Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w01 11/1 pp. 26-31
  • Wonoweite Kaunopada En Kana!

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Wonoweite Kaunopada En Kana!
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Pwihn Minimin en Sampah Kapw Ehu Tepida Wiawihda
  • Kapwungala Madamadau Sapwung kan
  • Ihs me Kitail kin Kilangwong ong Sawas?
  • Aramas Akan Me Kin Pelian Koht Sohte Pahn Pweida!
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2000
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
w01 11/1 pp. 26-31

Wonoweite Kaunopada En Kana!

“I ahpw kilangada oahs pwetepwet men. Me dakeo weuwa kesik ketieu pwoat oh nihn ehu kohieng. E ahpw mwesel kohkohla, kolahng kalowehdi eh imwintihti kan.”​—KAUDIAHL 6:2.

1. Wiewia dah kei me Sohn kilangada nan kaudiahl?

KI kaudiahl me kohsang rehn Koht, wahnpoaron Sohn kak kilangada mwowe mpen sounpar 1,800 ni ahnsou kohkohdo oh kawehwe duwen ahnsou me Krais wiahla nanmwarki en Wehin Koht. Sohn anahne pwoson pwehn kamehlele dahme e kilangada nan kaudiahlo me e pahn pweida. Rahnwet, kitail kin kilang pweida sansal kan nin duwen kokohp me kadehde me e pahn wiahla nanmwarki men nan pahr 1914. Ni karasaras, ki pwoaren mesatail kan en pwoson, kitail kin kilang Sises Krais “kolahng kalowehdi sapwellime imwintihti kan oh kaimwisekla sapwellime kalowehdi.”

2. Iaduwen Tepil mwekidkihda ipwidien Wehio, oh met kin wia mehn kadehde duwen dah?

2 Mwurin ipwidien Wehio, Sehdan pisikendihsang nanleng, oh e kin inenen lingeringer kowahlap ahpw met sohte kak sewese ih en pweida. (Kaudiahl 12:7-12) Pwehki e lingeringerda, met kin kahrehong irairen sampah wet oh koasoandi en aramas akan wie susuwedla. Ong Sounkadehdehn Siohwa kan, met kin wia mehn kadehde sansal me arail Nanmwarki kin kolahng “kalowehdi sapwellime imwintihti kan.”

Pwihn Minimin en Sampah Kapw Ehu Tepida Wiawihda

3, 4. (a)Wekidekla dah kei me kin pid koasoandi en pwihno me wiawi nan mwomwohdiso en Kristian sang ni ipwidi en Wehio, oh dahme kahrehda wekidekla pwukat kesempwal en wiawi? (b) Wekidekla pwukat kin imwikihla kapai dah kei nin duwen me Aiseia kohpadahr?

3 Ni ahnsou me Wehin Koht tepida, met kin wia ahnsou ehu en sewese mwomwohdisohn Kristian me kapwuropwurodo​—me arail pwukoa en Wehio kin lalaudla—​en alasang ni mengitik koaros en duduwehla mwomwohdiso en Kristian me mih nan keieun senturi. Eri, nan makisihn en The Watchtower, June 1 oh 15, 1938, re kin kasawihada duwen doadoahk de koasoandi en pwihn en Kristian akan. Ahnsou mwuri, nan makisihn en December 15, 1971, e kasansalehda duwen Governing Body nan artikel me oaralap koasoia “A Governing Body as Different From a Legal Corporation.” Nan 1972, pwihn en elder kan me idihada pwehn sewese oh apwalih mwomwohdiso kan.

4 Kapwuropwurdohn epwel pwung kan kin inenen kakehlailihala mwomwohdisohn Kristian kan. Pil, mie sawas me kin kohsang rehn koasoandi pwukat me pwihn en Governing Body wiahda pwehn kasukuhlih elder kan duwen ahr pwukoa kan oh kaiahne irail duwen koasoandi en kopwung kan me pid tohnmwomwohdiso. Pwuhken Aiseia 60:17 me kohpada duwen kekeiradahn sapwellimen Koht pwihn sansal nin sampah oh pweidahn sawas wet: “I pahn ketikihong uhk kohl a kaidehn prons, silper oh prons a kaidehn mete oh tuhke, oh mete, kaidehn takai. Omw kaun akan solahr pahn kahpwalihiuk; pwe I pahn koasoanehdi pwe re en kakaun ni pwuhng oh popohl.” Wekidalahn koasoandi pwung pwukat kin kasansalehda me Koht kin ketin kapaiada oh kupwurki irail akan me kin ngoangki utungada sapwellime Wehio.

