Rapahki Mwahu En Aramas Koaros
“Maing Koht, tamataman ie oh kupwure ie.”—NEHMAIA 13:31, NW.
1. Iaduwen Siohwa a kin ketin wiewia mwahu ong aramas koaros?
MWURIN rahn akan me keteu oh rotedi en mesenleng, ketipin kin wahdo wekidekla kansenamwahu. Aramas kin nsenamwahu oh peren. Pil duwehte, mwurin karakar en ketipin kin wereila oh pohn pwehl madekengda, kisin mwaramwarahk en keteu kin wahdo lemwlemwur mwahu oh kansenamwahu. Sounkapikpatail, Siohwa, ketikihdiong nan wehwe kisakis kaselel en irair akan en mesenleng. Sises katamankin kitail duwen sapwellimen Koht kadek-sapan mwuledek ni ah mahsanih: “Kumwail poakohng amwail imwintihti kan oh kapakapki me kin kalokei kumwail, pwe kumwail en wiahla sapwellimen Sahm me ketiket nanleng, me kin ketin dakerki sapwellime ketipin pohn me suwed oh me mwahu kan, oh kin ketin kamwerehdi keteu pohn me lelepek kan oh me dipan akan.” (Madiu 5:43-45) Ei, Siohwa kin ketin wia mwahu ong koaros. Sapwellime ladu kan uhdahn konehng en kin nantihong kahlemengih Ih ni arail pahn kin rapahki mwahu en meteikan.
2. (a) Dahme kahrehda Siohwa kin ketin wiewia mwahu ong aramas koaros? (b) Dahme Siohwa kin ketin wia pwehn tehk ma kitail kin kesempwaliki oh mwekidki sapwellime kadek-sapan oh kamwahu me E kin kasalehda?
2 Dahme kahrehda Siohwa kin ketin wiewia mwahu ong aramas koaros? Sangete ahnsou me Adam wiahda dihp, Siohwa sohte kin ketin uhdihsang raparapahki irair mwahu kan en aramas akan. (Melkahka 130:3, 4) Kupwuren Koht iei en kapwurehiong aramas peik kan en pwurehng kousoan nan Paradais. (Episos 1:9, 10) Sapwellime irair en kadek-sapan mwuledek ketikihong kitail koapworopwor en saledek sang nan irair en dihp oh soh-unsek kan oh met wiawi ki Kadaudok en inoupe mie. (Senesis 3:15; Rom 5:12, 15) Ni aramas ahr pahn alehda koasoandi en meirong wet, e ahpw pahn kahrehdohng aramas en pwuralahng nan irair en unsekla. Ahnsou wet, Siohwa ketin kasawih emen emen kitail pwe en ketin diarada ia uwen atail mwekidki sapwellime elen kadek-sapan oh kamwahu. (1 Sohn 3:16) E kin ketin tamataman oh tetehk soahng koaros me kitail kin wia me kasalehda me kitail kalahnganki oh perenki sapwellime irair en kamwahu oh kadek. Wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Koht me uhdahn pwung; e sohte pahn ketin meliehla amwail wiewia kan de amwail limpoak ong ih ni sawas me kumwail kasalehdahr.”—Ipru 6:10.
3. Mehnia peidek me kitail anahne medemedewe?
3 Eri, iaduwen kitail kak kahlemengih Siohwa me kin rapahki mwahu en aramas teikan? Kitail tehkpene pasapeng kan en peidek wet nan irair pahieu: (1) nan doadoahk en kalohk me kitail Kristian kan kin wia, (2) nan peneinei, (3) nan mwomwohdiso, oh (4) nan atail ehuiong aramas teikan.
