Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w01 3/1 pp. 6-11
  • Meirong Kan Me Kin Kaperenda Koht

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Meirong Kan Me Kin Kaperenda Koht
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Dahme Kahrehda Meirong kan me Anahn?
  • Meirong kan me Siohwa kin Kupwurki
  • Mehkot Mwahu me Pahn Leledo
  • Meirong En Kaping Kan Me Kin Kaperenda Siohwa
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
  • Sukuhlki Sang Poahsoanpen Padahk Mehlel
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
w01 3/1 pp. 6-11

Meirong Kan Me Kin Kaperenda Koht

“Samworo lapalap koaros kin idihda pwe re en pwukoahki patohwandahng Koht kisakis oh mehn meirong kan.”​—IPRU 8:3.

1. Dahme kahrehda aramas akan ahneki pepehm me re anahne sohpeiong Koht?

SOUPOAD en Paipel men, Alfred Edersheim, ntingihdi: “En wia meirong kan kin wia mehkot me aramas kin ahn wia duwehte aramas kin ahn wia kapakap; en wia meirong kin kasalehda eh pepehm akan duwen pein ih, oh en wia kapakap kin kasalehda eh pepehm akan duwen Koht.” Ni ahnsou me dihp tepida nin sampah, e kahrehong aramas akan en nsensuwedla, sohla karanih Koht, oh mworusala. Kitail anahne sawas pwehn kihsang rehtail soangen pepehm pwukat. E mengei en wehwehki me ni ahnsou me aramas akan kin lelohng kahpwal pwukat, re kin ahneki pepehm me re anahne sohpeiong Koht pwehn ale sawas.​—Rom 5:12.

2. Mehnia iren Paipel kan kin kawehwehda duwen meirong kan ong Koht sangete mahs?

2 Meirong kan ong Koht me keieu ntingihdi nan Pwuhk Sarawi iei meirong kan me Kain oh Eipel wiahda. Kitail wadek nan Pwuhk Sarawi: “Mwurin ahnsou kei Kain ahpw wahdo ekei wahnsapwe ko oh meirongkihong Kauno. A mwuri, Eipel ahpw kihda mesenih en nah sihpw akan oh kemehla, pwe en meirongkihong Kauno uduk me keieu kaselel en sihpwo.” (Senesis 4:3, 4) Mwuhr, kitail kin wadek duwen Noha, me Koht ketin doarehla ih oh eh peneinei sang Nohliko ni ahnsou me Koht kasorehla dih suwed en ahnsowo, oh Noha wia “meirongki ekei mahn pohn pei sarawio” ong Siohwa. (Senesis 8:20, New World Translation) Sapwellimen Koht ladu lelepek oh kompoakepah, Eipraam, kin mwekidkihda sapwellimen Koht inou oh kapai kan, oh ekei pak kin ‘kauwada pei sarawi ehu oh likweriong mwaren Siohwa.’ (Senesis 12:8; 13:3, 4, 18, NW) Mwuhr, Eipraam lelohng kasongepen eh pwoson me keieu apwal ni ahnsou me Siohwa mahsanihong ih en wia meirong isihs ki nah pwutak Aisek. (Senesis 22:1-14) Kitail pahn kilang me poadopoad pwukat, mendahki mwotomwot, kin kamarainihkin kitail duwen oaralap wet: meirong.

3. Dahme meirong kan kin wia nan kaudok?

3 Sang iren Paipel pwukat oh pil iren Paipel teikan, e sansal ong kitail me meirong kin wia poahsoanpen kaudok ong Koht mwohnte Siohwa pil wiahda kosonned kan ni oaritik duwen meirong kan. Me kin pid irewet, ehu pwuhk kin kawehwehda lepin lokaia wet “meirong” nin duwen “wiewiahn kaudok me mehkot pahn kohwong koht men pwe aramas akan pahn kak wiahda oh kolokol, de kasapahldo nanpwung mwahu rehn meno me aramaso kin kaudokiong.” Ahpw, met kin kapwarehda peidek kesempwal kei me konehng kitail en tehk kanahieng. Iet peidek pwukat: Dahme kahrehda meirong kin wia mehkot kesempwal nan atail kaudok? Mehnia meirong kan Koht kin kupwurki? Oh iaduwen meirong kan en mahs kin pid kitail rahnwet?

