Dahme Kahrehda Kahpwal Koaros Pahn Imwisekla Ni Ahnsou Keren
“KAUN-O iei silepamwail me manaman, sapwellime wiewia kan me unsek oh pwung.”—DEUDERONOMI 32:4.
1, 2. (a) Dahme ke nohn kesempwalkihki ahneki koapworopwor en mour soutuk? (b) Dahme irehsang aramas tohto ren kamehlele Koht-o me ketin wiahda inou kaselel kan ong rahn akan me kohkohdo?
KE KIN perenki medemedewe ia pahn duwen mwomwen mour nan Paradais? Ele ke kin medemedewe duwen omw pahn pein petehktikih duwen usu lingan ieu me kitail kin koukousoan powe ahnsou wet, oh pil sukuhliki soangsoangen mehkan me wie momour pohn sampah. De mwein ele ke kin medemedewe loal duwen kansenamwahu en omw pahn iang aramas teikan oh apwalihada irair en sampah oh iang sewese wekidiong sampah pwon en wiahla mwetuwel en tuhke mwete mwahu kaselel akan. De mwein ke kin wie kasikasik ke en ahneki soangen koahiek tohrohr en wia mahlen, parada kilel akan, keseng, oh soahng teikan me ke kin men wia ahpw sohte omw ahnsou ong, pwehki kedirepw en mour en ahnsou wet. Mendahki dahme pahn pwarada, ke kin kesempwaliki duwen koapworopwor en iang momour nan ahnsou me Paipel kin kahdaneki ahnsou en “uhdahn mour”—mour me Siohwa ketin koasoanehdiong kitail sang nin tapio, oh kitail en ahneki mour poatopoat.—1 Timoty 6:19.
2 E wia mehkot kaperen oh pil wia kapai tohrohr ehu en kak iang kalohkihong aramas teikan duwen koapworopwor me poahsoanda sang nan Paipel, kaidehn? Aramas tohto kin kahng pohnese soangen koapworopwor wet. Irail kin wiahki met dene madamadau likamw ieu, de ouraman likamw mehn aramas en wie litelitepwikite, ong soangen aramas me ke pahn pitiete ah e kamehlele. Irail pwukat pil kakete apwaliki ren kamehlele Kohto me ketin inoukihda me pahn mie mour soutuk nan Paradais. Pwekida? Pwehki ong ekei aramas, irail sohte kak wehwehki mehkan me pid duwen kahpwal en wiewia suwed akan. Irail kamehlele me ma Koht ketin ieias wasakis oh e sapwellimaniki roson kowahlap oh pil sapwellimaniki limpoak, eri sohte pahn kahrepen suwed oh kahpwal en wie mihmihkihte nan sampah. Sohte Koht me kak ketin kanengamahiong suwed akan kak ketin mie, iei me re kin lemeleme—de ma e ketin mie, eri ehu, e sohte mie sapwellime kehl de e sohte ketin nsenohkin kitail. Ong ekei aramas, soangen mwomwen madamadau wet ngoaren pwung. Sehdan uhdahn koahiek en karotong madamadau eh tohnsampah kan.—2 Korint 4:4.
3. Peidek apwal dahieu me kitail kak sewese sapengki ahn aramas akan peidek, oh dahme kahrehda kitail ahneki irair tohrohr en kak wia met?
3 Nin duwen atail wia Sounkadehdehn Siohwa kan, kitail ahneki irair tohrohr ieu en kihda sawas ong aramas akan me Sehdan oh loalokong en sampah kan kin wie pitipitih. (1 Korint 1:20; 3:19) Kitail kilangehr dahme kahrehda aramas tohto solahr kamehlele inou kan en nan Paipel. Irail pwukat sohte ese ihs Siohwa. Ele irail kakete sehse mware oh kesempwalpen mwahro, oh irail pil kakete ese ekis de pil sohte douluhl duwen sapwellime irair tohrohr akan de pil sohte ese duwen ah kin ketin wiahda mehkan me e ketin inoukihda kan. Kitail kin ahneki kapai laud pwehki atail ahneki soangen loalokong wet. Nan ahnsou kan, e kin mwahu ong kitail en kin kousapahl duwen atail pahn kak sewese aramas akan me “mihmi nan rotorot” pwe irail en kak diarada pasapeng ong peidek ieu me keieu apwal me tohnsampah kin peidengki, “Dahme kahrehda Koht ketin mweidohng suwed oh kahpwal en mihmihkihte?” (Episos 4:18) Keieu, kitail pahn tehkpene duwen atail pahn koasoanehdi pasapeng me pahn lel madamadau en aramas. Mwurin mwo, kitail pahn uhd koasoiapene iaduwen sapwellimen Siohwa irair tohrohr akan ah kin sansal nin ahl me e kin ketin doadoahngki pwehn kapwungala irair suwed.
