Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • br2 pp. 14-19
  • Krais—Iei Ih me Poahsoanpen Kokohp akan Koaros

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Krais—Iei Ih me Poahsoanpen Kokohp akan Koaros
  • Iren Onop kan ong Kahn Iroir 2—2004/05
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Sises Pein Kihda Mehn Kadehde
  • Ale Kakehl Sang ni Kaudiahl Pwoat
  • Kalaudpen Kamarain Ong Sapwellimen Koht Lelepek kan
  • Doarehla nan Rotorot oh Kalokolok
  • Ihs Sises Krais?
    Dahme Paipel Uhdahn Padahngki?
  • Ihs Sises Krais?
    Dahme Paipel Kak Padahkihong Kitail?
  • Ni Ahnsou Sises Pahn Ketido Ni Lingan En Wehio
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1997
  • Sises Krais Ih Me Wia “Kih” Ong Duwen Loalokongkihla Koht
    Loalokong Me Pahn Kahluwalahng Mour Soutuk (kl)
Kilang Pil Ekei
Iren Onop kan ong Kahn Iroir 2—2004/05
br2 pp. 14-19

Krais​—Iei Ih me Poahsoanpen Kokohp akan Koaros

“Pwe mahsen mehlel me Sises ketin kasalehdahr, iei me audehdahr soukohp ako.”​—KAUDIAHL 19:10.

1, 2. (a) Tepda nan pahr 29 C.E., pilipil dahieu irail mehn Israel kan anahne wia? (b) Dahme kitail pahn tehk nan artikel wet?

PAHRO iei pahr 29 C.E. Wehin Israel koasoakoasoia duwen inoupen Mesaia. Doadoahk en Wehio me Sohn Sounpepdais kin wia kin kalaudehla arail kasikasik Mesaia. (Luk 3:15) Sohn kasalehda me kaidehn ih me Krais. Ahpw, e idih Sises mehn Nasared oh nda: “I kilangehr oh I pil kadehdeier me iei ih Sapwellimen Koht.” (Sohn 1:20, 34) Mwuhr, pokono kin idawehn Sises oh rong sapwellime padahk kan oh Sises pil kin kamwahuiala aramas soumwahu kan.

2 Nan sounpwong kan mwuri, Siohwa kin ketikihda mehn kadehde tohto me kin kasalehda me Sises wia Sapwellime Ohl. Irail ako me kin onopki iren Pwuhk Sarawi kan oh kin kasawih sapwellimen Sises doadoahk kin ni soh peikasal pwoson ih. Ahpw, mendahki met, irail sapwellimen Koht aramas inouda kan sohte kasalehda pwoson kehlail. Irail me malaulaute rehrail me kasalehda arail pwoson me Sises me iei Krais, Sapwellimen Koht Ohl. (Sohn 6:60-69) Dahme ke pahn wia ma ke iang mih wasao ni ahnsowo? Ke pahn mwekidki ken kamehlele me Sises iei Mesaia oh idawehnla ih? Medewe duwen mehn kadehde me Sises kasalehda duwen pein ih ni ahnsou me e alehdi mehn karaun me dene e kauwehla kosonned en Saped oh pil tehk duwen mehn kadehde me e kasalehda mwuhr me e kihong sapwellime tohnpadahk lelepek kan pwehn kakehla irail.

Sises Pein Kihda Mehn Kadehde

3. Soangen irair dah kei me kahrehda Sises en kihda pein kadehde duwen ih?

3 E lelehr ahnsoun Pahsohpa oh ahnsowo iei pahr 31 C.E. Sises mih nan Serusalem. E ahpwtehn kamwahuihala ohl emen me soumwahu erein sounpahr 38. Irail mehn Suhs kan kaloke Sises pwehki e wia met ni rahnen Saped. Irail pil karauniki me e lahlahwe oh kin rapahki pwehn kemehla ih pwehki e koasoia me Koht iei Seme. (Sohn 5:1-9, 16-18) Kahrepe kan me Sises kihda pwehn kadehde duwen ih iei kahrepe siluh mwahu oh kehlail me pahn kak kahrehong irail mehn Suhs mongiong mehlel kan en kak mengei en kamehlele uhdahn ihs Sises.

