Mahsen kan en Sises Kin Kamwakid Omw Kapakap?

“Kedekedeo, Sises lao ketin kaimwisekala sapwellime mahsen pwukat, pokono ahpw pwuriamweikihla kowahlap duwen mwomwen eh kin ketikihwei sapwellime padahk.”​—MAD. 7:28.

1, 2. Dahme kahrehda pokono pwuriamweikihla mehlel mwomwen sapwellimen Sises padahk?

KITAIL anahne en kamehlele mahsen kan en sapwellimen Koht Iehros, Sises Krais, oh doadoahngki nan atail mour. Sohte emen kin padahk duwehte ih. Kahrehda, aramas akan kin pwuriamweikihla mehlel duwen mwomwen sapwellime Kapahrek en Pohn Dohl!​—Wadek Madiu 7:28, 29.

² Sapwellimen Siohwa Ohl sohte kin ketin padahk duwehte irail sounkawehwe kan me kin kihsang arail padahk kan sang padahk en aramas soh unsek kan. Ahpw Krais kin ketin padahk “ni manaman” pwehki dahme e kin mahsanih kin pwilisang rehn Koht. (Sohn 12:50) Eri kitail kilang ia duwen sapwellimen Sises mahsen kan nan Kapahrek en Pohn Dohl kak oh pil anahne en kamwakid atail kapakap akan.

Dehr Kapakap Duwehte me Mwalaun kan

3. Menlau kawehwe mouren sapwellimen Sises mahsen kan nan Madiu 6:5.

³ Kapakap kin wia mehkot kesempwal nan atail kaudok, oh kitail anahne kaukaule kapakap ong Siohwa. Mahsen kan en Sises nan Kapahrek en Pohn Dohl anahne kamwakid atail kapakap kan. E mahsanih: “Ni amwail kin wia amwail kapakap, kumwail dehr alasang me mwalaun kan, me kin mwahuki uhda oh wia ar kapakap akan nan imwen padahk kan oh nanial akan, pwe aramas koaros en kin kapinga irail. I men kumwail en ese pwe re aleier ketingparail.”​—Mad. 6:5.

4-6. (a) Dahme kahrehda Parisi kan kin mwahuki “uhda oh wia ar kapakap akan nan imwen padahk kan oh nanial akan”? (b) Ia wehwehn irail me mwalaun kan “aleier ketingparail”?

⁴ Ni arail kin kapakap, sapwellimen Sises tohnpadahk kan sohte kin alasang me “mwalaun” kan duwehte Parisi ko me kin mwomwehda wia aramas poadidi kei mwohn aramas akan. (Mad. 23:13-32) Me mwalaun pwuko kin “wia ar kapakap akan nan imwen padahk kan oh nanial akan.” Dahme kahrehda? Pwe “aramas koaros en kin kapinga irail.” Nan tiahk en mehn Suhs ni mwehin Sises, irail kin kapakap nin duwen mwomwohdiso ehu ni ahnsou me re kin wia meirong kan nan tehnpas (mpen kulok duwau nimenseng oh siluh mwurin souwas). Mehn Serusalem tohto kin iang kapakap rehn pokon en aramas me kin wia kaudok nan werengen tehnpas sarawio. Likin kahnimwo, mehn Suhs poadidi kan kin kapakap pak riau nan rahn ehu “nan imwen padahk.”​—Pil kilang Luk 18:11, 13.

⁵ Pwehki pali laud en aramas kan sohte kin karanih tehnpas sarawio de wasahn padahk ni ahnsoun kapakap en nimenseng oh mwurin souwas, irail kakete wia arail kapakap sohte lipilipil wasa re mie ni ahnsowo. Ekei kin awih lao ahnsoun kapakap irail eri kin uhda wia arail kapakap “nanial akan.” Irail men “aramas koaros en kin kapinga irail.” Irail tohn sarawi mwalaun kan “kin liliosohski wia kapakap reirei” pwe aramas akan me kilang en kapinga irail. (Luk 20:47) Kitail en dehr wia soangen tiahk wet.

