Mahsen en Siohwa Kin Ieias
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Malakai
TEHNPAS sarawio me onohnsapahldahr nan Serusalem kin mihmi daulih sounpar 70. Ahpw ni ahnsou reirei dower powe, ahn mehn Suhs akan ar nanpwungmwahu rehn Koht luwetala. Samworo kan pil kin mwersuwedla. Ihs me pahn padahkihong irail ia uhdahn mwomwen arail nanpwung rehn Koht oh sewese irail en pwurehng karanih ih? Siohwa ketikihong soukohp Malakai pwukoa wet.
Malakai kin doadoahngki lokaia inen oh ntingihdi kaimwiseklahn pwuhk en Paipel en pali nting en Ipru wet me audaudki kokohp me kohsang rehn Koht. Kawalahng madamadau ong mahsen en kokohp en Malakai kak sewese kitail en onopada ong “sapwellimen KAUN-O rahn lapalap oh kamasepwehko,” iei ahnsou me koasoandi suwed wet pahn imwisekla.—Mal. 4:5.
SAMWORO KAN “KAHREHIONGEHR ME TOHTO RE EN WIA ME SAPWUNG”
(Malakai 1:1–2:17)
Siohwa ketin kasalehda kupwure ong Israel oh mahsanih: “I kin poakohng kumwail sang mahs.” Ahpw samworo kan kin mwamwahleki mwaren Koht. Ia mwomwen? “Sang ni [arail] kin meirongki mwenge sohte katepe pohn [sapwellime] pei sarawio” oh sang ni arail kin meirongki “mahn mwoator de mahn soumwahu men.”—Mal. 1:2, 6-8.
Samworo kan “kahrehiongehr me tohto re en wia me sapwung.” Aramas akan kin ‘kauwehla arail inou kan nanpwungarail.’ Ekei kin pwoudiki lih akan me kaidehn mehn Suhs. Meteikan kin kauwehla arail inou kan rehn ‘lih me irail pwoudikidahr ni arail pwulopwul.’—Mal. 2:8, 10, 11, 14-16.
Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:
2:13—Pilen mesen ihs me kin pwaindi sapwellimen Siohwa pei sarawi? Met kin pid pilen mesen lih pwopwoud kan me kin kohdo nan tehnpas sarawi oh kasalehiong Siohwa arail pahtou. Dahme irail kin pahtoukihla? Arail pwoud ohl en mehn Suhs akan kin mweisang irail ni kahrepe me sohte pwung oh keseirailla, pwehn pwurehng pwoudiki serepein pwulopwul en mehn liki kan.
Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:
1:10. Siohwa sohte kupwurperenki meirong kan me samworo noahrok kan kin wiahda, me kin ale pweinen soangen kisin doadoahk duwehte ritingedi wenihmw kan de isikada kisiniei pohn pei sarawio. Ia uwen kesempwal me atail wiewiahn kaudok kan iangahki dahme kitail kin wia nan doadoahk en kalohk en Kristian kin kohsang atail limpoak mehlel ong Koht oh mehn mpatail kan, kaidehn atail ineng en ale mwohni!—Mad. 22:37-39; 2 Kor. 11:7.
1:14; 2:17. Siohwa sohte kin ketin mweidohng mwalaun.
2:7-9. Irail akan me ahneki pwukoa en wia padahk nan mwomwohdiso anahne tehk kanahieng pwe dahme re pahn padahngki pahn pahrekiong audepen Mahsen en Koht, Pwuhk Sarawi, oh sawaspen Paipel kan me “ladu lelepek oh loalokong” me wiahda.—Luk 12:42; Seims 3:11.
2:10, 11. Siohwa kupwurki sapwellime tohnkaudok kan en uhdahn peikiong kaweid en pwoudiki “pil emen [Kristian].”—1 Kor. 7:39.
2:15, 16. Tohnkaudok mehlel kan en wauneki inou en pwopwoud rehn lih akan me re pwoudikidahr ni ar pwulopwul.