Ahl Pwung en Sapeng Pasapengo
4, 5. Dahme kitail ele pahn anahne en wia mahs ni emen ah pahn peidengki dahme kahrehda Koht ketin mweidohngki kahpwal en miehki? Kawehwehda.
4 Ni ahnsou me aramas emen kin idek dahme kahrehda Koht ketin mweidohngki kahpwal en miehki, iaduwen atail pahn sapeng? Kitail ele kakete mwadangete tepiada kihda pasapeng ni oaritik, oh tepiada kawehwehda dahme wiawi nan mwetuwel en Ihden. Ekei pak, e kin konehng. Koasoi ni keneinei kin pil anahne wiawi. Tepiada kokouda elen koasoi kin wia mehkot anahn. (Lepin Padahk 25:11; Kolose 4:6) Kitail tehkpene ire siluh me pahn kak sewesei kitail pwe kitail en kak sewese aramas emen mwohn atail pahn kihong pasapengpen ah peideko.
5 Keieu, ma e sansal me aramaso kin inenen pwunodki duwen paralahn wiewia suwed akan nan sampah, e kakete pwehki mepwukat kin wia kahpwal ehu ong pein ih de ong kompoakepah kan. Kahrehda e pahn kakete mwahu ken tepikihda kasalehiong ih ni mehlel ke iang pahtoukihla ah pepehmo. Wahnpoaron Pohl kaweidki Kristian akan mahsanih: “Kumwail . . . iang sengiseng rehn me kin sengiseng kan.” (Rom 12:15) Kasalehiong me ke poakehla ih de “ehuiong ih” kakete kamwakidada madamadau en aramaso. (1 Piter 3:8, New World Translation of the Holy Scriptures—With References) Ma e wehwehkihda me kitail kin katapanki ih, e pahn kakete men rong dahme kitail pahn ndaihong ih.
6, 7. Dahme kitail en kapingahki aramas loal mehlel emen me kin kihda peidek en pali ngehn ehu sang nan ah tihwohla?
6 Keriau, kitail kak kapingahki aramas lamalam mehlel emen ah wia peidek wet. Ekei aramas nda me pwehki irail sohte kak diar pasapengpen soangen peidek wet, irail wiahla aramas ekei me sohlahr arail pwoson de pil solahr wauneki Koht. De mwein kaun en palien lamalam men me ndaiong irail me irail aramas ekei me soh pwoson de sohte wauneki Koht. Ahpw wia peidek duwehte met sohte kin, ahnsou koaros, wia kilelepen aramas seupwoson. Ni mehlel, aramas pwoson akan nan mwehin Paipel kin wia peidek kan me rasehng met. Karasepe, sounmelkahka Depit mahsanih: “Maing KAUN, dahme komw ketin dohkiweisang kiht? Dahme komw ketin karirihkilahr pein komwi ni at milahr nan apwal?” (Melkahka 10:1) Ni soangen mwohmwohte, soukohp Apakuk peidengki mahsanih: “Maing, KAUN, ia erein ei kin patohwan liklikweriong komwi oh peksawas, a komwi ahpw sohte ketin karonge oh doareikitasang nan at apwal laud? Dahme komw ketin mweidkihong ie I en patopatohwan soangen sapwung oh suwed pwukat? Ia duwen omwi kak ketin kanengamahiong mahmahsanih soangen wiewia suwed wet?”—Apakuk 1:2, 3.
7 Ohl pwukat wia aramas ekei me kin inenen wauneki Koht. Eri iaduwen, Koht kin ketin angiangih irail pwehki arail kihda peidek pwukat? Soh, Siohwa kupwurki pwe peidek sang nan loal mehlel pwukat en ntingdi nan sapwellime Mahsen. Rahnwet, aramas emen me kin tihwohkihla duwen suwed ah kin parala wasa kan kin duhpek en pali ngehn—kin ngoangkihlahte ale pasapeng kan me Paipel kelehpw kak ketikihda. Ke tamataman, Sises kin kapinga irail akan me kin duhpek en pali ngehn, de irail akan me “pohnese arail anahne en pali ngehn.” (Madiu 5:3, NW) E wia kapai tohrohr ieu en sewese soangen aramas pwukat ren kak diar soangen peren me Sises ketin inoukihda!
