Dahme Kahrehda Noha Kin Kenikenla Rehn Koht—Dahme Kahrehda Kitail Anahne Nsenohki
PALI laud en kitail kin tamanda duwen ahnsou kan me kitail rongada duwen rohng kesempwal kan. Kitail kin tamanda oaritik kan—kaidehn ihte wasa me kitail mih ie ahnsowo oh dahme kitail wiewia ahnsowo ahpw kitail pil kin tamanda ia mwomwatail ni ahnsowo. Eri e sansal, me Noha sohte manokehla rahno me e alehdi mahsen sang rehn Siohwa Koht, Kaunepen lahng oh sampah. Oh mehnia rohng me kak kesempwal sang rohng me e alehdi? Siohwa mahsanih me eh koasoanedier en kamwomwala “aramas koaros.” Noha alehdi pahngok en kauwada warihmw ehu pwehn komourala ih, eh peneinei, oh soangen mahn akan koaros.—Senesis 6:9-21.
Ia ahn Noha pepehm? E perenda ni eh alehdi rohngo, de e uhwongada? Ia mwomwen e ehukihong eh peneinei duwen rohngo? Pwuhk Sarawi sohte mahsanih oaritik kan. Ahpw dahme e padahkihong kitail iei: “Noha eri ahpw kapwaiada mehkoaros me Koht ketin mahsanih.”—Senesis 6:22.
Ih ire kesempwal en met, pwehki e kasalehda kahrepen en Noha kenikenla mwohn silangin Koht, ni en Noha nsenki kapwaiada pahngok me Koht ketikihong ih en wia. (Senesis 6:8) Dahme pil kahrehong Noha en kenikenla rehn Koht? Pasapeng ong peidek wet inenen kesempwal pwehki kitail anahne en duwehte Noha pwe kitail en kak pitila sang ahnsou me Koht pahn ketin pwurehng kamwakelehda sampah suwed wet. Ahpw keieu, kitail en tehk ia irair en mour ni mwehin Noha mwohn nohliko wiawi.
Ngehn Saut kan Kohdihdo Sampah
Noha kin momour nin tepin poadopoad en aramas. E ipwidi sounpar kid kei mwurin tepin aramas eh kapikipikda. Aramas en ni ahnsowo kaidehn aramas kei me kin mihmi nan pwoahr kan duwehte me aramas tohto kin medewe—oh me pitenmoangarail oh alis kan reirei, aramas pweipwei oh mpwokos oh kin alialu weuwa lepin tuhke nan pehrail. Mie dipwisou en doadoahk me wiawihda sang mete oh prons, oh Noha kakete doadoahngki soahng pwukat en kauwada warihmwo. Mie pil mehn keseng kan. Aramas akan wie kapwopwoud, apwalihada peneinei kan, padok wahnsahpw kan, oh naineki mahn akan. Irail kin wie netinet. Met, kin kasalehda me mour en ni ahnsowo pil duwehte atail mour en ni ahnsou wet.—Senesis 4:20-22; Luk 17:26-28.
Miehte soahng kan me ekis weksang atail ahnsou. Ehu me weksang rahnwet iei me aramas akan kin mour werei. E sohte kapwuriamwei aramas emen en mour daulih sounpar 800. Noha momourki sounpar 950, Adam sounpar 930, oh Medusala ahn Noha papah kahlap, mourki sounpar 969.a—Senesis 5:5, 27; 9:29.
Pil ehu irair me weksang atail ahnsou iei me sansalda nan Senesis 6:1, 2, me mahsanih: “Ni ahnsowo aramas ngeder kaparaparalahr wasa koaros nin sampah, oh serepein kan ipwidier. Ekei nein koht ko ni ar kilangada lingan en serepein ko, re ahpw pwoudikihda me re mwahuki kan.” Irail ‘nein Koht’ pwukat iei tohnleng kei sang nanleng me wekila wiahla aramas oh kousoanla nanpwungen aramas akan. Irail tohnleng suwed pwukat sohte kohdihdo pwehki kupwuren Koht, de pwehn sewese wahdo kamwahu ong tohnsampah. Ahpw, irail “kesehla uhdahn ar wasa” nanleng pwehn kohdihdo sampah oh wiahda nsenen pwopwoud rehn lih masamwahu kan pohn sampah. Irail eri wiahla ngehn saut kei.—Sud 6.
Ngehn saut pwukat kin wia soun pelian lemei kan, wekidala dahme mwahu ong dahme suwed, kehlail oh inenen loalokong oh re kin kahrehong aramas en ni ahnsowo en suwedla mehlel. Irail mwomwen kaunda aramas akan en ni ahnsowo. Irail sohte kin ekihla de wia soahng suwed kan ni rir duwehte aramas mwersuwed men kin wia. Ahpw irail kin ni sansal wiahda wiewia kanamenek me uhwong koasoandi en Koht.