5. (a)Dahme Sehdan wia ni ahnsou me Siohwa kin kapaiada sapwellime aramas akan? (b) Pwehn kapwaiada pwuhken Pilipai 1:7, dahme sapwellimen Siohwa aramas akan wia ong ahn Sehdan lingeringer?

5 Sehdan uhdahn ese me Koht kin ketikiong sapwellime aramas akan epwel limpoak oh sawas laud mwurin ipwidien Wehio. Karasepe ieu, nan pahr 1931, Kristian akan me malaulau ahnsowo lohkiseli me irail kaidehn ihte Tohnsukuhl en Paipel akan. Nin duwen Aiseia 43:10 kohpadahr, irail wie Sounkadehdehn Siohwa kan! Tepil tepida kihda kalokolok laud ong irail Sounkadehde kan wasa koaros nan sampah oh met saikinte wiawi sangete mahs. Pil nan sahpw akan me kin kalap utung saledek en kaudok, duwehte United States, Canada, oh Germany, Sounkadehde kan—pak tohto—anahne ren uhwong wehi pwukat nan mwoalen kopwung pwe ren kak kolokol arail saledek en kaudok. Nan pahr 1988, Mwoalen Kopwung keieu ileile nan U.S. me wia case 71 me kin pid Sounkadehdehn Siohwa kan, silikis riau en pwunglahn kopwung pwukat kin utungada irail Sounkadehdehn Siohwa kan. Rahnwet, wasa koaros nan sampah, uhpene kan nan mwoalen kopwung kin wiwiawihte, me pil duwehte me kin wiawi ong tepin Kristian kan pwe irail en kak “wahseli Rongamwahu ni arail kin ale utuht en pelien kosonned.”​—Pilipai 1:7.

6. Keinapwidi kan kin kauhdi sapwellimen Siohwa aramas akan en kekeirada? Kihda karasepe ieu.

6 Nan pahr 1930 samwa, mwohn Mahwen Keriau en Sampah, koperment lemei kan kin keinapwihdi doadoahk en Sounkadehdehn Siohwa kan nan Germany, Spain, oh Sapan—wehi pwukat iei wehi 3 nanpwungen wehi tohto me inapwihdi kin mie. Ahpw, nan pahr 2000, kereniong sounkalohk en Wehin Koht 500,000 me mih nan wehi siluh pwukat. Met kereniong pahn pak eisek tohto sang nempe en Sounkadehde kan wasa koaros nan sampah nan pahr 1936! Ni sansal, sohte me kak keinapwihdi sapwellimen Siohwa aramas akan en kekeirada pahn ahr Kaun, Sises Krais me kin kana!

7. Wiewia kapwuriamwei dahieu wiawi nan 1958, oh wekidekla laud dahieu pil wiawi sang ni ahnsou lel met?

7 Ia uwen met a nohn wia mehn kadehde kehlail ehu ong kekeirada ni ahnsou me nan pahr 1958, ni Kapokon me keieu laud ong Sounkadehdehn Siohwa kan me wiawi nan New York adaneki “Kupwuren Koht Kapokon en International” oh aramas 253,922 iang towehda. Mwohn pahr 1970, ahr doadoahk me lel wehi siluh me ntingihdi nan parakrap en mwowe, ihte sahpw me mahs adaneki East Germany. Ahpw, nan wehi laud en Soviet Union oh ienge wehi teikan me iang kisehn Inou en Warsaw, irail kin keinapwidi Sounkadehde kan sang wia arail doadoahk en kalohk. Rahnwet, Sounkadehde kan me tohto sang meh limelop kin mihmi nan wehi pwukat mih pahn manaman en kaundahn Communist.

8. Dahme wiawi ni ahnsou Siohwa kapaiada sapwellime aramas akan, oh dahme The Watchtower nan 1950 mahsanih duwen met?

8 Sounkadehdehn Siohwa kan wie tohtohla oh irail paiekihda met pwehki ahr kin “rapahki mahs Wehin Koht oh dahme e kin ketin kupwurki.” (Madiu 6:33) Kokohp en Aiseia me pweidaher: “Pil peneinei ehu me keieu tikitik oh sohte wede rehmwail pahn lapalapala rasehng wehi lapalap ehu. I pahn koasoanehdi pwe irair wet en kak pweida mwadang, ni ahnsawi eh pahn leledo. Ngehi me Kauno [“Siohwa,” New World Translation]!” (Aiseia 60:22) Ahpw, imwio saikinte lel. Nan erein sounpar eisek samwalahro lel met, aramas akan me kin utungada kaundahn Wehio me tohto sang meh 1,750,000. Aramas pwukat pein nseneki en iangala pwihn ehu me makisihn ehu en 1950 Watchtower koasoia: “Koht kin ketin kaunopada pwihn en aramas sampah kapw ehu. . . . Pwihn wet pahn pitsang Armakedon, . . . keieu nan ‘sampah kapw’ . . . , koasoandier nin duwen Koht ketin kaunda, oh esehla koasoandi en pwihno.” Ni kaimwiseklahn artikel, e koasoia: “Wonowei, kitail koaros nin duwen pwihn ehu, nin duwen pwihn en aramas sampah kapw ehu!”