Dahme Kahrehda Meirong kan me Anahn?

4. Ia imwilahn Adam oh Ihp ni ahnsou me ira wiahda dihp?

4 Ni ahnsou me Adam wiahda dihp, e nsenki wia met. Ni e nsenki ale oh kang wahn tuhke sang tuhkehn kehsehki aramas dahme mwahu oh dahme suwed, iei wiewiahn sapeik ehu. Pwainen wiewiahn sapeik wet iei mehla, nin duwen me Koht ni sansal mahsanih: “Ma ke pahn tungoale, ke pahn mehkihla rahnohte.” (Senesis 2:17) Adam oh Ihp dolungada pweinen dihp​—ira mehla.​—Senesis 3:19; 5:3-5.

5. Dahme kahrehda Siohwa tepida men sewese kadaudok en Adam kan, oh dahme E ketin wiaiong irail?

5 Eri, dahme pahn wiawiong kadaudok en Adam kan? Pwehki irail sohsohki dihp sang rehn Adam, re pil kin lelohng irair pwukat me tepin pwopwoudo lelohngehr: re kin dohsang Koht, oh sohte arail koapworopwor, oh irail pil kin mehla. (Rom 5:14) Ahpw, Siohwa kin wia emen Koht me sapwellimaniki irair en kopwungpwung oh manaman oh​—keieu​—e kin kasalehda limpoak. (1 Sohn 4:8, 16) Eri, ih me tepin kamwahuwihala nanpwungen Ih oh aramas akan. Mwurin Paipel mahsanih duwen “pweinen dihp iei mehla,” e pousehla oh mahsanih met: “ahpw sapwellimen Koht kisakis sapan, iei mour soutuk rehn Krais Sises atail Kaun.”​—Rom 6:23.

6. Ia kupwuren Siohwa ong lipwen dipen Adam?

6 Dahme Siohwa ni imwilao ketin wia pwehn kadehdehda me e uhdahn pahn ketikihda sapwellime kisakis, e ketikihda mehkot en kapwungala dahme salongalahr pwehki sapwung me Adam wiadahr. Lepin lokaia ka·pharʹ ni lokaiahn Ipru kin wehwehki “pwaindi” de “limwihasang,” oh e pil kak wehwehki “tomw.”a Met kin wehwehki me Siohwa wia mehkot pwehn pwaindi dihp me aramas akan kin sohsohki sang rehn Adam oh e limwihasang suwed akan me kohdosang dihp me aramas sohsohkiher pwe aramas koaros en kak ale kisakis wet oh saledeksang dihp oh mehla.​—Rom 8:21.

7. (a) Koapworopwor dahieu kohwong kitail pwehki Koht kadeikada Sehdan? (b) Isais dahieu pahn anahne wiawi pwehn kasaledekihala aramas akan sang dihp oh mehla?

7 Mwurin tepin pwopwoudo wiahda dihp, koapworopwor en saledeksang dihp oh mehla wiawihdahr. Ni ahnsou me Siohwa kadeikda Sehdan (me karasaiong sineiko), Siohwa mahsanih: “Kowe oh liho pahn kin imwintihtipene; nein liho oh pil noumw kan pahn pil kin imwintihtipene kohkohlahte. E pahn sok pohn moangomwen pwe en kamwutepene; oh ke pahn ke keimwen neh.” (Senesis 3:15) Sang kokohp wet, mie koapworopwor ong aramas akan me kin pwoson inou wet. Ahpw, mie pweinen saledek wet. Kadaudoko me inoudahr sohte pahn kohdohte oh kasorehla Sehdan; pwe nehn Kadaudoko pahn anahne ohla, oh e pahn lelohng kalokolok oh mehla, ahpw kaidehn mehla soutuk.

8. (a) Iaduwen wiewiahn Kain imwila suwed? (b) Dahme kahrehda Koht ketin kupwurki meirong me Eipel wiahda?

