Ke Kin Samaniala Doadoahngki “Lokaia Min”?
“I pahn kihong aramas akan ehu lokaia min, pwe irail en kak likweriong mwaren Siohwa, pwe irail en papah ih ni miniminpene.”—SEP. 3:9, NW.
1. Kisakis kaselel dahieu me Siohwa ketikihong kitail?
LOKAIA sohte tepisang rehn aramas ahpw sang rehn Sounkapikada, Siohwa Koht. (Eks. 4:11, 12) E ketikihong tepin aramas, Adam, koahiek en lokaia oh pil koahiek en wiahda lepin lokaia kapw kan. (Sen. 2:19, 20, 23) Met wia kisakis kaselel ehu! E kin mweidohng aramas en kak pato ong Samarail nanleng oh pil kapinga mware lingan.
2. Dahme kahrehda aramas sohla doadoahngki lokaia ehute?
2 Ni tepin pahr 1,700 en momour en aramas, koaros kin doadoahngki “mahsenteieu.” (Sen. 11:1) Uhwong ahpw tepiadahr wiawi ni mwehin Nimrod. Aramas sapeik akan ahpw kohpene nan wasakis me mwuri adanekihla Papilon oh irail koasoanehdi en mihmier wasao. Met uhwong koasoandi en Siohwa. Irail tepida kauwada lapalahn imwen doulik. Re sohte wia met pwehn kapinga Siohwa ahpw pein irail en “ndandla.” Siohwa ahpw ketin kapingada lokaia en soun uhwong pwukat oh wekidpeseng arail lokaia. Irail ahpw mwarakpeseng wasa koaros nin sampah.—Wadek Senesis 11:4-8.
3. Dahme wiawi ni ahnsou me Siohwa ketin kapingada lokaiahn irail soun uhwong ko nan Papilon?
3 Rahnwet, mie soangen lokaia kid kid kei—ekei nda meh 6,800—me aramas kin doadoahngki nan sampah. Ehuehu lokaia pwukat kin wekpeseng. Ahnsou me Siohwa Koht ketin kapingada arail lokaia, e ketikihsang nan arail madamadau lokaia me irail kin doadoahngki mahso. E ketikihong irail lepin lokaia kapw akan oh ketin wekidala mwomwen arail madamadau oh wiepen lokaia. Ihme kahrehda wasa me imwen douliko mih ie adaneki “kapingada” de Papilon! (Sen. 11:9, ftn.) Paipel kelehpw kin kawehwehda kahrepen soangsoangen lokaia tohto mie rahnwet.
Ehu Lokaia Kapw, Lokaia Min
4. Dahme Siohwa ketin kohpadahr me pahn wiawi nan atail ahnsou?
4 Dahme Paipel mahsanih me Koht ketin wiahiongehr Papilon mehkot kapwuriamwei. Ahpw mie mehkot me kesempwalsang met me wiawi nan atail ahnsou. Siohwa ketin kohpadahr ki sapwellime soukohp Sepanaia: “Eri mwuhr I pahn kihong aramas akan ehu lokaia min, pwe irail en kak likweriong mwaren Siohwa, pwe irail en papah ih ni miniminpene.” (Sep. 3:9, NW) Dahkot lokaia min? Iaduwen atail kak samaniala doadoahngki met?
5. Dahkot lokaia min? Dahme wiawi pwehki wekideklahn lokaia wet?
5 Lokaia min iei dahme mehlel duwen Siohwa Koht oh sapwellime kupwur akan me dierek nan sapwellime Mahsen iei Paipel. “Lokaia” wet oarepene dahme mehlel duwen Wehin Koht oh iaduwen e pahn kasarawihala mwaren Siohwa oh utungada sapwellime pwung en kaunda, oh iaduwen e pahn wahdo kapai soutuk ong aramas lelepek kan. Dahme wiawi pwehki wekideklahn lokaia wet? Pwuhk Sarawi padahkihong kitail me aramas pahn “likweriong mwaren Siohwa” oh pahn “papah ih ni miniminpene.” Weksang dahme wiawi nan Papilon, wekidekiong ni lokaia min wahdo kaping ong mwaren Siohwa oh kin kahrehong sapwellime aramas akan en miniminpene.
