Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w99 10/1 pp. 16-21
  • “Soahng Pwukat Koaros Uhdahn Pahn Wiawi”

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • “Soahng Pwukat Koaros Uhdahn Pahn Wiawi”
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Iaduwen Kokohp Pweidahr Ahnsowo oh Pahn Pweida Ni Ahnsou Kohkohdo
  • Irail Me Iang Momour Nan Ahnsowo Ahpw Pahn Kilang Kahn Kamakam Kohwahlap
  • Pil Ehu Pweidahn Kokohpo Pahn Kohdo
  • Kadeik Me Kohkohdo!
  • Komw Pahn Kamourla Ni Ahnsou Koht Kasorehla Aramas Suwed Akan?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1997
  • “Mahsanihong Kiht, Ahnsou Dah Me Mepwukat Pahn Wiawi?”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2013
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
w99 10/1 pp. 16-21

“Soahng Pwukat Koaros Uhdahn Pahn Wiawi”

“Sises eri ketin mahsanihong irail: ‘. . . Soahng pwukat koaros uhdahn pahn wiawi, ahpw kaidehkin imwin sampah met.’”​—MADIU 24:4-6, New World Translation.

1. Iren mehn koasoakoasoi dah me pahn konehng audehda laud atail madamadau?

NI MEHLEL, komw kin nsenohki duwen omwi mour oh duwen rahn akan me pahn lelodo. Eri, ma iei, eri komw pahn iang nsenohki irair ehu me C. T. Russell kin medemedewe laud nan pahr 1877. Russell, me mwuhr kauadahr Watch Tower Society, ntingihada pwuhk me adaneki “The Object and Manner of Our Lord’s Return.” Pwuhk wet mihmi ni pali 64 oh e kin koasoia duwen pwurodohn Sises ni ahnsou kohkohdo. (Sohn 14:3) Ni ehu ahnsou, ahnsou me Sises ketiket pohn Dohl en Olip, wahnpoaron oko idek reh duwen sapwellime sapahldo: “Iahd me mehpwukat pahn wiawi, oh ia kilel en omwi pahn ket nan mwoalomwi [de, “ketido,” King James Version] oh imwin koasoandi wet?”​—Madiu 24:3, NW.

2. Dahme kahrehda iren madamadau tohto mie me sohte kin pwungki dahme Sises ketin kohpada?

2 Komwi ese oh wehwehki sapwellimen Sises pasepengo? Met dierek nan siluh rongamwahu ko. Professor D.A. Carson patohwan: “Irelaud malaulau kei nan Paipel me kin kahrehda uhpene laud sang Madiu 24 oh pil Mark 13 oh Luk 21.” Ih eri doula oh kihong pein ah madamadau ohng ire ko​—me wia pil ehu padahk me uhwong ahn aramas tohto madamadau. Nan erein pahr epwiki samwalahr oko, soangen madamadau pwukat kin wia kasalepen aramas soh pwoson. Aramas lapalap tohto nda me Sises sohte mahsanih mehkan me kitail wadek nan Pwuhken Rongamwahu kan, oh me mahsen oko wehwehpe ahpw wekidekla mwuhr, de ekei nda me sapwellime kokohp kan sohte pweida. Emen sounkawehwehn Pwuhk Sarawi kawehwe Pwuhken Mark ‘ni mwomwen madamadau Mahayana-Buddhist’!

3. Iaduwen Sounkadehdehn Siohwa kan arail doadoahngki sapwellimen Sises kokohpo?

3 Weksang met, Sounkadehde kan en Siohwa, kin pwungki me Paipel me mehlel oh kitail kak koapworopworki audepe, oh met pil iangahki dahme Sises mahsanihong wahnpoaron pahmen me iang ih pohn Dohl en Olip rahn siluh mwohn ah matala. Sangete nan ahnsou en C. T. Russell kohdo, sapwellimen Koht aramas akan kin lalaudla ni arail wehwehkihla wehwehn sapwellimen Sises kokohpo. Nan erein pahr ekei samwalahr oko, The Watchtower kawehwehda mwahu kalaudepen kawehwe ohng kokohp wet. Ke kin koledi mwahu padahko oh kilang mwomwen padahk wet ah doadoahk nan sapwellimomwi mour?a Nna, kitail en kousapahlih kokohp wet.