8 Ni soh peikidpe, Adam oh Ihp medemedewe duwen ihs Kadaudoko me inoudahro. Ni ahnsou me Ihp neitikih nah pwutak mesenih, Kain, e nda met: “I nainekidahr pwutak emen sang ni kalahngan en Kauno.” (Senesis 4:1) E medemedewe me nah pwutak iei Kadaudoko? Mehnda ma e ahneki madamadau wet de soh, Kain oh meirong me e wiahda imwila suwed. Ahpw, ni pali teio, rie Eipel, kin pwoson sapwellimen Koht inou oh met kamwekid ih en meirongkihong Siohwa mesenih en nah sihpw kan. Kitail wadek: “Pwoson me kahrehiong Eipel en meirongkihong Koht meirong ehu me mwahusang en Kain eh meirong. Pwehki eh pwoson, e kenikenla pahn Koht nin duwen aramas pwung men.”​—Ipru 11:4.

9. (a) Dahme Eipel kin pwoson, oh iaduwen e kasalehda met? (b) Dahme meirong me Eipel wiahda kin kasansalehda?

9 Pwoson me Eipel kasalehda kaidehn soangen pwoson me e kin kamehlele me mie Koht, pwe Kain pil ahneki soangen pwoson wet. Ahpw, Eipel kin pwoson sapwellimen Koht inou me Kadaudoko pahn kamourala aramas lelepek akan. Koht sohte kasalehong Eipel dahme pahn wiawi, ahpw sapwellimen Koht inou kin sewese Eipel en wehwehki me, ni karasaras, keimwen nehn emen pahn anahne ohla. Ei, e sansal me e kin ese me emen aramas pahn anahne mehla​—nin duwen meirong ehu. Eipel eri kihong Utupen Mour (Siohwa) kisakis ehu me kin pid mour oh nta, mwein ele pwe e kin ngoangki kasikasik pweidahn sapwellimen Siohwa inowo. Kasalepen pwoson wet kin kahrehong Siohwa en kupwurki meirong me Eipel wiahda, oh e kin ekis kawehwehda duwen mouren meirongo—​ehu ahl me aramas soh-unsek akan pahn kakete peki rehn Koht pwehn kak nanpwung mwahu reh oh kenikenla reh.​—Senesis 4:4; Ipru 11:1, 6.

10. Iaduwen wehwehn meirong kin sansalda ni ahnsou me Siohwa padahkiong Eipraam en meirongki Aisek?

10 Wehwehn meirong inenen sansal ni ahnsou me Siohwa padahkiong Eipraam en wia meirong isihs ki nah pwutak Aisek. Mendahki meirong wet sohte uhdahn wiawi, e kin wia karasaras duwen dahme pein Siohwa pahn ketin wia​—meirongki sapwellime Iehros nin duwen meirong me keieu laud pwe sapwellime kupwur kan ong aramas akan pahn kak pweida. (Sohn 3:16) Sang meirong kan me kin ntingihdi nan Kosonned en Moses, Siohwa kin kasalehong sapwellime aramas pilipil kan dahme re anahne wia pwehn ale mahkpen diparail kan oh pil dahme re anahne wia pwehn ale komourparail. Dahme kitail kak sukuhliki sang met?

Meirong kan me Siohwa kin Kupwurki

11. Irail samworo lapalap en mehn Israel kin wia meirong ni ahl riau dah kei, oh ia kahrepe meirong pwukat?

11 Wahnpoaron Pohl mahsanih, “Samworo lapalap koaros kin idihda pwe re en pwukoahki patohwandahng Koht kisakis oh mehn meirong kan.” (Ipru 8:3) Ke pil tehk wasaht me Pohl kin katohrohrpeseng meirong kan me samworo lapalap en Israel en mahs kin wiahda ni oaralap riau: “kisakis kan” oh “mehn meirong kan” de “mehn meirong kan ong dipatail kan.” (Ipru 5:1) Aramas akan kin kalapw kihong aramas teikan kisakis kan pwehn kasalehda ahr limpoak oh kalahngan, oh irail pil kin wia met pwehn kompoakepahnkin emen oh kenikenla reh. (Senesis 32:20; Lepin Padahk 18:16) Eri, ni ahlohte, kitail kak kilangwong meirong kan me ntingihdi nan Kosonnedo nin duwen “kisakis kan” ong Koht pwe kitail en kak kenikenla reh.b Ahpw, aramas akan me kin kauwehla Kosonnedo pahn anahne kapwungala arail sapwung me re wiahda ni ahr kin wia “meirong kan ong diparail kan.” Nan pwuhk kan en Pentateuch (Senesis lel Deuderonomi), oh keieu nan pwuhken Eksodus, Lipai, oh Nempe kan, pwuhk pwukat kin koasoia laud duwen soangsoangen meirong kan. Edetehn kitail pahn apwalki wehwehki oh tamataman meirong pwukat ni oaritik, e kesempwal kitail en tehk duwen ekei ire kesempwal kan me kin pid meirong pwukat.

