwen uhdahn ahnsowo lao wihk ehu mwohnte Nohlik pahn wiawi. (Senesis 7:​1-5) Ahn Noha pwoson Siohwa kin sewese ih en mweidong Koht en koasonehdi ahnsou kan. Oh ia uwen laud en ahn Noha kalahngan, ni ahnsou me Siohwa ketin perehla ih erein Nohlik oh mwurin ah pedoisang nan warihmwo oh kilang sampah mwakelekel ehu! Ki soangen koapworopworohte me duwehte met, kitail soh men pil ahneki soangen pwoson Koht?

7, 8. (a) Iaduwen wehi kan oh wehi kehlail kan nin sampah wiawihda? (b) Ni ahl dahieu me Siohwa ‘koasoanedier mwohn mehkoaros pwungen ahnsou kan oh irair en wasa kan me re pahn koukousoan ie’?

7 Mwurin Nohlik, pali moron en kadaudok en Noha kan kesehla kaudok mehlel en Siohwa. Pwehki re pilahni en kousoanla nan wasa teieu, re uhd tepida kauwada ehu kanihmw oh ehu imwen doulik ong kaudok likamw. Siohwa ketin pilada ahnsowo en kauhdi ahr doadoahk. E ketin kapingada ahr lokaia kan oh “oh sang wasao me e ketin kalipeihrpeseng ong wasa koaros nin sampah.” (Senesis 11:​4, 8, 9) Mwuri, pwihn en aramas kan me kin lokaiahki soahngen lokaia ehute kin wiahla wehi kan, ekei rehrail kin ehuong wehi teikan oh wiahla wehi kan me kin ahneki manaman pohn wehi laud ehu, oh ekei pil kin wiahla wehi kehlail kan me kin kaunda sampah.​—Senesis 10:32.

8 Nin duwen me pahn pahrekiong sapwellime kupwur kan, ekei ahnsou, Koht kin ketin koasoanehdi irepen wehi kan oh ahnsou dahieu me wehi ehu pahn kaunda pein ah wasa de nin duwen wehi kehlail ehu nin sampah. (Senesis 15:​13, 14, 18-​21; Eksodus 23:31; Deuderonomi 2:​17-​22; Daniel 8:​5-7, 20, 21) Ni ahnsou me wahnpoaron Pohl koasoiong ohl loalokong kei en mehn Krihk nan Adens, e kin koasoia duwen sapwellimen Siohwa ahnsou kan oh irair kan: “Koht me ketin kapikada sampah oh audepe . . . e ketin wiahda kadaudok koaros sang rehn ohl tehmen, oh ketikihong irail en koukousoan pohn sampah pwon. Pein ih me koasoanedier mwohn mehkoaros pwungen ahnsou kan oh irair en wasa kan me re pahn koukousoan ie.”​—Wiewia 17:⁠24, 26.

9. Iaduwen Siohwa ‘koasoanehdi ahnsou oh irair en ahnsou kan’ me kin pid nanmwarki kan?

9 Met sohte wehwehki me Siohwa kin pwukoahki de koasoanehdi mehnia wehi kan pahn kalohwehdi wehi teikan. Ahpw, pwehn kapwaiada kupwure kan, e kak ni ahnsou me e ketin kupwurki en kawukihla koasoandi de pil kaunda en wehi kan. Ihme, soukohp Daniel, mwohn e pahn kilang Wehi Kehlail en Papilon ohla oh Medo-Persia uhd wiliandi irail, koasoiahki duwen Siohwa: “E kin ketin koasoanehdi ahnsou oh irair en ahnsou kan; e kin ketin kasapwilada oh kasapwildi nanmwarki kan; iei ih me kin ketikihong aramas ar koahiek oh loalokong.”​—Daniel 2:​21; Aiseia 44:24–45:⁠7.

“Ahnsou Lao Kerendohr”

10, 11. (a) Ia uwen werei mwowe me Siohwa ketin koasoanehdi ahnsowo me e pahn ketin kasaledekihla kadaudok en Eipraam sang kalokolok? (b) Dahme kitail esehki me mehn Israel kan sohte uhdahn wehwehki duwen rahno me irail pahn saledekla?