⁶ Sises mahsanih me soangen aramas mwalaun pwukat “aleier ketingparail.” Re kin men aramas en tehk oh kapinga irail. Eri, ihte met me pahn wia ketingparail, pwe Siohwa sohte pahn sapeng arail kapakap mwalaun kan. Ahpw Koht pahn ketin sapeng kapakap en irail me kin idawehn Krais ni mehlel. Met sansalda nan sapwellimen Sises mahsen teikan me pid ire wet.

7. Ia wehwehn kaweid me pid en kapakap “nan amwail pere”?

⁷ “Eri, ni amwail pahn kin kapakap, kumwail pedolong nan amwail pere, ritingedi wenihmw, kumwail ahpw kapakapohng Samamwail me kumwail sohte kin kilangki masamwail kan. Samamwailo me kin mwahngih amwail wiewia rir kan, e ahpw pahn ketin katingihkin kumwail.” (Mad. 6:6) Mahsen en Sises ong kapakap me pid pedolong nan amwail pere oh ritingedi wenihmw sohte wehwehki me emen sohte kak wiliandi mwomwohdiso oh kapakap. Kaweid wet sohte kin kangoange kapakap mwohn pokon pwehn ale kaping. Kitail anahne en tamataman met ma kitail alehdi pwais en wiliandi sapwellimen Koht aramas kan oh kapakap mwohn pokon. Kitail en pil kapwaiada sapwellimen Sises kaweid teikan ong kapakap.

8. Nan Madiu 6:7, ia ehu ahl sapwung en kapakap?

⁸ “Ni amwail kin kapakap, dehr kin pwurepwurehng nda soangen lokaiaohte nan amwail kapakap akan, duwehte aramas en sampah kin wia, me kin lemeleme me Koht pahn kupwure irail pwehki re kin doadoahngki diren lokaia kan.” (Mad. 6:7, NW) Sises pil ketin kasalehda ehu ahl sapwung en kapakap, iei en pwurepwurehng nda soangen kapakapohte. E sohte mahsanih me kitail en dehr kapwurehiong kapakap en pekipek sang mohngiong oh kasalepen atail kalahngan. Nan mwetuwel en Ketsemeni, pwong mwohn e pahn pwoula, Sises ketin pwurepwurehng doadoahngki “soangen lokaiaohte” nan sapwellime kapakap.​—Mark 14:32-39.

9, 10. Ni soangen ahl dahieu kitail en dehr kapwurehiong atail kapakap kan?

⁹ E pahn sapwung kitail en alasang soangen kapakap me “aramas en sampah” kin pwurepwurehng wia. Irail kin “pwurepwurehng” nda soangen lokaia kante me re wadlikiala me kin pil iangahki lokaia kan me sohte anahn. E sohte wiahda kamwahu ehu ong tohnkaudok kan en Paal en kin “kapakapohng Paal lao lel nin souwas oh weriwerki, ‘Paal, sapeng kiht!’” (1 Nan. 18:26) Rahnpwukat, me rar kei kin kapakap reirei, wia kapakap kan me re wadlikihla oh kin “lemeleme me Koht pahn kupwure irail.” Ahpw Sises sewese kitail en ese me doadoahngki “diren lokaia” nan kapakap me reirei oh kin pwurepwurehng sohte katepe ong Siohwa. Sises mahsanih:

¹⁰ “Kumwail dehr alasang irail; pwe Koht iei Samamwail, oh e ketin mwahngih dahme konehng kumwail mwohn amwail saikinte kin peki mehkot.” (Mad. 6:8) Tohto kaunen pelian lamalam en mehn Suhs kan kin duwehla mehn liki kan ni arail kin doadoahngki diren lokaia nan arail kapakap. Kapakap sang mohngiong me iangahki kaping, kalahngan oh pekipek kin kesempwal nan kaudok mehlel. (Pil. 4:6) Ahpw e pahn sapwung kitail en medewe me atail kin pwurepwurehng nda soahng kan kin anahn pwe Koht en ese atail anahn kan. Ni atail kin kapakap, kitail anahne en tamataman me kitail kin kapakap ong Ih me ‘ketin mwahngih dahme konehng kitail mwohn atail saikinte kin peki mehkot.’