Iaduwen Kokohp Pweidahr Ahnsowo oh Pahn Pweida Ni Ahnsou Kohkohdo

4. Dahme kak eleleda wahnpoaron oko en idek rehn Sises me pid duwen ahnsou kohkohdo?

4 Wahnpoaron oko wehwehki me Sises iei Mesaia. Kahrehda ni arail rong sapwellime mahsen akan me pid sapwellime pwoula, iasada oh sapwellime sapahldo, irail ele kin mengimengiloalki, ‘Ma Sises pahn pwoula oh ketwei sang kitail, iaduwen a pahn ketin kapwaiada mehkan me kitail patohwan kasik me Mesaia pahn ketin wia?’ Oh pil, Sises mahsanih me Serusalem oh Tehnpas Sarawio pahn ohla. Wahnpoaron akan mwein kin wahpwonki, ‘Iahd me mepwukat pahn wiawi?’ Pwe wahnpoaron akan arail kin songosong wehwehkihla mepwukat irail patohwan idek: “Iahd me mepwukat pahn wiawi, oh ia kilel kan en mepwukat ah pahn wiawi oh me imwi pahn lelehr?”​—Mark 13:4; Madiu 16:21, 27, 28; 23:37–24:2.

5. Iaduwen pweidahn kokohp en Sises nan keieu en senturi?

5 Sises mahsanih me pahn mie mahwen akan, lehk laud akan, soumwahu suwed akan, rerrer en sahpw akan, kailok oh kalokolok en Kristian akan, Mesaia likamw akan, oh ikiparalahn kalohki Rongamwahu en Wehio. Ah mwuri imwi ahpw pahn leledo. Ah mwuri, imwi ahpw pahn leledo. (Madiu 24:4-14; Mark 13:5-13; Luk 21:8-19) Sises mahsanih mepwukat nan tepin pahr 33 C.E. Sounpahr tohto kei mwuri, sapwellime wahnpoaron akan kakehr kilang me soahng kan me pid kokohp wet kin pwaradahr. Ehi, poadoapoad kasalehda me kilel oko pwaradahr nan arail ahnsou, oh kin kohkohlahngehr imwiseklahn koasoandi en mehn Suhs oko me pahn lohdiong nan pehn mehn Rom nan pahr 66-70 C.E. Ia mwomwen met eh wiawi?

6. Irair dah me miehda nanpwungen mehn Rom oh mehn Suhs akan nan pahr 66 C.E.?

6 Nan ahnsou en karakar nan Sudea nan pahr 66 C.E., Zealot en Suhs akan peiong sounsilasil en Rom kei nan ewen kehl me karanih Tehnpas Sarawi nan Serusalem, oh met pil elehdahr kisin moromor tepidahr pwarada nan wasa teikan nan sahpwo. Nan nein Professor Heinrich Graetz pwuhk me oaralap koasoia History of the Jews, e patohwan: “Cestius Gallus, me ah pwukoah kin pahrekiong ahn Kepina en Syria ah pwukoah, kin songen kolokol wahu en sounpei kan en Rom, . . . solahr kak katonehng udial wiewiahn pelianda wehi kan me wiawi wasa kan koaros me kapilpene ih ni a sohte pahn wia mehkot pwe en kauhdi laudlahn wiewia pwukat. Ih eri panginpene nah sounpei kan oh sohpeidi kan me karanih wasao pil pein toukihda nair sounpei kan.” Irail sounpei 30,000 kapilpenehier Serusalem. Ni ahr tepidahr mahwenda, mehn Suhs akan eri tangolong nan kehl akan me karanih Tehnpas Sarawio. “Ni erein rahn limau mehn Rom akan song en pedolong nan kehl en kahnimwo ahpw re kin pwurasang pwehki mwuledek en pelian akan me kohdohsang mehn Sudia kan. Ni kaweneu en rahn, irail eri kak pedolong ohng nan kehl me sallahng ni pali eir en Tehnpas Sarawio.”