8. Mehnia padahk koasoapwurupwur kan me kahrehiong aramas akan en kamehlele me Koht me kin ketikihdo kahpwal, oh iaduwen atail kak sewesei irail?
8 Kesiluh, kitail ele kak sewesehki aramaso en kilangada me kaidehn Koht me kin ketikihdo suwed akan me rek mehlel nan sampah. Aramas tohto kin lemeleme me Koht me keting kakaun sampah me kitail koukousoan loale ahnsou wet, oh e ketin koasoanehdier soahng koaros me pahn lelohng kitail, oh me dene Koht sapwellimaniki kahrepe kesempwal me sohte me kak wehwehki me kahrehda e kin ketikihong tohnsampah nan apwal laud akan. Padahk pwukat wia padahk sapwung kei. Padahk pwukat kin sohte kin kasalehda wahu ong Koht oh kin mwomwen me ih me kin ketikihdiong suwed oh kahpwal kan nan sampah. Kahrehda kitail kak doadoahngki Mahsen en Koht pwehn kapwungala padahk sapwung pwukat. (2 Timoty 3:16) Siohwa kaidehn ih me wia kaunepen koasoandi suwed wet en sampah, ahpw Sehdan me Tepil iei ih me wia kaunepe. (1 Sohn 5:19) Siohwa sohte kin ketin oudahte koasoanehdier wiewia akan en sapwellime kepikipik loalokong kan, ahpw e ketikihong emenemen saledek oh ahnsou mwahu kan pwe en kak pein pilada dahme mwahu oh dahme suwed, dahme pwung oh dahme sapwung. (Deuderonomi 30:19) Oh Siohwa sohte kak en wia utupen soahng suwed akan, oh e kin kalahdeki wiewia suwed oh kin ketin kupwukupwure irail akan me kin lelohng kapwung sapahrek.—Sohp 34:10; Lepin Padahk 6:16-19; 1 Piter 5:7.
9. Ia ekei pwuhk kan me irail “ladu lelepek oh loalokong” kin kihda pwe en sewese aramas akan en wehwehkihla ia kahrepen Siohwa Koht ah ketin mweidohng kahpwal en mihmihkihte?
9 Ni omw kaunopadahr mwahu madamadau en ih me kin rongorong uhko, ke pahn diar me aramaso pahn mengeiongehr sukuhliki duwen dahme kahrehda Koht ketin mweidohngki kahpwal en miehkihte. Pwe en sewesei iuk, “ladu lelepek oh loalokong” kaunopadahr pwuhk en padahk tohto. (MadIu 24:45-47, NW) Karasepe, nan Kapokon en District en pahr 2005/06 me oaralap “Peikiong Koht,” mie tract ieu me kohda me oaralap koasoia Kahpwal Koaros Pahn Imwisekla ni Ahnsou Keren! Ma mie tract wet ni pein omw lokaia, ke sou wadek oh esehla audepe? Ni ahlohte, pwuhk me oaralape kosoaia What Does the Bible Really Teach? (Dahme Paipel Uhdahn Padahngki?), kin mihier ni lokaia 157, oh mie irelaud ehu me koasoiahda pasapeng en peidek wet. Isaneki oh doadoahngki pwuhk kaselel pwukat. Mepwukat kin kawehwehda mwahu dahme iren Pwuhk Sarawi kan mahsaniheki duwen peidekpen ihs me ahneki pwung en kaunda lahng oh sampah me pwarada nan mwetuwel en Ihden oh dahme kahrehda Siohwa ketin pilikihda ahl me e ketin wia pwehn ketikihda pasapengpen ireo. Pil tamataman me ni omw pahn koasoia oaralap pwoatet, ke kasalehiongehr aramas me wie rongorong uhko irair en loalokong ieu me keieu kesempwal me aramas emen kak diar. Met iei loalokong me pid Siohwa oh sapwellime irair kaselel akan.
Kitail Tehkpene Duwen Sapwellimen Koht Irair Kaselel akan
10. Dahme kahrehda aramas tohto sohte kak wehwehkihki kahrepen Koht ah ketin mweidohng kahpwal, oh soangen loalokong dah me mwein kak sewesei irail?