Sukuhliki Lokaia Min
6, 7. (a) Dahme kin pid en sukuhliki ehu lokaia tohrohr? Iaduwen met kin pid sukuhliki lokaia min? (b) Dahme kitail pahn tehkpene met?
6 Ni ahnsou me emen men esehla ehu lokaia tohrohr, e ahnane en wia laudsang en ihte wadlikiala lepin lokaia kan. En sukuhliki ehu lokaia tohrohr kin pid esehla ehu elen madamadau kapw. Wekpeseng en lokaia kin kahrehda wekpeseng en madamadau en aramas. Ngoaren ehu lokaia tohrohr kin anahne doadoahngki lowe de ewe ni ehu ahl tohrohr. Met pil duwehte ni tepin atail sukuhliki lokaia min en padahk mehlel en Paipel. Kitail anahne en wia laudsang en ihte esehla padahk mengei kan en Paipel. En esehla mwahu lokaia tohrohr wet kin pid kapwungala oh wekidala atail madamadau.—Wadek Rom 12:2; Episos 4:23.
7 Dahme pahn sewese kitail en wehwehki lokaia min oh en pil samaniala lokaia wet? Me duwehte en sukuhliki ehu lokaia, mie wiepe kan me kak sewese kitail en samaniala doadoahngki lokaia min en padahk mehlel en Paipel. Kitail tehkpene ekei wiepe kan me aramas kin doadoahngki ni arail kin sukuhliki ehu lokaia oh tehk iaduwen wiepe pwukat kak sewese kitail en esehla lokaia kapw wet.
Samaniala Doadoahngki Lokaia Min
8, 9. Dahme kitail anahne wia ma kitail men esehla lokaia min? Dahme kahrehda met inenen kesempwal?
8 Rong kanahieng. Nin tepio, ehu lokaia tohrohr pahn mwomwen apwal en kak koledi ong emen me sehse lokaiao. (Ais. 33:19) Ni emen eh kin rong kanahieng, e pahn tepida wehwehkihla ehuehu lepin lokaia oh wiepen koasoi. Ni mwohmwohte, kitail kin ale kaweid wet: “E konehng mehlel kitail en ngoangki kapwaiada mwahu padahk kan me kitail rongehr, pwe kitail dehr katihasang mour soutuk.” (Ipru 2:1) Sises kin ketin kaukaule kaweidih sapwellime tohnpadahk kan: “Ma mie salengamwail mehn rong wasa, a kumwail en rong.” (Mad. 11:15; 13:43; Mark 4:23; Luk 14:35) Ei, kitail anahne “rong oh dehdehki mwahu” dahme kitail kin karonge pwehn kalaudehla atail wehwehki lokaia min.—Mad. 15:10; Mark 7:14.
9 Kitail anahne rong kanahieng, met uhdahn katapan. (Luk 8:18) Kitail kin rong kanahieng ni atail kin iang towehda mihding en Kristian akan de soh? E inenen kesempwal kitail en wia uwen atail kak koaros en rong kanahieng dahme kitail kin karonge. Pwe ma soh, kitail sohla pahn nsenohki rong.—Ipru 5:11.
10, 11. (a) Patehng rong kanahieng, dahme kitail anahne wia? (b) Dahme pil pid en doadoahngki lokaia min?
