“Kisakis Kan Me Mih Rehn Ohl Akan” Pwehn Apwalih Sapwellimen Siohwa Sihpw Kan
“Ni eh ketidalahng wasa ile kan, e ketiki kohda me seldi ngedehrie, oh ahpw ketin kamwerehdiong pohn aramas akan sapwellime kisakis kan me mih rehn ohl akan.”—EPISOS 4:8, New World Translation.
1. Dahme sister Kristian men koasoiahki duwen elder kan nan eh mwomwohdiso?
“KALAHNGANKI amwail kin nsenohkin kiht. Amwail kin pohkomwokomwiong kiht, amwail limpoak, oh amwail nseno kin uhdahn mehlel. Kumwail kin ahnsou koaros men rong kiht oh ehukihong kiht mahsen kan sang nan Paipel me kin kakehle kiht. I kapakapki me I sohte pahn isanekin kumwail.” Ih met me emen sister ntingihlahng rehn elder kan nan ah mwomwohdiso. E sansal me limpoak me Kristian sounsilepe nseno kan kin kasalehda kin kamwekid mohngiong en sistero.—1 Piter 5:2, 3.
2, 3. (a) Nin duwen me ntingihdi nan pwuhken Aiseia 32:1, 2, iaduwen elder limpoak kan kin apwaliahda sapwellimen Siohwa sihpw kan? (b) Ni ahnsou dah me elder men kin rasehng kisakis ehu?
2 Siohwa ketikihda elder kan pwehn apwalih sapwellime sihpw kan. (Luk 12:32; Sohn 10:16) Siohwa kin ketin kesempwaliki sapwellime sihpw kan—ni mehlel, e inenen kesempwalikin irail, me kahrehong en pwainkinirailda ntahn kesempwal en Sises. Ihme, e sohte kapwuriamwei, me Siohwa kin kupwurperenda ni ahnsou me elder kan kin apwalih ni keneinei sapwellime sihpw kan. (Wiewia 20:28, 29) Tehk duwen kokohp me pid elder pwukat, de “soupeidi” pwukat: “Emenemen irail pahn rasehng wasahn rukusang kisinieng oh melimel. Re pahn rasehng piletik kansenamwahu kan me kin tangatang nan wasa karakar kan, oh mwetehn paipalap ehu nan sapwtehn.” (Aiseia 32:1, 2) Ehi, elder kan anahne pere, kakommoale, oh kamweit sapwellimen Siohwa sihpw kan. Elder kan me kin ni limpoak apwalih sihpw kan pahn nantiong en kapwaiada dahme Koht kupwurki ren wia.
3 Paipel kin koasoiahki soahngen elder pwukat “kisakis kan me mih rehn ohl akan.” (Episos 4:8, NW) Ni ahnsou me komw kin medewehda duwen kisakis ehu, komw kin medewehda mehkot me emen kin kihwei pwehn kaitarala anahn ehu de wahdo nsenamwahu ong meno me ale kisakiso. Elder men kak rasehng kisakis ehu ni ahnsou me e kin doadoahngki ah koahiek kan en kihda sawas me anahn oh kin wahdo nsenamwahu ong sihpw kan. Iaduwen e kak wia met? Pasepeng en peidek wet me diarekda nan mahsen kan en Pohl nan Episos 4:7-16, oh met kin kapinga en Siohwa nsenohki sapwellime sihpw kan.
“Kisakis kan me mih rehn Ohl akan”—Sang Iawasa?
4. Ni pweidahn pwuhken Melkahka 68:18, ni ahl dahieu me Siohwa ‘ketidahla powe wasa ile,’ oh ihs irail me aleier “kisakis kan me mih rehn ohl akan”?
4 Ni ahnsou me Pohl doadoahngki lepin lokaia ko “kisakis kan me mih rehn ohl akan,” e kin mahsanih dahme Nanmwarki Depit ntingihdi, me mahsanihki duwen Siohwa: “E ahpw ketidahla powe wasa ile, ketikidahla me lohdi ngeder; e ketin aleier kisakis kan me mih rehn ohl akan.” (Melkahka 68:18, NW) Mwurin mehn Israel kan mihmihki nan Sapwen Inou erein sounpar kei, Siohwa, ni karasaras, “ketidahlahng” Nahna Saion oh wiahkihla Serusalem poasen kaun en wehin Israel oh Depit me wia ah nanmwarki. Ahpw ihs me “kisakis kan me mih rehn ohl akan”? Irail iei ohl akan me selidi erein lohdi en sahpwo. Ekei me selidi pwukat mwuri kohieng mehn Lipai kan pwehn sewesehki doadoahk ni Impwal Sarawio.—Esra 8:20.