12. Iawasa nan Paipel kitail kak diarada kawehwe duwen koasoandi en meirong kan nan Kosonnedo?

12 Nan pwuhken Lipai irelaud 1 lel 7, mie soangen meirong kesempwal limau​—meirong isihs, meirong en wahnsahpw, meirong en kaminimin, meirong en dihp, meirong en kapwungala—​oh irelaud pwukat kin kawehwehda ehu ehu meirong mendahki ekei meirong kan kin patpene wiahki meirong ehu. Kitail pil kilang me kawehwe duwen meirong pwukat kin pwarada pak riau nan ire laud pwukat: keieun pak nan pwuhken Lipai 1:2 lel 6:7, me kin oaritikihada dahme aramas pahn meirongki pohn pei sarawio, oh keriaun pak, nan Lipai 6:8 lel 7:36, me kin kasansalehda duwen kisehn paliwar en mahno me pahn kohwong irail samworo kan oh pil kisehn paliwar en mahno me pahn kohwong meno me wia meirong. Nan pwuhken Nempe irelaud 28 oh 29, e kin kasansalehda duwen koasoandi en ahnsou kan me meirong kan pahn wiawi ni oaritik, dahme re pahn meirongki ni ehu ehu rahn, wihk, sounpwong, oh nan kamadipw kan me kin wiawi ehu ehu pahr.

13. Kawehwe meirong kan me aramas akan kin pein toukihda nin duwen kisakis kan ong Koht.

13 Meirong kan me aramas akan kin pein toukihda nin duwen kisakis kan pwehn kenikenla rehn Koht iei meirong isihs, meirong en wahnsahpw, oh meirong en kaminimin. Ekei aramas akan me kin sukuhl laud kin nda me lepin lokaia wet ni lokaiahn Ipru “meirong isihs” kin wehwehki “meirong me kin kohda powe.” Met konehng pwehki ni ahnsou me emen pahn wia meirong isihs kan, mahno me irail kemehla pahn isihsla pohn kisinieio oh pwohn meirongo pahn kohdala nanleng rehn Koht. Meirong isihs kan kin weksang meirong teikan pwehki mwurin samworo kan pahn usupihki nta ni pali pahieu koaros en pei sarawio, samworo pahn meirongkiong Koht mahno pwon. Irail samworo kan “ahpw pahn isikala meirongo pwon pohn pei sarawio. Pwohn meirong en konot wet kin kaparanda kupwuren Kauno.”​—Lipai 1:3, 4, 9; Senesis 8:21.

14. Dahme kin wiawi ni ahnsou me irail samworo kan kin meirongki wahnsahpw?

14 Pwuhken Lipai irelaud 2 kin kawehwe duwen meirong en wahnsahpw. Meirong wet kin wiawi sang ni pein nsen aramas akan oh aramas kin meirongki pilawao doaloaki leh oh warpwohmwahu. “Samworo ahpw pahn ale ehu oaroahr en pilawao iangahki leho oh warpwohmwahu koaros oh isikala pohn pei sarawio, mehn wia kilel ehu me koaros meirongalahr ong Kauno. Pwohn meirong en konot wet kin kaparanda kupwuren Kauno.” (Lipai 2:2) Warpwohmwahu iei ehu mehn doale me kin isihsla pohn pei sarawi nan Impwal Sarawi oh Tehnpas Sarawi. (Eksodus 30:34-36) Nanmwarki Depit kin medemedewe duwen met ni ahnsou e mahsanih met: “Komw ketin kupwurehla ei tungoal kapakap duwehte warpwohmwahu, komw ketin kupwurehla ei pekipek duwehte omwi kin kupwure meirong en nin soutik kan.”​—Melkahka 141:2.

