Kahlemengih Sises ni Atail Kin Kalohk ni Eimah
“Koht ketin kakehlaikitada pwe se en padahkihong kumwail Rongamwahwo.”—1 DES. 2:2.
1. Dahme kahrehda rongamwahu en Wehio uhdahn kaselel?
IA UWEN kaperen en rong rongamwahu! Rohng me keieu mwahu iei rongamwahu en Wehin Koht. Rongamwahu wet kin kamehlelehiong kitail duwen kaimwiseklahn lokolok, soumwahu, medek, pahtou oh mehla. E kin kihda koapworopwor en mour soutuk, kasalehda kupwuren Koht, oh kasalehiong kitail duwen atail kak ahneki nanpwungmwahu reh. Ele ke pahn leme me aramas koaros pahn perenki rong rohng wet me Sises kin ketin ehukihong aramas akan. Ahpw, met sohte kin kalapw wiawi.
2. Menlau kawehwehda sapwellimen Sises mahsen wet: “I kodohng kamwakidada liaktohrohr.”
2 Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Kumwail dehr lemeleme me I kohdohn kamweimwahwihala sampah; soh, kaidehkin meleilei me I wa kohdo, pwe kedlahs. I kodohng kamwakidada liaktohrohr nanpwungen sahm akan oh nair pwutak kan, nanpwungen ihn akan oh nair serepein kan, nanpwungen lih pwopwoud pwulopwul kan oh en arail pwoud kan ar nohno kan; en emen eh imwintihti me keieu suwed, iei kiseh kan.” (Mad. 10:34-36) Pali laud en aramas kin soikala rongamwahwo. Ekei wiahla imwintihti en irail sounkalohk kan, mehnda ma irail peneinei keren.
3. Dahme kitail anahne pwehn kapwaiada atail doadoahk en kalohk?
3 Kitail pil kin kalohki padahk mehlelohte me Sises ketin wia, oh ni en aramas akan ar kin rong, ar mwekid pil kin duwehte aramas akan ni mwehin Sises. Kitail anahne kasik met. Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “‘Sohte ladu men kin laudsang eh soumas.’ Ma irail kalokeieier, re pil pahn kalokei kumwail.” (Sohn 15:20) Nan sahpw tohto aramas sohte kin kaloke kitail, ahpw kitail kin tuhwong irail kan me kailongki oh sohte nsenohkin kitail. Eri, kitail anahne pwoson oh eimah pwehn dadaur nan atail doadoahk en kalohki rongamwahwo.—Wadek 2 Piter 1:5-8.
4. Dahme kahrehda Pohl anahne nantihong eimah pwehn kalohk?
4 Mwein ekei pak ke kin apwalki kalohk de masak wia ekei wiepen kalohk kan me duwehte kalohk nan wasahn pesines, nanial, oh ahnsou sohte lipilipil. Ma ih duwen, kaidehn kowe kelehpw sounkalohk lelepek me ahneki soangen pepehm wet. Wahnpoaron Pohl kin wia sounkalohk eimah oh kommwad men me dehdehki padahk mehlel, ahpw mie pak me e apwalki kalohk. Pohl ntinglahng Kristian kan nan Deselonika: “Kumwail pil ese duwen at ale kalokolok oh mwamwahllahr nan Pilipai mwohn at pwarowohng kumwail nan Deselonika. Eri soh, atail Koht ketin kakehlaikitada pwe se en padahkihong kumwail Rongamwahwo me pwarodo sang reh, mehnda ma se diarada apwal laud.” (1 Des. 2:2) Kaun en Pilipai kan koasoanehdi me Pohl oh Sailas en wowoki, lekdekiong nan imweteng, oh salihdi ira nin tuhke toutou kei. (Wiewia 16:16-24) Mendahki met, ‘Koht ketin kakehlahda’ Pohl oh Sailas en nantihong eimah pousehlahte kalokalohk. Ia duwen kitail kak alasang ira? Pwehn sapengla, kitail pahn tehk dahme sewese sapwellimen Koht ladu kan mahs me kin koasoia padahk mehlel duwen Siohwa ni eimah. Kitail pahn sukuhlki ia duwen atail kak alasang arail mehn kahlemeng.
