Likih Siohwa Ki Koapworopwor, Oh Nan Kapehd Kehlail
“Likih Siohwa, ahneki pwoson, dehr nan kapehd tikitikla. Likih Siohwa.”—MELKAHKA 27:14.
1. Ia kesempwalpen koapworopwor, oh iaduwen lepin mahsen lepet ah doadoahk nan iren Pwuhk Sarawi kan?
KOAPWOROPWOR mehlel kin duwehte marain lingaling ehu. E kin sewesei kitail en kilangla daulih kalokolok kan en ahnsou wet, oh kin kahrehiong atail kak kilangwohng ahnsou kohkohdo ki nan kapehd kehlail oh peren. Siohwa kelehpw me kak ketikihong kitail koapworopwor mehlel, me e ketikihda sang ni sapwellime Mahsen sarawi. (2 Timoty 3:16) Ni mehlel, lepin mahsen “koapworopwor,” “koapworopworki,” oh “kasikasik” pwarada pak tohto nan Paipel oh kin wehwehki mehkot mwahu me ke ngoangkihlahte oh kasikasik ni mehlel me e pahn pweida.a Soangen koapworopwor wet me inenen ileilehsang en ihte mentehno mehkot en wiewia, irair ieu me sohte poahsoankihda de kasikpe mie me e pahn uhdahn wiawi.
2. Ia uwen kesempwal en koapworopwor ohng nan mour en Sises?
2 Ni ahnsou me Sises lelohng songosong oh kahpwal akan, e mahsen lahng mehkan me mih paliohsang dahme wiewiawi nan ahnsou wet oh kin koapworopworki Siohwa. “Pwehki peren me e kasikasik, e sohte mwahn kupwurohkihla kanamenekpen eh pahn pwoula nin tuhkeo; eri, ahnsou wet e ketiketier ni palimaun en mwoalen Koht.” (Ipru 12:2) Pwehki e kin keieu nsenohkihte en kak kandandla sapwellimen Siohwa irair en wia kaunepen lahng oh sampah oh pil en kasarawihala sapwellime mwahr, Sises kin tengedihongete peikiong Koht, sohte lipilipil dahme pahn wiawihong ih.
3. Ia uwen kesempwal en koapworopwor ohng nan mour en sapwellimen Koht ladu kan?
3 Nanmwarki Depit kasalehda iaduwen koapworopwor oh nan kapehd kehlail ara kin doadoahkpene, ni ah mahsanih: “Likih [“koapworopworki,” NW] Siohwa. Ahneki pwoson, dehr nan kapehd tikitikla. Likih Siohwa.” (Melkahka 27:14) Ma kitail men mohngiongitail en kehlail, kitail dehr luwetala nan atail koapworopwor ahpw ahnsou koaros atail koapworopwor en wehwe mwahu nan atail madamadau oh kitail en kesempwalki. Ni atail pahn wia met, e pahn sewesei kitail en kahlemengih Sises ohng atail kasalehda lamalam kehlail oh ngoang ni ahnsou me kitail pahn iang wia doadoahk me e ketin kehkehlikihong sapwellime tohn padahk kan en wia. (Madiu 24:14; 28:19, 20) Ni mehlel, koapworopwor me iangahki pwoson oh limpoak, wia mehkot kesempwal, oh kin sansal nan mour en sapwellimen Koht ladu kan.—1 Korint 13:13.
Omw “Koapworopwor Kin Kekeirda”?
4. Dahme Kristian keidi kan oh “sihpw teikan” kin ngoangkihlahte kasikasik?
4 Sapwellimen Koht aramas akan kasikasik rahn kaselel akan mwohrail. Kristian keidi kan ngoangkite awiawih ren iang Krais papah Koht nanleng, oh irail “sihpw teikan” koapworopworki en “maiaudahsang mouren liduwih mehla, oh pahn iang sapwellimen Koht seri kan [en sampah] nan arail saledek lingan.” (Sohn 10:16; Rom 8:19-21; Pilipai 3:20) “Saledek lingan” wet kin iangahki saledek sang dihp oh soahng suwed akan me dihp kin kahrehda. Ni mehlel, Siohwa—me Soun ketikihda “soangen wiawi sapan koaros oh kisakis mwahu koaros”—pahn uhdahn ketikihong sapwellime aramas lelepek kan soahngohte.—Seims 1:17; Aiseia 25:8.