10 Alasang irail akan me samanih koasoi. Irail akan me kin sukuhliki ehu lokaia tohrohr kin ale kangoang en rong kanahieng oh song en alasang ngohr oh wiepen koasoi en irail me samanih koasoi. Met kin sewese tohnsukuhl kan en dehr doadoahngki ngohr sapwung me pahn kak kahrehda aramas en sohte wehwehki arail lokaia. Ni soangen mwohmwohte, kitail anahne sukuhl sang rehn irail me samanih “wiepen padahk” en lokaia min. (2 Tim. 4:2, NW) Ale sawas. Ale kaweid ma ke sapwungala.—Wadek Ipru 12:5, 6, 11.
11 Doadoahngki lokaia min sohte pidte kamehlele padahk mehlel oh padahkihong meteikan ahpw atail wiewia kan anahne en pahrekiong kosonned akan en Koht oh mouren kosonned akan. En tehk oh alasang wiewia mwahu en meteikan pahn kak sewese kitail en wia met. Met pil iangahki en alasang arail pwoson oh ngoang. Kitail pil anahne en alasang sapwellimen Sises mour. (1 Kor. 11:1; Ipru 12:2; 13:7) Ma kitail pahn kaukaule wia met, e pahn kahrehong sapwellimen Koht aramas akan en miniminpene ong doadoahngki lokaia min.—1 Kor. 4:16, 17.
12. Iaduwen en wadlikihla kak sewese kitail en sukuhliki ehu lokaia tohrohr?
12 Wadlikihla. Tohnsukuhl men me kin suksukuhliki ehu lokaia tohrohr anahne wadlikihla soahng tohto. Met me iangahki wadlikihla lepin lokaia kapw kan. En tamataman kak sewese Kristian akan en samaniala lokaia min. E pahn uhdahn mwahu kitail en wadlikihla eden pwuhk kan oh irekidien ehuehu pwuhk nan Paipel. Ekei wiahda mehn akadei en wadlikihla ekei audepen iren Paipel kan de iawasa ire kan mihmi ie. Meteikan diarada me e katapan en wadlikihla koul en Wehio kan, eden keinek 12 en Israel, eden wahnpoaron 12, oh irair akan me sapwellimen Koht manaman kin kamwakid kitail en kakairada. Mehn Israel kan en kawao kin wadlikihla koul en Melkahka kan. Nan atail ahnsou, mie emen pwutak pwulopwul me wadlikihla iren Paipel me tohto sang 80 mwohn eh lel sounpar weneu. Kitail kak doadoahngki soangen koahiek tohrohr wet?
13. Dahme kahrehda pwurepwurehng kataman inenen kesempwal?
13 Pwurepwurehng kataman kin sewese kitail en tamanda soahng kan, oh mehn kataman kan me kin pwurepwurehng kohda inenen kesempwal nan kasukuhl en Kristian akan. Wahnpoaron Piter mahsanih: “I pahn kin katamankin kumwail duwen mepwukat ahnsou koaros, mehnda ma kumwail eseier, oh poadidier teng nan padahk mehlel me kumwail aleier.” (2 Pit. 1:12) Dahme kahrehda kitail anahne mehn kataman kan? Pwehki mehn kataman kan kin kaloalehla atail wehwehki ire kan, katehlapala atail madamadau, oh kakehlailih kitail en peikiong Siohwa. (Mel. 119:129) Kaukaule tetehk sapwellimen Koht koasoandi kan oh kaweid kan kin sewesei kitail en kasawih pein kitail pwe kitail en dehr “kin rongete oh manokehla.” (Seims 1:22-25) Ma kitail sohte kin kaukaule katamankin kitail padahk mehlel, soahng teikan pahn kamwakid atail mohngiong oh kitail sohla pahn samanih doadoahngki lokaia min.