11. Dahme kitail en tamataman ni ahnsou me kitail ale pwais en kapakap mwohn pokon?

¹¹ Mahsen en Sises me pid kapakap ni ahl sapwung anahne katamankihong kitail me Koht sohte kupwurki kapakap me kin doadoahngki lokaia apwal de ileile oh lokaia mwahl kan. Kitail pil anahne tamataman me kapakap mwohn pokon sohte wia ahnsoun kahrehiong aramas akan en pwuriamweikihla de ren tepida medemedewe ia uwen reirei en kapakapo oh iahd ahnsoun nda “Amen.” En kapakap pwehn wia pakair kan de kaweidih me rongorong kan sohte pahn pwungiong sapwellimen Sises Kapahrek en Pohn Dohl.

Sises Ketin Padahkihong Kitail Duwen Kapakap

12. Ia duwen omw pahn kawehwehda kesempwalpen pekipeko “mwaromwi en sarawihla rehn aramas koaros”?

¹² Mendahki Sises ketin kaweidki soangen ahl sapwung kan me pid pwais kaselel en kapakap, e pil ketin padahkihong sapwellime tohnpadahk kan duwen arail pahn kin kapakap. (Wadek Madiu 6:9-13.) Kapakap me Sises ketin kamwomwada sohte wehwehki me kitail en wadlikihla pwehn kapwukapwurehiong. Ahpw kapakap wet sewese kitail en ese mwomwen atail pahn kin kapakap. Karasepe, Sises ketin tepikihda sapwellime kapakapo duwen Koht me mahsanih: “Samat me ketiket nanleng: Mwaromwi en sarawihla rehn aramas koaros.” (Mad. 6:9) E konehng kitail en likweriki Siohwa “Samat” pwehki ih me iei Sounkapikpatail “me ketiket nanleng.” (Deud. 32:6; 2 Kron. 6:21; Wiewia 17:24, 28) Atail kin doadoahngki “Samat” kin katamankihong kitail me riatail Kristian kan pil kin ahneki nanpwungmwahu rehn Koht. “Mwaromwi en sarawihla rehn aramas koaros” iei pekipek ehu ong Siohwa en ketin kasarawihla mware ni eh pahn ketin kihsang karaun likamw koaros me kohwong mwareo sangete uhwong me wiawi nan mwetuwel en Ihden. Pwehn sapengla kapakapo, Siohwa pahn ketin kihsang suwed koaros pohn sampah, met me pahn kasarawihla mware.​—Esek. 36:23.

13. (a) Ia duwen pekipek wet “mweimwi en pweida” pahn pweida? (b) Dahme pahn pidada pweidahn kupwuren Koht ong sampah?

¹³ “Mweimwi en pweida wasa koaros, kupwuromwi en kin wiawi nin sampah duwen eh kin wiawi nanleng.” (Mad. 6:10) Me pid kapakap en pekipek wet, kitail anahne tamataman me ‘wehio’ kin wia kaundahn Mesaiao nanleng me Krais oh ienge kan me iasadahr oh wialahr “sapwellimen Koht” pahn kaunda. (Dan. 7:13, 14, 18; Ais. 9:6, 7) En kapakapki pwe en “pweida” iei pekipek ehu me sapwellimen Koht Wehi pahn kihsang kaunda koaros me kin uhwong sapwellime kaunda. Met pahn wiawi ahnsou keren oh pahn kaunopada sampah en wiahla paradais ehu me pahn direki pwung, meleilei, oh pweida mwahu. (Mel. 72:1-15; Dan. 2:44; 2 Pit. 3:13) Kupwuren Siohwa pweidahr nanleng, oh en peki me en pweida sampah iei pekipek ehu ong Koht en kapwaiada kupwure ong sampah, oh pil kasorehla me kin uhwong ih duwehte me e kin ketin wia mahs.​—Wadek Melkahka 83:1, 2, 13-18.