Re Anahne Eimah ni Ar Lelohng Uhwong
5. Dahme kahrehda irail kan me lelepek ong Siohwa kin ahnsou koaros anahne eimah?
5 Sises Krais ketin wia mehn kahlemeng me keieu mwahu en eimah oh kommwad. Ahpw sangete nin tepio, koaros me kin lelepek ong Siohwa kin ahnsou koaros anahne eimah. Dahme kahrehda? Mwurinte uhwong me wiawi nan mwetuwel en Ihden, Siohwa ketin kohpada me pahn mie uhwong nanpwungen irail kan me kin papah Koht oh irail kan me kin papah Sehdan. (Sen. 3:15) Uhwong wet sansalda ni en Eipel, ohl pwung men, kamakamala rehn rie pwutako. Mwuri, uhwong pil kohwong Enok, pil emen ohl lelepek me momour mwohn Nohliko. E kohpada me Koht pahn ketido iangahki sapwellime tohnleng ngedehrie pwehn kadeikada me dipan kan. (Sud 14, 15) Aramas tohto sohte kin perenki rohng wet. Aramas kin kailongki Enok oh re kakete kemehla ma Siohwa sohte ketikihsang ih sampah. Enok inenen eimah!—Sen. 5:21-24.
6. Dahme kahrehda Moses anahne eimah ni eh koasoiong Parao?
6 Pil medewehla eimah me Moses kasalehda ni eh koasoiong Parao, kaun emen me aramas wiahki ih kaidehn ihte wiliepen koht kan, ahpw koht men, nein koht en ketipin, Ra. Ele e pil duwehte Parao teikan me kin pwongih pein eh sansal. Dahme Parao kin nda, ih me kin wiawi. E ahneki manaman, e kin aklapalap oh keptakai, kahrehda aramas sohte kak ndaiong ih en wia mehkot. Ih ohl menet me Moses, emen sounsilepen sihpw aktikitik, kin pwurepwurehng tuhwong mendahki Parao sohte luke de kasamwo ih. Dahme Moses kohpada? Kalokolok laud kan. Oh dahme Moses ndaiong ih en wia? En mweidohng nah lidu rar kei en mweselsang wehio! Moses anahne eimah? Uhdahn!—Nemp. 12:3; Ipru 11:27.
7, 8. (a) Soangen kalokolok dah me lelohng me lelepek kan me momour mwohn Krais? (b) Dahme sewese irail lelepek pwukat en utungada kaudok min ni eimah?
7 Erein sounpar epwiki kan mwuhr, soukohp kan oh irail sapwellimen Koht ladu lelepek teikan pousehlahte kolokol ar eimah utungada kaudok min. En Sehdan sampah kin lemei ong irail. Pohl koasoia: “Ekei kostakaidi, ekei rasaraspeseng, oh ekei mehkihla kedlahs. Ekei sansaruwaruseli, likawih likou kilin sihpw de kuht; re semwehmwe, paisuwed, oh sekeniken.” (Ipru 11:37) Dahme sewese sapwellimen Koht ladu lelepek ko en kesihnenda teng? Nan iretikitik kan mwowe, Pohl kasalehda dahme kihong Eipel, Eipraam, Sara, oh meteikan kehl en dadaur. E koasoia: “Re sohte ale [“pweidahn,” NW] mehkan me Koht ketin inoukidahr; ahpw, [ni pwoson] sang wasa doh me re kilang oh perenkihda.” (Ipru 11:13) E sansal me irail soukohp kan duwehte Elaisa, Seremaia, oh me lelepek kan me momour mwohn Krais, me kin uhki kaudok mehlel ni eimah, pil ale sawas en dadaurete sang ni arail kin likih pweidahn sapwellimen Siohwa inou kan.—Taitus 1:2.
