Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w06 12/1 p. 28-p. 31 par. 13
  • Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Aiseia—I

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Aiseia—I
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2006
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • “ME MALAULAU ME PAHN SAPAHLDO”
  • (Aiseia 1:1–12:6)
  • “SIOHWA PAHN KETIN KASALEHDA MAHK OHNG SEIKOP”
  • (Aiseia 13:1–35:10)
  • Kokohp en Aiseia kin Kakehlakahda Atail Likih Sapwellimen Koht Mahsen
  • Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Aiseia—II
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2007
  • Komourpen Irail Akan Me Kin Pilada Maraino
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2006
w06 12/1 p. 28-p. 31 par. 13

Mahsen en Siohwa Kin Ieias

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Aiseia—I

“IHS me I pahn kadarala, oh ihs me pahn wia atail meninkeder?” Ohng ni luhk wet en Siohwa Koht, Aiseia me nein Eimwos sapengki: “Iet ngehi, Maing, komwi ketin poaroneiehla.” (Aiseia 1:1; 6:8) Pwehki met, e alehdi poangoak en wia soukohp men. Ahn Aiseia doadoahk en kokohp akan ntingihdi nan pwuhken Paipel me ede Pwuhken Aiseia.

Pwuhk wet me pein soukohpo me ntingihada, kin koasoakoasoia audepen ahnsou ieu me reireiki sounpahr 46, me sang nan pahr 778 B.C.E. lel ahnsou ehu mwurin pahr 732 B.C.E. Edetehn audepen pwuhk wet mahsen en kadeik ohng Suda, Israel, oh pil wehi kan me kapilirapeneh kan, poahsoanen audepen pwuhk kaidehn kadeik. Ahpw, e kin mahsanih duwen ‘komour sang rehn Siohwa Koht.’ (Aiseia 25:9) Mwar wet Aiseia, ni mehlel, wehwehki “Komour en Siohwa.” Artikel wet pahn oaralapihada sang Aiseia 1:1–35:10.

“ME MALAULAU ME PAHN SAPAHLDO”

(Aiseia 1:1–12:6)

E sohte lipilipil ma mahsen en kokohp me ntingihdi nan tepin irelaud limau en pwuhken Aiseia wiawi mwowe de mwurin Aiseia ah wiahla soukohp emen, Paipel sohte mahsanihada duwen met. (Aiseia 6:6-9) Dahme sansal, iei me Suda oh Serusalem ahneki soumwahu en pali ngehn “sang ni moangerail lel nehrail.” (Aiseia 1:6) Kaudok en dikedik en eni kan inenen rek. Kaun akan kin mwersuwed. Lih akan kin aklapalap. Aramas akan sohte kin papah Koht mehlelo ni ahl me konehng. Poangoak kohwong Aiseia en kohwei oh “pwurepwurehng” koasoakoasoiaiong irail akan me sohte wehwehki de pil sohte men arail loalokong douluhl.

Rohng kamasepwehk peidohng Suda me wehin Israel oh Siria pahn patpene oh kohdohn kalowehdi ih. Siohwa ketin doadoahngki Aiseia oh nah kan “en wia kilel oh manaman” en kakehla kapehden wehin Suda en koapworopwor pwe kapatapat en wehin Siria oh Israel sohte pahn kalowehdi ih. (Aiseia 8:18) Ihte me popohl poatopoat kak miehki ma “Soupeidi en Popohl” pahn uhd kakaun. (Aiseia 9:6, 7) Siohwa pahn pil kadeik Asiria, wehi me e ketin doadoahngki “sokon en sapwellime engieng.” Suda pahn kedekedeo lelohng lohdi, ahpw “me malaulau me pahn sapahldo.” (Aiseia 10:5, 21, 22) Kapwung mehlel pahn pweida pahn kaundahn “pons kapw me pahn wosada sang rehn Sehsi” ni lokaia karasaras.—Aiseia 11:1.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

1:8, 9—Iaduwen nein Saion serepeino pahn “wiahla duwehte uhr nan mwetin wain, duwehte imwen kairoir nan mwetuwel en kiuhri kan”? Met wehwehki me nin doken mehn Asiria ah pahn kalowehdi wasa, Serusalem pahn likamwete e me luwet, rasehng uhr nan mwetin wain de kisin pelien ihmw luwet ieu nan mwetin kiuhri ieu. Ahpw Siohwa pahn sewesehda ih oh kahrehda e sohte pahn mweidong ih en duwehla Sodom oh Komora.