15. Ia kahrepen meirong en kaminimin?

15 Pil ehu meirong me kin kohsang rehn aramas akan me kin pein toukihda ahr meirong kan iei meirong en kaminimin, me kileledi nan pwuhken Lipai irelaud 3. Eden meirong wet pil kak wehwehki “meirong en popohl.” Ni lokaiahn Ipru, lepin lokaia wet “popohl” kin wehwehki laudsang saledeksang mahwen de kahpwal akan. Nan pwuhk ehu me oaralap koasoia Studies in the Mosaic Institutions, e koasoia met: “Nan Paipel, e kin kawehwehda met, oh e pil kin kawehwehda duwen irairo de popohl rehn Koht, pweida mwahu, peren, oh nsenamwahu.” Ihme kahrehda, meirong en kaminimin kin wiawi, kaidehn pwehki en kakehlailda atail popohl rehn Koht, de mwomwen men kaperenda ih, ahpw e kin wiawi pwehn kasalehda kalahnganki popohl rehn Koht me aramas akan kin ahneki oh me kin kenikenla rehn Koht. Irail samworo kan oh meno me kihda meirongo kin pil iang kang uduk en meirongo mwurin nta oh wih kan pahn isikala nin duwen meirong ong Siohwa. (Lipai 3:17; 7:16-21; 19:5-8) Ni ahl lingan oh ni karasaras, meno me wahdo mehn meirongo, oh irail samworo kan, oh Siohwa Koht kin iang konotpene, oh met kin karasaiong me irail koaros kin ahneki popohl nanpwungarail.

16. (a) Ia kahrepen meirong en dihp oh meirong en kapwungala? (b) Iaduwen meirong pwukat kin weksang meirong isihs kan?

16 Meirong en dihp oh meirong en kapwungala kin wia meirong kan me kin wiawi pwehn peki mahk pwehki dihp de tomwki dihp me kin kauwehla Kosonnedo. Mendahki irail me kin wia meirong pwukat kin pil isikada mehn meirong pohn pei sarawio, meirong en dihp oh meirong en kapwungala kin weksang meirong en isihs pwehki irail sohte pahn isikala mahno pwon ong Koht, ihte wih oh ekeite kisehn mahno pahn isikada. Irail pahn kesehla luwen meirongo likin kahnimwo de ekei ahnsou irail samworo kan kin kang luwen meirongo. Kitail en tamataman wekpeseng pwukat. Meirong isihs kin wiawi nin duwen kisakis ehu ong Koht pwehn wiaiong emen me wiahda meirong en mengeiong kohdohng rehn Koht, ihme meirong wet kin kohwong Koht ni unsek oh ong Ih kelepw. Meirong en dihp de meirong en kapwungala kin kalapw wiawi mwohn meirong isihs, met kin wehwehki me ma kisakis en aramas dipan emen Koht en ketin kupwurki, mahkpen dihp anahne wiawi mahs.​—Lipai 8:14, 18; 9:2, 3; 16:3, 5.

17, 18. Meirong en dihp kin wiawi ong dah, oh ia kahrepen meirong en kapwungala kan?

17 Meirong en dihp kin wiawi ma aramas emen pahn depweila oh wiahda dihp oh kauwehla Kosonnedo pwehki sang ni luwet en uduk. “Ma mehmen pahn wiahda dihp oh kauwehla ehu sapwellimen Kauno kosonned akan ni eh depweikihla,” aramas dipano pahn wiahda meirong en dihp nin duwen ia uwen laud de tikitik eh pwukoa nan kahnimwo. (Lipai 4:2, 3, 22, 27) Ni pali teio, aramas dipan akan me sohte kin koluhla mehlel pahn kamakamala; sohte meirong ehu pahn kak pwainda irail.​—Eksodus 21:12-15; Lipai 17:10; 20:2, 6, 10; Nempe 15:30; Ipru 2:2.

18 Wehwehn oh kahrepen meirong en kapwungala kin sansalda nan pwuhken Lipai irelaud 5 oh 6. Mwein aramas men depweila oh wiahda dihp. Ahpw, dihp me e wiahda mwein kin kauwehla pwung en meteikan de kupwuren Siohwa Koht, ihme e anahne kapwungala sapwung me e wiahda. Soangen irair en dihp kei kileledi wasaht. Ekei dihp kan kin pidada pein aramaso kelepw (5:2-6), ekei kin pid uhwong “sapwellimen Siohwa me sarawi kan” (5:14-16), oh ekei dihp kan sohte kin wiawi ni widing, ahpw kin wiawi pwehki ineng suwed kan de luwet en uduk (6:1-3). Ma emen kin wiahda dihp, e sohte ihte pahn anahne wehkada dihp kan me e wiahda, ahpw e pil anahne kapwungala dihp me e wiahda ni e pahn kapwurehiong dipwisowo ko koaros rehn rie mehn Israelo oh pil kapataiong persent me kileledi oh mwurin met e anahne wia meirong en dihp ong Siohwa.​—Lipai 6:4-7.