5. Iaduwen atail “koapworopwor en kekeirda”?
5 Ia wen laud en koapworopwor me anahne mih nan mour en Kristian emen? Nan Rom 15:13 kitail wadek me: “Eri, Koht, me iei tepin koapworopwor, en ketin audehkinkumwailda soangen peren koaros oh popohl pwehki amwail pwoson, pwe amwail koapworopwor en pil kin kekeirkihda manaman en ngehn sarawi.” Ei, koapworopwor kak rasehng kaidehn kandel ieu me lullul nan rotorot, ahpw ohng lingen ketipin me dakada ni menseng, oh kadirehkihla mour en aramas emen popohl, peren, oh lamalam kehlail. Tehk me atail “koapworopwor kin kekeirda” ni atail kin kamehlele audepen Mahsen en Koht oh ale sapwellime ngehn sarawi. Rom 15:4 mahsanih: “Pwe mehkoaros me ntingdier nan Pwuhk Sarawi e ntingdier pwe en padahkih kitail, pwe kitail en ahneki koapworopwor sang ni kanengamah oh kakehlepen loalatail me Pwuhk Sarawi kin ketikihong kitail.” Kahrehda kitail idek rehtail: ‘I kin kaumwpwule ahi koapworopwor sang ni ahi kin wia tohnsukuhl mwahu men en Paipel, oh kin wadewadek audepe kan rahn koaros? I kin kaukaule kapakapki sapwellime Koht ngehn en ket rehi?’—Luk 11:13.
6. Pwe kitail en kolokolete atail koapworopwor en wia maramarainte dahme kitail en kalekeikitailsang?
6 Sises me wia atail mehn kahlemeng, kin kehliki Mahsen en Koht. Ni atail pahn tehk kanahieng duwen ih, kitail pahn kakehr sohte ‘mworusala oh nan kapehd tikitikla.’ (Ipru 12:3) E pwung en nda me atail koapworopwor me Koht ketikihong kitail tikitikla nan atail madamadau oh mohngiong de atail mehn akadei pahn wekidekla—mwein ele ohng rapahki dipwisou kan sampah de mehn akadei teikan en sampah—luwet en pali ngehn pahn mwadangete kipe kitaildi, oh ni imwio kitail pahn mwadangete sohla kak powehdi atail ineng suwed akan oh kesehla atail lamalam kehlail. Ni atail madamadau ah pahn mihla nan soangen irair wet, kitail kakete “keselahr [atail] pwoson.” (1 Timoty 1:19) Ni pali teio, koapworopwor mehlel kin kakehle atail pwoson.
Koapworopwor—Kesempwal ong Pwoson
7. NI soangen ahl dah me koapworopwor wia mehkot kesempwal ohng pwoson?
7 Paipel mahsanih: “Pwoson, iei kamehlele mehkan me kitail kin koapworopworki de kasikasik, kamehlele mehkan me kitail sohte kak kilangki masatail.” (Ipru 11:1) Kahrehda, koapworopwor kaidehn mehkot me kin kapatapatong pwoson; ahpw e wia mehkot kesempwal me iei kisehn pwoson. Tehk duwen Eipraam. Ohng ni dahme aramas ese, ih oh ah pwoud, Sara, ira daulihlahr ahnsou en naineki seri ni ahnsou me Siohwa ketin inoukihong ira me pahn mie kadaudokara men. (Senesis 17:15-17) Ia mwomwen Eipraam ah mwekidiki duwen inou wet? “Eri, mehnda ma sohte mehkot me Eipraam kak koapworopworki, ahpw e pwosonlahr oh koapworopwor mieier reh; ihme e wiahkihla semen wehi ngedehrie.” (Rom 4:18) Ei, koapworopwor me Koht ketikihong Eipraam wiahla poahsoanpen ah pwoson me e pahn naineki kadaudoke kan. Ah pwoson kamarainih oh kakehle ah koapworopwor. Eipraam oh Sara pil ahnekihda lamalam kehlail en mwesel sang imwara oh ara aramas akan oh erein ara mour ira koukousoan nan ihmw likou nan sahpw me kaidehn uhdakara!