7. Dahme kahrehiong medemedewehn sapwellimen Sises tohnpadahk kan wekkihsang pali laud en mehn Suhs teikan?

7 Kitail kak kilang duwen mehn Suhs akan arail pwonopwonkihda dahme lelohng irail, pwehki irail kin lemeleme me Koht pahn ketin pere irail oh arail Kahnimw Sarawio! Sapwellimen Sises wahnpoaron akan alehier mahsen irail en kaleke pwe apwal laud pahn lelohng Serusalem. Sises mahsanih ong irail: “Rahno pahn lelodohng kumwail, me noumwail sounpei kan kapilkumwailkihpene tuhke ihmw keng kan oh irail pahn pidakihkumwailpene oh kamasepwehkih kumwailda sang wasa koaros, oh irail pahn pwakih kumwail oh noumwail seri kan kumwail lau pwupwudiong nan pwehl, oh re sohte pahn luwehki ehu takai en mih pohn ehu.” (Luk 19:43, 44) Ahpw iaduwe, met pahn wahdohng mehla ohng Kristian akan nan Serusalem nan pahr 66 C.E.?

8. Kahpwal dah me Sises kohpada, oh ihs “irail akan me pilipil” me rahn oko anahne kamwotomwotkihla?

8 Ni ahn Sises kihda pasepeng ohng sapwellime wahnpoaron akan pohn Nahna en Olip, e kohpada: “Pwe apwal en rahn ako pahn laudsang apwal koaros sang nin tepin kawa kohdo lel met, pil sohte me pahn duwehte sang met kohla. Ahpw Kauno [“Siohwa,” NW] ketin kamalaulaulahr rahn ako; pwe ma e sohte pahn ketin wia met, sohte aramas emen pahn pitla. A pwehki sapwellime aramas pilipil kan, ihme e ketin kamalaulaukilahr rahn ako.” (Mark 13:19, 20; Madiu 24:21, 22) Eri, rahn oko pahn mwotomwotala oh “me pilipil akan” pahn mourla. Ihs irail pwukat? E sansal me met sohte dokedoke mehn Suhs sapeik kan me dene re kin kaudok ohng Siohwa ahpw kin sohte kamehlele sapwellime Ohlo. (Sohn 19:1-7; Wiewia 2:22, 23, 36) Irail me pilipil nan ahnsowo, iei irail mehn Suhs oh me kaidehn mehn Suhs me kin kamehlele me Sises iei ih me Mesaia oh Sounkomour. Koht ketin piladahr irail pwukat, oh ni Pendekos 33 C.E., E ketin wiahkin iraillahr wehin pali ngehn kapw ehu, “Israel en Koht.”​—Kalesia 6:16; Luk 18:7; Wiewia 10:34-45; 1 Piter 2:9.

9, 10. Ia mwomwen rahn oko en mahwen en mehn Rom oko ah “kamwotomwotala,” oh dahme met imwikihla?

9 Eri iaduwe, rahn oko ah “kamwotala” oh irail me keidi kan oh me pilipil kan nan Serusalem pitila? Professor Graetz dene: “[Cestius Gallus] sohte medemedewe me e kesempwal irail en pousehlahte mahweno oh pelipelian irail akan me men ndandki kommwad oh eri kareireila moromoro nan soangen ahnsou me duwehte met. Ahnsou me ahnsoun keteu pahn mwadang tepida . . . oh kakete irehdihsang sounpei kan en ale arail kisakis en dipwisou kan. Pwehki kahrepe wet, ele e medemedewe me e kesempwal irail en udihsang mahs arail mahwen.” E sohte sansal dahme Cestius Gallus medemedewe ahnsowo, ahpw e sansal me sounpei en Rom akan pweieklahsangehr nan kahnimwo, oh luhsla laud wiawihiongehr mehn Suhs akan.

10 Kommoaldi en mahwen kapwuriamwei wet kihong ahnsou mwahu ohng “uduk”​—me wehwehki sapwellimen Sises tohnpadahk kan me arail mour mihla nan irair keper nan kahnimw en Serusalem​—irail en kak mourla. Poadoapoad ntingihdi me ni ahnsou mwahu tikitik kiset ah langohng irail, Kristian oko mwadangete tangasang nan wasao. Ia uwen me ah wia kasalepen sapwellimen Koht roson en kak mwadang mwahngihada dahme pahn lelodo oh roson en doarehla sapwellime tohnkaudok kan! Ahpw dahme wiawihiong mehn Suhs akan me mihmihte nan Serusalem oh Sudea?