Irail nein Koht tohnleng pwukat wiahda nsenen pwopwoud rehn lih kan, oh lih pwukat naitikidi seri kei me laudla oh ahneki ehu soangen kehl tohrohr. Irail eri adanekihla “Nephilim” ni lokaiahn Ipru. Kitail wadekehr: “Ni ahnsowo oh pil mwurihdohsang, mie kodon kei nin sampah, kadaudok en lih aramas akan oh koht ko. Iei irail me aramas kommwad oh ndand en mahsie.” (Senesis 6:4) Nephilim pwukat uhdahn kamasepwehk. Lepin lokaia Nephilim wehwehki irail kan me kin kahrehong meteikan en pwupwudi. Irail iei soun kemehla aramas kei me lemei mehlel kahrehda koasoiparail kin pwarada nan soai de poadopoad kan en aramas.
Nsensuwedlahn Aramas Pwung Men
Duwen ahn Pwuhk Sarawi kawehwe irair en dih en aramas ni ahnsowo iei irair ehu me uhdahn tengla oh kauwehla wasa koaros. E mahsanih: “Aramas akan ar suwedlahr nin sampah, oh ar lamalam akan eh kin suwed ahnsou koaros. . . . Mwohn silangin Koht sampah inenen suwed mehlel, pwehki aramas akan ar dipanlahr kowahlap.”—Senesis 6:5, 11, 12.
Iei soangen wasa me Noha kin momour ie ni ahnsowo. “Ohl lelepek men Noha” kin weksang irail akan me kapilpene ih pwehki e kin “poadidiong Koht.” (Senesis 6:9) E sohte mengei aramas pwung men en mihmi nanpwungen aramas suwed kan. Ia uwen Noha nsensuwedkihla dahme aramas akan kin nda oh wia! Mwein eh pepehm duwehte ahn Lohd me pil wia emen ohl pwung me momour mwurin Nohliko. Lohd me kousoan nanpwungen aramas mour suwed kan nan Sodom, “alehdier apwal sang ni tiahk suwed en aramas suwed kan,” oh “kin kilikilang oh rongorong ar wiewia suwed kan me kin kansensuwedihada nan kapehde.” (2 Piter 2:7, 8) Met pil duwehte rehn Noha.
Komw kin pil nsensuwedkihla rohng suwed akan de tiahk suwed en irail akan me kin kapilpene komwi? Ma ei, komw pil kak wehwehki ahn Noha pepehm. Song medewehla ia uwen apwal ong ih en dadaurete nin wasa suwed ehu lao eh lel sounpar 600 eri Nohliko ahpw leledo. E uhdahn kasiklahr me suwed en ahnsowo en imwisekla!—Senesis 7:6.
Noha Sohte Masak en Weksang Meteikan
Noha “kasalehda me e lelepek nanpwungen aramas kan nan eh mwehi.” (Senesis 6:9, New World Translation) Tehk me Paipel mahsanih me e kin lelepek nanpwungen aramas kan nan ahnsowo, ahpw kaidehn aramas pwukat me lemeleme me e lelepek. Met wehwehki me e kin lelepek ni mwohn silangin Koht, ahpw aramas akan nan ahnsowo lemeleme me Noha ehu soahng. Kitail kak kamehlele me e sohte pwungki madamadau en pali laud en aramas akan de e sohte kin iang arail mehn kamweit suwed kan oh arail wiewia kan. Nna medewehla iaduwen aramas akan kin kilangwohng ih ni ahnsou me e tepida kauwada warihmwo! Irail kakete kin kouruhrki ih oh kapailoke ih. Irail sohte lemeleme me dahme e kin nda pahn uhdahn wiawi.
Laudsang met, Noha kin tengedi mehlel ong dahme e kin kamehlele duwen Koht, ihme kahrehda e sohte koledi ongete pein ih. Pwuhk Sarawi mahsanih me e kin “lohkiseli duwen mour pwung pahn kupwur en Koht.” (2 Piter 2:5) E sansal, Noha kasik uhwong kan. Eh pahpa kahlap Enok iei emen ohl pwung me kohpada duwen ahn Koht pahn ketin kasorehla aramas suwed akan en ahnsowo. Met e sansal me uhwong lelong Enok, ahpw Koht sohte mweidohng irail me uhwong kan en kemehla ih. (Senesis 5:18, 21-24; Ipru 11:5; 12:1; Sud 14, 15) Pwehki Sehdan, ienge ngehn saut akan, Nephilim de kodon kan, oh pali laud en aramas me sohte pwungkin ih de uhwong ih, Noha anahne eimah laud oh pwoson sapwellimen Siohwa kehl en pere ih.
Irail akan me kin papah Siohwa kin kalapw lelong uhwong kan sang irail akan me sohte kin papah ih. Pil lel Sises Krais, aramas akan kin kailongki ih, oh pil irail akan me kin idawehnla ih. (Madiu 10:22; Sohn 15:18) Noha ahneki eimah pwehn papah Koht, mendahki met kaidehn mehkot me aramas koaros kin perenki. E wehwehki me en kenikenla rehn Koht uhdahn kesempwal sang en adamwahu rehn irail akan me kin uhwong Ih. Oh Noha kenikenla rehn Koht.