4, 5. Ia kahrepen ahn Sohn doadoahk en kalohk, oh ia mwomwen ah kapwaiada pwukoa wet?

4 Keieu, Sises kasalehda duwen mehn kadehde me Sohn Sounpepdais kasalehda ni ah mahsanih: “Kumwail kadaralahngehr Sohn noumwail sounkair kan, ih eri kadehdedahr duwen me mehlelo. Sohn rasehng lamp ehu me kin mpwumwpwul oh maramarain, oh kumwail kin men perenki eh marain ahnsou kis.”​—Sohn 5:33, 35.

5 Sohn Sounpepdais kin rasehng “lamp me kin wia mpwumwpwul oh maramarain” pwehki mendahki e mihla nan imweteng pwehki kahrepe sapwung kan me Erod kihda, e nantiongete kapwaiada ah pwukoa rehn Siohwa oh kaunopada ahl ong Mesaia. Sohn mahsanih: “Ahpw iet kahrepen ei pwarodo oh papidaiski pihl, pwehn kasalehda ih [Mesaia] ong mehn Israel. . . . I kilangehr ngehn sarawi eh ketidihdo sang nanleng ni mwomwen mwuroi men; e pihrdi oh ketiket powe. Pein ngehi saikinte ese ih, ahpw Koht, me ketin kadariehdo pwe I en kin papidaiski pihl, e pil mahsanihong ie, ‘Mehmen me ke pahn kilang ngehno eh pihrdi oh ketiket powe, iei ih me kin papidaiski ngehn sarawi.’ I kilangehr oh I pil kadehdeier me iei ih Sapwellimen Koht.”a (Sohn 1:26-37) Sohn ni sansal kasalehda me Sises iei sapwellimen Koht Ohl​—me iei Mesaia me inoupe wiawi. En Sohn mehn kadehde duwen Sises inenen sansal me kahrehda mwurin sounpwong waluh mwurinte ah mehla, tohto irail me mehn Suhs mohngiong mehlel akan kasalehda: “Sohte kilel me Sohn wiadahr, ahpw mehkoaros me e ndahki duwen ohl menet me inenen mehlel.”​—Sohn 10:41, 42.

6. Dahme kahrehda en Sises doadoahk kin kamehlelehong aramas akan me Koht kin utung ih?

6 Mwuri, Sises pil doadoahngki ehu elen koasoi pwehn kadehde duwen me iei ih Mesaia. E koasoia duwen doadoahk mwahu kan me e wiahdahr me iei Koht me kin sewese ih nan doadoahk pwukat. E mahsanih, “Ahpw mie kadehdepei me laudsang kadehde kan me Sohn wiahdahr. Pwehki doadoahk kan me I kin wiewia, oh doadoahk kan me Semei ketin mweidohng ie I en wia, mepwukat iei kadehdepei me kin kasalehda me Sahmo me ketin kadariehdo.” (Sohn 5:36) Pil sapwellimen Sises imwintihti kan sohte kak kamahmki duwen mehn kadehde wet, me pil iangahki manaman tohtohie me e wiahdahr. Mwuhr, ekei kin wia peidek wet, “Dahme kitail pahn wia? Pwehki soangen kilel kan me ohl menet kin wiewia?” (Sohn 11:47) Ekei kin kasalehda arail pwungki ni arail sapeng: “Ia duwe, ni ahnsou me Mesaia ketido, e pahn ketin wiahda kilel tohtohsang me ohl menet wiadahr?” (Sohn 7:31) Sapwellimen Sises sounrongorong kan kin mih nan irair mwahu ehu ni arail kin kak kilang en Sahmo irair mwahu kan rehn sapwellimeo.​—Sohn 14:9.