8. Iaduwen kanengamah ni lelepek a kin kakehle atail koapworopwor?
8 Mendahte ma ekei pak e kin apwal, ahpw Eipraam kin kolokolete ah koapworopwor sang ah kin peikiong Siohwa ni unsek. (Senesis 22:2, 12) Pil ni ahlohte, sang ni atail kin peik oh kanengamah nan sapwellimen Siohwa doadoahk, kitail kak koapworopwor me kitail pahn ale katingpatail. Pohl ntingihedi me “kanengamah” kin imwikihla “Koht eh kin ketin kupwuramwahwih kitail”, oh kin kahrehda koapworopwor, “oh koapworopwor wet sohte kin pitihkitaildi.” (Rom 5:4, 5) Iei me kahrehda Pohl ntingihdi: “Ih at ineng lauden: emenemen kumwail en kin nantihong eh ngoang lel ni imwi, pwe me kumwail kin koapworopworki en kak pweida.” (Ipru 6:11) Soangen madamadau mwahu wet, me poahsoankihda karanih Siohwa, kak sewesei kitail nan soangen apwal soulipilipil oh kitail pahn kolokolete lamalam kehlail oh peren.
“Peren ni Koapworopwor”
9. Kaukaule wiewia dah pahn sewesei atail “koapworopwor en kaperenkitailda”?
9 Atail koapworopwor me pwilisang rehn Koht ni ahnsou koaros mwahusang dahme sampah kak kihong kitail. Melkahka 37:34 mahsanih: “Koapworopworki Siohwa oh kapwaiada sapwellime kosonned akan; e ahpw pahn ketin kawauwihiukala ni eh pahn ketikihong uhk sahpwo, oh ke pahn kilang me suwed akan ar pahn koakoahksang.” Ei, mie kahrepen atail “koapworopwor en kaperenkitailda.” (Rom 12:12) Pwe kitail en kak wia met, kitail anahne en ahnsou koaros medemedewe atail koapworopwor. Ke kin kaukaule wia katakataman omw koapworopwor me Koht ketikihong uhk? Ke kakehr kilang uhk mih nan paradais, wia maramarainiki omw ahneki roson mwahu, sohte pwunod, mihmi rehn aramas limpoak kan, oh iang wiewia doadoahk katapan akan? Ke kin medemedewe loal duwen Paradais me kilel kan kin pwarada nan neitail pwuhk kan? Soangen katakataman kaukaule wet pahn rasehng atail kin wia kamwakamwakele wenihmw kilahs ieu pwe kitail en kin kilangiei mwakelekel oh kilikilang lingan en audepen sampah. Ma kitail pahn soukautih en kamwakele kilahs, e pahn mwadangete pwehla oh pahn kahrehong kitail en solahr kak kilang ni sansal lingan en audepen sampah. Soahng teikan pahn kakete uhd mihla nan atail madamadau. Kitail en dehr mweidong soahng wet en pweida!
10. Iaduwen kasikpen atail kating ah kin kasalehda mwahu duwen atail nanpwungmwahu rehn Siohwa?
10 Ni mehlel, poahsoan kesempwal en papah Siohwa iei atail limpoak ohng ih. (Mark 12:30) Ahpw, kitail anahne ngoangki ale katingpatail. Ni mehlel, Siohwa ketin kupwurki kitail en wia met! Ipru 11:6 mahsanih: “Eri, sohte me kak kenikenla pahn kupwur en Koht ma sohte eh pwoson. Pwe mehmen me men kowohng rehn Koht uhdahn pahn kamehlele me Koht ketin mie, oh me Koht kin ketin katingih irail kan me kin raparapahki.” Dahme kahrehda Siohwa kupwurki kitail en kilangwohng ih nin duwen Sounkating men? Pwehki ni atail pahn wia met, e kin kasalehda me kitail inenen wehwehki Samatail nanleng. E ketin sapan, oh ketin poakohng sapwellime seri kan. Medewehla ia pahn kansensuwed oh kamworus ohng kitail ma sohte “koasoandi ohng ahnsou kohkohdo me kitail kasikasik.”—Seremaia 29:11.