1:18—Ia wehwehn mahsen pwukat: “Kumwail kohdo kitail kapwungala mahs ire pwukat”? Met kaidehn luhk ehu pwehn koasoiahpene ire kan oh eri pwungkihpene mehkan ni emen ah pahn ale-ekis-ah-kihwei-ekis. Iretikitik wet inenen weksang met pwe e mahsanih me irair en kopwungpwung pahn sansalda ni ahnsou me Sounkopwung pwung, Siohwa, pahn ketikihong Israel ahnsou mwahu en wekidekla oh kamwakelehda pein ih.

6:8a—Dahme kahrehda lepin mahsen “Ngehi” oh “kita” doadoahngki wasaht? “Ngehi” kin wehwehki Siohwa Koht. Ah lepin mahsen me pid aramas tohto sang emen me iei “Kita” kin kasalehda me pil mie emen tohrohr iang Siohwa. Met iei sapwellime “Iehroso.”—Sohn 1:14; 3:16.

6:11—Ia wehwehn ahnsou me Aiseia peidengki: “Maing Siohwa, ia erein met ah pahn wiawi?” Aiseia sohte idek ma ia uwen reirei en ahnsou me e pahn lohki sapwellimen Siohwa poangoak ohng aramas keptakailahr akan. Ahpw, e men ese ia uwen werei aramas akan me soumwahu en pali ngehn ahr pah wie mwamwahleki mwaren Koht.

7:3, 4—Dahme kahrehda Siohwa ketikihong komourala ohng Nanmwarki suwedo Ahas? Nanmwarki kan en Siria oh Israel pilahn en kihsang Nanmwarki Ahas nan dewe oh uhd weliankihdi nein Tapeel pwutak—emen me sohte wia kadaudok en Depit. Pilahn wet me wia kisehn pilahn en Sehdan me Tepil pahn kakete uhwongada kosonndi ohng Depit me pid inoupen Wehio. Siohwa ketikihong Ahas komourala pwe en kak doarehla keinek me “Nanmwarkien Popohl” inoudahro pahn kohsang ie.—Aiseia 9:6.

7:8—Ia mwomwen Epraim ah “mwomwla” ni erein pahr 65? Lipalahn aramas akan en keinek-eisek en wehin Israel oh mehn likih kan uhd kousoanla nan sahpwo e tepida “ni ahnsou me Peka wiewia nanmwarki en Israel,” ekiste mwurin Aiseia ah wia kokohp wet. (2 Nanmwarki 15:29) E wie reirei kohlahsang mwurin mwo lao lel ni mwein Nanmwarki en Asiria Esaradon, me wia nein Senakerip pwutak me uhd weliandi ih. (2 Nanmwarki 17:6; Esra 4:1, 2; Aiseia 37:37, 38) Wiewiahn sousouseli me mehn Asiria kan wiawi nan Sameria ki mihmi ni erein sounpahr 65 me sansal nan Aiseia 7:8

11:1, 10—Iaduwen Sises Krais ah kak wia “pons kapw me kohsang rehn Sehsi” oh ni ahnsowohte wia “kalo pwoat en Sehsi”? (Rom 15:12) Sises “kohsang ni kahlap en Sehsi” ni irair en uduk. E wia kadaudok men nan keinek en Sehsi sang rehn sapwellimen Sehsi pwutak me iei Depit. (Madiu 1:1-6; Luk 3:23-32) Ahpw, pil ni ah pahn ketin wiahla nanmwarki pahn pidada laud sapwellime dehu nan koasoandi en sapwellime keinek kan. Sang ni pwung me e sapwellimaniki pwehn alehda kehl oh manaman en ketikihong tohnsampah ren tungoaleniki pai en mour soutik pohn sampah, ni ahl wet Sises wiahla arail “Sahm Soutik.” (Aiseia 9:6) Kahrehda, ih me “kalewen” de utupen seme kahlapoko, iangahki Sehsi.

Mehn Kasukuhl Kan Ohng Kitail:

1:3. Ni atail kin sohte men mourki dahme atail Sounkapikadao ketikihong kitail en wia kin wehwehki me dahme kitail ese kin tikitik sang wehwe me kou oh ahs kin ahneki. Weksang met, ni atail kakairada atail perenki soahng kan koaros me Siohwa ketin wiahiong kitail pahn pere kitail sang en wia mwekid ni sohte wehwehki oh eri kesehla ih.

1:11-13. Wiewiahn sarawi mwalaun oh kapakap akan me mihte ni mwohmw kin kahngiangihada Siohwa. Atail wiewia kan oh kapakap akan en poahsoankihda lamalam mehlel sang nan atail mohngiong.

1:25-27; 2:2; 4:2, 3. Kalidu oh tehnlahn wehin Suda pahn uhdi ni ahnsou me irail luwen aramas akan pahn pwuralahng Serusalem oh kaudok mehlel pahn pil ehu miehla wasao. Siohwa kin kupwur kalahngan ohng aramas sapwung kan me koluhla.