7. Iaduwen Pwuhken Ipru nan Pwuhk Sarawi kin kihda mehn kadehde duwen Sises?

7 Ni imwila, Sises kihda mehn kadehde ieu me sohte me kak uhwong. E mahsanih, “Pwuhk Sarawi . . . kin kadehde duwen ngehi, ma kumwail uhdahn kamehlele Moses, kumwail pil pahn pwoson ie, pwehki ih me ntingihedier duwen ngehi.” (Sohn 5:39, 46) Ei, Moses iei emente sang rehn irail me tohtohie me kin ntingihdi duwen Krais mwohn Kristian pil miehla. Dahme irail ntingihdi kin audaudki kokohp epwiki kei oh irekdi en kadaudok kan oh mepwukat koaruhsie kin kadehde duwen Mesaia. (Luk 3:23-38; 24:44-46; Wiewia 10:43) A iaduwen Kosonned en Moseso? Wahnpoaron Pohl ntingihdi, “Eri, Kosonnedo kin wia atail sounkaweid me kin kahluwaikitaillahng Krais.” (Kalesia 3:24, NW) Ei, “pwe kahrepen kokohp iei pwen kadehde duwen Krais.”​—Kaudiahl 19:10, NW.

8. Dahme kahrehda mehn Suhs tohto sohte pwoson Mesaia?

8 Mehn kadehde pwukat me duwehte mepwukat—​en Sohn mehn kadehde sansal, pein sapwellimen Sises doadoahk mwahu oh kehlail kan iangahki sapwellimen Koht irair kan me kin sansalda rehn Sises, oh pil mehn kadehde laud teikan me Pwuhk Sarawi kin kihda—soh kin wia mehn kadehde ong uhk me Sises iei Mesaia? Sohte lipilipil me ahneki limpoak mehlel ong Koht oh sapwellime Mahsen pahn kak kilang met oh kasalehda arail pwoson Sises me iei ih Mesaia. Ahpw mehn Israel akan sohte kin kasalehda soahgen limpoak wet. Ong irail akan me kin uhwong Sises, E mahsanih: “Ahpw I wehwehki duwen kumwail, I ese me sohte amwail limpoak ong Koht nan mohngiongimwail kan.” (Sohn 5:42) Irail sohte kin “song en rapahki kaping sang rehn Koht,” ahpw re uhd kin “ale kaping sang emenemen nanpwungarail.” Ihme kahrehda re sohte kak pwungla rehn Sises me kin duwehte Seme me kin kalahdeki soangen elen madamadau wet!​—Sohn 5:43, 44; Wiewia 12:21-23.

Ale Kakehl Sang ni Kaudiahl Pwoat

9, 10. (a) Dahme kahrehda en Sises mehn kadehde ni ahnsowo kin wia ahnsou mwahu ong ni mehn kakehlepen sapwellime ko? (b) Inou kaselel dahieu Sises wiaiong sapwellime ko?

9 Sounpar ehu dower sang ni ahnsou me Sises kasalehda duwen mehn kadehdepen ah wia Mesaia. Pahsohpa en sounparo nekier me iei pahr 32 C.E. Tohto en irail me kamehlele ih mahs solahr idawehn, mwein pwehki kalokolok kan, de noahrok kepwehn sampah, de pil kapwunod en mour me kahrehda. Ekei mwein pil pingada de pil nsensuwedla pwehki Sises ah soikala ahn aramas akan ahr men Sises en wiahla nanmwarki. Ni ahnsou me irail kaun en pelien lamalam en mehn Suhs kan karaune Sises, e sohte men wiahda ehu manaman pwehn kadehde pein ih oh kalinganahda pein ih. (Madiu 12:38, 39) E kahng wia soahng pwukat kahrehong ekei en pwonopwonkihda. Me pil patehng met, Sises tepida kasalehiong sapwellime kan mehkot me irail apwal en wehwehki​—“e uhdahn pahn kohdalahng Serusalem oh ale lokolok laud sang rehn soumas oh samworo lapalap oh sounkawehwehn Kosonnedo kan, oh kamakamala.”​—Madiu 16:21-23.

10 Mwurin sounpwong duau de eisek e pahn wia ahnsou “ong [Sises] en mweselsang sampah wet oh ketilahng rehn Seme.” (Sohn 13:1) Pwehki ah kin nsenohki mehlel sapwellime lelepek kan, Sises inoukihong irail me e pahn mie mehn kadehde sang nanleng, ahpw sohte kihong met ong irail mehn Suhs salelepek kan. Sises mahsanih, “Kumwail en ese pwe ekei me iang mihmi met, re sohte pahn mehla, irail lao pahn kilang Nein-Aramas eh pahn ketido nin duwen Nanmwarki men.” (Madiu 16:28) E sansal me Sises sohte mahsanih me ekei sapwellime tohnpadahk kan pahn momour lel ahnsou me Wehin Mesaia pahn wiawihda me iei pahr 1914. Sises kin medemedewe en kasalehong irail sapwellime tohnpadahk silimen me e keieu karanih mwomwen ah pahn linganla ni ah pahn wiahla kaun en Wehio. E wia met ni ah linganla mwohrail.

