Rapahki Pai Kesempwal kan me “Nekinekla Mwahu Reh”

“Pai kesempwal koaros en erpit oh loalokong kin nekinekla mwahu reh.”—KOL. 2:3, NW.

1, 2. (a) Dahme dierekda nan pahr 1922? Ia wasa dipwisou pwukat mihla ie? (b) Luhk dahieu me Mahsen en Koht kin kihong aramas koaros?

NI EMEN kin diarada kepwe kesempwal kan, aramas kin wiahki met nuhs kesempwal ehu. Karasepe, nan pahr 1922, mwurin sounpar tohto me e kin doadoahk laud mendahki kahpwal, Howard Carter sang Britain, emen me samanih poadopoad en Isip, diarada mehkot kapwuriamwei. E diarada sousou en nanmwarki Parao Tutankhamen oh dipwisou koaros, kereniong meh 5,000, mihmihte loale.

² Mendahki dahme Carter diarada wia mehkot kaselel, pali laud en dipwisou pwukat wisiklahng nan wasahn nekidala dipwisou en mahs kan, de aramas nainekihla. Ele dipwisou pwukat kesempwal ong poadopoad de ong mehn kapwat, ahpw e sohte katapan ong atail mour en ehuehu rahn. Ahpw, Mahsen en Koht luke kitail en rapahki pai kesempwal kan me pahn uhdahn katapan ong atail mour. Luhk wet kohwong koaros, oh ketingpe laudsang mehlel dipwisou kesempwal kan en sampah.—Wadek Lepin Padahk 2:1-6.

3. Ia duwen pai kesempwal kan me Siohwa ketin kangoange sapwellime tohnkaudok kan en rapahki kin wia kamwahuparail?

³ Medewehla kesempwalpen pai kan me Siohwa ketin kangoange sapwellime tohnkaudok kan en rapahki. Nanpwungen pai kesempwal pwukat iei “lemmwiki KAUN-O,” me kak pere oh doare kitailsang ahnsou apwal. (Lep. Pad. 14:26) En diarada loalokong me pid duwen Koht kak kahluwahla aramas ong pwais me keieu kaselel me iei ahneki nanpwungmwahu rehn Wasa Lapalahpie. Ki erpit, loalokong, oh dehde me kohsang pai kesempwal me Koht ketikihda, kitail pahn kak pweida ni atail pahn powehdi kahpwal oh pwunod kan en ehuehu rahn. (Lep. Pad. 9:10, 11) Ia duwen kitail kak diarada pai kesempwal pwukat?

Pai Kesempwal me Koht Ketin Kangoange Kitail en Rapahki

4. Ia duwen kitail kak diar pai kesempwal kan me Koht ketin inoukihda?

⁴ Weksang soun rapahki dipwisou kan en kawa ko oh meteikan me anahne rapahki dipwisou kesempwal kan wasa koaros, kitail ese ia wasa kitail kak diar pai kesempwal kan me Koht ketin kangoange kitail en rapahki. Duwehte map ehu, Mahsen en Koht kin kasalehiong kitail ia wasa me kitail pahn kak diar pai kesempwal kan me E ketin inoukihda. Me pid duwen Krais, wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Pai kesempwal koaros en erpit oh loalokong kin nekinekla mwahu reh.” (Kol. 2:3, NW) Ni atail wadek mahsen pwukat, kitail kak idek: ‘Ia kahrepen kitail en rapahki pai kesempwal pwukat? Ia duwen e “nekinekla” rehn Krais? Oh ia duwen kitail kak diar mepwukat?’ Pwehn ale pasapeng kan, kitail tehk kanahieng dahme wahnpoaron Pohl koasoia.