Nan Doadoahk en Kalohk oh Katohnpadahk
4. Iaduwen atail iang wia doadoahk en kalohk kin wia kasalepen atail kin rapahki mwahu en meteikan?
4 Sises kawehwehda me “mwahto iei sampah” ni ah ketin sapeng peidek sang rehn sapwellime tohnpadahk kan me pid wehwehn karasaras me pid war mwahu ko oh dihpw suwed ko. Nin duwen atail wia sapwellimen Krais tohnpadahk kan nan atail ahnsou, kitail ese me met inenen mehlel ni atail kin iang wia doadoahk en kalohk. (Madiu 13:36-38; 28:19, 20) Atail wia doadoahk en kalohk kin pidada atail kasalehda duwen atail pwoson. Pwehki Sounkadehdehn Siohwa kan kin sansalmwahuki arail kin kalohk sang ihmw-lel-ihmw oh pil nanial akan, met kin wia mehn kadehdehpen arail mehleliong doadoahk en rapahki irail koaros me perenki rong duwen Wehin Koht. Ni mehlel, Sises ketikihda kaweid wet: “Ni amwail pahn kin lel nan kahnimw de nan kousapw ehu, kumwail pedolong oh rapahki mahs aramas emen me pahn kin men kasamwo kumwail; kumwail eri kin mihmihte reh.”—Madiu 10:11; Wiewia 17:17; 20:20.
5, 6. Dahme kahrehda kitail kin pwerisek pwurupwurala rehn aramas akan nan imwarail kan?
5 Ni atail kin pwarek aramas akan me sohte kasik me kitail pahn kohla rehrail, kitail kin kilang mwomwen arail kin kasamwo padahko. Ekei pak, kitail kin kilang me emen tohnihmwo pahn men rong, ah emen tohnihmwohte pahn likwerkihdo “Se sohte men rong” oh e sohla men koasoiong kitail. Ahpw, ia uwen kapahtou kitail kin ahneki pwehki uhwong de soukautih en emen aramas kin kauwehla ahn aramas teio ah men rong! Eri, dahme kitail kak wia pwe kitail en nannantihte rapahki mwahu en aramas koaros?
6 Ni atail pahn pwurala mwuhr ni ihmwohte ahnsou me kitail pahn pwurehng kalohk wasao kak kihong kitail ahnsou mwahu en koasoiong aramaso me kauhdi atail wia padahk ni atail kohdohn mwowe. Tamataman dahme wiawi rahn teio kak sewese kitail en kaunopada mwahu. Aramas me uhwong kitail kakete mwekidki madamadau mwahu, mwein e kamehlele me e konehng en kauhdi aramas teio en dehr rong padahk en Wehio. Ah madamadau mwein ele kohsang ni ah rong likamw akan me pid dahme kitail kin songosong en wia. Ahpw, met sohte pahn irehdi atail en nantihong kalohkihong tohnihmw wet duwen Rongamwahu en Wehin Koht oh song en kapwungala sawehwe kan. Kitail men sewese aramas koaros en ahneki loalokong pwung duwen Koht. Mwurin met, ele Siohwa pahn ketin kainangihedo reh.—Sohn 6:44; 1 Timoty 2:4.
7. Dahme pahn sewese kitail en ahneki koapworopwor en pweida mwahu ni atail kin koasoiong aramas akan oh kalohk ong irail?
7 Sapwellimen Sises kaweid ong sapwellime tohnpadahk kan kin pil pid duwen uhwong me pahn kohsang rehn peneinei. Sises mahsanih: “I kohdohng kamwekidada liaktohrohr nanpwungen sahm akan oh nair pwutak kan, nanpwungen ihn akan oh nair serepein kan, nanpwungen lih pwopwoud pwulopwul kan oh en arail pwoud kan ar nohno kan.” Sises pil kapataiong: “En emen eh imwintihti me keieu suwed iei kiseh kan.” (Madiu 10:35, 36) Ahpw, irair en ahnsou oh pil madamadau en aramas kin wekila. Soumwahu karuwaru ieu, de mehlahn kisehn tohn atail peneinei, de apwal laud ieu me leledo, de pahtoula, oh pil soahng tohto kei kin kak wekid ahn aramas emen ah mwekidki atail padahk. Ma kitail ahneki madamadau sapwung—me aramas akan me kitail kin kalohk ong re sohte pahn men rong—eri, iaduwen—kitail kin rapahki mwahu en meteikan? Ke soh peren oh pwurehng pwurala rehrail ni imwarail akan pil ehu ahnsou mwuhr? Kitail kak diar me arail madamadau oh mwekid pahn weksang rahn teio. Ekei pak, kaidehnte dahme kitail kin nda ahpw mwomwen atail kin nda me kin kahrehda wekideklahn madamadau en aramas me kitail koasoiong. Kapakap ngidingid ong Siohwa mwohn atail tepida kalohk pahn uhdahn sewese kitail en ahneki koapworopwor me atail kalohk ong aramas pahn kak pweida mwahu oh pil kitail kak koasoia duwen rohng me pid duwen Wehin Koht ni ahl ehu me aramas koaros pahn men rong.—Kolose 4:6; 1 Deselonika 5:17.