11. Kawehwehda mwomwen en Sises wekila oh linganlaho.

11 Rahn weneu mwuri, Sises kahrehda Piter, Seims, oh Sohn pohn nahna ile​—en Hermon. Wasao, Sises “linganla mwohrail oh silangi marainla duwehla ketipin, oh ah likou liki kan linganla duwehte marain.” Soukohp Moses oh Elaisa pil iang ket wasao oh mahsen ong Sises. Wiewia kapwuriamwei wet kakete wiawi ni pwong me pahn kahrehong wiewiaho en uhdahn sansal. Wiewia wet mwomwen uhdahn mehlel me kahrehong Piter peki en kauwada ihmw likou silu ong Sises, Moses, oh Elaisa. Ni Piter eh wia lokolokaia, depwek lingan ehu ahpw mihla pohrail oh ngihl ehu sang nan depweko mahsanih: “Iei met nei pwutak kompoake me I kin popohlki​—kumwail rong sapwellime padahk.”​—Madiu 17:1-6.

12, 13. Dahme en Sises eh linganlaho wiahiong sapwellime tohnpadahk ko oh pwekida?

12 Ei, mehlel, Piter apwtehn kadehdehda me Sises iei “Krais, sapwellimen Koht ieiaso.” (Madiu 16:16) Ahpw, song medewehla ma ke rong en Siohwa pein kadehde duwen sapwellimeo oh pwukoa en sapwellime Ohl pilipilda menet! Ia uwen met ah wia mehn kakehl laud ong Piter, Seims, oh Sohn! Pwehki arail pwoson ahr kehlaildahr re kakehr kaunopada ong dahme mih mwohrail oh arail pwukoah kan me re pahn wia nan mwomwohdiso kan ni ahnsou kohkohdo.

13 En Sises linganla inenen kamwekid laud tohnpadahk kan. Mwurin sounpar 30, Piter ntingihdi: “Koht ketin kawauwihala oh kalinganahla, ni kapitien Sahm eh peidohng pohn Sises sang Wasa Lingalihngie, mahsanih, ‘Ih nei kompoakeo met, me I kin kupwurperenki.’ Pein kiht iang rong ngihl wet me peidihdo sang nanleng, ni at iang ketiket pohn nahna sarawio.” (2 Piter 1:17, 18) Pil duwehte Sohn, e pil inenen mwekidki wiewia wet. Sounpahr 60 samwa mwurin en Sises linganlao, e inenen mwekidiki ni ah mahsanih: “Kitail kilangehr sapwellime lingan, me diren kalahngan oh mehlel, sapwellime lingan me ih, Iehros en Koht, ale sang rehn Seme.” (Sohn 1:14) Ahpw, en Sises linganlao kaidehn kaimwisekpen wiewia kapwuriamwei me irail sapwellimen Sises kan pahn kilang.

Kalaudpen Kamarain Ong Sapwellimen Koht Lelepek kan

14, 15. Ni ahl dahieu me wahnpoaron Sohn pahn momour lel ahnsoun Sises pahn ketido?

14 Mwurin ah iasada, Sises pwarwohng sapwellime tohnpadahko pohn Sehd en Kalili. Wasao e padahkiong Piter: “Mehnda rehmw ma I men ohlo [Sohn] en mihmihte lao ahnsou ahi ketido?” (Sohn 21:1, 20-22, 24) Mahsen pwukat kin kasalehda me wahnpoaron Sohn pahn mour werei sang wahnpoaron teiko? Ehi, met mehlel, pwe e papah Siohwa sounpar 70 samwa mwuri. Ahpw mie wehwe laud ong sapwellimen Sises mahsan pwukat, pwe met sohte ihte pid ong ia uwen werei Sohn pahn momourki.