5. Dahme kahrehda Pohl ntingihdi duwen pai kesempwal kan me pid padahk mehlel?

⁵ Pohl ntingihdi lokaia pwukat ong ienge Kristian ko nan Kolose. E padahkihong irail me e kin doadoahk laudkin irail pwe “re en kak nan kapehd kehlail, oh re en patpene ni limpoak.” (Wadek Kolose 2:1, 2.) Dahme kahrehda e kin nsenohki met? Sansal me Pohl ese me mie ekei irail kan me kin kahrehiong ienge Kristian kan en alehda padahk kan en mehn Krihk de idingohng irail ren pwuralahng Kosonned en Moses. E kaweid kehlailih ienge Kristian kan: “Eri, kumwail kanahieng pwe emen de pitihkinkumwaildi loalokong widing mwahl en aramas akan, me re kin alehdi sang ni padahk kodoudou en mehn kawa ko, oh sang rehn ngehn suwed akan me kin kakaun wasa nin sampah, a kaidehn sang rehn Krais.”—Kol. 2:8.

6. Dahme kahrehda kitail anahne nsenohki kaweid en Pohl?

⁶ Rahnwet kitail kin lelohng soangen kahpwalohte sang Sehdan oh eh koasoandi suwed wet. Loalokong en sampah iangahki madamadau en sohte kamehlele Koht oh pil padahk me aramas kin tepisang mahn kin kamwakid madamadau, tiahk, mehn akadei kan, oh mwomwen mour en aramas akan. Sarawi likamw akan kin wia utupen pali laud en rahn en kasarawi kan. Soahng tohto nan TV, kasdo, koul oh pil mehn kamweit teikan kin wiawihda pwehn kaperenda ineng suwed kan, oh pali laud en dahme mi nan Internet kin keper ong me pwulopwul oh me mah kan. En kilikilang oh rongorong ahnsou koaros soahng pwukat, oh pil wiewiahn sampah teikan kak mwadang wekidala atail pepehm oh madamadau duwen kaweid me Siohwa ketikihda, kahrehiong kitail en sohla kolokol teng mour me uhdahn mour mehlel. (Wadek 1 Timoty 6:17-19.) E sansal me kitail anahne wehwehkihla kaweid en Pohl oh perenki kapwaiada, ma kitail sohte men dukula pahn en Sehdan widing suwed kan.

7. Ire riau dah kan me Pohl kasalehda pahn sewese mehn Kolose kan?

⁷ En pwurehng kilang dahme Pohl koasoia ong mehn Kolose kan, kitail pahn tehk me mwurin e kasalehda eh nsenohkin irail, e kasalehda ire riau me pahn sewese kamweitala oh kaminiminpene irail ni limpoak. Keieu, e kasalehda ‘koapworopwor unsek me kin pwilisang ni arail marainkihla me mehlelo.’ Re anahne uhdahn kamehlele me arail wehwehki iren Paipel kan me pwung, pwe arail pwoson pahn poahsoankihda poahsoan teng. (Ipru 11:1) E pil kasalehda me “irail pahn ese sapwellimen Koht kupwur riro.” Irail anahne kalaudehla arail wehwehki wasa rir kan en kupwuren Koht ah kaidehn wasa mengei kante en padahk mehlel. (Ipru 5:13, 14) Uhdahn kaweid mwahu ong mehn Kolose kan oh pil ong kitail rahnwet! Ahpw ia duwen kitail kak alehdi koapworopwor unsek oh loalokong pwung wet? Pohl kasalehda iren sawas sang ni eh koasoia duwen Sises Krais: “Pai kesempwal koaros en erpit oh loalokong kin nekinekla mwahu reh.”

Pai Kesempwal kan me “Nekinekla” Rehn Krais

8. Ia wehwehn “nekinekla” rehn Krais?

⁸ Pai kesempwal koaros en erpit oh loalokong me “nekinekla” rehn Krais sohte wehwehki me e rirla wasakis me aramas sohte kak diarada. Ahpw e wehwehki me kitail anahne nantihong doadoahk laud oh kilikilangwohngete Sises Krais pwehn alehdi pai kesempwal wet. Met kin pahrekiong dahme Sises mahsanih duwen pein ih: “Ngehi me ahl, ngehi me mehlel, ngehi me mour; sohte me kak kolahng Semei ma soh ngehi.” (Sohn 14:6) Ei, en diarada loalokong duwen Koht, kitail anahne sawas oh kaweid me Sises kin ketikihda.