14. Dahme pahn sewesei kitail ni atail kin onopki lokaia min?
14 Wadek ni ngihl tikitik. Ekei tohnsukuhl kan kin wadawad ni soh ngile ni arail kin onopki ehu lokaia tohrohr. Met sohte kin imwila mwahu. Ni atail onopki lokaia min, kitail kin ekei pak anahne wadek “ni ngihl tikitik” pwehn medemedewe mwahu dahme kitail wadek. (Wadek Melkahka 1:1, 2.a) Atail kin wia met pahn katengehdiong nan atail madamadau dahme kitail wadek. Ni lokaiahn Ipru, lepin lokaia wet “ni ngihl tikitik” kin kereniong duwehte doudouloale. Duwehte atail anahne kamwutehdi kisin mwenge me kitail kang pwehn kak alehsang soahng katep kan, kitail pil anahne doudouloale pwehn kak wehwehki mwahu dahme kitail wadek. Kitail kin kihong ahnsou itar pwehn doudouloale dahme kitail kin onopki? Mwurin atail wadek Paipel, kitail anahne doudouloale dahme kitail wadek.
15. Iaduwen atail kak sukuhliki “wiepen” lokaia min?
15 Tehk wiepen lokaia. Ni atail kin sukuhliki ehu lokaia tohrohr, mie ahnsou kan me kitail pahn anahne sukuhliki wiepen lokaia de ia mwomwen lepin lokaia kan kin kohpene pwehn wiahda sentence kan. Met pahn sewese kitail en wehwehki wiepen doadoahngki lokaiao oh pil koasoi ni pwung. Duwehte eh mie mwomwen lepin lokaia kan ar kin kohpene, lokaia min en padahk mehlel en Paipel pil mie “mwomwen wiepen mahsen mehlel kan.” (2 Tim. 1:13, NW) Kitail anahne idawehn “mwomwen wiepen mahsen” wet.
16. Dahme kitail en dehr wia? Iaduwen atail sohte pahn wia met?
16 Kaukaule kekeirda. Emen kak esehla uwen me e kak koasoakoasoiki ahpw mwuri sohla kekeirda. Met pil kak wiawi ong irail akan me kin doadoahngki lokaia min. (Wadek Ipru 5:11-14.) Dahme pahn kak sewese kitail en dehr wia met? Kaukaule sukuhliki oh doadoahngki lokaia wet. “Kitail doulahng mahs ni mehkan me unsek duwen Krais oh pwilikihdi tepin padahk kan duwen rongamwahwo. Kitail sohte pahn kin koasoia sapahl duwen poahsoanen wiliakapwasang atail wiewia kan me sohte katepe, oh duwen atail pwoson Koht; duwen padahkpen papidais oh duwen pwil peh kan powe; duwen iasada en me melahr akan, oh padahk duwen Koht eh pahn ketin kadeikada aramas koaros, oh pil duwen sapwellime kadeik wet eh pahn poatopoat.”—Ipru 6:1, 2.
17. Dahme kahrehda kaukaule onop kesempwal? Kihda karasepe.
17 Koasoanehdi ahnsoun onop. Kaukaule onop ni ahnsou mwotomwot kin mwahusang onop ahnsou reirei ehu ekeite pak. Onop ni ahnsou mwahu me ke sohte kedirepw. Sukuhliki ehu lokaia tohrohr duwehte omw kin wiahda ahl apwoat nanwel. Ma aramas kin kalapw doadoahngki ahlo, e pahn mengei en alu nan ahlo. Ma ahlo sohla kin kalapw doadoahk, e pahn dipwidipwla oh apwalla en doadoahngki. Eri kaukaule onop uhdahn kesempwal! (Dan. 6:16, 20) “Mwasamwasahn oh dehr tokedihsang kapakap” ni omw doadoahngki lokaia min en padahk mehlel en Paipel.—Ep. 6:18.