10 Sounpahr pahepwiki samwa mwowe, Siohwa ketin koasoanehdi pahro me e pahn kasarohdi nanmwarki en Wehi kehlail en Isip oh kasaledekala kadaudok en Eipraam kan sang kaliduhla. Ni ahnsou me Koht kasalehong Eipraam sapwellime kupwur kan, E inoukihong ih: “Kadaudokomw kan pahn keikeiruseli nan sapwen wai ehu; re pahn wiahla lidu wasao oh ale lokolok erein sounpar 400. Ahpw I pahn kaloke wehi me pahn wiahiong irail soahng wet, oh ni arail pahn kohkohlahsang nan sahpwo, re pahn wahsang kepwe tohto.” (Senesis 15:​13, 14) Ni ahnsou me Stipen koasoiong Tohn Mwoalen Kopwung Lapalap duwen poadopoad en mehn Israel ko, e koasoiada duwen sounpar 400 wet: “Eri, ahnsou me Koht pahn ketin kapwaiada sapwellime inou me e ketin wiahiong Eipraam lao kerendohr, riatail akan nan Isip ahpw inenen ngederla mehlel. Kedekedeo, emen nanmwarki ahpw kesepwilda me sehse duwen Sosep ahpw uhd kaunda Isip.”​—Wiewia 7:​6, 17, 18.

11 Parao kapw menet kaliduwihla mehn Israel kan. Moses saikinte ntingihdi pwuhken Senesis, ahpw e sansal me sapwellimen Siohwa inou kan ong Eipraam me doudoula ni lokaia de nting. Ahpw, e mwomwen dahme mehn Israel kan ese, sohte itar ong sewese irail en kapatada ahnsou kan me irail pahn saledeksang ahr kalokolok. Koht mwahngih iahd e pahn ketin kasaledekirailla, ahpw sansal me mehn Israel akan me lellong kalokolok sohte ese duwen ahnsowo. Kitail wadek: “Kedekedeo, nanmwarkien Isip ahpw sipalla, ahpw mehn Israel ko wie lokolokte nan ar mouren kalidu, oh wie sengisengloalki ar men ale sawas. Ngilarail kan leldalahng rehn Koht, Koht eri ketin karonge arail pekipek, oh pil ketin tamanda inou me e ketin wiahiong Eipraam, Aisek oh Seikop. E ketin kupwurehla en mehn Israel ko ar kaliduhla, oh ketin kasalehiong irail pein ih.”​—Eksodus 2:​23-​25.

12. Iaduwen Stipen kasansalehda me Moses nohn mwadangete sang sapwellimen Siohwa ahnsou?

12 Ahn Stipen kousapahl kin kasalehda me mehn Israel kan sohte ese duwen iahd rahno me irail pahn saledekla. E koasoia duwen Moses: “Eri, ni en Moses eh mahkier sounpar pahisek, e ahpw lemehda en tuhwong ienge mehn Israel kan. E kilangada duwen emen irail eh wiakaulahr rehn mehn Isip men. E ahpw kohla sewese oh pelianda mehn Isipo, oh kemehla. E kihkihong me pein nah aramas akan pahn wehwehki me Koht pahn ketin doadoahngki ih en kasaledekirirailla; ahpw re sohte wehwehki.” (Wiewia 7:​23-​25) Sounpar 40 Moses mwekid mwadang sang sapwellimen Koht ahnsou. Stipen kasansalehda me Moses anahne awih pil ehu sounpahr 40 mwohn Koht ‘doare mehn Israel akan.’​—Wiewia 7:​30-​36.