Irail Me Iang Momour Nan Ahnsowo Ahpw Pahn Kilang Kahn Kamakam Kohwahlap

11. Dahme Sises mahsanih me pid duwen “dih wet”?

11 Mehn Suhs tohto pepehm me arail koasoandi en kaudoko, me kin poahsoankihda Tehnpas Sarawio, pahn mihmihte ahnsou werei. Ahpw Sises mahsanih: “Ale kasukuhl sang tuhke me adaneki pik . . . ki mehn kaweid wet: Mwadangete ni ahnsou me rah pwulopwul kan pahn ponsida, kumwail pahn esehki me Ahnsoun Karakar kerendohr. Iei pil pahn duwen kumwail, ni ahnsou me kumwail pahn kilang soahng pwukat koaros pweidahr, kumwail ese me ahnsawi kerendohr, me e nektehn tepida. Mehlel I ndahiong kumwail me dih wet sohte pahn nekila lau soahng pwukat koaros pahn pweida. Lahng oh sampah pahn sohrala ah ahi mahsen akan soh.”​—Madiu 24:32-35, NW.

12, 13. Ia wehwehn lepin mahsen “dih wet” me mie rehn wahnpoaron oko ahnsou me Sises mahsen ong irail?

12 Nan pahr me samwasamwalahngehr pahr 66 C.E., Kristian akan pahn kakehr soangen irair tohto me pahn wiahda kilel en kokohp wet ah pahn pweida​—mahwen akan, duhpek akan, mwekid laud akan me pid kalohki rongamwahu en Wehin Koht. (Wiewia 11:28; Kolose 1:23) Eri, ahnsou dah me imwi ahpw pahn lelodo? Ia wehwehn mahsen en Sises oko ni ah mahsanih met: ‘Dih wet [lokaiahn Krihk: ge·ne·aʹ] sohte pahn nekila’? Sises kin kalapw likwerihki aramas en Suhs me iang momour nan ahnsowo oh kin uhwong ih, iangahki ahr kaun en pelien kaudok: ‘dih suwed oh dih en kamwahl.’ (Madiu 11:16; 12:39, 45; 16:4; 17:17; 23:36, NW) Ihme kahrehda, ahnsou me e ketiket pohn Nahna en Olip, e pil pwurehng mahsanih duwen “dih wet,” e sansal mwahu me e sohte koasoakoasoia irail mehn Suhs akan sang mahs lel met; e pil sohte koasoakoasoia sapwellime tohnpadahk ko, mehnda ma mehlel irail “aramas pilipil kei.” (1 Piter 2:9) Sises pil sohte mahsanih me “dih wet” kin wehwehki aramas ekei me kousoan nan erein lepin ahnsou ieu.

13 Ahpw, dahme Sises kin ketin kupwukupwure iei irail mehn Suhs oko me momour nan ahnsowo oh kin uhwong ih oh pahn lelohng irair suwed oko me pahn wia kilel akan me e mahsanih ong irail. Me pil wia mehn kawehwehpen “dih wet” me mih nan Luk 21:32, Professor Joel B. Green ntingihdi: “Nan kesiluh en Pwuhken Rongamwahu, ‘dih wet’ (oh mahsen akan me rasehng met) kin kalapw dokedoke pwihn en aramas ieu me kin pelianda koasoandi en Koht. . . . [Oh kin doke] aramas ekei me kin keptakai oh kin pohnsewehla koasoandi sarawi kan.”b