18. Dahme kahrehda kitail en doadoahngki lokaia min ahnsou koaros?
18 Doadoahngki lokaiao ahnsou koaros! Ekei me kin sukuhliki ehu lokaia tohrohr kin pweiek en koasoi pwehki irail namenek de masak wiahda sapwung. Met pahn kahrehda arail sohte pahn kekeirda. Pwehn sukuhliki ehu lokaia tohrohr kitail anahne doadoahngki lokaiao ahnsou koaros. Kalapw doadoahngki lokaiao me e sukuhliki pahn kahrehong en ahnla. Kitail pil anahne doadoahngki lokaia min ahnsou koaros. “Atail pwoson kin tepisang nan kapehditail, oh ihme kitail kin pwungkihla rehn Koht; atail kadehde kin tepisang ni ewetail, oh ihme kitail kin mourkihla.” (Rom 10:10) Kitail kin “kadehde” ahnsou me kitail papidaisla. Kitail pil kin kadehde ahnsou koaros me kitail kin koasoia Siohwa iangahki ahnsoun kalohk. (Mad. 28:19, 20; Ipru 13:15) Nan mihding en Kristian akan kitail kak doadoahngki lokaia min ni sansal.—Wadek Ipru 10:23-25.
Miniminpene Doadoahngki Lokaia Min Pwehn Kapinga Siohwa
19, 20. (a) Soahng kapwuriamwei dahieu me Sounkadehdehn Siohwa kan kin wia nan atail ahnsou? (b) Dahme ke koasoanedier en wia?
19 Ia uwen kaperen en iang mih nan Serusalem ni menseng en Rahn Sarawi, Sipan 6 nan pahr 33 C.E.! Ni mensehngie, mwohnte kuloak duwau, irail ako me pokonpene nan ehu pere powe tepida “lokolokaiahki ekei lokaia tohrohr.” (Wiewia 2:4) Rahnwet sapwellimen Koht ladu kan sohte ahneki kisakis en lokaiahki lokaia tohrohr. (1 Kor. 13:8) Ahpw, Sounkadehdehn Siohwa kan kin lohkiseli rongamwahu en Wehio ni lokaia tohto sang 430.
20 Kitail kin kalahnganki me sohte lipilipil lokaia dah me kitail kin doadoahngki, kitail kin miniminpene oh doadoahngki lokaia min en padahk mehlel en Paipel! Met iei kapwurpwurdohn dahme wiawiher nan Papilon. Sapwellimen Siohwa aramas akan kin kapinga mware ni lokaia ehute ni karasaras. (1 Kor. 1:10) Kitail en koasoanehdi teng en kaukaule papah Siohwa ni “miniminpene” rehn riatail brother oh sister kan en sampah pwon ni atail kin samaniala doadoahngki lokaia min wet pwehn kapinga Samatail nanleng Siohwa.—Wadek Melkahka 150:1-6.
[Nting tikitik me mi pah]
a Melkahka 1:1, 2 (NW): “Meid pai aramas me sohte kin idawehn kaweid en aramas suwed akan, Oh sohte kin iang elen me suwed akan, e sohte kin mwohndi rehn aramas laumwaumw akan. Ahpw e kin perenki kosonned kan en Siohwa, Oh kin wadek ni ngihl tikitik ni rahn oh nipwong.”
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Dahkot lokaia min?
• Dahme atail doadoahngki lokaia min kin oarepene?
• Dahme pahn sewesei kitail en kak samaniala doadoahngki lokaia min?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 27]
Kamwahwihala Ahmw Kin Samaniala Doadoahngki Lokaia Min sang ni:
◆ rong kanahieng.
◆ alasang irail akan me samanih koasoi.
◆ wadlikihla oh pwurepwurehng kataman.
◆ wadek ni ngihl tikitik.
Mel. 1:1, 2, NW
◆ tehk “wiepen” lokaia.
2 Tim. 1:13, NW
◆ kaukaule kekeirda.
◆ koasoanehdi ahnsoun onop.
Dan. 6:16, 20; Ep. 6:18
◆ doadoahngki lokaiao.
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 28]
Sapwellimen Siohwa aramas akan kin miniminpene ni ar kin doadoahngki lokaia min