Peidek kan Sang Sounwadawad kan
Iaduwen, Nohlik Me Wiawi Ni Mwehin Noha Lel Sampah Pwon?
Dauliher sounpar 4,000 samwalahro me nohliko wiawi. Eri sohte emen me iang kilang oh pitsang nohliko ni ahnsowo me momour lel met pwehn kak padahkihong kitail dahme wiawi. Ahpw e kileldi dahme wiawi nan ansouhn apwalo, oh e kasalehda me nohliko koaduhpwaldi nahna kan me pil keieu ile nan ahnsowo.
Poadopoad kasalehda: “Nohlik lapalapo ahpw wiewiawihki rahn pahisek . . . Pihlo ahpw kohkohda oh koaduhpwaldi nahna me keieu ileile kan; e ahpw pil sikdahsang kumwen nahna ileile kan piht 25.”—Senesis 7:17-20.
Ekei ele pahn medewe ma koasoi me pid duwen sampah pwon eh mihla pahn pihl sou sohte mehlel de aramas me pein kalaudehla. Met uhdahn lamalam sapwung ehu! Ei, pali laud en sampah mihmihte pahn pihl. Persent 71 en sampah mihmi pahn sehd. Eri ni mehlel sampah diren pihl lel met. Oh ma ais pohn nahna kan pahn pilpeseng, sehd pahn loalada oh kipehdi kahnimw kan me duwehte New York oh Tokyo.
Irail soun sukuhliki duwen poadopoad en sampah oh audepe kan kin sukuhlki duwen paliepeng en United States oh diarada me lapake dauliher meh 100 lel wasa pwukat. Ehu lapake me lel wasao dene pihl kohda ileile ki piht 2,000 oh kin mwekidki uwen marahra en mwail 65 ni awa ehu. Lapake teikan pil kahrehiongehr saintis kan en kamehlele me e kakete mehlel me nohliko lel sampah pwon.
Ong irail kan me kin kamehlele me Paipel iei mahsen en Koht, irail sohte kin ihte medewe me mwein nohliko uhdahn wiawi sampah pwon ahpw irail kin uhdahn kamehlel met. Sises mahsanihong Koht: “Sapwellimomwi mahsen, iei me mehlel.” (Sohn 17:17) Wahnpoaron Pohl ntingihdi me kupwuren Koht iei “aramas koaros en ale komourparail oh marainkihla me mehlel.” (1 Timoty 2:3, 4) Iaduwen Pohl pahn kak padahkihong sapwellimen Sises werek kan duwen padahk mehlel me pid duwen Koht oh kupwure kan ma sapwellimen Koht mahsen kan kin ihte audaudki soai kei.
Sises sohte ketin ihte kamehlele me Nohliko wiawi ahpw e pil ketin kamehlele me e lel sampah pwon. Nan sapwellime kokohp kan duwen sapwellime ketier oh duwen imwin koasoandi wet, e kin karasahiong mepwukat ni mwehin Noha. (Madiu 24:37-39) Wahnpoaron Piter pil ntingihdi duwen lapake ni rahn en Noha: “Duwen eh ohkihla pihl kawao, iei pilen Nohlik Lapalapo.”—2 Piter 3:6.
Ma poadopoad en Noha oh Nohliko kaidehn koasoi mehlel kei, eri e pahn sohte katepen kehkehlik me Piter oh Sises ketikihong irail kan me kin mihmi ni imwin rahn akan. Oh ma ihte soai ehu met, eri e sohte pahn wia kehkehlik katapan ehu ahpw e pahn uhd kapwonopwon ong aramas kan oh met pahn kakete kahrehiong irail en sohte pitsang kamakam kowahlap me pahn laudsang Nohliko.—2 Piter 3:1-7.
Me pid duwen sapwellime mahk kalahngan ong aramas akan, Koht mahsanih: “Ni mwehin Noha, I kahukilahr oh inoukidahr me I solahr pahn kawehkihla sampah nohlik lapalap. Eri, I pil inoukihda met me I solahr pahn pwurehng engieng pahmw; I solahr pahn angiangihiuk de kalokeiuk.” Uwen mehlel en me Nohliko uhdahn lel sampah pwon ih pil uwen mehlel me sapwellimen Koht limpoak kadek pahn ieiang irail kan me kin likih ih.—Aiseia 54:9.