11. Iaduwen koapworopwor me Koht ketikihda ah kin sewese Moses en wiahda pilipil erpit?
11 Mehn karasepe inenen mwahu ohng aramas me kin kilangwohngete koapworopwor me Koht ketikihda iei Moses. Pwehki ah “inanki sapwellimen Parao serepeino,” Moses ahneki manaman, oh ndand, oh kepwehpwehn wehin Isip me e kakete doadoahngki. Iaduwen, e pahn kesempwaliki oh doadoahngki mepwukat, de e pahn papah Siohwa? Ni lamalam kehlail, Moses pilada en papah Siohwa. Pwekida? Pwehki e “kilikilengwohngete kating me pahn kohdo.” (Ipru 11:24-26) Ei, Moses sohte kin soukautihong koapworopwor me Siohwa ketikihdiong mwowe.
12. Dahme kahrehda koapworopwor en Kristian kin duwehte lisoarop mete?
12 Wahnpoaron Pohl kin karasahiong koapworopwor duwehte lisoarop mete. Lisoarop mete ni karasaras wet kin pere atail kehl en madamadau, oh kahrehiong atail kak wiahda pilipil erpit, koasoanehdi mwahu dahme keieu kesempwal, oh kolokol atail lelepek. (1 Deselonika 5:8) Ke kin lisoaropki ahmw lisoarop mete ahnsou koaros? Ma ei, eri duwehte Moses oh Pohl, ke kin kihong koapworopwor, kaidehn ohng “kepwehpwehn sampah ahpw koapworopworki Koht, me kin ketin kalahngan oh me kin ketin sapankihong kitail soahng koaros pwe kitail en peren.” Mehlel, pwehn dehr iang dahme aramas tohto kin perenki ni atail pahn soikala wiewia en roporop kan, met kin anahne lamalam kehlail, ahpw e kin katapan ni atail wia met! Pwe ia katepen atail en alehda mehkot me kaidehn “uhdahn mour mehlel” me kaunopadahngehr irail oko me kin koapworopworki oh limpoakohng Siohwa?—1 Timoty 6:17, 19.
“I Sohte Pahn Mweisang Uhk”
13. Mahsen en kakehl dah me Siohwa ketikihong sapwellime ladu lelepek kan?
13 Aramas akan me kin koapworopworki koasoandi en sampah ahnsou wet anahne medemedewe duwen lakapw-pali oh tetehk me pid kahpwal akan me pahn wiawi nin duwen sampah wet kin lelohng kekeirdahn “medek en neitik” de apwal laud akan. (Madiu 24:8) Ahpw irail akan me kin liki Siohwa sohte ahneki soangen nan kapehd per pwukat. Irail pahn “poadoandoarla, oh sohte kahrepen ahr pahn masak mehkot.” (Lepin Padahk 1:33) Pwehki arail koapworopwor ah sohte pid kosonndi suwed wet, irail kin perenki ahn Pohl kaweid me mahsanih: “Kumwail dehr noahroke mwohni, ahpw kumwail nsenamwahukihte dahme kumwail ahneki. Pwe Koht mahsanih: ‘I sohte pahn mweisang uhk; I sohte pahn keseiukala.’”—Ipru 13:5.