10 Nin doken atail kin sewese aramas akan en kak wehwehkihla dahme kahrehda Siohwa ketin mweidohngki aramas akan en kakaun pein irail pahn kaweid en Sehdan, kitail en song tehkpene duwen sapwellimen Siohwa irair kaselel akan. Aramas tohto kin ese me Koht sapwellimaniki manaman, ahpw irail ahnlahr kin rong aramas teikan ar kin kamwarehki ih Koht Wasa Keieu Lapalap. Ahpw irail ele sohte kak wehwehki dahme kahrehda e sohte ketin doadoahngki sapwellime manaman lapo pwehn ketikihweisang kopwung sapahrek oh kahpwal ni ahnsou mwadang. Ele irail sohte ahneki wehwe mwahu ong duwen sapwellimen Siohwa irair kaselel teikan, me duwehte sapwellime irair kan, sarawi, kopwungpwung, erpit, oh limpoak. Siohwa kin ketin kasalehda irair pwukat ni ahl unsek, oh toupahrek. Kahrehda Paipel mahsanih: “Sapwellime wiewia kan me unsek.” (Deuderonomi 32:4) Iaduwen omw pahn kasalehda mwahu irair pwukat ni ahnsou me ke pahn sapeng peidek kan me aramas kin kalap peidengki? Kitail tehkpene ekei karasepe kan.
11, 12. (a) Dahme kahrehda Koht sohte ketin pilikihda en oudahte mahkohng Adam oh Ihp ni ara wiahda dihpo? (b) Dahme kahrehda Siohwa sohte kak ketin kanekanengamahiong dihp en mihmi kohkohlahte?
11 Siohwa sou kakete oudahte mahkohng Adam oh Ihp? Ni irairo, mahk sohte wia elen kapwungala sapwungo. Nin duwen Adam oh Ihp ara wia aramas unsek kei, ira wia ara pilipil ni ara wehwehki me ira uhwongada sapwellimen Siohwa kaundahn lahng oh sampah oh pwungkihda en uhd alehiong ira kaweid en Sehdan. Ihme e sohte kapwuriamwei me ira sohte kasalehda koluhkihla dahme ira wiadahro. Ahpw ni ahnsou aramas akan arail idek dahme Siohwa sohte oudahte mahkohng ira, irail pwukat kin medemedewe dahme Siohwa sohte ketin kasapwilikihdi ekis kesempwalpen sapwellime koasoandi kan, oh eri ketin pohnsehsehla me miehier dihp oh sapeik. Pasapengpen wasaht kin pidada irair ehu me inenen kesempwal ong sapwellimen Siohwa ieias—iei sapwellime irair en sarawi.—Eksodus 28:36; 39:30.
12 Paipel kin kasalehda duwen kesempwalpen sapwellimen Siohwa irair en sarawi pak epwiki kei. Ahpw aramas malaulaute nan koasoandi suwed en sampah wet, me kin wehwehki irair kesempwal wet. Siohwa sapwellimaniki mwakelekel, min, oh dohsang soangen dihp koaros. (Aiseia 6:3; 59:2) Me pid dihp, e ketin koasoanehdi wiepen tomw en dihp, kasorehsang dihp, oh e sohte pahn kakohng en ketin kanekanengamahiong dihp kohkohlahte. Ma Siohwa pahn kupwurki en ketin kanengamahiong dihp ong ahnsou soutuk, eri sohte pahn mie koapworopwor ong kitail ni ahnsou kohkohdo. (Lepin Padahk 14:12) Ong ahnsou ieu me Siohwa ketin koasoanehdier, e pahn ketin kasapahldo sapwellime kepikipik koaros ong nan irair en sarawi. Met inenen sansal mwahu, pwe iei met kupwuren Ih me Sarawio.
13, 14. Dahme kahrehda Siohwa ketin pilikihda en sohte ketin kemehla sounpelian oko nan mwetuwel en Ihden?