8. Dahme pahn kak wiawi ni ahnsou me Kristian akan kin rapahki mwahu en arail peneinei me sohte iang mih nan pwoson?
8 Nan ekei mwomwohdiso, me tohto me kisehn peneinei ehute kin papah Siohwa. Dahme kin kalap koledi madamadau oh wahu me me pwulopwul kan kin ahneki iei nannanti en arail peneinei me mah kan me arail wia tohn peneinei mwahu oh kin wia pwopwoud limpoakpene oh mehpwukat kin kamwekid irail me pwulopwul en kawekila arail mour. Lih pwopwoud tohto kin kapwaiada kaweid en wahnpoaron Piter en “dehr kapahrekiong” arail pwoud kan ahpw en wiewia dahme mwahu oh met kin kamwekid arail pwoud kan en kak pedolong nan padahk mehlel.—1 Piter 3:1, 2.
Nan Peneinei
9, 10. Iaduwen Seikop oh Sosep ara kin rapahki mwahu en tohn arail peneinei?
9 Pepehm en kerenpene me kin mih nan peneinei kin wia ehu irair me kak kahrehiong kitail en kin rapahki dahme mwahu rehn meteikan nan atail peneinei. Kitail kak tehk mehn kasukuhl sang ni wiewiahn Seikop ong nah pwutak kan. Nan Senesis 37:3, 4, Paipel kasalehda me Seikop kin inenen poakpoake Sosep inenen laud. Rien Sosep kan eri peirinkihda, oh pil lelohng irair en lemehda kemehla riarailo. Ahpw, tehk madamadau en Seikop oh Sosep nan ara mour en mwuhr. Ira koaros kin nantihong kilang dahme mwahu ong tohn arail peneinei.
10 Ni ahnsou me Sosep kin wia kaunen wasahn nehk mwenge ni ahnsou me lehk lapalap lelohng Isip, e kasamwo rie ohl akan. Ni ah sohte mwadangete kasalehiong irail ihs ih, e kin kaweid wiewia kan pwe en pweida ni mehlel me irail en ale epwelparail oh wahla mwenge ni arail pwurala rehn arail pahpa me mahlahr. Ei, mendahki Sosep lelohng apwal pwehki peirin en rie ko, Sosep kin rapahki dahme pahn mwahu ong irail. (Senesis 41:53–42:8; 45:23) Pil duwehte Seikop, ni e kereniong pahn mehla, e kapaiada nah pwutak kan koaros. Edetehn arail wiewia sapwung kan kahrehda katiklahn kapai kan ong irail, sohte emen rehrail sohte iang ale sohso nan sahpwo. (Senesis 49:3-28) Ia uwen laud kasalepen limpoak teng me Seikop kasalehda ahnsowo!
11, 12. (a) Mehn karasepen mehnia kokohp me kin kasalehda kesempwalpen rapahki mwahu en tohn ahmw peneinei? (b) Mehn kasukuhl dah me kitail kak sukuhliki sang rehn pahpa me mih nan sapwellimen Sises karasaras me pid pwutako me kesehla ah pai?