9. Iaduwen soahng kan me Sounkadehdehn Siohwa kan kin sukuhliki ni erein sounpar kan sewese irail?

9 Kedekedeo, pwihn en aramas en sampah kapw wet me kekeirada oh sukuhliki en koahiekla oh soandi mwahu wiahda oh koasonehdi en wia mehkan me kin wia katep laud rahnwet oh mwein ong doadoahk en onehda sapahl sampah mwurin Armakedon. Karasepe ieu, irail Sounkadehde kan kin sukuhliki en koasoanehdi kapokon laud kan, oh mwadang en kihong sawas ong aramas akan me lelong kahpwal akan, oh mwadang kauwada ihmw akan. Doadoahk pwukat kin kahrehong aramas tohto en wauneki Sounkadehdehn Siohwa kan.

Kapwungala Madamadau Sapwung kan

10, 11. Kihda karasepe kan ong iaduwen madamadau sapwung kan duwen Sounkadehdehn Siohwa kan kin kapwungpwungla.

10 Ahpw, pil mie aramas teikan me kin karaunehki me dene me irail Sounkadehdehn Siohwa kan kin weksang aramas teikan nan sampah. Met kin wiawi, pali laud en ahnsou, pwehki Sounkadehde kan kin kapwaiada dahme Paipel kin mahsanih duwen doken nta, seupoupali, simok, oh tiahk mwakelekel kan. Ahpw, aramas akan kin tepida wehkada me madamadau en irail Sounkadehde kan kin warohng aramas en tehk. Karasepe ieu, emen toahkte nan Poland doadoahngki telephone oh ekerki ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan oh koasoiong irail oh nda me ih oh ienge kan nan imwen wini me akamaipene ni awa kei duwen doken nta. Artikel ehu nan nuhspepa en Poland adaneki Dziennik Zachodni en rahno me kahrehda akamai wiawi. Toahkte menet wehkada, “Pein ngehi nsensuwedkihla me irail me kin iang pelien wini kan kin nohn daulihla doadoahngki nta. Re anahne kapwungala met, oh I kin perenki kilang me mehmen me kin tepida wia met. I men kalaudehla ai loalokong duwen ire kesempwal pwukat.”

11 Nan kapokon ehu me wiawi nan pahr samwalahro, aramas akan me samani pelien wini kan me kin kohsang sapwen Canada, Iurop, Israel, oh United States kohpene oh irail koasoiapene ire kesempwal kan me kak sewese toahkte kan en wini aramas akan ahpw sohte doadoahngki nta. Mihding wet me wiawi nan sapwen Switzerland kasansalehda me irail aramas akan me mih pahn epwelpen imwen wini me ale doken nta kin kak mehla pak tohto sang irail akan me sohte kin ale doken nta. Sounkadehde kan me mih pahn epwelpen imwen wini kin kalap pedoisang imwen wini mwadang sang irail akan me kin ale doken nta, oh met kin kapweitikitikla pweinen epwelpen wini.

12. Kihda karasepe ieu ong dahme aramas ndand kan kin kapingahki Sounkadehdehn Siohwa kan duwen ahr kin seupoupali ong politik kan.

12 Kaping tohto kin kohwong Sounkadehdehn Siohwa kan mwohn oh pil erein Mahwen Keriau en Sampah pwehki arail seupoupali mendahki arail kin ale kalokolok pahn kaunda lemei en Nazi kan. Video cassette me oaralap koasoia Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault (Sounkadehdehn Siohwa kan wiahda video cassette wet) oh irail me tepin kilangada video wet nan kalokolok imweteng en Ravensbrück nan Germany ni November 6, 1996, oh video wet me kahrehong aramas tohto kin kapinga Sounkadehdehn Siohwa kan. Mwohn aramas akan kilang video wet nan kalokolok imweteng nan Bergen-Belsen nan April 18, 1998, Dr. Wolfgang Scheel, me kin apwalih Wasahn Kasukuhl ong Politik kan nan Lower Saxony wehkada: “Ehu irair me kasaroh ahpw mehlel iei me irail Sounkadehdehn Siohwa kan kin inenen teng ni arail soikala kaundahn wehi kan oh arail koasoandi teng kin kehlail sang pelien lamalam en Kristian teikan. . . . Sohte lipilipil dahme kitail kin medemedewehki padahk kan oh wiewiahn pwoson en Sounkadehdehn Siohwa kan, ahpw arail tengediong arail koasoandi kan pahn kaundahn Nazi kin wia mehkot me kitail anahne kihong wahu laud.”