5. (a) Iaduwen Pohl kasalehda me Melkahka 68:18 pahn pweida nan mwomwohdiso en Kristian? (b) Ni ahl dahieu Sises ‘ketidalahng wasa ile kan’?
5 Nan sapwellime kisinlikou ong mehn Episos kan, Pohl kasalehda me mahsen kan en sounmelkahkao kin pweida laud nan mwomwohdisohn Kristian. Ni ah pwurehng koasoia Melkahka 68:18, Pohl ntingihdi: “Emenemen kitail koaros aleier kalahngan tohrohr ehu, nin duwen kupwur sapan en Krais me e ketikihong kitail. Duwen Pwuhk Sarawi eh mahsanih: ‘Ni eh ketidalahng wasa ile kan, e ketiki kohda me selidi ngedehrie, oh ahpw ketin kamwerehdiong pohn aramas akan sapwellime kisakis kan me mih rehn ohl akan.’” (Episos 4:7, 8, NW) Wasaht Pohl kin kadoadoahkihong melkahka wet Sises nin duwen wiliepen Koht. Sises “kalowehdi sampah” sang ni ah mour lelepek. (Sohn 16:33) E pil powehdi mehla oh Sehdan sang ni en Koht kaiasada ih sang mehla. (Wiewia 2:24; Ipru 2:14) Nan pahr 33 C.E., Sises me iasadao “ketidahla wasa ileile nanleng”—ileile sang tohnleng kan koaros. (Episos 4:9, 10; Pilipai 2:9-11) Nin duwen emen me kana, Sises alehsang rehn imwintihtio “me selidi kan.” Iaduwen?
6. Tepiada nan Pendekos 33 C.E., iaduwen Sises me ketidalahr tepiada, ni karasaras, kulih imwen Sehdan, oh dahme e wia ong irail me “sensel” kan?
6 Ni ahnsou me Sises ketiket nan sampah, e kasalehda sapwellime manaman pohn Sehdan ni ah kapitala irail ko me mih pahn manaman en ngehn saut kan. Met kin rasehng en Sises pedolong nan imwen Sehdan, saliehdi ih, oh adihasang ah kepwe kan. (Madiu 12:22-29) Medemedewe met, ni ahnsou me Sises iasada oh kohiengehr ‘manaman koaros en lahng oh sampah,’ ia uwen kehl e pahn sapwellimaneki ni ahnsowo oh e kakehr adihasang mehkan me ni ahnsouwet mih pahn manaman en Sehdan! (Madiu 28:18) Tepisang nan Pendekos 33 C.E., Sises me ketin iasadahro, nin duwen ah wia wiliepen Koht, tepidahr adihasang mehkan nan imwen Sehdan ni ahnsou me e ‘wahsang irail me selidi kan’—aramas akan me ahnsou werei mihlahr pahn kanaudok en dihp oh mehla oh mihlahr pahn manaman en Sehdan. “Irail me selidi pwukat” me pilidahr en wiahla “sapwellimen Krais ladu kan, oh wia kupwuren Koht ki mohngiongarail unsek.” (Episos 6:6) Imwilahn met, Sises pahn kapitirail sang pahn manaman en Sehdan oh, sang ni ah wilian Siohwa, ketikihong mwomwohdiso irail pwukat nin duwen “kisakis kan me mih rehn ohl akan.” Medewehla en Sehdan lingeringer ni ahnsou me Sises adihasang irail me mih pahn ah manaman mwohn mese!
7. (a) Soahngen doadoahk dah kan irail me wia “kisakis kan me mih rehn ohl akan” kin wia nan mwomwohdiso kan? (b) Dahme Siohwa kihong ohl koaros me kin papah nin duwen elder kan?