8 Irail me lelepek pwukat kin kilangwohng ahnsou kohkohdo me mwahu oh kaselel. Ni ar pahn iasada, re pahn kedekedeo unsekla oh “pahn maiaudahsang mouren liduwih mehla” sang ni doadoahk kan en Samworo Lapalap Krais Sises oh irail 144,000 keidi kan me pahn wia samworo kei reh. (Rom 8:21) Patehng met, Seremaia oh sapwellimen Koht ladu teikan mahs kin eimah pwehki sapwellimen Siohwa inou me e ketin kasalehiong Seremaia: “Aramas akan-pahn uhwong uhk. . . . Re sohte pahn kaloweiukedi, pwe I pahn kin ieiang uhk oh sinsileiuk. Ngehi, KAUN-O, me mahmahsen.” (Ser. 1:18, 19) Rahnwet ni atail kin medemedewe sapwellimen Koht inou kan ong ahnsou kohkohdo oh pil sapwellime inou en kin pere atail nanpwungmwahu reh en dehr ohla, met kin kakehle kitail.—Lep. Pad. 2:7; wadek 2 Korint 4:17, 18.
Limpoak Kamwakid Sises en Kalohk ni Eimah
9, 10. Ia duwen Sises ketin kasalehda eimah mwohn (a) kaunen pelien lamalam akan, (b) pwihn en sounpei kan, (c) samworo lapalapo, (d) Pailet?
9 Sises me wia atail Soun Kahlemeng keieu mwahu, kin ketin kasalehda eimah ni soangsoangen ahl kan. Karasepe, mendahki irail akan me ahneki manaman kin kailongki Sises, e sohte kin ketin padahngkihte dahme re men rong pwe en dehr kansensuwedirailla. Ni eimah, e kin ketin kadeikada kaunen pelien lamalam manaman akan me kin kose me irail aramas pwung kei iangahki arail padahk likamw kan. Ni inen oh sansal, Sises ketin kadeikada irail. Ni ehu ahnsou, e mahsanih: “Meid suwediong kumwail, sounkawehwehn Kosonnedo oh Parisi kan! Mwalaun amwailen! Kumwail rasehng sousou siment kan me pwetepwetki litopw, me sansal mwahu liki, a loale diren tihn aramas mehla oh soangen saut koaros. Ih duwen kumwail, mwohn aramas koaros kumwail kin likisansal mwahu, a loalamwail kan inenen diren widing oh mwersuwed.”—Mad. 23:27, 28.
10 Ni ahnsou me pwihn en sounpei ehu kapilpene ih nan mwetuwel en Kedsemeni, Sises ni eimah ketin kasalehiong irail ihs ih. (Sohn 18:3-8) Mwurin mwo, re kahrehla Sises mwohn Tohn Mwoalen Kopwung Lapalapo pwe samworo lapalapo en kapeidekih. Mendahki e mwahngih me samworo lapalapo kin rapahki kahrepe ehu en kemehla ih, Sises ni eimah ketin kasalehda me iei Ih me Krais oh Sapwellimen Koht Ohl. E ketin kapatahiong me re pahn kilang ih “ket ni palimaun en Koht Manaman oh ketiket kohdo pohn depwek kan en pahnlahng!” (Mark 14:53, 57-65) Mwurinte mwo, re salihdi pehn Sises ko oh e ket mwohn Pailet me kakete kapitala ih. Ahpw Sises ketin nennenlahte oh sohte sapeng kedip kan me re wiahiong ih. (Mark 15:1-5) Mwekid pwukat koaros uhdahn anahne eimah.
11. Ia duwen eimah kin pidada limpoak?
11 Ahpw met Sises mahsanihong Pailet: “A iei, ong ni kahrepe wette me I kohkidohng sampah, pwe I en kadehdehda duwen me mehlel.” (Sohn 18:37) Siohwa ketin kehkehlikihong Sises en kalohki rongamwahwo, oh Sises kin kupwurki wia met pwehki e ketin poakohng Semeo nanleng. (Luk 4:18, 19) Sises pil kin ketin poakohng aramas akan. E kin mwahngih duwen arail apwal akan. Duwehte met, atail limpoak ong Koht oh mehn mpatail kan kin kahrehiong kitail en kalohk ni eimah oh soh masak.—Mad. 22:36-40.