11 Sapwellimen Siohwa kanengamah me E ketin kasalehiong irail mehn Israel soh-pwoson akan, pil kihda mehn kaweid mwahu en iaduwen a kin ketin rapahki mwahu en sapwellime aramas akan. Ni ah kin ketin doadoahngki irair akan en ahn soukohp Oseia ah peneinei, Siohwa kin ketin karasahda pein sapwellime limpoak mwuledek. Komer, ahn Oseia ah pwoud, pwurupwurehng wia dipen kamwahl. Mendahki met, Siohwa kaweidki Oseia: “Kohwei oh kasalehiong omw limpoak ong lih emen me wiewia dipen kamwahl ong eh kerir. Ke pahn poakohng duwehte ei wie poakepoakehte mehn Israel kan, mehndahte ar sohpeiongehr koht teikan oh mwahuki meirongkihong dikedik en eni kan wahn wain madekeng.” (Oseia 3:1) Dahme kahrehda kaweid wet kohda? Siohwa mwahngih me mendahki pali laud en mehn Israel salelepek oh salongasang sapwellime ahl akan, mie towe kan me pahn mwekidki sapwellime kanengamah. Oseia mahsanih: “Ahpw ahnsou ehu pahn kohdo me mehn Israel kan pahn pwurehng sohpeiong Kauno [“Siohwa,” NW], ar Koht oh ong kadaudok en Depit, ar nanmwarki. Re ahpw pahn lemmwikihla Kauno [“Siohwa,” NW] oh ale sapwellime kisakis mwahu kan.” (Oseia 3:5) Ni mehlel, met wia mehn kahlemeng mwahu me kitail kak tamataman ni ahnsou me kitail kin ahnekihda kahpwal nan peneinei. Ni ahmw pahn kin nannantihte raparapahki mwahu en meteikan nan peneinei pahn kak wia mehn kahlemeng mwahu duwen kanengamah.
12 Sapwellimen Sises karasaras en pwutak me kesehla ah pai pil kihong kitail elen kaweid me pid ia mwomwen atail pahn rapahki mwahu en tohn atail peneinei. Pwutak tikitiko pwurodohng imweo mwurin ah wie kauwehla ah pai. Semeo kasalehiong ih mahk. Eri, iaduwen pahpao mwekidki lokaiahn likidek me nah pwutak laud me sohte kohkohsang ah peneinei? Sahmo sapengki nah pwutak laudo oh nda: “Nei seri kompoake kowe, ke kin mihmihte rehi ahnsou koaros, oh ei dipwisou koaros iei ahmw.” Met kaidehn koasoi lemei kei, ahpw me pil wia kasalepen kehlail en ahn sahmo ah limpoak ong ih. “Me mwahu ke en iang kiht perenda oh wia kamadipw wet, pwe riomwo melahr, ahpw mourdahr; e salongalahr, e ahpw dierekier.” Ni ahlohte, kitail pahn kak pil rapahki mwahu en meteikan.—Luk 15:11-32.
Nan Mwomwohdiso en Kristian
13, 14. Ia ehu ahl me kitail kak kasalehda me kitail mourki kosonned en limpoak nan mwomwohdiso en Kristian?
13 Nin duwen atail wia Kristian akan, kitail kin nantihong mourki kosonned en limpoak. (Seims 2:1-9) Mehlel, kitail ele kak poakohng irail me wia kisehn atail mwomwohdiso me atail irair en ahneki dipwisou kan sohte duwepenehte. Ahpw, kitail kin ahneki madamadau en “lipilipilki aramas” me kin poahsoankihda keinek, tiahk oh pil wekpeseng en pelien lamalam me kitail tikida loale? Ma iei, eri iaduwen kitail kak peikiong kaweid me Seims ketikihda?
14 Kasamwo aramas koaros me kin iang towehda mihding en Kristian akan kin wia kadehdehpen atail kadek oh limpoak. Ni atail kin mwadangete kohla oh lokaiahiong irail akan me ahpwtehn iang towehda mihding nan Kingdom Hall, e pahn kin kak sewese oh kihsang namenek oh pepehm en per pwehki ehdin arail kohdo. Ni mehlel, ekei me ehdin arail iang towehda mihding en Kristian kin nda: “Koaruhsie towe kan kin kadek. Likamwete koaruhsie ese ie. I ahneki pepehm en nsenamwahu oh I sohte saloh.”