15 Lepin mahsen wet “ahnsou ahi ketido” kin katamankin kitail duwen “ahnsou me Nein Aramas pahn ketiket nan mwoale nan sapwellime wehi nanleng.” (Madiu 16:28) Kitail kak nda me Sohn momourte lel ahnsou me Sises ketido pwehki e kilang nan kokohp ehu me Sises ketido ni ah ketiket nan mwoahle nanleng oh kakaun nin duwen Nanmwarki. Ni kaimwiseklahn en Sohn mour, ni ah wia sensel pohn deke en Padmos, e alehdi kaudiahl en soahng kapwuriamwei kan me pahn wiawi “ni rahnen Kauno.” Sohn uhdahn mwekidki laud kilel kapwuriamwei pwukat me ni ahnsou me Sises mahsanih: “Ei mehlel pwoat! I pahn mwadang leledo,” Sohn sapengki: “Amen! Kaun Sises, komw ketidohla.”​—Kaudiahl 1:1, 10; 22:20.

16. Dahme kahrehda e kesempwal kitail en nantihongete kakehle atail pwoson?

16 Irail me mohngiong mehlel kan me momour nan keieun senturi kamehlele me Sises iei Mesaiao oh pwoson ih. Pwehki mwomwen ahn irail me soupwoson kan me kin kapilpene irail, doadoahk me irail anahne wia, oh kasongosong kan me mih mwohrail, irail akan me pwosonla Sises anahne en kehlailda. Sises kihdahr mehn kadehde sansal oh kehlail ong duwen ah wia Mesaia oh pil ketkihda kokohp kan me wia mehn kakehl oh kangoang ong sapwellime lelepek kan. Rahnwet, kitail kerenlahngehr “rahnen Kauno.” Kereniong Krais pahn kauwehla ahn Sehdan koasondi suwed wet oh kapitala sapwellimen Koht aramas akan. Kitail pil anahne kakehle atail pwoson sang ni atail pahn isaneki oh alehda mehn kakehl en pali ngehn me kin kohda ong atail anahn en pali ngehn akan.

Doarehla nan Rotorot oh Kalokolok

17, 18. Ia wekpeseng laud me sansalda nanpwungen irail me kin idawehn Sises ni keieun senturi oh irail ko me kin uhwong kupwuren Koht, oh ia imwilahn pwihn riau wet?

17 Mwurin Sises pwoula, sapwellime tohnpadahk kan kin eimah oh kapwaiada sapwellime kehkehliko en kadehde ong Sises “nan Serusalem, nan Sudia pwon oh Samaria oh lelohng ni irepen sampah.” (Wiewia 1:8) Mendahki ahnsou kan en kalokolok, Siohwa kin kapaia mwomwohdiso kan en Kristian ki mehn kakehl en pali ngehn akan oh pil tohnpadahk tohto kan.​—Wiewia 2:47; 4:1-31; 8:1-8.

18 Ni pali teio, kalokolok sang irail me kin uhwong rongamwahu kin lalaudla ahnsou koaros. Lepin Padahk 4:19 mahsanih, “Ahl en me suwed kan me rotorot rasehng pwohng. Re kin pwupwudi, ahpw re sohte kin kilang dahme re dipekelekelki.” “Rotorot wet” lalaudla nan pahr 66 C.E. ni ahnsou me sounpei en Rom kan kapilpene Serusalem. Mwurin mehn Rom kan ni soh kahrepe uhdi sang ahr mahweniong mehn Suhs akan oh irail pwurala nan sapwarail, irail mehn Rom kan pwurodohng Serusalem nan pahr 70 C.E., oh ni ahnsowo irail kauwehla kahnimwo. Nin duwen me emen sounpoadoapoad en mehn Suhs me adaneki Josephus kasalehda me irail mehn Suhs tohto sang million kamakamala. Ahpw irail Kristian lelepek kan pitla. Pwekihda? Pwehki nin tepio ni ahnsou mehn Rom ko pwurala nan sapwarail, irail peikiong sapwellimen Sises kaweid en tangasang Serusalem.​—Luk 21:20-22.

19, 20. (a) Dahme sapwellimen Koht aramas sohte anahne masak ni imwin koasondi suwed wet kerendohr? (b) Ia loalokong me Siohwa kihong sapwellime kan ni ahnsou kan mwohn 1914 oh lella pahr 1914?