Manaman en Koht Kakehle Kitail en Kalohk ni Eimah
12. Dahme kahrehiong tohnpadahk kan ni mwehin wahnpoaron ko en perenkihda?
12 Wihk kei mwurin pwoulahn Sises, tohnpadahk ko perenkihda ar kilang en Siohwa kin ketin katohtohla tohnpadahk kapw kan. Nan rahn ehute, mehn Suhs kan oh mehn liki kan me wiahla mehn Suhs 3,000 samwa sang sahpw tohto me mi nan Serusalem pwehn kasarawi Pendekos, papidaisla. Ele koaros nan Serusalem kin koasoakoasoia duwen dahme wiawi. Paipel mahsanih: “Manaman kapwuriamwei tohtohie me wahnpoaron ako kin wiahda, me kahrehiong emenemen eh lemmwinkidahr.”—Wiewia 2:41, 43.
13. Dahme kahrehda brother kan kin kapakapki eimah? Ia imwilah met?
13 Kaun en pelien lamalam akan uhdahn lingeringerda rehn Piter oh Sohn. Re koledi oh salihdi ira pwohng ehu nan kalapwuhs oh padahkihong ira en dehr koasoia duwen Sises. Mwurin re saledekla, ira kohla rehn brother kan oh padahkihong irail dahme wiawi oh irail koaros kapakapki duwen uhwong kan me re lelohng oh peki rehn Siohwa: “Maing at Kaun, . . . komw ketin kupwurehiong kiht, sapwellimomwi ladu pwukat, se en koasoia sapwellimomwi mahsen ni eimah.” Ia imwilahn met? “Irail koaros ahpw direkihla ngehn sarawi [“sapwellimen Koht manaman,” NW]. Re ahpw tapihada padapadahngkiseli mahsen en Koht ni eimah mehlel.”—Wiewia 4:24-31.
14. Ia duwen sapwellimen Koht manaman kin sewese kitail nan atail kalohk?
14 Tehk me sapwellimen Siohwa manaman kehlail me kin sewese tohnpadahk ko en koasoia mahsen en Koht ni eimah. Eri, kaidehn atail kehl ahpw manaman me kohsang rehn Siohwa me kin kihong kitail eimah pwehn koasoia padahk mehlel ong meteikan iangahki irail akan me kin uhwong kitail. Siohwa kak oh pil pahn ketikihong kitail sapwellime manaman ma kitail peki reh. Ki sapwellimen Siohwa sawas, kitail pil kak kasalehda eimah me anahn pwehn dadaur ni lelepek pahn uhwong kan.—Wadek Melkahka 138:3.
Kristian kan Rahnwet Kin Kalohk ni Eimah
15. Ia duwen padahk mehlel kin katohrepeseng aramas akan rahnwet?
15 Sangete mahs lel atail ahnsou, padahk mehlel kin pousehlahte katohrepeseng aramas. Ekei kin perenki, ahpw meteikan sohte kin wehwehki oh wauneki atail kaudok. Ekei pil kin kauwe, kapailoke, oh kailongki kitail, duwehte me Sises ketin kohpadahr. (Mad. 10:22) Mie pak me aramas akan kin kinehda likamw oh karaun likamwih kitail sang ni arail doadoahngki nuhs de TV kan. (Mel. 109:1-3) Ahpw mendahki met, sapwellimen Siohwa aramas akan kin kalohki rongamwahwo ni eimah nan sampah pwon.