13, 14. (a)Kaping dahieu kohwong tepin Kristian akan me kohsang emen ohl me re sohte pahn lemeleme e pahn wia soangen kaping wet? (b) Kihda karasepe kan duwen dahme aramas akan kin koasoia me kin kapinga sapwellimen Koht aramas akan nan rahnpwukat.

13 Ni ahnsou aramas ndand kan de pelien mwoalen kopwung kin kihda koasoandi kan me kin utung Sounkadehdehn Siohwa kan me pid madamadau de pilipil apwal akan, pak tohto, met kin kamwahuwihala elen lipilipilki aramas oh kin kahrehda aramas akan kin kakehr pwungki Sounkadehdehn Siohwa kan. Met kin kalap ritingada ahl akan ong koasoiong aramas akan me mahs sohte kin perenki rong. Sounkadehdehn Siohwa kan kin kalahnganki wiewia pwukat. Met kin katamankin kitail duwen dahme wiawi nan keieun senturi nan Serusalem. Ni ahnsou me mwoalen kopwung ile en mehn Suhs akan, me adaneki Sanhedrin, men kemehla irail Kristian akan pwehki arail kin ngoangki kalohk, Kamaliel, “sounpadahk men me keniken rehn aramas akan koaros,” mahsanih oh kaweidki: “Ohlen Israel kan, kumwail en kanahieng dahme kumwail pahn wiahiong ohl pwukat. . . . Kumwail dehr wia mehkot me pahn pelian ohl pwukat. (Kumwail piseksang irail, pwe ma arail koasoandi oh doadoahk tepisang aramas, e uhdahn pahn sohrala;) ahpw ma kohdo sang rehn Koht, kumwail sohte kak poweiraildi. Kumwail en kanahieng, dehr wia mehkot me pahn pelian kupwuren Koht.”​—Wiewia 5:33-39.

14 Duwehte Kamaliel, aramas ndand akan nan rahnpwukat pil kin utungada Sounkadehdehn Siohwa kan pwe ren kak ahneki saledek en kaudok. Karasepe ieu, chairman (mahs) en pwihn me adaneki International Academy for Freedom of Religion and Belief koasoia: “E sohte konehng en kihsang pwung en pelien lamalam ehu pwehki dene aramas akan sohte kin pwungki arail pelien lamalam de pwehki arail pelien lamalam kin weksang pein arail.” Emen sounpadahk en pelien lamalam nan university en Leipzig kihda peidek konehng ehu duwen koperment en mehn German arail kin tehk pelien lamalam tikitik pwukat: “Dahme kahrehda pelien lamalam tikitik kan kelepw kin lelohng petehkpe sang rehn koperment kan, ahpw pelien lamalam riau me laud [Roman Catholic Church oh Lutheran Church] sohte kin? Pasepeng ong peidek wet, kitail kak rong duwen mahsen kan en emen lapalap nan koperment en mehn German kan me ntinghidi met: “E sansal me irail akan sang pelien lamalam akan kin kaweid koperment kan.”

Ihs me Kitail kin Kilangwong ong Sawas?

15, 16. (a)Dahme kahrehda sawas me kohsang rehn Kamaliel sohte kak pweida douluhl? (b) Iaduwen aramas silimen me ndand pil sohte kak doarehla mouren Sises?

15 Dahme Kamaliel koasoia kin kasansalehda ire mehlelo me doadoahk me Koht kin ketin kupwurki sohte pahn kak uhdi. Tepin Kristian akan ale kangoang sang dahme e koasoiong Sanhedrin, ahpw re sohte manokehla mahsen en Sises me sapwellime tohnpadahk kan pil pahn ale kalokolok. Kamaliel me kauhdi kaun en pelien lamalam kan ni ahr kin mehn kemehla Kristian akan, ahpw eh wiewia sohte kin kihsang kalokolok douluhl, pwe kitail wadek: “Irail eri ekerolong wahnpoaron ko oh wokih irail oh koasoanediong irail en dehr pwurehng padahk ni mwaren Sises. Irail eri kasaledekihirailla.”​—Wiewia 5:40.