19 Atail irair rahnwet pahn pil duwehte. Kahn kamakam kohwalapo pahn wia kilel en kaimwiseklahn en Sehdan koasoandi suwed wet. Ahpw, sapwellimen Koht aramas akan pahn sohte ahneki kahrepe en masepwehk pwe Sises inoukihda: “Eri, kumwail en ese pwe I pahn ieiang kumwail ahnsou koaros lel ni imwin kawa.” (Madiu 28:20) Pwehn kakehlada sapwellime ko oh kaunopada irail ong dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo, Sises kasalehong irail ah lingan ni ahnsou kohkohdo nin duwen nanmwarki men. A iaduwen nan rahnwet? Nan pahr 1914 wia ahnsou me en Sises mahsen ko pweida. Oh ia uwen met ah wia mehn kakehl ong sapwellimen Koht aramas akan! E inoukihong sapwellimen Siohwa ladu kan duwen kapai kaselel akan ni ahnsou kohkohdo, oh sapwellimen Siohwa ladu kan pil alehdi kapai en wehwehkihla laud duwen ahnsou kohkohdo. Nan ahnsou suwed wet en sampah rotorot wet, “ahl me aramas pwung kan kin weid loale rasehng dakadahn ketipin me kin maramarainla lao rahn pwarada.”​—Lepin Padahk 4:18.

20 Mwohn pahr 1914, irail pwihn tikitik ehu en irail me keidi kan tepida wehwehkihla duwen ire kesempwal kan me pid pwurodohn Kauno. Karasepe, irail diarada me pwurodohn Kauno pahn sohte sansal ong aramas akan nin duwen me tohnleng riemeno me pwarada nan pahr 33 C.E. oh padahkiong tohnpadahk ko ni ahnsou me Sises ketidahla nanleng. Ahnsou me depweko perehla Sises oh tohnpadahk ko solahr kilang, tohnleng ko mahsanih: “Iei Sises menet me ketidlahr nanleng sang kumwail pil pahn sapahldohng kumwail ni soangen mwohmwette me kumwail patopatohwanehr.”​—Wiewia 1:9-11.

21. Dahme kitail pahn koasoia nan artikel en mwurin met?

21 Ihte irail tohnpadahk lelepek ko me kilang Sises ketidahla nanleng. Oh ni ahnsou me e linganla, kaidehn aramas koaros kilang, pil sampah unsek sohte ese me met wiawi ahnsowo. Oh ih duwen met ah pahn pil wiawi ni Krais pahn pwurehng pwurodo oh wiahla Nanmwarki. (Sohn 14:19) Ihte sapwellime keidi lelepek kan me pahn ese duwen ahnsou me Sises pahn ketiket nan mwoahle nanleng. Nan artikel en mwurin met, kitail pahn kilang iaduwen arail wehwehki duwen dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo pahn kakehle irail ni arail pahn iang kihpene irail million kei me pahn wiahla sapwellimen Sises papah kan nin sampah.​—Kaudiahl 7:9, 14.

[Footnote]

a E sansal me ni en Sises pepdaiso, Sohn kelepw rong kapitien Koht. Mehn Suhs kan me Sises kin mahsanih ong “sohte mwahn rong kapitie, oh sohte mwahn kilang silangi.”​—Sohn 5:37.

Ke Kak Tamanda?

• Ni ahnsou me Sises ale karaunpen ah kauwehla Saped oh lahlahwe, mehn kadehde dah me e kihda pwehn kasalehda me ih me Mesaia?

• Iaduwen sapwellimen Sises tohnpadahk kan ale mehn kangoang sang en Sises ah linganla oh marainla?

• Ia wehwehn en Sises lokaia kan ni ah mahsanih me Sohn pahn mihmihte lao e pwurehng ketdo?

• Nan 1914, kokohp dahieu me pweida?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 14]

Sises kihda mehn kadehde kan me ih me Mesaiao

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 16]

En Sises ah linganla oh marainla kin wia mehn kangoang oh kakehl

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 17]

Sohn pahn mihmihte lao Sises pahn ‘ketido’

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share