16. Dahme wiawi me kasalehda me en eimah kakete wekidala madamadau en irail akan me kitail kalohk ong?
16 Atail eimah kakete kahrehiong aramas akan en wekidala arail madamadau ong rohng en Wehio. Emen sister sang Kyrgyzstan koasoia: “Ni ahnsou me I kalohk, emen tohnihmw ndaiong ie: ‘I sohte kin kamehlele Koht me Kristian kan kin kaudokiong nan arail ihmw sarawi kan. Ma ke pahn pwurehng kohdo ni kehl wet, I pahn ndaiong nei kidio en ngalis uhk!’ Mie kidi laud lemei men me wie sensel mwurin ohlo. Ahpw erein doadoahk tohrohr en kihseli doaropwe en Kingdom News No. 37, ‘Imwin Sarawi Likamw Kerendohr!,’ I lemehda en pwurala ni ihmwo oh I koapworopworki me I pahn tuhwong peneinei teikan en ohlo. Ahpw ohlo me ritingada wenihmwo. I mwadang kapakap ong Siohwa oh eri nda: ‘Kaselehlie maing, I tamataman ata koasoipene rahn siluh samwalahro, oh I pil tamatamante noumw kidio. Ahpw I men wahdo rehmw doaropwe wet, pwehki duwehte kowe, I kin kamehlele Koht mehlel ahpw I sohte kamehlele dahme pali laud en sarawi kan kin padahngki duwen ih. Koht pahn ketin kaloke pelien lamalam kan me sohte kin wauneki ih. Ke kak esehla duwen met sang ni omw pahn wadek doaropwe wet.’ I pwuriamweikihla mehlel me ohlo ale doaropwe en Kingdom News. Ngehi eri doulahng ihmw teio. Mwurin minit kei, ohlo tangodo rehi kolokol Kingdom News nan peho. E nda: ‘I wadekehr. Dahme I anahne wia pwe I en dehr alehdi sapwellimen Koht engieng?’” Ohlo tepiada onop Paipel oh tepida towehda mihting kan en Kristian.
17. Ia duwen eimah en sister men kakehlahda emen tohnsukuhl en Paipel me kin masak aramas?
17 Atail eimah kak kangoange meteikan en pil eimah. Nan Russia, sister men iang dake bus oh men kihong ehu makasihn rehn lih emen. Emen ohl kilangete met oh uhda sang eh sehro oh adihasang makasihno nan pehn sistero, amwerpene oh koskihdi. E peinediong sistero oh ndaiong ih en padahkihong ih ia wasa e kin kousoan ie oh ndaiong ih en dehr kalohk nan kousapwo. Sistero eri kapakap ong Siohwa oh peki sawas oh pein katamankihong ih dahme Sises mahsanih: “Kumwail dehr masak irail kan me kin kemehla paliwar.” (Mad. 10:28) E kesihnenda oh ndaiong ohlo ni meleilei, “I sohte pahn padahkihong uhk ia wasa I kin kousoan ie, oh I pahn pousehlahte kalohk nan wasaht.” I eri doudi sang buso. Sistero sohte ese me mie emen lih me e kin onop Paipel reh iang mi mwo. En liho kin masak dahme aramas kan pahn ndahki ih kahrehiong ih en dehr towehda mihting kan en Kristian. Ahpw mwurin e kilang eimah me sistero kasalehda, e lemehda e pahn tepida iang towehda mihting kan.
18. Dahme pahn seweseiuk en kalohk ni eimah duwehte Sises kin ketin wia?
18 Nan sampah wet me uhdahn tohrohreweisang Koht, eimah uhdahn anahn pwehn kalohk duwehte Sises. Dahme pahn seweseiuk en wia met? Kilikilangwohngete ahnsou kohkohdo. Kolokol omw limpoak ong Koht oh mehn mpomw kan en kehlail. Kapakap ong Siohwa peki eimah. Tamataman ahnsou koaros, ke sohte pahn kelehpw, ahpw Sises pahn ketin ieiang uhk. (Mad. 28:20) Sapwellimen Koht manaman pahn kakehle iuk. Oh Siohwa pahn ketin kapaiada oh seweseiuk. Eri, kitail en ahneki eimah oh nda: “Kaun-o, iei sawasepei, I sohte pahn masak! Dahme aramas kak wiahiong ie?”—Ipru 13:6.
Ia Ahmw Pasapeng?
• Dahme kahrehda sapwellimen Koht ladu kan anahne eimah?
• Me pid duwen eimah, dahme kitail sukuhlki
sang irail me lelepek kan me momour mwohn Krais?
sang Sises Krais?
sang Kristian kan ni mwehin wahnpoaron ko?
sang riatail Kristian kan rahnwet?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 25]
Sises ketin kadeikada kaunen pelien lamalam akan ni eimah
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 27]
Siohwa ketikihong kitail eimah en kalohk