16 Ni ahnsou me Sises mih mwohn mwoalen kopwung, Pondius Pailet, sohte kak diar dihp rehn Sises, oh e song en kasaledek ih. Ahpw, e sohte pweida. (Sohn 18:38, 39; 19:4, 6, 12-16) Tohn mwoalen kopwung Sanhedrin riemen, Nikodimas oh Sosep en Arimathea, kin pwungki Sises, ahpw ira pil sohte kak kauhdi mwoalen kopwungo en dehr kadeikada Sises. (Luk 23:50-52; Sohn 7:45-52; 19:38-40) Sawas me aramas akan kin wiaiong sapwellimen Siohwa aramas akan​—sohte lipilipil kahrepe irail men kihda ahr sawas—​sohte lipilipil kahrepe dah me irail kin men kihdahki sawas—sohte kin werei. Sampah wet pahn pousehla kailongki sapwellimen Krais tohnpadahk kan, duwehte irail kin kailongki ih. Saledeksang kalokolok ni unsek pahn lelodohng sampah wet sang rehn Siohwa.​—Wiewia 2:24.

17. Dahme Sounkadehdehn Siohwa kan kin wehwehki, ahpw dahme kahrehda re sohte kin luwetala ni ahr kin pousehla kalohki Rongamwahu?

17 Sounkadehdehn Siohwa kan kin wehwehki me kalokolok pahn pouslahte. Ihte ahnsou me kalokolok kan pahn uhdi iei ni ahnsou me koasoandi en Sehdan pahn ohla. Ahpw, kalokolok wet, edetehn e sohte wia mehkot kaperen ehu, met sohte kin kahrehong Sounkadehde kan en pweiek sang kapwaiada arail pwukoa en kalohki Wehio. Dahme re soh pahn nantihong kalohk, pwe re kin wehwehki me Koht kin ketin ieiang irail? Re kin sohpeiong arail Kaun, Sises Krais nin duwen mehn kahlemeng mwahu ehu.​—Wiewia 5:17-21, 27-32.

18. Kahpwal dah kan sapwellimen Siohwa aramas akan pahn lelohng ni ahnsou kohkohdo, ahpw dahme re kin likih pahn wiawi?

18 Sangete nin tepin kaudok mehlel, e kin lelohng uhwong laud kan. Ni ahnsou keren, Kok, me wehwehki Sehdan sangete ahnsou me e piskensang nanleng, pahn uhwong laud kaudok mehlel. Ahpw, kaudok mehlel pahn pweida. (Esekiel 38:14-16) “Nanmwarki kan en sampah pwon,” me mih pahn manaman en Sehdan, pahn “mahweniong Sihmpwulo; ahpw re pahn lohdi pahn Sihmpwulo, ahpw re pahn lohdi pahn Sihmpwulo oh sapwellime aramas pilipil kan, me e ketin malipe, oh me loalopwoat pwehki Sihmpwulo eh Kaunen kaun akan oh Nanmwarkien nanmwarki kan.” (Kaudiahl 16:14; 17:14) Ei, atail Nanmwarki kin wonowei kaunopada en kana oh kereniong e pahn “kaimwisekala sapwellime kalowehdi.” Pwais kaselel ehu en iang ih wonowei, oh esehla me ni ahnsou keren sohte aramas me pahn kak kasapwungehla sapwellimen Siohwa tohnkaudok akan ni ahnsou re kin nda met: “Koht kin ketin uhpalikin kitail”!​—Rom 8:31; Pilipai 1:27, 28.

Ke Kak Kawehwe?

• Dahme Siohwa ketin wia pwehn kakehle mwomwohdiso en Kristian sang ni ahnsou ipwidi en Wehio?

• Dahme Sehdan song en wia pwehn kauhdi Krais en kana, oh imwikihla dah?

• Madamadau toupahrek dahieu kitail anahne en ahneki ong koasoia mwahu kan me kohsang irail akan me kaidehn Sounkadehde kan?

• Dahme Sehdan pahn kereniong wia, oh met pahn imwikihla dah?

[Kilel nan pali 28]

Kapokon kan kin wia ehu mehn kadehde me sapwellimen Siohwa aramas akan kin kekeirada

[Kilel nan kan pali 30]

Seupoupali en Sounkadehde kan nan erein Mahwen Keriau en Sampah kin pil kahrehong aramas teikan en kapinga Siohwa

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share