Noha Kapwaiada
Kitail kilangehr duwen ahn Noha kalohkseli ni eimah ong aramas akan. Iaduwen aramas akan mwekidki rohng me Noha wadohng irail? Pwuhk Sarawi mahsanih me mwohn Nohliko eh wiawi aramas akan wie “pereperen kamakamadipw ni rahn ako mwohn nohlik lapalapo, ohl oh lih akan wiewia pwopwoud lao lel rahn me Noha pedolong nan warihmwo, re ahpw sasairki nohliko, e lao komwopwirailla.” Irail sohte kapwaiada kehkehlik me kohwong irail.—Madiu 24:38, 39.
Sises mahsanih me soahngohte pahn pil wiawi nan atail ahnsou. Erein sounpar 100 kei, Sounkadehdehn Siohwa kan kin pakairkiong meteikan duwen rong wet me Siohwa pahn wiahda wekidekla laud kan ni eh pahn ketin kapwaiada sapwellime inou ong sampah kapw. Mendahki aramas rar kei kapwaiada rohng wet, aramas lik kei nan sampah sohte kin rong oh kapwaiada. “Irail sohte kin men rong,” irail kin pohnsehsehla ire mehlel wet oh dahme Nohliko kin mwomwen karasahki nan atail ahnsou.—2 Piter 3:5, 13.
Ahpw Noha kapwaiada. E kamehlele dahme Siohwa Koht mahsanihong ih. Pwehki eh kin peik komourala ih. Wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Pwoson me kahrehiong Noha eh rong oh peikiong sapwellimen Koht mahsen duwen mehkan me pahn kohdo, me e sohte kak kilangki mese. E peikiong Koht oh wiahda warihmw ehu me kapitala ih oh eh peneinei.”—Ipru 11:7.
Mehn Kahlemeng Ehu en Alasang
Lapalahn warihmw ehu me Noha kauwada—reirei sang mohs en iakiu ehu oh ileileki ihmw me poasoake siluh. E pil piht 100 reirei sang sohp me keieu laud me wiawihda sang tuhke nin sampah. Ei, mehlel me warihmwo kaidehn sohp pwoat, e anahnte en kak peipei. E anahne soangen wiepen kokouda tohrohr kei. Mas loale oh mas likih pil ahnane en litopwiheki tahr. Mwein warihmwo kokou ki erein sounpar daulih 50.—Senesis 6:14-16.
Mie pil soahng teikan me anahne en wiawi. Noha anahne en kihpene uwen mwenge oh pihl me pahn itar ong koaros eh peneinei iangahki mahn akan. Mwohn Nohliko leledo, mahn akan anahne en pil kohpene oh kohlong nan warihmwo. “Noha eri kapwaiada mehkoaros me KAUN-O ketin mahsanih.” Ia uwen kansenamwahu ni ahnsou me soahng koaros kaunopadahr oh Siohwa eri ketin ritingdi wenihmw en warihmwo!—Senesis 6:19-21; 7:5, 16.
Nohliko eri leledo. E keteuki rahn 40 oh pwong 40. Koaros anahne en mihmi loalen warihmwo lao pihlo madekengda. (Senesis 7:11, 12; 8:13-16) Koaros aramas suwed ko sohrala. Ihte Noha oh eh peneinei me komourla ong sampah kapw ehu.
Pwuhk Sarawi mahsanih me Nohlik en ni mwehin Noha kin wia “men kadehdepen dahme pahn wiawihong me suwed akan.” Ni ahl dahieu? Kitail kin wadek: “Nanleng oh sampah en ahnsou wet mihmiehki mahsenohte en Koht oh wie nekinek ong ni ahnsou re pahn ohkihla kisiniei. Re wie nekinek ong ni rahnen kadeik, iei rahnen kamwomwmwomwlahn me suwed kan.” Duwehte ni rahnen Noha, mie me pil pahn pitila. Ke kak kamehlele me “Kaun-o ketin mwahngih kapitasang me poadidi kan nan ar apwal akan.”—2 Piter 2:5, 6, 9; 3:7.
Noha emen ohl me lelepek ong Koht, emen ohl pwung me momour nanpwungen dih en aramas suwed ekei. E peikiong Koht ni unsek. E ahneki eimah en wia dahme pwung mendahki e ese me met pahn wahdo kailok sang irail ako me sohte kin men papah Koht. Ni atail pahn alasang Noha ni soangen ahl pwukat, kitail pil kak kenikenla rehn Koht oh ahneki koapworopwor en pitla oh mour nan sampah kapw ehu me pahn kereniong leledo.—Melkahka 37:9, 10.
[Nting tikitik me mi pah]
a Kilang artikel “Irail Uhdahn Mour Werei?” nan July 2007, Awake! pali 30.
[Blurb nan Pali 5]
Irair en lemei me Nephilim kan de kodon kan ahneki kin sansalda nan poadopoad kan en mahs
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 7]
Kitail kak kenikenla rehn Koht, ni atail pahn alasang en Noha mehn kahlemeng en pwoson
[Credit Line Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 5]
Alinari/Art Resource, NY