Kakairada Limpoak me Sohte Imwi
“Limpoak kin . . . kanengamah ni mehkoaros. Limpoak me poatopoat, sohte imwi.”—1 KOR. 13:7, 8.
1. (a) Ia duwen limpoak eh kin kalapw sansalda? (b) Dahme aramas tohto kin poakohng?
ARAMAS kin kalapw koasoia duwen limpoak. Re kin kalinganahla irair wet oh kihong nan arail koul en limpoak kan. Limpoak iei mehkot me aramas kin anahne. Pwuhk oh kasdo kan kin kalapw kasalehda irair wet nin duwen soai kei me aramas pein wiahda, oh soahng pwukat kin tohtohla nan wasahn netinet kan. Ahpw limpoak mehlel en Koht oh mehn mpatail kin wie tikitikla. Kitail kin kilang dahme Paipel kohpada duwen imwin rahn akan. Aramas akan “pahn roporop ong pein irail, mehwo, [“limpoak ong mwohni,” NW] . . . oh re pahn inengieng pein arail peren laudsang kupwur en Koht.”—2 Tim. 3:1-5.
2. Dahme Paipel kin kaweidki duwen limpoak me sapwung?
2 Aramas kak kasalehda limpoak, ahpw Mahsen en Koht kin kaweidih kitail en pere kitail sang limpoak me sapwung. Oh Paipel kin kawehwehda dahme kin wiawi ni ahnsou me soangen limpoak wet kin miehla nan mohngiong en emen. (1 Tim. 6:9, 10) Ke tamanda dahme wahnpoaron Pohl ntingihdi duwen Demas? Mendahki e kin ieiang Pohl, Demas uhd poakohngala sampah. (2 Tim. 4:10) Wahnpoaron Sohn pil kaweidih Kristian kan duwen irair keper wet. (Wadek 1 Sohn 2:15, 16.) Poakohng sampah, eh dipwisou oh eh madamadau kan me pahn mi ahnsoukiste sohte pahn pwungiong atail limpoak ong Koht oh dahme kin kohsang reh.
3. Soangen kahpwal dah me kitail kin lelohng? Peidek dah kei me kin pwarada?
3 Kitail kaidehn kisehn sampah mendahki kitail kin momour nin sampah. Kahrehda e apwal en soikala madamadau sapwung en sampah duwen limpoak. E kesempwal kitail en dehr mweidohng en lohdi pahn madamadau en limpoak sapwung wet. Eri ong ihs me kitail anahne kakairada oh kasalehda atail limpoak mehlel? Dahme kak sewese kitail en kakairada limpoak me kin kanengamah oh poatopoat? Ia duwen atail kin paiekihda met nan atail ahnsou oh pil ahnsou kohkohdo? Kitail anahne pasapeng kan sang rehn Koht pwe kitail en kak weweid ni pwung.
Kakairada Limpoak ong Koht
4. Ia duwen atail pahn kakairada limpoak ong Koht?
4 Kakairada kak wehwehki en kaunopada oh apwalih kekeirdahn mehkot. Medewehla soumwet men me kin koadoahkihada pwehl pwehn padokedi weren tuhke kan. E kin kasik me weren tuhke kan pahn kekeirda. (Ipru 6:7) Pil duwehte, atail limpoak ong Koht anahne kekeirda. Dahme anahn pwe met en wiawi? Kitail anahne koadoahkihada pwehlo, me karasahiong atail mohngiong, wasa me kitail en padokedi weren padahk mehlel en Wehio. Kitail kak wia met ni atail kin pwerisekiong onop Mahsen en Koht pwehn kalaudehla atail loalokongkihla ih. (Kol. 1:10) Kaukaule towehda mihting kan oh iang pasapeng pil pahn sewese kitail en kalaudehla loalokong wet. Ia duwe, emenemen kitail kin nantihong en kaloalehla atail loalokong?—Lep. Pad. 2:1-7.
5. (a) Ia duwen atail kak sukuhlki duwen sapwellimen Siohwa irair kesempwal kan? (b) Dahme ke kak koasoiahki sapwellimen Koht pwung pahrek, erpit oh manaman?