14. Dahme kahrehda Kristian akan sohte anahne ren nohn pwunodki anahn en war akan?
14 “I sohte pahn”—mahsen kehlail pwukat kin kamehlelehiong kitail me Koht pahn apwalih kitail. Sises pil kamehlelehiong kitail duwen Koht ah ketin nsenohkin kitail ni limpoak, ni ah mahsanih: “Eri, kumwail rapahki mahs Wehin Koht oh dahme e kin ketin kupwurki, a soahng teikan koaros [anahnepen en pali war] e ahpw pahn ketikihong kumwail. Eri, kumwail dehr kin pwunodki dahme pahn wiawi lakapw; pwe lakapw pahn pwukoahki pein eh pwunod.” (Madiu 6:33, 34) Siohwa mwahngih me e wia kahpwal ehu ohng kitail en ngoang nan doadoahk en sapwellime Wehio oh ni ahnsowohte apwalih atail anahn en war akan. Kahrehda kitail en koapworopworki unsek roson lap en Koht oh me E ketin kupwurki en ketikihda atail tungoal anahn akan koaros.—Madiu 6:25-32; 11:28-30.
15. Iaduwen Kristian akan ar kak kolokol ‘mas sohte noahrok’?
15 Kitail kin kasalehda atail kehliki Siohwa ni atail kin kolokol ‘pwoaren masatail kan en mwakelekel’ de mas sohte noahrok. (Madiu 6:22, 23) Aramas me sohte ahneki mas sohte noahrok kin mehlel, oh madamadau mwakelekel, oh sohte kin roporop. Ahneki mas sohte noahrok sohte kin wehwehki ahneki mour me uhdahn semwehmwe de pil soukautihong atail pwukoa en Kristian akan. Soh, e kin wehwehki “en kakaun atail ineng kan” ni atail en kin mwohneki sapwellimen Siohwa doadoahk.—2 Timoty 1:7.
16. Dahme kahrehda pwoson oh lamalam kehlail anahn ohng kitail en kolokol mas me sohte noahrok?
16 Kolokol mas sohte noahrok kin anahne pwoson oh lamalam kehlail. Karasepe, ma kaunen doadoahk emen ngihtehtehkiong uhk ken kaukaule doadoahk ni ahnsou en mihding en Kristian akan, ke kak lamalam kehlail oh tengediong omw koasoandi ngenen akan? Ma aramas emen sohte kamehlele me Siohwa pahn kapwaiada sapwellimen inou en sewese sapwellime ladu kan, eri Sehdan pahn doula oh kihda mehn kasongosong, oh soangen aramas menet kakete uhdihsang iang towehda mihding koaros. Ei, atail soh pwoson kak kihong Sehdan en kolkitailedi pwe en uhd koasoanehdi dahme kesempwal ohng kitail, a kaidehn Siohwa Koht. Ia uwen met ah pahn kahrehda kahpwal!—2 Korint 13:5.
“Koapworopworki Siohwa”
17. Iaduwen irail oko me kin likih Siohwa ar pil kin ale kapai nan ahnsou wet?
17 Iren Pwuhk Sarawi kan kin kalap kasalehda me irail oko me kin koapworopworki oh likih Siohwa kin sohte pwupwula. (Lepin Padahk 3:5, 6; Seremaia 17:7) Mehlel, ekei ahnsou irail anahne itarkihte me tikitik kis me irail diar, ahpw irail ki wiahki met duwehte kisin meirong ni ara kin kilikilangwohng kapai kan me wie nekinekohng kitail. Irail kin kasalehda me irail kin “koapworopworki Siohwa” oh kamehlele me E pahn ketikihong sapwellime lelepek kan ineng pwung koaros en mohngiongirail. (Melkahka 37:4, 34) Kahrehda pil nan ahnsou wet irail kin inenen peren. “Koapworopwor en aramas mwahu kan kin kahrehiong irail peren, ahpw sohte mehkot me aramas suwed kan pahn kasikasik.”—Lepin Padahk 10:28.
18, 19. (a) Mahsen limpoak en kakehl dah me Siohwa ketikihong kitail?(b) Iaduwen atail kin kolokol Siohwa “limwahtail”?
18 Ni ahnsou me kisin pwutak kis kin kolpehiong ah pahpa oh alialu kohwei, e kin pehm me sohte apwal kak lelohng ih. Met kin mehlel ohng kitail ni atail kin iang Samatail nanleng kekeidwei. Siohwa mahsanihong wehin Israel: “Kumwail dehr masak, pwe I kin ieiang kumwail. . . . I pahn kin kakehlakei kumwail oh sewesei kumwail. . . . Ngehi, Siohwa, amwail Koht, ngehi me kin kakehlakei kumwail [‘kolokol pehmwail,’ NW], oh mahmahsanihong kumwail, ‘Kumwail dehr masak, pwe I pahn sewesei kumwail.’”—Aiseia 41:10, 13.