13 Iaduwen, Siohwa sou kakete oudahte kemehla aramas sapeiko nan Ihden oh eri pwurehng tepida kapw? Ni mehlel e sapwellimaniki manaman en ketin wia met, oh ni ahnsou keren e pahn ketin doadoahngki manaman wet pwehn kauwehkihla aramas suwed akan. Ekei kak wahponiki oh nda: ‘A dahme e sohte ketin wiahki met ni ahnsou me irail mehte silimen me sapeik oh wiahdahr dihp nan sampah oh nanleng pwon? Dihp—oh soangen kapahtou koaros me kitail kilang nan sampah rahnwet—sou sohte pahn parpeseng?’ Dahme Siohwa sohte ketin pilikihda en ketin doadoahngki wiepe wet? Deuderonomi 32:4 mahsanih: “Sapwellime wiewia kan me unsek oh pwung.” Siohwa kin ketin kesempwaliki irair en kopwungpwung. Ni mehlel, Siohwa “kin kupwurperenki dahme pwung.” (Melkahka 37:28) Pwehki ah kin ketin poakohng kopwungpwung, Siohwa sohte ketin kasohrala irail oko me uhwongada ih nan Ihden. Dahme kahrehda?
14 Ahn Sehdan uhwongo kapwarehda kilelen peidek ieu ong ma iei Koht sapwellimaniki pwung en wia kaunepen lahng oh sampah. Pwehki sapwellimen Siohwa kopwungpwung kahrehda anahnepe mie pwe ahn Sehdan mwekid en uhwongo en pasapengla ni irair en tenek pahrek oh pwung. Edetehn Kamala ni ahnsowohte iei me konehng irail oko me pelianda Koht, met sohte pahn kihda pasapeng me mihier ni irair en tenek pahrek oh pwung. Met pahn kadehdehdahte sapwellimen Siohwa kehl me sikla sang koaros, ahpw irair en peidek me anahne pasapengpen sohte dokedoke ma iei Siohwa me sapwellimaniki kehl me keieu laud. Patehng met, Siohwa mahsanihiongehr Adam oh Ihp duwen sapwellime koasoandi. Ira en naineki seri kan oh kadirehkihla sampah, apwahpwalih, oh kaunda kepikipik kan koaros me mih nan sampah. (Senesis 1:28) Ma Siohwa ketin oudahte kemehla Adam oh Ihp, sapwellime koasoandi ong aramas me e ketin lohkihdahro pahn wiahla mehkot sohte katepe. Sapwellimen Siohwa irair en tenek pahrek oh pwung sohte kak mweidohng soahng wet en wiawi, pwe sapwellime koasoandi kan kin pweida ahnsou koaros.—Aiseia 55:10, 11.
15, 16. Nin doken aramas akan arail kin songosong raparapahki duwen dahme kak “kapwungala” uhwong me kohda nan Ihden, likin dahme Koht ketin koasoanehdiero, iaduwen atail pahn kak sewesei irail?
15 Mie mehmen nanleng oh sampah me kak sapeng uhwongo ni irair en erpit me pahn laudsang dahme Siohwa ketin wia? Ekei aramas pahn mwein kak kihda pein arail pepehm ong dahme pahn “kapwungala” irair en pelian me wiawi nan Ihden. Ahpw ni arail pahn wia met, e sou pahn wehwehki me re kose me irail kak medewehda ahl akan en sapengla ire apwal wet mwahusang sapwellimen Koht? Irail kakete wia met mwein kaidehn sang nan arail poahsoankihda madamadau suwed, ahpw e kin kasalehda me irail sohte wehwehki Siohwa oh sapwellime irair en erpit kapwuriamwei. Ni en Pohl kin ntingwohng Kristian akan nan Rom, e kin mahsanih laud duwen sapwellimen Siohwa irair en erpit, oh “irair rir sarawi” me pid sapwellimen Siohwa koasoandi ong doadoahngki Wehin Mesaia pwe en kapwurehdo aramas lelepek kan oh en kasarawihala Mware Sarawi. Me pid duwen Kohto me ketin wiahda koasoandi wet, ia ahn Pohl pepehm ong duwen erpit me e sapwellimaniki? Wahnpoarono kaimwisekihla sapwellime kisinlikouo ki mahsen pwukat: “Eri, lingan en kowohng Koht, ihete me kin sapwellimaniki erpit ni unsek, ni mwaren Sises Krais kohkohlahte! Amen.”—Rom 11:25, NW; 16:25-27.