9. Pwukoa dah kan me Sises sapwellimaniki?

⁹ Patehng Sises “me ahl,” e mahsanih: “Ngehi me mehlel, ngehi me mour.” Met kasalehda me sapwellime pwukoa laudsang ihte en wia elen kohlahng rehn Semeo. Sises pil sapwellimaniki pwukoa kan me inenen kesempwal ong wehwehkihla padahk mehlel en Paipel oh alehdi mour soutuk. Mehlel, sohte mehkot pahrekiong pai kesempwal me nekinekla rehn Sises oh awiawih tohnsukuhl nsenoh en Paipel kan en diar. Kitail pahn tehk ekei pai kesempwal kan me uhdahn pidada atail mour ahnsou kohkohdo oh atail nanpwungmwahu rehn Koht.

10. Dahme kitail kak sukuhlki duwen Sises sang Kolose 1:19 oh 2:9?

¹⁰ “Krais kin ieiaski roson unsek en Koht ni eh wia-aramasala.” (Kol. 1:19; 2:9) Pwehki Sises patopato rehn Semeo nanleng ahnsou reirei, sohte emen me wehwehki duwen sapwellime irair oh kupwuren Koht laudsang ih. Erein sapwellime doadoahk en kalohk nin sampah, Sises kin padahkihong meteikan dahme Semeo ketin padahkihong ih. E pil kasalehda nan eh wiewia kan duwen irair kan me Semeo ketin padahkihong ih. Ihme kahrehda Sises kak mahsanih: “Mehmen me kilangieier pil kilangehr Sahm.” (Sohn 14:9) Sapwellimen Koht erpit oh loalokong koaros kin nekinekla de mihmi rehn Krais. Ahl me keieu mwahu en sukuhlki duwen Siohwa iei sang ni atail pahn sukuhlki mwahu soahng koaros duwen Sises.

11. Ia duwen kokohp en Paipel kan kin dokedoke Sises?

¹¹ “Soukohp ako koaros kohpadahr duwen Sises.” (Wiewia 10:43) Lepin lokaia pwukat kasalehda me Sises iei me utupen pweidahn kokohp tohto en Paipel. Sang keieun sapwellimen Siohwa kokohp me kileldi nan Senesis 3:15, lel kasansal kapwuriamwei kan en pwuhken Kaudiahl, kitail kak wehwehki pwung kokohp en Paipel kan ihte ni atail medemedewe sapwellimen Sises pwukoa me pidada Wehin Mesaia. Met kawehwehda dahme kahrehda irail kan me sohte kamehlele Sises nin duwen Mesaia me inoupe mie, kin pwonopwonki kokohp tohto nan Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Ipru. E pil kawehwehda dahme kahrehda irail kan me sohte kesempwalki Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Ipru, me audaudki kokohp tohto en Mesaia, kin wiahki Sises emen aramas lapalapte. Loalokongkihla Sises kin sewese sapwellimen Koht aramas akan en wehwehkihla kokohp kan en Paipel me saikinte pweida.—2 Kor. 1:20.

12, 13. (a) Ia duwen Sises ketin wia “marain en sampah”? (b) Pwukoa dah me sounidawehn Krais kan ahneki sang ni ar saledeksang rotorot en sarawi likamw?