14. Soangen ekspiriens dah kan me lelohng “diho,” oh iaduwen me ah wekisang dahme lelohng Kristian akan?

14 Dih suwed me mehn Suhs akan me kakehr kilang kilelo ah pahn pweida pahn pil iang lelohng irair en imwin koasoandi en mehn Suhs. (Madiu 24:6, 13, 14) Oh me pweidahr rehrail! Nan pahr 70 C.E., sounpei en Rom akan pwurodo oh mih pahn epwel kaweid en Titus, sapwellimen Nanmwarki (Emperor) Vespasian ohl. Apwal me lelohng mehn Suhs akan me mihmihte nan kahnimw en Serusalem, e sohte tikitik.c Flavius Josephus, me kadehdehki dahme wiawi mese, ripohtki me dene, ni ahnsou me mehn Rom akan kauwehla kahnimwo, mpen mehn Suhs 1,100,000 mehlahr oh mpen meh 100,000 poarpoaridi oh sellahsang wasao, oh me tohto nanpwungarail pahn mwadangete mehkihla duhpek oh kamala nan kamwadong en pei. E inenen mehlel, kahpwal wet me lelodo nan pahr 66-70 C.E. iei me keieu laud me Serusalem oh pil koasoandi en mehn Suhs akan lelohng sangehr mahs kohkohdo oh pil pahn kohkohla. Ahpw ia uwen met ah wia irair ehu me kasalehda wekpeseng laud nanpwungen mehn Suhs pwukat oh Kristian akan me kin rong oh kapwaiada kehkehlik kan me mih nan kokohp en Sises oh irail eri pedoisang nan kahnimw en Serusalem mwurin sounpei en Rom akan arail kommoal iei sang nan kahnimwo nan pahr 66 C.E.! Irail Kristian keidi “pilipil akan” irail “poadondoarala” oh sohte mehla nan pahr 70 C.E.​—Madiu 24:16, 22, NW.

Pil Ehu Pweidahn Kokohpo Pahn Kohdo

15. Iaduwen atail kak esehki me sapwellimen Sises kokohp pahn pweida ni irail laud ehu mwurin pahr 70 C.E.?

15 Ahpw, me kaidehn iei kaimwisekpen pweidahn kokohpo. Mwohn met, Sises kasalehda me mwurin kahnimwo ah ohla laud, e pahn uhd pwaredo ni mwaren Siohwa. (Madiu 23:38, 39; 24:2) Ih, eri, kasalehda ni sansal nan sapwellime kokohp en pohn Dohl en Olip. Ni ah mahsanihehr duwen lelodohn “Kahn Kamakam Kohwahlap,” e mahsanih me mwurin mwo, Krais likamw pahn pwarado, oh Serusalem pahn mihla pahn nehn wehi kan erein ahnsou reirei. (Madiu 24:21, 23-28; Luk 21:24) Eri, iaduwe? E pahn kakete me eh wehwe laud sang met pahn kohkohdo? Pasepeng mehlel kasalahda me ehi. Ni atail pahn karasalang audepen Kaudiahl 6:2-8 (me ntingda mwurin kahn kamakam me lelohng Serusalem nan pahr 70 C.E.) ohng Madiu 24:6-8 oh Luk 21:10, 11, kitail kak kilang mahwen akan, lehk lapalap oh soumwahu lusulus laud tohto me kitail sosopai ih. Wehwehn laud wet en sapwellimen Sises mahsen kan e tepidahr wiewiawi sangehr ni Mahwen Keieu en Sampah me wiawi nan pahr 1914.

16-18. Dahme kitail kin kasik me pahn pweida mwurin met?

16 Sounpahr eisek pak eisek kei dower powe lau lelodo ahnsou wet, Sounkadehdehn Siohwa kan kin padahki me irair en kokohp akan me pweipweida nan ahnsou wet kin wia kilelepen me “Kahn Kamakam Kohwahlap” pahn uhdahn lelodo. “Dih” suwed en ahnsou wet pahn kilang kahn kamakamo. E mwomwen me pahn mie mehkot me pahn wia kilel en tepin kokohp (uhwongadada kaudok likamw) me rasehng ahn Gallus tapiada kahn kamakam ni ah uhwong oh mahweniong Serusalem nan pahr 66 C.E.d Eri, meleileidihieu pahn mie, ah mwuri, imwio ahpw pahn lelodo​—oh met pahn pahrekiong imwilahn mahwen me wiawi nan pahr 70 C.E.