13. Iaduwen atail irair akan kin duwehte irair en mehn Israel akan mwohn irail pitsang Isip?

13 Eri edetehn “ahnsou me Koht pahn ketin kapwaiada sapwellime inou” oh sounpahro koasoanedier sang rehn Koht, Moses oh mehn Israel kan koaros anahne ahneki pwoson. Re anahne awih sapwellimen Siohwa ahnsou, ni sansal irail pil sohte kak kapatada mwowe iahd ahnsowo. Kitail pil kamehlele me kitail pahn pitsang koasoandi suwed wet me kerendohr. Kitail ese me kitail mihmi ni “imwin rahn akan.” (2 Timoty 3:​1-5) Eri kitail soh men kasalehda atail pwoson oh awih sapwellimen Siohwa ahnsou en rahn lapalapo? (2 Piter 3:​11-​13) Eri, duwehte Moses oh mehn Israel akan, kitail pahn koulki koul en kamourala, pwehn kapinga Siohwa.​—Eksodus 15:​1-​19.

‘Ni Ahnsou me Konehng eh Lelehr’

14, 15. Iaduwen kitail esehki me Koht ketin koasoanehdi ahnsou ehu ong sapwellime Ohl en ketido sampah, oh dahme soukohp akan oh pil tohnleng kan mwasamwasahnte?

14 Siohwa ketin koasoanehdier ahnsou ehu ong sapwellime Iehros en ketido sampah nin duwen Mesaia. Pohl ntingihdi: “A ni ahnsou me konehng eh lelehr, Koht ketin poaronehdo Sapwellime Iehros, me ketido oh ipwidi sang lih emen, oh ketiketier pahn Kosonned en mehn Suhs akan.” (Kalesia 4:⁠4) Met kin wiawi pwe sapwellimen Koht inou en pweida me pid duwen ahn Koht pahn kadarodo kadaudok men​—‘Shiloh, oh aramas koaros pahn peikiong ih.’​—Senesis 3:​15; 49:⁠10.

15 Sapwellimen Koht soukohp akan​—pil iangahki tohnleng akan​—kin mwasamwasahnte “irair kan” en ni ahnsou me Mesaia pahn pwarada nin sampah oh aramas dipan akan pahn kak kamourala. “Ong nin duwen komour wet,” Piter mahsanih, “me soukohp ako wiahier rompe oh kalelapakpe, oh kohpadahr duwen kapai wet me Koht pahn ketikihong kumwail. Re song en rapahkihda ahnsawi oh duwen eh pahn leledo; pwe Ngenen Krais me ketiket rehrail ketin idihadahr ahnsou wet ni eh ketin kohpada lokolok kan me Krais pahn ketin lokolongki oh lingan me pahn kohdo. . . . Iei padahk mehlel me pil tohnleng kan kin men iang dehdehkihla.”​—1 Piter 1:​1-5, 10-​12.

16, 17. (a) Ki mehnia kokohp Siohwa ketikihong mehn Suhs akan pwehn sewese mehn Suhs ako nan tepin senturi en kaskasik Mesaia? (b) Iaduwen kokohp en Daniel kamwekid mehn Suhs akan en kasik Mesaia?

16 Ki sapwellime soukohp Daniel​—ohl lelepak men​—Siohwa ketikihong ih kokohp ehu me kin pid duwen “wihk isisek.” Kokohp wet pahn sewese Mehn Suhs akan nan keieun senturi en esehla me pwaradahn Mesaia kerendohr. Kokohpo mahsanih: “Sang ni ahnsou me koasoandien onohnsapahl en Serusalem wiawiher lel ahnsou me Mesaia, kaun me Koht ketin piladahro pahn ketido, wihk 62 wad isuh pahn irepeseng.” (Daniel 9:​24, 25, New World Translation) Sounpadahk kan me sukuhl laud nan pelien lamalam en mehn Suhs akan, Kadolik, oh Prohs, kin pali laud en ahnsou pwungkipene me “wihk akan” me kileldi nan kokohp wet kin wehwehki wihk en sounpahr kan. “Wihk” 69 (wehwehki sounpahr 483) en Daniel 9:​25 tepida nan pahr 455 B.C.E., ni en Nanmwarki en Persia Artaxerxes mweidong Nehmaia en “onohnsapahl kehl en Serusalem.” (Nehmaia 2:​1-8) “Wihk” 69 imwisekihla sounpahr 483 mwuri​—nan 29 C.E., ni ahnsou me Sises papidais oh keiehki ngehn sarawi, oh wiahla Mesaia, de Krais.​—Madiu 3:​13-​17.