7 Komw kin diarada soahngen “kisakis kan me mih rehn ohl akan” nan mwomwohdiso nan rahnwet? Ni mehlel, ehi! Kitail kin diarada arail kin papah nin duwen elder kan, oh re kin doadoahk kehlail nin duwen ‘sounkalohk kan, sounsilepe kan, oh sounpadahk kan’ nan mwomwohdiso 87,000 samwa en sapwellimen Koht aramas kan nan sampah pwon. (Episos 4:11) Sehdan pahn perenki ma ohl pwukat pahn wiekauwe sapwellimen Siohwa sihpw kan. Ahpw kaidehn ih kahrepe wet me Koht ki Krais ketikihong mwomwohdiso ohl pwukat. Ahpw, Siohwa ketikihda ohl pwukat ong kamwahupen mwomwohdiso, oh ohl pwukat pwukoahki ong Koht sihpw kan me e ketikihong irail en apwalih. (Ipru 13:17) Ma komw kin papah nin duwen elder men, eri Siohwa ketikihonguhkehr ahnsou mwahu en kasalehda me komw wia kisakis ehu, de kapai ehu, ong riomw kan ni pali ngehn. Komw kak wia met ni omw pahn kapwaiada pwukoah kesempwal pahieu.
Ni Ahnsou me Mie Anahnepen “Kapwungala”
8. Ni ahl dah kei kitail anahne kapwungpwungla ekei pak?
8 Keieu, “kisakis kan me mih rehn ohl akan” kin kohda “pwehn kapwungala sapwellimen Koht aramas akan,” Pohl mahsanih. (Episos 4:12) Lepin lokaiahn Krihk me kin kawehwe “kapwungala” kin wehwehki “kapahrekiong” mehkot. Nin duwen aramas soh unsek kan, kitail koaros anahne en kapwungpwungla ekei ahnsou—kitail anahne en kapwungala atail madamadau, lamalam, de wiewia pwehn “kapahrekiong” madamadau oh kupwuren Koht. Siohwa ni limpoak ketikihda “kisakis kan me mih rehn ohl akan” pwehn sewese kitail en kapwungala wasa kan me anahn. Iaduwen re kin wia met?
9. Iaduwen elder kan kak kapwungala emen me sapwungala?
9 Ekei pak, mie me kin peksawas rehn elder men en sewese sihpw men me sapwungalahr, ahpw ele ‘sohte wehwehkihda ah sapwungo.’ Iaduwen elder men kak sewese ih? Kalesia 6:1 mahsanih: “Kumwail kapwungala ih oh wia ni ahl ehu me sohte mihmi ni irair kansensuwed.” Ihme kahrehda, ni ahnsou me elder men kin kihda kaweid, e sohte pahn lipwoare me wiahda sapwungo de doadoahngki lokaia lemei kan. Kaweid me e kihda anahne en kangoange aramaso, kaidehn en “kamasakih.” (2 Korint 10:9; pil kilang Sohp 33:7.) Aramaso me wiahda sapwung ele namenekiehr met, ihme silepe limpoak men pahn liksang kamworusala aramaso. Ni ahnsou me eldero kihda kaweid, mendahki ma met pil kaweid kehlail, oh e sansal me e kin mwekidiki oh kihda kaweid wet ni limpoak, met uhdahn pahn kapwungala madamadau de wiewiahn me wiahda sapwungo, oh eri e pahn kapwurehdo ih.—2 Timoty 4:2.
10. Kapwungala meteikan kin pidada dah?
10 Ni ah ketikihda “kisakis kan me mih rehn ohl akan” pwehn kapwungkitailla, Siohwa kin ketin kupwurki me elder kan en kihda mehn kommoal ni pali ngehn oh ren warohng sapwellime aramas akan en kahlemengih. (1 Korint 16:17, 18; Pilipai 3:17) Kapwungala meteikan sohte kin ihte pidada kapwungala irail ko me wiahda sapwung ahpw kin pil sewese me lelepek kan en tengediongete nan ahl me pwung.a Nan rahnwet, pwehki kahpwal tohto kin kak kamworusala me tohto, ihme kahrehda re anahne mehn kangoang pwe ren tengediong ahl me pwung. Ekei ele anahne sawas ni limpoak pwehn kainene arail madamadau en pahrekiong sapwellimen Koht madamadau. Karasepe ehu, ekei Kristian lelepek kan kin pepeiong pepehm kan me dene re sohte itar de sohte kateperail. “Aramas nsensuwed” pwukat ele pahn lemeleme me Siohwa sohte poakohng irail oh me Siohwa sohte kupwurki uwen arail nannanti en papah ih. (1 Deselonika 5:14) Ahpw elen madamadau wet sohte kin pahrekiong ia uhdahn sapwellimen Koht pepehm ong sapwellime tohnkaudok kan.