14. Dahme kahrehda e pwung en peki “rahnwet at tungoal me itarohng kiht”?

¹⁴ “Komw ketikihdo rahnwet at tungoal me itarohng kiht.” (Mad. 6:11; Luk 11:3) Ni atail kin wia pekipek wet nan atail kapakap, kitail kin peki rehn Koht en ketikihda kisin tungoal me itar ong “rahnwet.” Met kin kasalehda me kitail kin pwoson Siohwa en ketin apwalih atail anahn en ehuehu rahn. E sohte wia kapakap ehu pwehn ale laudsang dahme kitail anahne. Pekipek wet ong atail anahn en ehuehu rahn ele kin katamankihong kitail me Koht ketin kehkehlikihong mehn Israel kan en rikpene manna me pahn kin “itarohng rahn ehu.”​—Eks. 16:4.

15. Dahme kitail anahne wia pwe Siohwa en ketin mahkohng kitail?

¹⁵ Pekipek en mwuhr nan sapwellime kapakap kin kasalehiong kitail dahme kitail anahne en wia. Sises ketin mahsanih: “Komw ketin mahkikihong kiht dipat akan, duwen at kin mahkohng koaros me kin wia dihp ong kiht.” (Mad. 6:12) Ihte ma kitail “kin mahkohng” irail kan me kin wia sapwung ong kitail eri kitail kak kasik me Siohwa pahn ketin mahkohng kitail. (Wadek Madiu 6:14, 15.) Kitail anahne mahkohng meteikan ahnsou koaros.​—Ep. 4:32; Kol. 3:13.

16. Ia duwen kitail en wehwehki pekipek kan me pid songosong oh en nekid kitail sang Sehdan?

¹⁶ “Komw dehr ketin mweidohng kiht se en kin lelohng nan songosong laud, a komw ketin nekid kiht sang ni me suwed en Sehdan.” (Mad. 6:13) Ia duwen atail kak wehwehki pekipek riau pwukat nan sapwellimen Sises kapakap? Ehu me kitail kak uhdahn kamehlele iei me Siohwa sohte kin ketin kasonge kitail en wiahda dihp. (Wadek Seims 1:13.) Sehdan, ‘me suwedo’ iei me soun kasonge kitail. (Mad. 4:3) Ahpw Paipel kin kasalehda me Koht kin ihte mweidohng soahng kan en kin wiawi. (Rud 1:20, 21; Ekl. 11:5) Eri en “dehr ketin mweidohng kiht se en kin lelohng nan songosong” iei pekipek ehu me Siohwa sohte pahn ketin mweidohng kitail en lohdi nan kasongosong en sapeikiong ih. Mwurin met, pekipek en “nekid kiht sang ni me suwed en Sehdan” iei en peki rehn Siohwa en dehr ketin mweidohng Sehdan en kalowehdi kitail. Oh kitail kak kamehlele me ‘Koht sohte pahn ketin mweidohng kitail en ale songosong me kitail sohte kak powehdi.’​—Wadek 1 Korint 10:13.

‘En Peki, Rapahki oh Letelet’

17, 18. Ia wehwehn en ‘peki, rapahki oh letelet’?

¹⁷ Wahnpoaron Pohl kin kangoange rie Kristian kan en: “Poadidiong kapakap ahnsou koaros.” (Rom 12:12) Sises pil ketikihda ire kesempwal ehu me duwehte met ni e mahsanih: “Kumwail peki, kumwail ahpw pahn ale; kumwail rapahki, kumwail ahpw pahn diar; kumwail letelet, e ahpw pahn ritidahng kumwail. Pwe koaros me kin peki, re pahn ale; me kin rapahki, re pahn diar; oh me kin letelet, e pahn ritidahng.” (Mad. 7:7, 8) E pwung en “peki” soahng koaros me pahn pahrekiong kupwuren Koht. Pwehn kapwaiada sapwellimen Sises mahsen, wahnpoaron Sohn ntingihdi: “Ihme kitail kin eimahki mwohn silangin Koht, pwe kitail uhdahn kin kamehlele me pein ih pahn karonge atail pekipek kan, ma kitail pahn peki mehkot nin duwen kupwure.”​—1 Sohn 5:14.