15. Iaduwen irail me pwulopwul akan nan mwomwohdiso arail kak ale sawas pwe irail en kak nsenohki irail me mah kan?
15 Nan ekei mwomwohdiso, kisin pwihn en me pwulopwul kan kin kohpene nan Kingdom Hall de pil likin Kingdom Hall mwurin mihding oh sohte kin men patehng irail me mah kan. Dahme kak wiawi pwe en irehdi soangen mwekid wet? Ewen kahk keieu, iei pahpa oh nohno kan en kaiahnehiong neirail seri kan nan imwarail akan, oh kaunop ong irail dahme re pahn wia ni ahnsou en mihding kan. (Lepin Padahk 22:6) Pahpa oh nohno kak kihong neirail seri kan arail pwukoah en kak kihpene soangen pwuhk kan pwe koaros kak naineki dahme pahn anahn en wahdohng nan mihding kan. Pahpa oh nohno me keieu konehng en kangoange neira seri kan en kin ehukihong me mah kan oh me soumwahu kan duwen ekei iren madamadau kesempwal. Ma seri kan pahn kak koasoiong meteikan mehkan me katapan, met kin wiahiong pein seri kan arail peren.
16, 17. Iaduwen aramas laud akan arail en kak rapahki mwahu en me pwulopwul kan nan mwomwohdiso?
16 Brother oh sister mah kan en kin tehk irail me pwulopwul en nan mwomwohdiso kan. (Pilipai 2:4) Irail kak tepiada koasoiong irail me pwulopwul kan ni elen kangoang. E kin kalap mie ire kesempwal kan me kin pwarada nan padahk ni ahnsoun mihding. Me mah kan kak idek rehn me pwulopwul akan ma re perenki audepen mihdingo oh ma mie ire kan me irail keieu perenki nan mihdingo me re kak doadoahngki nan arail mour. Me pwulopwul akan kin wia aramas kesempwal ekei nan mwomwohdiso, oh irail konehng aramas en kin tehk oh kapinga arail rong kanahieng audepen mihding oh iang kihda pasapeng kan oh pil wia arail padahk nan prokram en mihding. Mwomwen me pwulopwul kan arail kin ehuiong me mah kan nan mwomwohdiso oh mwomwen arail kin wia kisin doadoahk en nan imwarail akan kin kasalehda me irail pil pahn kak apwalih pwukoah laud akan ni arail pahn laudla.—Luk 16:10.
17 Sang ni arail kin alehda oh kapwaiada arail pwukoah kan, ekei me pwulopwul kin kekeirada oh lel irair me arail irair en pali ngehn kak kahrehda arail kak alehda pwukoah laud oh kesempwal kan. Pwehki arail pwukoah ah miehla, met pil kin kak sewese oh kohlahsang irail en wiahda soangen tiahk kanamenek kan. (2 Timoty 2:22) Soangen pwukoah pwukat kak ‘song duwen ma brother kan kakong’ wia pwukoah en ministerial servant kan. (1 Timoty 3:10) Sang ni arail kin nsenohki wia padahk kan oh iang pasapeng ahnsoun mihding oh arail kin ngoangki kalohk, oh pil arail kin nsenohki koaros nan mwomwohdiso, mehpwukat kin kasalehiong elder kan me irail brother pwulopwul kan kak alehda pwukoah kapatapat akan.
Rapahki Mwahu en Aramas Koaros
18. Soangen suwed dah me pid tenek me aramas en kaleke, oh pwekihda?
18 Lepin Padahk 24:23 mahsanih: “Kasalehda poupoar nan ahnsou en kopwung sohte mwahu.” Erpit sang nanleng kin kamwekid elder kan en kihweisang irail medemedewehn poupoar ni ahnsou en teneki wiewiahn dihp toutou kan nan mwomwohdiso. Seims mahsanih: “A erpit me kin sang powe, mwohn mehkoaros me mwakelekel, me kin kansenamwahu, kapohl, oh kompoake, me kin diren kalahngan oh kin kahrehda wiewia mwahu tohtohie; e sohte kin lipilipilki aramas, e sohte kin mwalaun.” (Seims 3:17) E sansal mwahu me ni ahnsou me elder kan kin pil rapahki mwahu en meteikan, irail en kanahieng pwe arail tenek en dehr rotkihla pwehki peneinei, kompoakepah de arail pepehm kan. Sounmelkahka Asap ntingihdi: “Koht kin ketin kaunda wie kupwur akan nanleng; rehn irail koht akan [“irail me duwehte koht akan,” footnote, me wehwehki sounkopwung kan], E kin ketin koasoanehdi kupwure. E mahsanih ong irail: ‘Kumwail uhdahn pahn katokehdi amwail kopwung sapwung kan, kumwail solahr pahn uhpalihki aramas suwed!’ ” (Melkahka 82:1, 2, NW) Ong ire wet, Kristian elder kan anahne liksang kasalehda mwomwen poupoar ni ahnsou me mehkan kin pid kompoakepah de kisehn eh peneinei. Ni ahl wet, irail kin kolokol miniminpenehn mwomwohdiso oh mweidohng sapwellimen Siohwa ngehn sarawi en ketin doadoahk ni saledek.—1 Deselonika 5:23.