5 Sang sapwellime Mahsen, Siohwa kin ketin kasalehda sapwellime irair kan. Ni atail kin onopki Pwuhk Sarawi oh kakairada atail loalokongkihla Siohwa, met kak kalaudehla atail kalahnganki sapwellime irair en pwung pahrek, manaman, erpit oh me keieu kesempwal limpoak. Siohwa kin ketin kasalehda pwung pahrek nan sapwellime wiewia kan koaros oh nan sapwellime kosonned unsek. (Deud. 32:4; Mel. 19:7) Kitail kak medemedewe duwen sapwellimen Siohwa kapikipik kan koaros oh kin pwuriamweiki sapwellime erpit me inenen deila. (Mel. 104:24) Lahng oh sampah pil kadehdehda me Siohwa iei Utupen kehl oh manaman lapalap.—Ais. 40:26.
6. Ia duwen Koht eh ketin kasalehiong kitail limpoak? Ia duwen met eh kin kamwakid uhk?
6 Dahme kitail kak koasoiahki sapwellimen Koht limpoak, irair me keieu kesempwal? E inenen laud oh e kin kamwakid kitail koaros. Koht ketin kasalehda limpoak wet ni eh ketikihda tomwo pwehn komourala aramas koaros. (Wadek Rom 5:8.) Tomw wet kohwohng tohnsampah, ahpw ihte irail akan me kin mwekidki sapwellimen Koht limpoak oh kasalehda arail pwoson sapwellime Ohlo me pahn paiekihda. (Sohn 3:16, 36) En Koht eh ketikihda Sises pwehn wia meirong tomw ong dipatail kan anahne kamwakid kitail en pil poakohng ih.
7, 8. (a) Dahme kitail anahne wia pwehn kasalehda me kitail poakohng Koht? (b) Soangen kahpwal dah me sapwellimen Koht aramas akan kin lelohng ni arail kin kapwaiada sapwellime kosonned?
7 Ia duwen atail kak kasalehda atail poakohng Koht pwehki soahng koaros me e ketin wiahiong kitail? Paipel mahsanih: “Pwe iet duwen wehwehn poakohng Koht: kitail en peikiong sapwellime kosonned akan. Oh sapwellime kosonned akan me sohte apwal.” (1 Sohn 5:3) Ei, limpoak ong Siohwa Koht kin kamwakid kitail en peikiong sapwellime kosonned akan. Ih ehu kahrepe me kitail kin kalohki duwen mware oh sapwellime Wehio pwe meteikan en paiekihda. Atail wia doadoahk wet sang nan mohngiong kin kadehde me kitail kin peikiong sapwellimen Koht kosonned kan pwehki kahrepe pwung.—Mad. 12:34.
8 Riatail Kristian kan nan sampah pwon kin nantihong en kapwaiada sapwellimen Koht kosonned akan mendahki soukautih oh uhwong sang aramas akan pwehki Rongamwahwo. Re sohte kin uhdihsang arail nantihong kapwaiada arail doadoahk en kalohk. (2 Tim. 4:5) Kitail pil kin mwekidki en ehukihong meteikan duwen loalokong me pid Koht oh kapwaiada sapwellime kosonned akan koaros ni uwen atail kak oh me konehng atail irair kan.
Kahrepen Atail Poakohng Atail Kaun Sises Krais
9. Dahme Sises anahne ketin dadaur pah? Soangen kamwahu dah me met kihong kitail?
9 Patehng atail limpoak ong Koht, mie kahrepe tohto kitail en kakairada atail limpoak ong sapwellime Ohl. Mendahki kitail sohte kak kilang Sises, ni atail kin sukuhlki duwen ih, atail limpoak ong ih kin laudla. (1 Pit. 1:8) Soahng dah kei me Sises anahne ketin dadaur pah? Ni eh kin ketin wia kupwuren Semeo, aramas akan kin kailongki Sises ni soh kahrepe, kaloke, karaun likamwih ih, oh e pil kin ketin lelohng soangen wiewiahn lemei oh kanamenek teikan. (Wadek Sohn 15:25.) Sapwellimen Sises limpoak ong Semeo nanleng kin kamwakid ih en dadaur pahn kahpwal pwukat. Oh limpoak me kamwakid ih en pwoula nin duwen meirong tomw ehu pwe me tohto en maiauda.—Mad. 20:28.
10, 11. Pwehki dahme Krais ketin wiahiong kitail, ia atail mehn akadei?