17 Sises ketin mahsanih duwen Kahn Kamakam Kohwahlap me pahn kohkohdo mwotail ni ah mahsanih: “Mwurin apwal laud en rahn oko, [ohlahn sarawi likamw] ketipin pahn mwadang rotala, oh maram sohla pahn linge, oh usu kan pahn pwupwudihsang nanleng, oh manaman en nan wehwe kan pahn mwekidada sang nan deurail kan. Ah ih ahnsowo me kilel en Nein-Aramas eh pahn ketiket kohdo pohn depwek en pahn lahng kan ni roson oh lingaling lapalahpie.”​—Madiu 24:29, 30, NW.

18 Kahrehda, pein Sises mahsanih me “mwurin kahn kamakam en rahn oko,” audepen pahn lahng kan pahn mwekidada. (Tehk Soel 2:28-32; 3:15.) Met pahn kapwuriamwei oh kamasepwehk ohng aramas akan me kin sapeikiong Koht oh kahrehda irail pahn “sengiseng.” Me tohto pahn “lipwongmaski ahr masepwehk, ni ar pahn awiawih mehkan me pahn wiawihong sampah pokon.” Ahpw, Kristian mehlel akan sohte pahn iang ahneki irair en pepehm pwukat! Irail ‘pahn uhda oh sarada, pwe komourparail kerendohr.’​—Luk 21:25, 26, 28.

Kadeik Me Kohkohdo!

19. Dahme kitail pahn esehki ahnsoun pweidahn karasaras en sihpw oh kuht kan?

19 Tehk kanahieng pwe Madiu 24:29-31 kohpadahr me (1) Nein-Aramas kohkohdo, (2) pwarodo wet pahn mih nan lingan, (3) tohnleng kan pahn iang Ih, oh (4) keinek koaros en sampah pahn kilang Ih. Sises pwurehng kapwurehiong oh koasoia irair pwukat nan sapwellime karasaras en katohrepeseng en sihpw oh kuht. (Madiu 25:31-46) Kahrehda, kitail kak koasoia me karasaras wet kin doke ahnsou me pahn kohdo mwurin Kahn Kamakam Kohwahlap, ahnsou me Sises pahn ketido iangahki sapwellime tohnleng kan oh Ih eri ketidiong pahn sapwellime mwoalen kadeik. (Sohn 5:22; Wiewia 17:31; tehk 1 Nanmwarki 7:7; Daniel 7:10, 13, 14, 22, 26; Madiu 19:28.) Ihs irail akan me pahn ale kadeik, ah ia pahn imwirail? Karasaras kasalehda me Sises pahn ketkihong sapwellime petehk ohng wehin sampah koaros, likamwete wehi pwukat kin tohrekpene mwohn sapwellime mwoalen kadeik en lahng.

20, 21. (a) Dahme pahn wiawihiong sihpw akan nan sapwellimen Sises karasaraso? (b) Dahme kuht akan pahn lelohng ni ahnsou kohkohdo?

20 Ohl oh lih akan me rasehng sihpw pahn katohrohrlahng pali maun en Sises me kin wehwehki me e ketin pwungkin irail. Pwekida? Pwehki irail pwukat kin doadoahngki arail ahnsou mwahu oh kin kadek ohng rien Sises akan​—irail Kristian keidi kan, me pahn iang Krias mih nan sapwellime wehi nanleng. (Daniel 7:27; Ipru 2:9–​3:1) Oh pil paipaiante iren karasaras wet, irail Kristian akan me rasehng sihpw meh rar kei kin kasawihada ihs rien Sises oko oh irail kin utungada arail doadoahk. Imwilahn met, irail me rasehng “pokon kalaimwun” kin ahnekiehr koapworopwor ieu me poasoankihda iren Pwuhk Sarawi kan me re kin pitsang “Kahn Kamakam Kohwahlap” oh iang pedolong nan Paradais nin sampah me pahn mih pahn kaweid oh epwel sang Wehi Koht.​—Kaudiahl 7:9, 14; 21:3, 4; Sohn 10:16.

21 Ahpw iaduwen met ahn nohn weksang dahme pahn wiawihong irail akan me rasehng kuht! Madiu 24:30 karasahda me iang pahn “sengiseng” ni ahn Sises ah ketido. Oh e konehng irail en wia met pwe e dehde me irail kin soikala rongamwahu en Wehio, oh kin uhwong sapwellimen Sises tohnpadahk kan oh kin perenki sampah wet me pahn mwadang sohrasang. (Madiu 10:16-18; 1 Sohn 2:15-17) Pein Sises​—me pahn ketin kasawihada ihs irail akan me wia kuht​—kaidehn sapwellime tohnpadahk kan me pahn wia met. E mahsanih duwen irail me rasehng kuht kan: “Irail pwukat ahpw pahn kohlahng nan mehla soutuk.”​—Madiu 25:46, NW.