17 Kitail sehse ma mehn Suhs akan en tepin senturi ese iahd me sounpahr 483 pahn tepida. Ahpw ni ahnsou me Sohn Sounpapidais tepida ah doadoahk en kalohk, “aramas ako ahpw kin mwelemwelekih ma kaidehn Sohn, Mesaiao; lamalam wet ahpw kin lalaudla nan kapehdirail kan.” (Luk 3:​15) Ekei aramas me semanih Paipel kin lemeleme me dahme aramas pwukat kin kasikasik met iei pwehki kokohp en Daniel. Matthew Henry koasoia duwen iretikitik wet oh e ntingihdi met: “Kitail sukuhliki wasaht . . . me aramas akan kin lemeleme me sang doadoahk en kalohk oh pepdais en Sohn, oh Mesaia, en uhd lemehda me e kereniohng pahn pwarada. . . . kokohp en Daniel en wihk isisek, kereniong pahn pweida.” Nan pwuhken Manual Biblique ni lokaiahn Prans; Vigouroux, Bacuez, oh Brassac koasoia: “Aramas akan ese me wihk isisek me Daniel kohpadahr wia kerekerendohr; sohte me pwuriamweiki rong duwen Sohn Sounpapidais pakairki me Wehin Koht kerendohr.” Emen Mehn Suhs me sukuhl laud, Abba Hillel Silver ntingihdi me “irerekdohn ahnsou kan”, “aramas akan kin kaskasik me Mesaia pahn pwarada mpen sounpar 25 oh 50 C.E. nan tepin pahr en senturi C.E.”

Wiewia kan​—Kaidehn Kapatada Ahnsou kan

18. Edetehn kokohp en Daniel sewese mehn Suhs akan en wehwehkihla iahd Mesaia pahn pwarada, ia mehn kadehde me keieu sansal me kin kadehdehda me Sises iei Mesaia?

18 Edetehn irerekdohn ahnsou kan kin wia mehn doadoahk pwehn sewese mehn Suhs ako en esehki iahd Mesaia pahn pwarada, mehn doadoahk sohte kin sewese mehn Suhs ako pwehn kamehlele me Sises iei Mesaia. Mwotomwot sang sounpahr ehu mwohnte Sises pwoula e ketin keinemwe rehn sapwellime tohnpadahk kan: “Dahme aramas akan kin ndindahki duwen ngehi? Ihs me re kin wiahkin ie?” A irail sapeng, patohwanohng, “Ekei kin patohwan me Sohn Sounpapidais komwi; ekei, me Elaisa; a ekei, me komwi emen soukohp en kawa ko me iasadahr.” (Luk 9:​18, 19) Paipel sohte mahsanih me Sises uhd doadoahngki kokohp en Daniel me pid duwen wihk kan pwehn kasalehda me ih me Mesaiao. Ahpw ehu ahnsou, e mahsanih: “Ahpw mie kadehdepei me laudsang kadehde kan me Sohn wiadahr. Pwehki doadoahk kan me I kin wiewia, oh doadoahk kan me Semei ketin mweidong ie I en wia, mepwukat iei kadehdepei me kin kasalehda me Sahmo me ketin kadariehdo.” (Sohn 5:⁠36) Me mwahusang kasansaldahn irereikdohn ahnsou kan, ahn Sises kalakalohk, ah manaman kan, oh wiewia kan me wiawi ahnsoun e pwoula (rotorotalahn wasa, kahdeng me pereh mwoahl sarawien nan Tehnpas Sarawio teipeseng, sampah rerada) kin wie kadehdepen me ih me Mesaia me pekederodo sang rehn Koht.​—Madiu 27:​45, 51, 54; Sohn 7:​31; Wiewia 2:⁠22.