¹² “Ngehi me marain en sampah.” (Wadek Sohn 8:12; 9:5.) Ahnsou werei mwohn Sises ketin ipwidi, soukohp Aiseia kohpada: “Aramas akan me weweid nan rotorot kilangehr marain lapalap ehu. Marain ehu dakeradahr irail kan me kin mihmi nan sapwen seukoapworopwor.” (Ais. 9:2) Wahnpoaron Madiu kawehwehda me Sises ketin kapwaiada kokohp wet ni ahnsou me e ketin tepihada doadoahk en kalohk oh mahsanih: “Kumwail koluhla oh wiliakapwala! Pwe Wehin Koht kerendohr!” (Mad. 4:13, 14, 16, 17) Sapwellimen Sises kalohk wahdohng aramas akan marain en wehwehkihla iren Paipel kan oh kasaledekirailla sang liduwih padahk en sarawi likamw kan. Sises mahsanih: “I pwarodohngehr sampah duwehte marain ehu, pwe irail koaros me kin pwoson ie re en dehr mihmihte nan rotorot.”—Sohn 1:3-5; 12:46.

¹³ Sounpar tohto mwuri, wahnpoaron Pohl padahkihong ienge Kristian kan: “Mahso pein kumwail mihmi nan rotorot, a sang ni amwail wialahr sapwellimen Kaun-o aramas pilipil kei, kumwail milahr nan marain. Eri, kumwail en kin mourki mouren aramas marain.” (Ep. 5:8) En saledek sang rotorot en sarawi likamw, Kristian kan ahneki pwukoa en mourki mouren aramas marain. Met pahrekiong dahme Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko nan Kapahrek en Pohn Dohl: “Amwail marain en sansal mwohn aramas akan pwe re en kilang amwail wiewia mwahu kan oh kapikapingahki Samamwail me ketiket nanleng.” (Mad. 5:16) Ke kin uhdahn kesempwalki pai kesempwal kan me ke diarada rehn Sises? Ke kin kangoangehki meteikan mepwukat sang ni omw koasoi oh omw wiewia mwahu nin duwen Kristian?

14, 15. (a) Ia duwen sihpw oh mahn teikan kin wia kisehn kaudok mehlel ni ahnsou me Paipel ntingdi? (b) Dahme kahrehda sapwellimen Sises pwukoa nin duwen “Sihmpwul en Kohto” kin kesempwal sang dipwisou kesempwal koaros?

¹⁴ Sises iei “Sihmpwul en Kohto.” (Sohn 1:29, 36) Nan Paipel, aramas kin doadoahngki sihpw ong mahkpen dihp oh pwehn pwarowohng Koht. Karasepe, mwurin Eipraam kasalehda me e nsenki meirongkihla nah pwutak Aisek, e rong mahsen en dehr wiahiong Aisek mehkot ahpw en ale sihpw wol men oh uhd wiliankihdi. (Sen. 22:12, 13) Ni ahnsou me mehn Israel kan pitsang wehin Isip, re anahne kemehla sihpw men oh iriski ntahn sihpwo ni uhr en wenihmw kan mwohn “Pahsohpa ong . . . KAUN-O.” (Eks. 12:1-13) Patehng met, Kosonned en Moses kin koasoanehdi meirong en soangsoangen mahn akan iangahki sihpw oh kuht kan.—Eks. 29:38-42; Lip. 5:6, 7.

¹⁵ Meirong pwukat sohte kak wahdo saledek unsek sang dihp oh mehla. Ni mehlel, sohte meirong ehu me aramas kin wiahda kak wia met. (Ipru 10:1-4) Ahpw ni pali teio, Sises iei “Sihmpwul en Kohto me kin ketikihsang dipen sampah koaros.” Sapwellimen Sises pwukoa nin duwen “Sihmpwul en Kohto” kesempwalsang dipwisou kesempwal koaros me dierekda. Eri, e konehng kitail en kihong ahnsou en onopki mwahu duwen tomwo oh kasalehda pwoson ong koasoandi kaselel wet. Ni atail wia met, kitail ahneki koapworopwor en ale kapai oh keting me keieu kaselel, me iei lingan oh wahu rehn Krais nanleng ong “kisin pwihn sihpw” oh mour soutuk nan Paradais nin sampah ong “sihpw teikan.”—Luk 12:32; Sohn 6:40, 47; 10:16, NW.