22. Iawasa nan sapwellimen Sises kokohpo me kitail anahne kalaudehla atail petehk keneineiong?

22 Atail kekeirada ohng wehwehkihla kokohp wet en Madiu irelaud 24 oh 25 wia mehkot kaperen. Ahpw mie wasa nan kokohp en Sises wet me konehng mehlel kitail en wia petehk keneinei ohng​—‘Sansal Kansensuwed Likemisiko me pahn uhda nan wasa sarawio.’ Sises pahngoangki sapwellime kan en doadoahngki arail loalokong pwe irail en kasawihada oh irail onopada en mwekid ni pwung. (Madiu 24:15, 16) Dahkot “Sansal Kansensuwed Likemisik”? Ahnsou dah me e kesihnenda nan wasa sarawi? Oh ia mwomwen atail mour en ahnsou wet oh mour en ahnsou kohkohdo kin pidada met? Oaralap en mwurin met pahn koasoia ire wet.

a  Kilang artikel kan en onop nan Watchtower [lokaiahn wai] en February 15, 1994; October 15 oh November 1, 1995; oh August 15, 1996.

b  G. R. Beasley-Murray me wia ohl loalokong en Wehin England koasoia: “Lepin pwuloi ‘dih wet’ sohte pahn wia kahpwal ehu ohng sounkawehwe kan. Mehlel me lepin lokaia genea ni lokaia en Krihk en mahso kin wehwehki ipwidi, neitikihdi, oh keirada, . . . nan [Krihk Septuagint] e kin kalapw kawehwehdi sang lepin lokaiahn Ipru dôr, me wehwehki mahla, pahr akan en mouren aramas de aramas ekei me momourpene nan erein ahnsou ehu. . . . Ni lepin lokaia wet ah doadoahk ong irair en Sises e kin wah wehwe riau: ni keieu en irair, e kin doke irail aramas akan me iang patopato nan sapwellime ieias; keriau, en wehwe kin elehda akpwung laud.”

c  Professor Graetz nda nan pwuhk me oaralap koasoia History of the Jews me mehn Rom ekei pak kin kemehla kalapwuhs 500 nan ehu rahn. Ekei mehn Suhs teikan me kin poaridi, pehrail akan kin lopsang ah irail eri mweimwei ong irail en pwurala nan kahnimwo. Soangen irair dah me kadirehla wasao? “Mwohni sohla ah kesempwal pwe e sohla kak pwainda pilawa. Aramas akan kin wiahkihda peilau nanial akan pwehki soangen kisin mwenge me ke pahn kilangete kasautiki kang, oh pil soahng sohte katepe kan me konehngete lekidekiong kidi kan. . . . Pwehki mwadangete tohtohla paliweren aramas mehla kan me onohn kohwei pohn pwehl e kin kasaminehla kisinieng me aramas esiesinengki nan ahnsou en karakaro oh kasoumwahu oh me tohto mehkihla soumwahu, duhpek oh ekei kamala.”

d  Artikel en mwuhr kin koasoia duwen kahpwal me pahn leledo ni ahnsou kohkohdo.

Ke Tamanda?

◻ Pweidahn kokohp dah me wiawi nan senturi keieu me pid Madiu 24:4-14?

◻ Nan mwehin wahnpoaron kan, ia mwomwen rahn oko ahr kamwotomwotala oh aramas akan mourla nin duwen kokohp me pid Madiu 24:21, 22?

◻ Dahme kin wia irair kesempwal akan me pid “diho” me koasoipe mie nan Madiu 24:34?

◻ Dahme kitail esehki me kokohp me wiawi pohn Nahna Olip pahn mie ehu wehwe tohrohr oh laud sang me pweidahr mahso?

◻ Iahd oh ia mwomwen karasaras me pid sihpw oh kuht pahn wiawi?

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share