19 Ia uwen ah wia kilel limpoak—Siohwa ketin kolokol pehn aramas emen! Depit ntingihedi: “I kin aririh Siohwa ahnsou koaros; e kin ketiket limwahi, oh sohte mehkot kak kauweiehla.” (Melkahka 16:8) Iaduwen atail kin kolokol Siohwa “limwahtail”? Kitail kak wia met ni ahl riau. Keieu, kitail kin ale sapwellime Mahsen oh kaweidki atail mour ni soangen irair koaros; oh keriau, kitail kin kilangwohng kating kaselel me Siohwa ketikihdiong mwohtail. Soun melkahka Asap koulki: “I pahn patopatohte rehmwi, oh komwi kin ketin kolokolete pehiet. Komw kin ketin kahluwahkin ie sapwellimomwi kaweid, oh ni imwihla komw pahn ketin kasamwo ie nan sapwellimomwi lingan.” (Melkahka 73:23, 24) Sang ni mahsen en kakehlail wet, kitail kakehr kilengwei mwohtail ki koapworopwor.
“Komourpamwail Kerendohr”
20, 21. Dahme mihmi mwohn irail akan me kin koapworopworki Siohwa?
20 Ni ehuehu rahn ah kin nek, e kin wie kesempwalla kitail en kolokolete Siohwa ni palimaunatail. Ahnsou keren, me pahn tepida ahnsou me palien lamalam likamw kan pahn ohla, ahn Sehdan sampah pahn lelohng kahn kamakam ehu me saikinte lelohng ih sangete mahso oh pil kohkohlahte. (Madiu 24:21) Loamw pahn kipehdi tohnsampah soh pwoson akan. Ahpw, nan irair en ahnsou liseliping wet, sapwellimen Siohwa ladu lamalam kehlail akan pahn peren ni koapworopwor! Sises mahsanih: “Ni mepwukat eh pahn tepida wiawi, kumwail uhda oh sarada, pwe komourpamwail kerendohr.”—Luk 21:28.
21 Kitail en pereperenki atail koapworopworki me Koht ketikihda oh kitail dehr pwupwudi pahn likamw oh kasongosong mwalaun en Sehdan akan, mehn kalohmwat atail madamadau. Ni ahnsowohte, kitail doadoahk kehlail ohng apwalihada atail pwoson, limpoak oh atail irair en lahn Koht. Ni atail pahn wia met, kitail pahn ahnekihda lamalam kehlail en peikiong Koht nan soangen irair koaros oh pelianda Tepil. (Seims 4:7, 8) Ehi, “Kumwail koaros me kin koapworopworki Siohwa, kumwail kehlail oh kommwad.”—Melkahka 31:24.
[Nting tikitik me mi pah]
a Edetehn nan Pwuhk Sarawi nan palien Lokaiahn Krihk, lepin mahsan “koapworopwor” kin doadoahk ohng ni katingpen mour nanleng me doke Kristian keidi kan, nan artikel wet, e kin koasoia koapworopwor ni oaralap.
Ke Kak Sapeng?
• Ni ahl dahieu me sapwellimen Sises koapworopwor kin kahrehda sapwellime loal kehlail?
• Iaduwen pwoson oh koapworopwor ara kin doadoahkpene?
• Iaduwen koapworopwor oh pwoson ara kin kihong Kristian emen en lamalam kehlail pwehn koasoanehdi mwahu dahme kesempwal nan ah mour?
• Dahme kahrehda irail oko me “koapworopworki Siohwa” kin ahneki koapworopwor mwahu ohng ahnsou kohkohdo?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 20]
Sohte lipilipil ma ke pwulopwul de mah, ke kak kilang me pein kowe pahn mih nan Paradais?