11. Dahme elder kan kak wia pwehn sewese irail me kin pepeiong pepehm kan me dene sohte kateperail?
11 Elder kan, dahme kumwail kak wia pwehn sewese soahngen aramas pwukat? Ni kadek, ehukihong irail mehn kadehde kan sang nan Paipel me Siohwa kin nsenohki emenemen sapwellime ladu kan oh kamehleleiong irail me iren Paipel pwukat kin kadoadoahkohng pein irail. (Luk 12:6, 7, 24) Elder kan kak sewesekin irail en kilang me pein Siohwa kin ketin ‘kei iraildohng reh’ pwe irail kak papah ih, oh met kasalehda me e mwahngih uwen kesempwalparail. (Sohn 6:44) Kamehleleiong irail me re sohte kelehpw—sapwellimen Siohwa ladu lelepek tohto kin pil ahneki soahngen pepehmohte. Mie pak me soukohp Elaisa inenen nsensuwedla me kahrehong en men mehla. (1 Nanmwarki 19:1-4) Ekei Kristian keidi kan nan tepin senturi kin pehm me pein mohngiongarail kin ‘kadeikada’ irail. (1 Sohn 3:20) E kin wia mehn kamweit ehu en ese me irail me lelepek kan ni mwein Paipel ahneki “pepehm kan me duwehte atail.” (Seims 5:17) Komw pil kak kousapahlih rehrail artikel kan nan makasihn en The Watchtower oh Awake! me kin kangoange aramas akan me nsensuwed. Omw nannanti ni limpoak en kasapahldo koapworopwor en soahngen aramas pwukat sohte pahn rirasang mwohn silangen Koht me ketikihda komwi nin duwen “kisakis kan me mih rehn ohl akan.”—Ipru 6:10.
“Kakairada” Sihpw kan
12. Ia wehwehn “kakairada paliwar en Krais,” oh ia mehn kapiro me pahn kakairada sihpw kan?
12 Keriau, pwais en “kisakis kan me mih rehn ohl akan” iei en “kakairada paliwar en Krais.” (Episos 4:12) Pohl wasaht kin doadoahngki lokaiahn karasaras. “Kakairada” kin katamando kauwada ihmw, oh “paliwaren Krais” kin wehwehkihong aramas—tohnmwomwohdisohn Kristian me keidi kan. (1 Korint 12:27; Episos 5:23, 29, 30) Elder kan anahne en sewese riarail Kristian kan en kekeirada kehlailla ni pali ngehn. Arail mehn akadei iei ‘kamwahwihala, kaidehk en kauwehla’ sihpw kan. (2 Korint 10:8) Mehn kapiro me pahn kakairada sihpw kan iei limpoak, pwe “limpoakte me kin kamwahwihkitailla.”—1 Korint 8:1.
13. Ia wehwehn “wehwehki irair akan en meteikan,” oh dahme kahrehda e kesempwal elder kan en wehwehki irair akan en meteikan?
13 Ehu irair en limpoak me kin sewese elder kan en kakehlakada sihpw kan iei sang arail kin wehwehkin ahn sihpw irair akan. Wehwehki irair akan kin wehwehki me emen kak ahneki pepehm me mih rehn meteikan—en nantiong wehwehki lamalam kan oh pepehm kan en aramas teikan, oh pohnese arail luwet kan. (1 Piter 3:8) Dahme karehda e kesempwal elder kan en wehwehki irair akan en meteikan? Mwohn mehkoaros pwehki Siohwa—meno me ketikihda “kisakis kan me mih rehn ohl akan”—kin wia Koht emen me kin wehwehki irair en aramas akan. Ni ahnsou me sapwellime ladu kan kin lokolok de medekla, e kin ketin iang irail pehm arail medek kan. (Eksodus 3:7; Aiseia 63:9) E kin pohnese arail luwet akan. (Melkahka 103:14) Eri, iaduwen elder kan kak wehwehki irair akan en meteikan?
14. Ni ahl dah kei elder kan kak wehwehki irair akan en meteikan?
14 Ni ahnsou me emen me nsensuwed kin kohla rehn elder kan, re kin rong oh pohnese pepehm en menet. Re kin song en wehwehkihla tiahk en sahpw me riarail Kristian kohsang ie, ah irair akan, oh ah mour. Eri, ni ahnsou me elder kan kin kihda sawas en kakehl sang Pwuhk Sarawi, aramaso pahn mengeiki peikiong kaweid wet pwehki e kohsang rehn elder kan me kin uhdahn wehwehkin irail oh nsenohkin irail. (Lepin Padahk 16:33) Ma elder kan kin wehwehki irair akan en meteikan, re pahn pohnese luwet en meteikan oh en meteikan pepehm me kin kohsang met. Karasepe ehu, ekei Kristian pwerisek kan ele pahn nsensuwedla pwehki re solahr kak papah laud Koht, ele mwein pwehki re mahla de soumwahuda. Ni pali teio, ekei ele anahne mehn kangoang pwehn kamwahuwiala arail kalohk. (Ipru 5:12; 6:1) Ma elder kan kin wehwehki irair akan en meteikan, re pahn “koasoi kansenamwahu kan” me pahn kakairada meteikan. (Eklesiasdes 12:10) Ni ahnsou me sapwellimen Siohwa sihpw kan kin kakairada oh mwekidkihda met, arail limpoak ong Koht pahn kamwekid irail en wia uwen me re kakohng koaros en papah ih!