16 Pohl wehwehkihier me Siohwa iei ih me ketin sapwellimaniki “erpit ni unsek”—me ketin kalusala oh ketiket pohnangin erpit koaros en lahng oh sampah. Ihs nanpwungen tohnsampah soh unsek kan me pahn kak medewehda ahl ehu me mwahu sang sapwellime pwe en kapwungala kahpwal sou lipilipil ieu—ahpw ni mehlel ahn Sehdan uhwong me pid sapwellimen Koht pwung en kaunda lahng oh sampah? Kahrehda kitail anahne sewese aramas akan en iang ahneki soangen lahn Kohtohte me kitail kin ahnekihiong ih me sapwellimaniki “mohngiong erpit.” (Sohp 9:4, NW) Ma atail wehwehkihla mwahu sapwellimen Siohwa erpit kin lalaudla, atail likih unsek me sapwellime elen kapwungala mehkan iei me keieu mwahu.—Lepin Padahk 3:5, 6.
Pohnese Kamwahu me Sapwellimen Siohwa Irair Kesempwal Kin Poahsoankihda
17. Iaduwen laudlahn wehwehkihla sapwellimen Siohwa limpoak ah kin sewese irail oko me kin lelohng apwal, pwehki Koht ah kin ketin mweidohng kahpwal en mihmihte lel ahnsou wet?
17 “Koht iei limpoak.” (1 Sohn 4:8) Sang ni mahsen dehde mwahu pwukat, Paipel kawehwehda duwen sapwellimen Siohwa irair kaselelo, irair ieu me kin inenen kansenamwahu sang sapwellime irair teikan koaros, oh me kin wia kamweit ong irail me loal ohlahr kan, pwehki paralahn suwed akan. Siohwa kin ketin kasalehda limpoak ni soahng koaros me pid kahpwal suwed akan me dihp kin kahrehdohng sapwellime kepikipik kan. Limpoak iei me kin kamwakid Siohwa en ketikihda koapworopwor ong nein Adam oh Ihp seri kan me milahr nan dihp. (Senesis 3:15) Koht ketin mweidohng irail en pwarodohng reh ni kapakap oh ketikihda elen arail en ahneki nanpwung mwahu ong ih. Limpoak kin kamwakid Koht en ketikihda tomw ehu me pahn ritingada ahl en mahkpen dihp unsek oh kapwuredohng aramas mour soutuk. (Sohn 3:16) Oh limpoak me kamwakid ih en ketin sapwellimaniki kanengamah ong tohnsampah kan, oh ketikihong irail ahnsou laud pwe ren kak ahneki ahnsou mwahu en soikewei Sehdan oh pilada Siohwa en wia arail Kaun unsek.—2 Piter 3:9.
18. Mehnia soangen loalokong me kitail paiekihda, oh dahme kitail pahn tehkpene duwe nan artikel mwurin met?
18 Ni ahnsou me pastor men wia kapahrek mwohn pokon en aramas ieu ni katamanpen aramas akan me mehkihla mwekid en terrorist kan, e nda: “Kitail sehse kahrepen Koht ah ketin mweidohng suwed oh kahpwal en wie doudoulahte mwowe.” Poakehla! Ahpw ong kitail, kitail sou kin peren pwehki kitail ese kahrepen met? (Deudoronimi 29:29) Oh pwehki Siohwa sapwellimaniki erpit, kopwungpwung oh limpoak, kitail ese me ni ahnsou keren e pahn ketikihweisang soangen kahpwal koaros. Ni mehlel, e ketin inoukihong kitail me e pahn ketin wia met. (Kaudiahl 21:3, 4) Iaduwen, mie koapworopwor ong irail oko me melahr ni erein pahr epwiki kei me samwalahr oko? Iaduwen, sapwellimen Siohwa elen kapwungala kahpwal me pwarada nan Ihden kihsang irail arail koapworopwor? Soh. Limpoak kin kahrehiong ih en ketikihong irail koapworopwor, ki koasoandi en iasada. Met pahn wia oaralap en artikel en mwurin met.
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Dahme kitail kak ndaiong aramas emen me idek rehtail dahme kahrehda Koht ketin mweidohngki kahpwal en mihmihkihte?
• Ia mwomwen sapwellimen Siohwa irair en sarawi oh tenek toupahrek oh pwung kin sansaliki duwen sapwellime elen kapwungala irail me uhwong ih kan nan Ihden?
• Dahme kahrehda kitail en sewesehki aramas akan en wehwehkihla laud duwen sapwellimen Siohwa limpoak?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 5]
Ohl lelepek Depit oh Apakuk kin peidek rehn Koht sang nan kapehd mehlel