10 Sapwellimen Sises mehn kahlemeng kin kamwakid kitail. Ni atail kin medewehla dahme Krais ketin wiahiong kitail, atail limpoak ong ih kin laudla. Nin duwen sapwellime tohnpadahk kan, kitail anahne wiahda mehn akadei en kakairada oh kasalehda soangen limpoak wet en Krais. Met pahn sewese kitail en dadaurete peikiong sapwellime kehkehlik kan pwehn kadehde duwen Wehio oh wia katohnpadahk.—Mad. 28:19, 20.
11 Pwehki sapwellimen Krais limpoak ong tohnsampah, kitail kin mwekidki en kanekehla atail pwukoa mwohn imwio pahn leledo. (Wadek 2 Korint 5:14, 15.) Limpoak me Krais ketin kasalehda kin wia kahrepe keieu kesempwal pwehn kapwaiada dahme Koht kupwurki ong tohnsampah. Oh mehn kahlemeng me Krais ketikihdi ong kitail en idawehn kin sewese emenemen kitail en pil ahneki pwais ong dahme Koht kupwurki. Met anahne kitail en nantihong kakairada limpoak ong Koht ni uwen me kitail kak. (Mad. 22:37) Ni atail kin kapwaiada oh kolokolete sapwellimen Sises padahk oh kosonned kan, kitail kin kasalehda me kitail poakohng ih oh kin koasoanehdi teng en utung sapwellimen Koht pwung en kaunda sohte lipilipil dahme lelohng kitail, duwehte me Sises ketin wia.—Sohn 14:23, 24; 15:10.
Ideidawehn Elen Limpoak me Sikla Mehlel
12. Ia wehwehn en Pohl nda “ahl apwoat me siksang mehlel mepwukat koaros”?
12 Wahnpoaron Pohl kin kahlemengih Krais. Pwehki eh kin idawehn Krais, Pohl kak ni saledek kangoange rie Kristian akan en pil kahlemengih ih. (1 Kor. 11:1) Mendahki e kin kangoange Kristian en Korint kan en ngoangki rapahki soangen kisakis kan en sapwellimen Koht manaman, duwehte kamwahwihala me soumwahu kan oh kadek lokaiahki lokaia kapwonopwon kan me kin wiawi ni mwehin tepin Kristian kan, Pohl kasalehiong irail me re anahne mehkot me mwahusang mepwukat. Nan 1 Korint 12:31, e kawehwehda: “I pahn kasalehiong kumwail ahl apwoat me siksang mehlel mepwukat koaros.” Iretikitik kan mwuri kasalehda me met iei elen limpoak me sikla mehlel. Ni ahl dah me e sikla? Pohl doula oh kawehwehda met. (Wadek 1 Korint 13:1-3.) Ma e ahneki soangen koahiek laud oh wiahda soahng kapwuriamwei kan ahpw sohte ahneki limpoak, ia pahn katepen met? Sohte! Sapwellimen Koht manaman kamwakid ih en kawehwehda mwahu padahk mehlel wet. Ia uwen met kin kamwakid kitail!
13. (a) Ia iren pahr en 2010? (b) Ia wehwehn limpoak me poatopoat, sohte imwi?
13 Mwuri, Pohl kawehwehiong kitail dahkot limpoak oh dahme limpoak sohte kin wia. (Wadek 1 Korint 13:4-8.) Eri, nna kasawih mahs ma ke kin kasalehda soangen limpoak wet. Tehk mwahu kaimwiseklahn iretikitik 7 oh tepin iretikitik 8: ‘Limpoak kin kanengamah ni mehkoaros. Limpoak me poatopoat, sohte imwi.’ Met pahn wia iren pahr en 2010. Tehk nan iretikitik 8, Pohl koasoia me kisakis kan en sapwellimen Koht manaman me duwehte mahsen en kokohp oh lokaiahki lokaia kapwonopwon kan, me kin wiawi nan mwomwohdisohn tepin Kristian akan, pahn sohrala. E pahn tokedi. Ahpw limpoak pahn mihmihte. Siohwa iei limpoak oh ih me poatopoat. Eri limpoak pahn poatopoat oh sohte imwi. E pahn mihmi kohkohlahte nin duwen irair ehu me Koht poatopoat sapwellimanki.—1 Sohn 4:8.