¹⁸ Sapwellimen Sises kaweid en ‘peki oh en rapahki’ kin wehwehki me kitail anahne en kapakap ni ngidingid oh dehr uhdi. Oh e pil konehng kitail en kin “letelet” pwehn kak pidelong nan Wehio oh iang perenki kapai kan, kamwahu kan, oh pil kating kan. Ahpw ia duwe, kitail kak kamehlele me Koht pahn ketin sapengla atail kapakap akan? Ei, kitail kak ma kitail kin lelepekiong Siohwa, pwe Krais mahsanih: “Pwe koaros me kin peki, re pahn ale; me kin rapahki, re pahn diar; oh me kin letelet, e pahn ritidahng.” Sapwellimen Koht ladu tohto kin paiekihda met oh kin kadehde me Koht kin “ketin sapeng pekipek kan” ni mehlel.​—Mel. 65:2.

19, 20. Nin duwen mahsen en Sises nan Madiu 7:9-11, ia duwen Siohwa pahrekiong pahpa limpoak men?

¹⁹ Sises ketin kapahrekiong Koht nin duwen pahpa men me kin ketikihda soahng mwahu ong nah seri kan. Medewehla ma ke iang rongorong Kapahrek en Pohn Dohl oh karonge ni en Sises mahsanih: “Mie pahpa men rehmwail me kak kihong nah pwutak takai, ma e peki pilawa? De kemisik, ma e peki kisin mwomw? Nan amwail suwed, kumwail ahpw kin ese kihong noumwail seri kan dahme kin mwahuwong irail; eri, a ia uwen soahng tohto me Samamwail me ketiket nanleng pahn ketikihong irail kan me kin patohwan peki reh!”​—Mad. 7:9-11.

²⁰ Pahpa men kin poakohng nah seri kan mendahki e “suwed” pwehki e sohsohki dihp. E sohte pahn pitih nah serio ahpw e pahn nantihong kihong ih “dahme kin mwahuwong irail.” Duwehte pahpa limpoak men ong kitail, Samatail me ketiket nanleng ketikihda ‘dahme mwahu ong kitail,’ duwehte sapwellime manaman. (Luk 11:13) Met kak kakehle kitail en papah Siohwa ni ahl pwung, pwe ih iei Sounketikihda “soangen wiawi sapan koaros oh kisakis mwahu koaros.”​—Seims 1:17.

Doulahte Paiekihda Sapwellimen Sises Mahsen kan

21, 22. Dahme kesempwal duwen Kapahrek en Pohn Dohl? Ia omw pepehm duwen mahsen kan en Sises?

²¹ Kapahrek en Pohn Dohl iei padahk me keieu kaselel me wiawi pohn sampah. E uhdahn kaselel pwehki audepe kan kin padahngki duwen Koht oh kin wehwe mwahu. Duwehte ire kan nan iren onop wet oh iren onop kan en mwowe kasaledahr, kitail kak paiekihda laud ma kitail doadoahngki kaweid kan en kapahrek wet. Mahsen en Sises pwukat kak kamwahwihala atail mour met oh kihong kitail koapworopwor en mour kaperen ahnsou kohkohdo.

²² Nan iren onop pwukat, kitail tehk ekeite ire kesempwal akan nan sapwellimen Sises Kapahrek en Pohn Dohl. Kahrehda e kin wehwe me irail akan me rongorong sapwellime kapahreko kin “pwuriamweikihla kowahlap duwen mwomwen eh kin ketikihwei sapwellime padahk.” (Mad. 7:28) Ih pahn pil atail pepehm ni atail pahn audehkihda atail madamadau oh mohngiong ki mahsen kesempwal pwukat en Sounpadahk Keieu Lapalap, Sises Krais.

Ia Ahmw Pasapeng?

• Dahme Sises kin mahsanihki duwen kapakap mwalaun kan?

• Ia kahrepen kitail en dehr pwurepwurehng wia soangen kapakapohte?

• Sapwellimen Sises kapakapo kin audaudki soangen pekipek dah?

• Ia duwen kitail kak ‘peki, rapahki, oh letelet’?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 19]

Sises ketin kadeiki me mwalaun kan me kin kapakap pwe aramas en kilang oh rong

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 21]

Dahme kahrehda e pwung en kapakapki atail kisin tungoal kan?