Ohl akan Me Kin Kekeirada Miniminpene
15. Ia wehwehn “ehupene ni minimin en pwoson”?
15 Kesiluh, “kisakis kan me mih rehn ohl akan” kin kohda pwe “kitail koaros pahn ehupene ni minimin en pwoson oh ni marainkihla mehlel Sapwellimen Koht Iehros.” (Episos 4:13) Lepin lokaiao “ehupene ni pwoson” kin wehwehkihong miniminkihpene kaidehn ihte padahk kan ahpw pil miniminpenehn irail me pwoson kan. Eri, met, iei ehu kahrepe Koht ketin ketikihong kitail “kisakis kan me mih rehn ohl akan”—pwehn kekeirada miniminpene nanpwungen sapwellime aramas akan. Iaduwen re wia met?
16. Dahme kahrehda e kesempwal elder kan en kolokolte minimin nanpwungarail?
16 Mwohn mehkoaros, re anahne en kolokolte minimin nanpwungarail. Ma sounsilepe kan kin saminimin, re sohte kak apwalih mwahu sihpw kan. Re pahn kak doadoahngki mwahu arail ahnsou oh apwalih sihpw kan ma re sohte pahn doadoahngki arail ahnsou ong mihding de akpwung reirei kan me sohte anahn ong mehkan me sohte kesempwal. (1 Timoty 2:8) Elder kan sohte pahn wiahkihte ehu pwungkihpene ire koaros me re kin koasoiapene, pwehki irail ohl kei me ahneki irair kan me wekpeseng. Miniminpene sohte kin irehdi irail ren ahneki madamadau kan me wekpeseng de pil kasalehda madamadau pwukat ni ahl ehu me toupahrek ni ahnsou me re kin koasokoasoipene. Elder kan kin kolokolte arail miniminpene ni arail kin, ni wahu, rong dahme emenemen kin nda ni soh kadeik. Emenemen elder anahne pahsan oh utungada koasoandi en pwihn en elder kan, ma pilipil me re wiahdahr sohte pahn uhwongada kosonned en Paipel. Ahneki ngehnin pahsan kin kasalehda me irail ahneki kaweid en “erpit sang powe,” me kin wahdo “meleilei oh soanamwahu.”—Seims 3:17, 18.
17. Iaduwen elder kan kak utungada minimin nan mwomwohdiso?
17 Elder kan kin pil pehmitikiong utungada minimin nan mwomwohdiso. Ni ahnsou me irair kan me kin kahrehda saminimin—duwehte lipahned, kauwe meteikan, de akamai—kin wiawi oh kauwehla popohl nan mwomwohdiso, re kin mwadang kihda kaweid kan. (Pilipai 2:2, 3) Karasepe ieu, elder kan ele mwein pahn ese ekei aramas nan mwomwohdiso me kin kauwe meteikan de liderewes. (1 Timoty 5:13; 1 Piter 4:15) Elder kan pahn song en sewese aramas pwukat en wehwehki me arail wiewia kan kin uhwong dahme kitail me sukuhlikihsang rehn Koht oh pein emen emen kitail pahn anahne “pein wah eh wisik.” (Kalesia 6:5, 7; 1 Deselonika 4:9-12) Irail elder kan pahn doadoahngki iren Paipel kan oh kawehwehda me Siohwa kin mweidong pein kitail en doadoahngki atail nsen mwakelekel, oh sohte emen rehtail kak kadeik meteikan duwen irair pwukat. (Madiu 7:1, 2; Seims 4:10-12) Pwehn miniminiong atail papah Siohwa, irairen likilik oh wahu pahn mihmi nan mwomwohdiso. Eri, ni ahnsou me elder kan pahn kihda kaweid kan sang Paipel ni ahnsou me konehng, “kisakis kan me mih rehn ohl akan” pahn kak sewese tohnmwomwohdiso kan en kolokolte ahr popohl oh miniminpene.—Rom 14:19.