Limpoak Kin Kanengamah ni Mehkoaros
14, 15. (a) Ia duwen limpoak eh kak sewese kitail dadaurete pahn kahpwal kan? (b) Dahme kahrehda emen brother pwulopwul kin kolokolete eh lelepek?
14 Dahme kin sewese Kristian kan en kanengamah mendahki kasongosong kan, irair apwal akan, oh pil soangen kahpwal teikan me re lelohng? Limpoak mehlel me kin sewese irail. Soangen limpoak wet kin laudsang omw pahn tounmeteikihla omw dipwisou kan. Uwen laud en limpoak wet kin kahrehiong kitail en men kolokol atail lelepek mehnda ma kitail mehkihla Krais. (Luk 9:24, 25) Medemedewe duwen lelepek en Sounkadehdehn Siohwa kan me kin selidi oh ale lokolok laud nan imweteng kan erein Mahwen Keriau en Sampah oh pil mwurin mwo.
15 Emen Sounkadehdehn Siohwa pwulopwul men me ede Wilhelm kin kasalehda duwen met. E kolokolete eh lelepek ni ahnsou me sounpei en Nazi kan kasikihdi ih. Nan nah kisinlikou en kamwurumwur ong eh peneinei, e ntingihdi: “Me keieu kesempwal iei kitail en poakohng Koht, duwehte atail Kaun Sises Krais eh ketin kehkehlikihong kitail. Ma kitail kolokolete atail lelepek ong ih, e pahn ketin kapaiada kitail.” Mwuri, nan ehu Kahn Iroir (ni lokaiahn wai), emen eh peneinei ko ntingihdi met: “Nin duwen peneinei ehu, se kin tehk kanaiehng me at limpoak ong Koht en kin ahnsou koaros keieu nan at mour mehnda ma kahpwal kin wiawi.” Riatail tohto me kin dadaurete nan imweteng en Armenia, Eritrea, Palieir en Korea, oh sahpw teikan pil kin ahneki soangen madamadau wet. Irail pwukat kin tengetengete nan arail limpoak ong Siohwa.
16. Dahme riatail kan nan Malawi kin dadaurete pah?
16 Nan wasa tohto, soangsoangen kahpwal kan kin kasonge pwoson oh lelepek en riatail kan. Erein sounpar 26, Sounkadehdehn Siohwa kan nan Malawi kin dadaurete pahn kahpwal kan me duwehte arail wehi kin kauhdi arail doadoahk, uhwong laud kan, oh tiahk lemei kan. Kapai kowohng irail pwehki arail kin dadaurete. Ni ahnsou me kalokolok tepida, irail Sounkadehde 18,000 me mi nan sahpwo. Ahpw sounpar 30 mwuri, irail tohtohla lel me 38,393. Soangen kapai wet pil kin wiawi nan sahpw teikan.
17. Dahme kin lelohng ekei me arail peneinei sohte kin papah Siohwa? Dahme kahrehda re kak dadaurete pahn soangen irair pwukat?
17 Uhwong pwukat sang irail kan me kin kailongki sapwellimen Koht aramas akan iei ehu kahpwal me kin wiawi. Ahpw uhwong me kin kohsang rehn ahn Kristian kan arail peneinei pil wia kahpwal tohrohr ehu. Sises ketin kohpadahr me met pahn wiawi, kaidehn? Ei, me tohto kin kilang uwen mehlel en sapwellime mahsen pwukat. (Mad. 10:35, 36) Me pwulopwul kan kin ale uhwong sang arail pahpa oh nohno kan. Ekei irail, arail papah oh nohno kin kaus irail sang nan imwarail, ahpw Sounkadehde teikan me kin uhd apwalih irail. Ekei solahr wia kisehn arail peneinei. Dahme kin sewese irail pwukat en dadaurete pahn soangen irair pwukat? Keieu laud iei arail limpoak mehlel ong Siohwa oh sapwellime Ohl, oh pil ong riarail Kristian kan.—1 Pit. 1:22; 1 Sohn 4:21.