16, 17. Dahme kahrehda e kesempwal kitail en wehwehki sapwellimen Sises pwukoa nin duwen “mehn kahlemeng me keieu mwahu oh kaunsekpen atail pwoson”?

¹⁶ Sises iei “mehn kahlemeng me keieu mwahu oh kaunsekpen atail pwoson.” (Wadek Ipru 12:2, NWa) Nan Ipru irelaud 11 kitail kilang en Pohl koasoi duwen pwoson, me pidada uhdahn wehwehn pwoson oh eden ohl oh lih kan me wia mehn kahlemeng mwahu en pwoson duwehte Noha, Eipraam, Sara, oh Reap. Ni eh medemedewe mepwukat koaros, Pohl kin kangoange ienge Kristian kan en “kilangwohngete Sises me ketin wia mehn kahlemeng me keieu mwahu oh kaunsekpen atail pwoson.” Dahme kahrehda?

¹⁷ Mendahki irail ohl oh lih lelepek kan me kileldi nan Ipru irelaud 11 ahneki pwoson kehlail ong sapwellimen Koht inou, irail sohte ese oaritik koaros ong ia duwen Koht pahn ketin kapwaiada sapwellime inou ki Mesaia oh Wehio. Ni mehlel, irail kan me Siohwa ketin doadoahngki pwehn ntingihdi kokohp tohto duwen Mesaia, sohte uhdahn wehwehki dahme re ntingihdi. (1 Pit. 1:10-12) Ahpw rahnwet, kitail kilang pweidahn pali laud en kokohp kan duwen Sises oh met sewese kaunsekala atail pwoson. Ihme kahrehda kitail kak nda me Sises iei “mehn kahlemeng me keieu mwahu oh kaunsekpen atail pwoson.” Ia uwen kesempwal kitail en wehwehki oh pohnese sapwellimen Sises pwukoa wet!

Kaukaule Rapahki

18, 19. (a) Ia pil ekei pai kesempwal kan me nekinekla rehn Krais? (b) Dahme kahrehda kitail en kilikilangwohngete Sises pwehn alehdi pai kesempwal kan?

¹⁸ Kitail tehkpenehr ekei pwukoa kesempwal kan en Sises ong kupwuren Koht me pid komourpen aramas. Mie pai kesempwal teikan me pil nekinekla rehn Krais. En diarada mepwukat pahn kihong kitail peren oh kamwahu kan. Karasepe, wahnpoaron Piter kahdaneki Sises “Kaun oh Sounkomour” oh “usuhn rahn” me kin dakada. (Wiewia 3:15; 5:31; 2 Pit. 1:19) Oh Paipel doadoahngki lepin lokaia “Amen” ong Sises. (Kaud. 3:14) Ke ese wehwehn oh kesempwalpen pwukoa pwukat? Nin duwen me Sises mahsanih, “kumwail kaukaule raparapahki, kumwail ahpw pahn diar.”—Mad. 7:7, NW.

¹⁹ Sises kelehpw nan poadopoad me sapwellimaniki mour me mie wehwe laud oh uhdahn pidada kamwahupatail ahnsou kohkohlahte. Pai kesempwal koaros me mi rehn Sises kin mengei en alehdi ong irail kan me kin rapahki ni mohngiong unsek. Se koapworopworki me ke pahn perenki oh paiekihda ni omw rapahki pai kesempwal kan me “nekinekla mwahu reh.”

[Nting tikitik me mi pah]

Ke Tamataman?

• Kristian kan ale kangoang en rapahki pai kesempwal dah kan?

• Dahme kahrehda kaweid en Pohl ong mehn Kolose kan pil konehng kitail rahnwet?

• Ke kak kihda ekei pai kesempwal kan me “nekinekla” rehn Krais oh kawehwe?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 12]

Paipel duwehte map ehu me kin kahluwa kitaillahng pai kesempwal kan me “nekinekla mwahu” rehn Krais