‘KAUN MEHLEL PAHN MWADANGETE KETIDOHNG NAN TEHNPESE SARAWIO’
(Malakai 3:1–4:6)
“Kaun [Siohwa Koht] . . . pahn mwadangete ketidohng nan Tehnpese Sarawio” iangahki “meninkeder [Sises Krais].” Koht “pahn ketido pwe . . . en kapwung” sapwellime aramas akan oh pahn mwadang wia kadehde me kin wia soangen wiewia suwed kan koaros. Laud sang met, e ntingdi nan “pwuhk ehu [“pwuhk en kataman,” NW]” duwen irail akan me kin lemmwiki Siohwa.—Mal. 3:1, 3, 5, 16.
Rahno me pahn “isihs duwehte uhmw” pahn kohdo oh kasohrehla me suwed kan koaros. Mwohn rahno pahn kohdo, soukohp men pahn pekederdo pwehn “kapwurehla mohngiong en sahm akan ong neirail pwutak kan, oh mohngiong en pwutak kan ong samarail kan.”—Mal. 4:1, 5, 6, NW.
Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:
3:10—En kihda “eisek kis ehun dipwisou kan koaros” kin wiliandi en kihong Siohwa soahng koaros me kitail ahneki? Kosonned en Moses imwisekihlahr matalahn Sises, kahrehda solahr mie koasoandi en kihda eisek kis ehu ong kaudok ong Koht rahnwet. Ahpw, koasoandi en eisek kis ehu kin karasahiong mehkot kesempwal. (Ep. 2:15) E sohte kin wiliandi en kihong soahng koaros me kitail ahneki. Mehn Israel kan kin kihda eisek kis ehu nan ehuehu sounpar, ahpw kitail kihong Siohwa soahng koaros me kitail ahneki pahn mehpak—ni ahnsou me kitail inoukihong ih atail mour oh kasalehda atail inou sang ni papidaiskihla nan pihl. Sang ahnsowo kohkohdo, Siohwa kin ketin sapwellimaniki soahng koaros me kitail ahneki. Ahpw e kin ketin mweidohng kitail en pilada kisehn dahme kitail ahneki—eisek kis ehu ni karasaras—en doadoahngki ong sapwellime doadoahk. Met kin poahsoankihda dahme atail irair kan kin mweidohng oh dahme mohngiongitail kin kamwakid kitail en doadoahngki. Meirong me kitail kin kihong Siohwa kin pid atail ahnsou, kehl, oh kepwe kan me kitail kin doadoahngki ong doadoahk en kalohki Wehio oh katohnpadahk. Met pil kin pid en kaukaule iang towehda mihding en Kristian akan, en mwemweit rehn iangatail me soumwahu oh me mah kan, oh pil en kihda sawas en mwohni pwehn utungada kaudok mehlel.
4:3—Ni ahl dahieu sapwellimen Siohwa tohnkaudok kan pahn “powehdi me suwed kan”? Sapwellimen Koht aramas akan pohn sampah sohte pahn “powehdi me suwed kan” sang ni arail pahn iang sapwellime kadeik ong irail. Ahpw met kin wehwehki me sapwellimen Siohwa ladu kan pohn sampah pahn wia met ni karasaras sang ni arail pahn perenki iang kamadipw ong sapwellime kana me pahn wiawi mwurin kasohrlahn ahn Sehdan sampah.—Mel. 145:20; Kaud. 20:1-3.
4:4—Dahme kahrehda kitail anahne “tamataman padahk en . . . Moses”? Kristian akan sohte kin anahne kapwaiada Kosonnedo, ahpw kosonnedo kin wia “kamwomwada soh dehde ehu en kamwahu kan me pahn kohdo.” (Ipru 10:1) Kahrehda, en tehk kanahieng Kosonned en Moses kak sewese kitail en kilang iaduwen ire kan me ntingdi nan Kosonnedo kin pweida. (Luk 24:44, 45) Laud sang met, Kosonnedo kin audaudki “sansal kei en dipwisoun nanleng kan.” En sukuhliki Kosonnedo me inenen kesempwal ma kitail men wehwehki mwahu padahk oh wiewia en Kristian akan.—Ipru 9:23.