2:2-4. Sang ni atail kin pwerisek iang kisehn doadoahk en kalohk-en-Wehio oh katohnpadahk kin sewese aramas en wehi tohto en sukuhliki ahl akan en meleilei oh kin rapahki pwe meleilei en kak mih nanpwungarail.

4:4. Siohwa pahn kihwei sang, de widen sang, tiahk samin oh dipen pwukoahki ntahn meteikan.

5:11-13. Ni atail sohte kin irekitaildihsang de toupahrek ohng atail pilipil me pid soahngesoangen mehn kamweit kan kin wehwehki me kitail sohte men mwekid ni elen loalokong.—Rom 13:13.

5:21-23. Elder Kristian akan oh soundoulik kan, en pere irail sang en dehr “lemeleme me mie arail loalokong.” Irail pil anahne toupahrek ohng “nim wain” oh en uhdahn liksang poupoar sapwung.

11:3a. Sapwellimen Sises mehn kahlemeng oh padahk kan kasalehda me lemwiki Siohwa mehkot kaperen.

“SIOHWA PAHN KETIN KASALEHDA MAHK OHNG SEIKOP”

(Aiseia 13:1–35:10)

Irelaud 13 lel 23 kin wia mahsen en kadeik kan ohng wehi kan. Ahpw, “Siohwa pahn ketin kasalehda mahk ohng Seikop” ni ah pahn ketin mweidohng keinek en Israel akan en pwuralahng arail wasa. (Aiseia 14:1) Poangoak duwen tehnlahn Suda nan irelaud 24 lel 27 pil kin iangete inou en kasapahldohn towe kan. Siohwa ketikihda sapwellime engieng nin doken “Epraim [Israel] ah sakaula” pwehki ah ehuiong Siria oh pil nin doken “sakaulahn samworo oh soukohp” en Suda pwehki a rapahkihla en ehuiong Asiria. (Aiseia 28:1, 7) Keria kohwong pohn “Ariel [Serusalem]” pwehki ah “rapahki sawasparail sang Isip” pwehn ale pereparail. (Aiseia 29:1; 30:1, 2) Ahpw pil miemiehte kokohp en komour me wiawihiong emenemen aramas akan me kin kasalehda pwoson Siohwa.

‘Duwen silepen sihpw men eh kin weriwering laion ohl emen sang rehn mahn emen me e kemelahr, oh laiono sohte kak masepwehkada tang,’ iei duwen Siohwa pahn ketin sinsile “Nahna Saion.” (Aiseia 31:4) Pil mie inou ieu: “Ahnsou ehu nanmwarki men pahn mie me inenen inen oh pwung.” (Aiseia 32:1) Nin doken lokaia kamasepwehn sang Asiria ah kin peidohng Suda oh kahrehiong pein irail “meninkeder kan me songosong en wahdo popohl” wie sengiseng kowahlap, Siohwa ketin inoukihong irail me sapwellime aramas akan pahn pahrada sang arail apwal, “irail pahn ale mahkpen arail sapwung kan.” (Aiseia 33:7, 22-24) “Siohwa ketin engiengdahr pahn wehi koaros oh neirail karis kan.” (Aiseia 34:2) Suda sohte pahn mihmihte ni irair en tehnla. “Sapwtehno pahn perenda, oh rohs akan pahn mpwek oh masalpeseng nan sahpw madekeng kan duwehte wahnrohs saffron.”—Aiseia 35:1.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

13:17—Ni soangen mwohmw dah me mehn Media kan kin wiahki silper mehkot mwahl oh sohte kin perenkihda kohl? Wehin Media oh Persia kin kesempwaliki lingan en kalowehdi wehi teikan laud sang arail kesempwaliki dipwisou kan me re kin kuhliada nan ahnsou en mahwen. Iei me sansal rehn Sairus, me kihong irail me seldohng Papilon oh pwurepwurelahn Serusalem ko ren pil wahda dahl kohl oh dahl silper kan me Nepukadnesar wahsang nan sapwellimen Siohwa tehnpas kaudoko.

14:1, 2—Iaduwen sapwellimen Siohwa aramas akan ahr pahn “uhd kaunda irail kan kaloke, irail mahso.” Oh duwen “wehi kan pahn wiahla lidu en Israel”? Met pweidahr rehn soangen aramas me duwehte Daniel, me alehdi pwukoah laud nan Papilon pahn kaundahn wehin Media oh Persia, oh pil Ester, me wiahla lih nanmwarki en Persia, oh pil Mordekai, me idihda ohng pwukoahn prime minister nan pesen Kaun en Persia.

20:2-5—Aiseia uhdahn kilisouda oh alialuhselihki erein sounpahr siluh? Ele Aiseia kapwurasang ah likou puhp en likio kelehpw oh alialuhseli “likou menipinip.”—1 Samuel 19:24.