Mehkot Mwahu me Pahn Leledo

19. Dahme kahrehda wehin Israel sohte kenikenla rehn Koht mendahki re kin ahneki Kosonnedo oh iangahki eh meirong kan?

19 Kosonned en Moses, me kin dirkihla meirong kan, kin kohwong mehn Israel akan pwehn sewese irail en ahneki nanpwungmwahu rehn Koht oh kenikenla reh lao lel Kadaudoko me inoudahr pahn leledo. Wahnpoaron Pohl, pwilidak en mehn Suhs men, mahsanih met: “Eri, Kosonnedo me kakaun kitail lao lel en Krais eh ketido, pwe kitail en pwungkihla pwoson rehn Koht.” (Kalesia 3:24) Ahpw, e inenen kansensuwed mehlel, pwe mehn Israel akan nin duwen wehi ehu sohte mwekidki sawas en kasukuhl wet ahpw re mwamwahliki pwais wet. Ihme, ahr meirong tohto me re kin wiahda kin wia mehkot kasaut ong Siohwa, me mahsanih: “Dah katepehiong ie tohtohn amwail mehn meirong kan? I solahr kin kupwurperenki amwail meirong isihs en sihpw wol kan, oh meirong en noumwail kou wih kan; I solahr kin kupwurperenki ntahn noumwail kouwol kan, sihmpwul kan oh kuht kan.”​—Aiseia 1:11.

20. Nan pahr 70 C.E. dahme wiaiong Kosonnedo iangahki meirong kan?

20 Nan pahr 70 C.E., koasoandi en mehn Suhs akan iangahki Tehnpas Sarawio oh koasoandi en samworo kan imwisekla. Mwurin ahnsowo, meirong kan me kileledi nan Kosonnedo sohla wiawi. Ahpw met kin wehwehki me meirong kan me kin wia mehkot kesempwal nan Kosonnedo sohte katepe ong sapwellimen Koht tohnkaudok akan nan rahnpwukat? Kitail pahn kasawihada met nan artikel en mwuhr.

[Nting tikitik me mi pahs]

a Insight on the Scriptures, me ntingda sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., kawehwehda: “Nin duwen Paipel kin doadoahngki lepin lokaia wet ‘tomw’ kin wehwehki ‘pwaindi’ de ‘wiliali,’ oh mehkot me pahn wiliandi mehkot anahne en pahrekpene . . . Pwehn wiahda tomw ong dahme Adam kesehla, meirong en dihp ehu me pahn pahrekiong mour unsek pahn anahn.”

b Lepin lokaia qor·banʹ ni lokaiahn Ipru kin kalapw wehwehki “meirong.” Ni ahnsou Mark ntingihdi duwen ahnsou me Sises kadeikada Sounkawehwehn Kosonnedo kei oh Parisi ko ahr kin wia tiahk sapwung ehu, Mark kin kawehwehda me “korpan” kin wehwehki “mehkot me emen kisakiskihongehr Koht.”​—Mark 7:11, NW.

Ke Kak Kawehwe?

• Dahme kamwekidada ohl mah lelepek kan en meirongkihla ahr meirong kan ong Siohwa?

• Dahme kahrehda aramas akan mahs anahne wiahda meirong kan?

• Nan Kosonnedo, ia ekei meirong kesempwal kei, oh ia kahrepen meirong pwukat kin wiawi?

• Nin duwen me Pohl mahsanih, ia kahrepe kesempwal ehu ong Kosonnedo oh meirong kan?

[Kilel nan pali 8]

Koht ketin kupwurki meirong me Eipel wiahda pwehki e kin kasalehda me e kin pwoson sapwellimen Siohwa inou

[Kilel nan pali 9]

Ke kin kalahnganki oh wehwehki duwen dahme wiawi nan kilel wet?

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share