4:5, 6—Ihs me “soukohp Elaisa” kin mwete? E kohpadahr me “Elaisa” pahn wia doadoahk en onehda sapahl, me wehwehki en kaunopada mohngiong en aramas akan. Ni ahnsou me Sises Krais ketiket pohn sampah, e ketin kasalehda me Sohn Sounpapidais me wia “Elaisa.” (Mad. 11:12-14; Mark 9:11-13) Ih me Elaisa kin mwete ong atail ahnsou kin pekederdo “mwohn sapwellimen KAUN-O rahn lapalap oh kamasepwehko.” Elaisa kin mwete nan atail ahnsou “ladu lelepek oh loalokong.” (Luk 12:42) Pwihn en Kristian me keidi kan kin pwerisek en sewese aramas akan en onehda sapahl arail nanpwung mwahu rehn Koht.
Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:
3:10. Ma kitail sohte pahn kihong Siohwa uwen me kitail kak, kitail sohte pahn ale sapwellime kapai kan.
3:14, 15. Pwehki mehn kahlemeng suwed en samworo kan, mehn Suhs akan tepida wiahki arail kin papah Koht sohte katepe. Irail akan me ahneki pwukoa nan mwomwohdisohn Kristian akan anahne wia mehn kahlemeng mwahu.—1 Pit. 5:1-3.
3:16. Siohwa kin ketin kolokol rekord en aramas akan me kin lemmwiki ih oh lelepek ong ih. E kin ketin tamataman irail oh pere irail ni ahnsou me e pahn kaimwisekala ahn Sehdan sampah suwed wet. Kahrehda, kitail en dehr kaluwetala atail lelepek ong Koht.—Mel. 26:11.
4:1, NW. Ni rahnen sapwellimen Siohwa kadeik, “rah oh kalewe” pahn lelong imwila tehieu—seri kan pahn ale kadeik me arail pahpa oh nohno kan pahn ale. Ia uwen laud en pwukoa pahpa oh nohno kan kin ahneki duwen neirail seri kan! Pahpa oh nohno Kristian akan anahne nantihong en kenikenla rehn Koht oh kolokol arail nanpwung mwahu reh.—1 Kor. 7:14.
“Lemmwiki Koht”
Ihs me pahn pitsang “sapwellimen KAUN-O rahn lapalap oh kamasepwehko”? (Mal. 4:5) Siohwa mahsanih: “Ei manaman en komour pahn mihmi pohmwail me kin peikiong ie, rasehng dakadahn ketipin, oh e pahn kamwahwihkumwailla, rasehng lingaling en ketipin. Kumwail ahpw pahn saledekla oh pereperen, rasehng koupwul kan me kapedoisang nan kehl.”—Mal. 4:2.
“Ketipin” en me pwung, iei Sises Krais kin daker pohn irail me kin lemmwiki mwaren Koht, oh re kin kenikenla rehn Siohwa. (Sohn 8:12) E pahn ‘kamwahwihirailla’—kamwahwihala arail nanpwung mwahu rehn Koht ni ahnsou wet, oh e pahn kamwahwihala ni unsek arail roson en paliwar, madamadau, oh pepehm nan sapwellimen Koht koasoandi kapw. (Kaud. 22:1, 2) Irail kin pereperen, oh re kin mwekid duwehte “koupwul kan me kapedoisang nan kehl.” Pwehki soangen kapai pwukat kin awiawih kitail, kitail men kapwaiada kaweid en Nanmwarki Solomon me mahsanih: “Lemmwiki Koht, oh kapwaiada sapwellime mahsen, pwehki ih kahrepe wet me aramas kepikipikihda.”—Ekl. 12:13.