21:1—Iawasa me adaneki “sapwtehn en madau”? Mendahte Papilon ah sohte karanih sehd, e kin adaneki ahd wet. Met pwehki reken pihl sang pillap Iupreitis oh Daikris ah kin nan pahr koaros wiahda lapake me kin wiahda lehn pwehl akan me karasahiong “sehd.”

24:13-16—Iaduwen mehn Suhs akan ar pahn kak wia me “nan wehi koaros wasa koaros nan sampah, e pahn rasehng ni kaimwiseklahn rahnen dolung wahnsahpw, ni wahn olip kan eh dendersangehr ni tuhke kan oh keimwiseklahn kreip dendersangehr ni tuhkehn wain kan”? Rasehng ekei wah kan me kin luwehdi oh tuhke pwoat de selin wain ehu mwurin dondol, aramas malaulau keite pahn mourla nan kahn kamakam me lelohng Serusalem oh Suda. Sohte lipilipil iawasa me irail pwukat pahn kalipilipala ie, ma “wasahn marain [palimese en Papilon]” de ohng ni “dekehn nan madau kan [Mediderenien],” irail pahn kalinganahla Siohwa.

24:21—Ihs me “manaman en powe kan” oh “kaunen sampah kan”? “Manaman en powe kan” kin wehwehki ngehn suwed akan. “Kaunen sampah kan” iei lapalap en sampah kan, me ngehn saut akan kin mie arail manaman pohrail.—1 Sohn 5:19.

25:7—Dahkot “kidkid me kidimpene aramas akan koaros, oh peipei me pahpene oh kolpene wehi kan koaros”? Karasaras wet kin dokedoke imwintihti lapalap riemen en aramas—dihp oh mehla.

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

13:20-22; 14:22, 23; 21:1-9. Sapwellimen Siohwa mahsen en kokohp kin ahnsou koaros mehlel, duwehte me koasoipen Papilon.

17:7, 8. Mendahte ma pali laud en aramas nan Israel sohte peikiong mahsen en Siohwa, ekei nanpwungamwail kin sohpeiong Ih. Pil duwehte, ekei nan Kristendom mwekidiki mahsen en Wehio.

28:1-6. Israel pahn lohdi pahn Asiria, ahpw Koht pahn ketin kupwuramwahuwih pwehn komourala irail me lelepek kan. Sapwellimen Siohwa kadeik kan sohte kin kihsang koapworopwor en aramas pwung kan.

28:23-29. Siohwa kin ketin kousoan sapahlih irair en aramas mehlel akan nin duwen arail anahn pisetik kan oh arail irair kan.

30:15. Komour sang rehn Siohwa kin anahne kitail en kasalehda pwoson sang atail “kommoaldi sang” de liksang, rapahki komour sang widing en aramas. Sang ni atail “sohte wekwekseli” de sohte masepwehk, kitail pil kin kasalehda atail likih sapwellimen Siohwa kehl en pere kitail.

30:20, 21. Kitail ‘kilang’ Siohwa oh “rong” sapwellime kepihtien komour ni atail kin peikiong dahme e mahsanih nan sapwellimen mahsen sarawi, iei Paipel, oh sang “irail ladu lelepek oh loalokong.”—Madiu 24:45.

Kokohp en Aiseia kin Kakehlakahda Atail Likih Sapwellimen Koht Mahsen

Kitail pahn inenen kalahnganki sapwellimen Koht mahsen me mih nan pwuhken Aiseia! Kokohp akan me pweidahn pahn kakehlakahda atail koapworopwor me ‘mahsen me kin pwilisang ni doauesen Siohwa sohte pahn pwurodohng ahpw sohte pweida.’—Aiseia 55:11.

Ah iaduwen kokohp en Mesaia kan, me duwehte irail oko me dierek nan Aiseia 9:7 oh 11:1-5, 10? Re sohte kin kakehlakahda atail pwoson sapwellimen Siohwa elen komour me e ketikihong kitail? Pwuhk wet pil audaudki kokohp akan me pali laud pweipweida nan atail ahnsou de pil pahn pweida mwuhr. (Aiseia 2:2-4; 11:6-9; 25:6-8; 32:1, 2) Mehlel, pwuhken Aiseia kihda kakehlepen mehn kadehde me “Mahsen en Koht kin ieias”!—Ipru 4:12.

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 28]

Aiseia oh nah seri kan wia “kilel akan oh manaman akan nan Israel”

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 29]

Serusalem pahn wiahla “duwehte uhr ehu nan mwetin wain ehu”

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 30]

Iaduwen aramas sang nan wehi kan ale sawas en “wekidohng neirail kedlahs akan ong ni mehn deipwel”?

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share