Perehla Sihpw kan
18, 19. (a) “Kisakis kan me mih rehn ohl akan” kin pere kitail sang ihs? (b) Keper dahieu me sapwellimen Siohwa sihpw kan anahne ale perepe mwahu, oh dahme elder kan kak wia pwehn pere sapwellimen Siohwa sihpw kan?
18 Kapahieu, Siohwa kin kihda “kisakis kan me mih rehn ohl akan” pwehn perehla kitail sang “wekiwekidengkiseli angin padahk en aramas widingan akan me kin pitihediong aramas teikan nan ar padahk likamw.” (Episos 4:14) Lepin lokaia “pitihdi” ni lokaiahn Krihk kin wehwehki “pitihdi emen ki doadoahngki dice” de “koahiek en doadoahngki dice.” Met soh kin katamankihong kitail ia uwen widingek en irail akan me kin lahlahwe pwoson mehlel? Re kin doadoahngki lokaia widing kan ni ahr kin doadoahngki iren Paipel kan pwehn pitiheki Kristian mehlel kan en kesehla ahr pwoson. Elder kan anahne pepehd oh kanahieng “kidien wel kan” pwukat!—Wiewia 20:29, 30.
19 Sapwellimen Siohwa sihpw kan pahn anahne ale perepe mwahu sang keper teikan. Silipen sihpw en mahs, Depit, kin apwaliahda nein seme sihpw kan sang imwintihti kan. (1 Samuel 17:34-36) Rahnwet, ekei ahnsou, silipen sihpw en Kristian akan me kin nsenohki en kapwaiada ahr pwukoah kan, anahne kasalehda eimah pwehn pere sapwellimen Siohwa sihpw kan sang aramas akan me pahn lemei de kaloke irail, keieu, re anahne pere irail akan me kin luwet. Elder kan pahn mwekid mwadang en kihsang nan mwomwohdiso aramas akan me kin inengieng en pitihdi aramas, irail me kin likamw, oh pilahn en wiahda sapwung.b—1 Korint 5:9-13; pil kilang Melkahka 101:7.
20. Dahme kahrehda kitail kak nsenamwahuki epwelpen “kisakis kan me mih rehn ohl akan”?
20 Ia uwen laud atail kalahnganki “kisakis kan me mih rehn ohl akan”! Kitail kin nsenamwahu pwehki ahr kin apwalih kitail ni limpoak, kapwungala kitail ni kadek, kakehlekitailla, mwadang en kaminiminpene kitail, oh ni eimah re kin pere kitail. Ahpw irail akan me kin ale “kisakis kan me mih rehn ohl akan”, iaduwen re pahn kilangwong arail pwukoah nan mwomwohdiso? Oh iaduwen kitail kak kasalehda me kitail kin kalahnganki ahr doadoahk kan? Kitail pahn koasoiapene peidek pwukat nan artikel en mwuhr.
[Nting tikitik kan me mi pah]
a Ni kawehwehn Krihk me adaneki Septuagint, lepin lokaia wette me kin kawehwe “kapwungala” kin kadoadoahk nan Melkahka 17[16]:5, wasa me ohl lelepek Depit kapakapki me ah ewen kahk kan en tengediongete nan sapwellimen Siohwa ahl.
b Karasepe ieu, kilang The Watchtower [lokaiahn wai] en November 15, 1979, pali 31-32 me oaralap koasoia “Questions From Readers,” oh The Watchtower [lokaiahn wai] en January 1, 1997, pali 26-29 me oaralap koasoia “Let Us Abhor What Is Wicked.”
Komw Tamataman?
◻ Ihs irail me wie “kisakis kan me mih rehn ohl akan,” oh dahme kahrehda Koht ketikihong mwomwohdiso kisakis pwukat sang rehn Krais?
◻ Iaduwen elder kan kin wia arail pwukoah en kapwungala sihpw kan?
◻ Dahme elder kan kak wia pwehn “kakairada” oh kakehle tohnmwomwohdiso?
◻ Iaduwen elder kan kak sewese tohnmwomwohdiso en miniminpene?
[Kilel nan pali 8]
Ma elder kan wehwehki irair akan en meteikan, re pahn kak kangoange irail me nsensuwed
[Kilel nan pali 8]
Minimin nanpwungen elder kan kin kahrehong minimin en kekeirada nan mwomwohdiso