18. Ia duwen limpoak me kin kanengamah ni mehkoaros eh kin sewese pwopwoud Kristian kan?
18 Mie pil soangen irair teikan nan mour me kitail anahne kolokolete atail limpoak me kin kanengamah ni mehkoaros. Nan mouren pwopwoud, limpoak kin sewese pwopwoud kan en wauneki mahsen pwukat en Sises: “Kaleke aramas de kamweidpeseng me Koht ketin kapatapenehr.” (Mad. 19:6) Ni ahnsou me “soangen apwal” kan kin pwarada, pwopwoud Kristian kan anahne tamataman me e uhdahn kesempwal Siohwa en iang pidada nan ara mouren pwopwoud. (1 Kor. 7:28) Sapwellime Mahsen mahsanih me ‘limpoak kin kanengamah ni mehkoaros,’ eri ohl pwopwoud oh lih pwopwoud me kin kasalehda irair wet kin nantihong ehupene oh sohte mweidohng mehkot en kauwehla ara mouren pwopwoud.—Kol. 3:14.
19. Dahme kin wiawi nanpwungen sapwellimen Koht aramas akan ni ahnsou me kahpwal en melimel de rerrer en sahpw ape kin wiawi?
19 Limpoak kin sewese kitail en kanengamah ni mehkoaros ahnsoun kahpwal en melimel ape kin wiawi. Ih met me wiawi ni ahnsou me rerrer en sahpw ehu wiawi nan sapwen Peru oh ni melimel en Katrina eh kauwehla wasa kan nan wehin Amerika. Tohto imwen riatail kan de pil arail dipwisou kan sohla mie ni ahnsou me met wiawi. Limpoak kamwakid mwomwohdiso kan nan sampah pwon en kihda sawas kan, oh toukihda arail ahnsou pwehn sewese pwurehng kauwada ihmw akan oh kamwahwihala Wasahn Kaudok kan. Soangen mwekid wet kin kasalehda me riatail kan kin poakohng oh nsenohki emenemen ahnsou koaros oh nan soangen irair koaros.—Sohn 13:34, 35; 1 Pit. 2:17.
Limpoak me Poatopoat, Sohte Imwi
20, 21. (a) Dahme kahrehda limpoak kesempwal mehlel? (b) Dahme kahrehda ke koasoanehdier en rapahki elen limpoak?
20 Nanpwungen sapwellimen Siohwa aramas akan rahnwet, kitail kin kilang me en rapahki limpoak me sikla mehlel kin wia elen erpit. Ni mehlel, e kin sikla mehlel nan irair koaros. Ihme kahrehda, mwurin wahnpoaron Pohl kasalehda me kisakis kan sang sapwellimen Koht manaman pahn uhdi oh mwomwohdisohn Kristian pahn kekeirda oh koahiekla, e kaimwisekihla eh koasoi oh nda nan 1 Korint 13:13: “Eri, soahng siluh pwukat: pwoson, koapworopwor, oh limpoak, ih me pahn mihmihte. Ahpw me keieu kesempwal rehrail, iei limpoak.”
21 Ehu rahn, soahng kan me kitail kin pwoson pahn pweida, kahrehda kitail sohla anahne pwoson mepwukat. Kitail sohla anahne medemedewe duwen koapworopwor en inou kan me kitail kin kasik en pweida pwehki soahng koaros pahn onohnsapahlda. Ahpw ia duwen limpoak? E pahn poatopoat, sohte imwi. E pahn mihmihte. Ni atail kasikasik mour soutuk, kitail pahn uhdahn kilang oh wehwehkihla laud ire kan me pid sapwellimen Koht limpoak. Ni omw pahn wia kupwuren Koht sang omw rapahki elen limpoak me sikla mehlel me poatopoat oh sohte imwi, ele ke kak momour kohkohlahte.—1 Sohn 2:17.
Ia Duwen Omw Pahn Sapeng?
• Dahme kahrehda kitail en pere kitail sang limpoak me sapwung?
• Dahme limpoak kin sewese kitail en dadaurete pah?
• Ia wehwehn limpoak me poatopoat, sohte imwi?
[Blurb nan pali 31]
Iren pahr en 2010 iei: ‘Limpoak kin kanengamah ni mehkoaros. Limpoak me poatopoat, sohte imwi.’—1 Kor. 13:7, 8.
[Kilel nan pali 29]
Limpoak en Koht kamwakid kitail en wia kadehde
[Kilel nan pali 30]
Limpoak mehlel kin sewese riatail nan Malawi en dadaur pahn kahpwal kan