19. (a) Iaduwen Kristian akan pahn ese me kasohralahn Serusalem kerendohr? (b) Dahme kahrehda tepin Kristian akan me sopohsang Serusalem anahne pwoson laud?

19 Medewehte met, mwurin Sises pwoula, tepin Kristian akan sohte ale ire kan en kapatada ahnsou kan pwehn esehla iahd imwin koasoandi en mehn Suhs akan. Ahpw, ni mehlel, kokohp en Daniel, duwen wihk kan kin koasoia duwen kamwomwalahn koasoandio. (Daniel 9:​26b, 27b) Ahpw met pahn wiawi mwurin imwin “wihk isihsek” (455 B.C.E.–36 C.E.). Met kin wehwehki, me mwurin tepin mehn liki kan wiahla sapwellimen Sises tohnpadahk kan nan 36 C.E., Kristian akan sohte ale ire kan sang irelaud 9 pwehn kapatada ahnsou kan mwurin pahro. Ong irail, wiewia kan, kaidehn irerekdohn ahnsou kan, pahn kasalehong irail me koasoandi en mehn Suhs akan kereniong pahn imwikihla. Wiewia pwuko me Sises kohpadaher tepida pweida sang 66 C.E., ni ahnsou me sounpei kan en mehn Rom mahweniong Serusalem oh mwuri pwurasang kahnimwo. Met kin kihong Kristian lelepek kan me mwasamwasahn nan Serusalem oh Sudea ahnsou mwahu en ‘sopohlahng pohn dohl kan.’ (Luk 21:​20-​22) Pwehki tepin Kristian akan sohte ale kilel kan en kapatada ahnsou kan, irail sehse iahd Serusalem pahn kasohrala. Pwoson kehlail kin sewese irail en mweselsang imwarail kan, mwetuwel kan, doadoahk kan oh pidoi sang nan Serusalem erein sounpar pahieu lao lel karis en sounpei en mehn Rom kan pwurodo nan pahr 70 C.E. oh kasohrehla koasoandi en mehn Suhs akan!​—Luk 19:​41-​44.

20. (a) Iaduwen kitail kak paiekihda mehn kahlemeng mwahu kan en Noha, Moses, oh Kristian akan nan tepin senturi nan Sudea? (b) Dahme kitail pahn sukuhliki nan artikel en mwuri?

20 Duwehte Noha, Moses, oh Kristian akan nan tepin senturi nan Sudea, kitail nan rahnpwukat, kak ni eimah mweidong Siohwa ahnsou kan oh irair kan. Atail pwoson me kitail kin momour ni imwin ahnsou oh me atail pahn kamourala kin wie kerekerendohr kin poasonkihda kaidehn ihte pohn atail kapatada ahnsou kan, ahpw pohn wiewia kan me kin kapwaiada kokohp akan en Paipel. Oh pil, edetehn kitail kin mih nan ketier en Krais, kitail sohte pitsang anahnpen pwoson oh mwasamwasahn. Kitail anahne pousehlahte en mwasamwasahn oh kasikasik wiewia kan me nan Nting en Paipel kan kohpadahr. Met iei oaralap me kitail pahn sukuhliki nan artikel en mwuri.

[Nting tikitik me mi pah]

a Kilang The Watchtower (lokaiahn wai) en August 1, 1996, pali 30-31.

Kousapahl

◻ Dahme Sises padahkiong wahnpoaron kan me pid sapwellimen Siohwa ahnsou oh irair kan?

◻ Ia uwen werei mwowe mwohn Nohliko tepida, me Noha ese iahd me Nohliko pahn tepida?

◻ Dahme kasansalehda me Moses oh mehn Israel akan sohte ese iahd ahr pahn pitsang mehn Isip kan?

◻ Iaduwen kitail kak paiekihda mehn kahlemeng kan me kohsang Paipel me kin pid sapwellimen Siohwa ahnsou oh irair kan?

[Kilel nan pali 8]

Ahn Noha pwoson kahrehong ih en mweidong Siohwa ahnsou kan

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share