19. Ni soangen ahl dah kan me kitail kak rapahki mwahu en meteikan?
19 Ni atail kin raparapahki mwahu me mih rehn riatail brother oh sister kan, kitail kin kasalehda lamalam mwahu me pil mih rehn Pohl ni ah ketikihda kaweid ong mwomwohdiso en Deselonika. E mahsanih: “Eri, Kauno kin kupwurehda pwe se en koapworopworkin kumwail; se koapworopworki me kumwail kin wiewia, oh pil pahn nantihong wiewia mehkan me se kin padahkiong kumwail.” (2 Deselonika 3:4) Kitail pahn kakete sohte tehk kisin sapwung en meteikan ma kitail pahn kin nantihong kilang mwahu kan me re kin wiahda. Kitail pahn rapahki mehkan me kitail pahn kak kapingahkin irail, oh dehr ahneki madamadau en rapahki suwed en aramas teikan. Pohl ntingihdi: “E konehng irail sounapwalih kan en lelepek.” (1 Korint 4:2) Kaidehnte irail oko me wia sounapwalih mwomwohdiso anahne en lelepek ahpw pil lelepek en koaros riatail Kristian brother oh sister kan kin kahrehda atail kin kak limpoakpene nanpwungatail. Kitail eri kin koapworopworkin irail oh met kin kakehlailihala atail pepehm en wia kompoakparail. Kitail en ahneki soangen madamadau me duwehte Pohl ahneki ong rie brother oh sister nan ah ahnsou. Irail wia “ienge tohndoadoahk kan en Wehin Koht” oh irail me wia “kakehlapatail.” (Kolose 4:11) Ni ahl wet, kitail kin wia kasalepen sapwellimen Siohwa kupwur.
20. Kapai dah kan me pahn lelohng irail oko me kin rapahki mwahu en aramas koaros?
20 Mehlel, kitail men iang wia ahn Nehmaia ah kapakapo: “Maing Koht, tamataman ie oh kupwur ie.” (Nehmaia 13:31, NW) Ia uwen kaperen ong kitail en ese me Siohwa kin rapahki mwahu en aramas koaros! (1 Nanmwarki 14:13) Kitail en kahlemengih Ih ni atail kin ehuiong meteikan. Ni atail pahn wia met, e kin kihong kitail koapworopwor en alehda komour oh pil kapai en mour soutuk nan sampah kapw ni ahnsou keren.—Melkahka 130:3-8.
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Dahme kahrehda Siohwa kin ketin wiewia mwahu ong aramas koaros?
• Iaduwen kitail kak rapahki mwahu en aramas koaros
• nan kalohk?
• nan atail peneinei?
• nan atail mwomwohdiso?
• nan ahl koaros en ehuiong meteikan?
[Kilel nan Pali 26]
Mendahki rien Sosep kailongki ih ahnsou me e mihmi rehrail, Sosep wia dahme mwahu ong irail
[Kilel nan Pali 27]
Uhwong sohte kin kauwehla atail wia uwen atail kak en sewese meteikan
[Kilel nan Pali 28]
Mendahki dahme wiawi mahs, sohte emen sapwellimen Seikop sohte iang ale sapwellimen Seikop kapai kan
[Kilel nan Pali 29]
Kasamwo aramas koaros me kin iang towehda mihding kan