En Kehlailkihda Limpoak
“Ke pahn poakohng Siohwa omw Koht sang nan kapehdomw unsek, sang ni ngehnomw unsek, sang ni omw lamalam koaros unsek.”—MADIU 22:37, New World Translation.
1. (a) Ia ekei irair akan me Kristian men kin kekeirada? (b) Mehnia irair en Kristian me keieu kesempwal, oh pwekida?
KRISTIAN akan kin nantihong kekeirada irair tohto pwehn ren kak wiahla sounkalohk kan me koahiek. Pwuhken Lepin Padahk kin kawehwehda duwen kesempwalpen loalokong, wehwehki oh erpit. (Lepin Padahk 2:1-10) Wahnpoaron Pohl kin kawehwehda duwen anahnepen ahneki pwoson kehlail oh pil koapworopwor kehlail. (Rom 1:16, 17; Kolose 1:5; Ipru 10:39) E inenen pil kesempwal en dadaur oh kanengamah. (Wiewia 24:25; Ipru 10:36) Ahpw, mie irair ehu me pil kesempwal, oh ni mehlel, ma sohte irair wet, irair teikan koaros pahn kakete sohte katepe. Irair wet iei limpoak.—1 Korint 13:1-3, 13.
2. Iaduwen Sises kasalehda kesempwalpen irairen limpoak, oh peidek dah kei kin pwarada?
2 Sises kasalehda duwen kesempwalpen limpoak ni ahnsou me e mahsanih met: “Pwe ihme aramas koaros pahn esehki me kumwail nei tohnpadahk, ma kumwail pahn limpoakpene.” (Sohn 13:35) Ma limpoak—keieu nanpwungen riatail Kristian akan—kin wia kilel ehu en Kristian mehlel men, kitail anahne wia soangen peidek kan duwehte mehpwukat: Ia wehwehn limpoak? Dahme kahrehda e kesempwal dahme Sises mahsanih me irair wet iei irair me pahn kasansalehda ihs me sapwellime tohnpadahk kan? Iaduwen kitail kak kalaudehla atail limpoak? Ihs me kitail anahne poakohng? Kitail pahn koasoiapene duwen peidek pwukat.
Ia Wehwehn Limpoak?
3. Ia wehwehn limpoak, oh dahme kahrehda e kin pid madamadau oh mohngiong?
3 Ehu kawehwepen lepin lokaia wet limpoak iei ‘karanih emen de uhdahn loalloale emen.’ Limpoak kin kamwekid aramas akan en wia dahme mwahu ong aramas teikan, mendahki ekei pak e kakete wehwehki me kitail pahn anahne tohnmetei laud ong emen me kitail kin poakohng. Paipel kin kasalehda me limpoak kin kamwekid atail madamadau oh mohngiong. Ni ahnsou me aramas men kin kasalehda limpoak, met kin kohsang eh madamadau pwehki met kin kasalehda me e wehwehki me irail me e kin poakohng kin mie arail irair luwet akan oh irair kaselel kan. E pil sansal me limpoak kin kohsang atail madamadau pwehki mie ekei aramas akan me Kristian men anahne poakohng—ahpw ekei ahnsou, mwein e sohte men poakohng aramas pwukat—ahpw pwehki e kin wadek Pwuhk Sarawi, e wehwehki me Koht kin kupwurki ih en kasalehda limpoak ong aramas koaros. (Madiu 5:44; 1 Korint 16:14) Ahpw, limpoak kin keieu kohsang nan mohngiong. Paipel kin kawehwehda me limpoak mehlel kaidehn ihte kin pid atail madamadau. E kin pid pepehm loal mehlel oh lelepek unsek.—1 Piter 1:22.
4. Ni ahl dahieu limpoak iei kehl en kapatapene kehlail ehu?
4 Aramas akan me kin roporop ong pein irail kin apwalki kasalehda limpoak pwehki ma emen pahn kasalehda limpoak, e anahne mwohnki anahn en meteikan mwohn pein eh anahn akan. (Pilipai 2:2-4) Mahsen en Sises “kihwei kaperen sang ale” kin pweida mwahu ma kihwei kin poahsoankihda limpoak. (Wiewia 20:35) Limpoak kin kapatapene oh oarepene mehkoaros pwe en wiahla ehu ni mehlel. (Kolose 3:14) Limpoak kin kalap pid duwen kompoakepahnki aramas emen, ahpw limpoak kin kehlail sang pepehm en men kompoakepahnki aramas emen. Limpoak nanpwungen ohl pwopwoud oh lih pwopwoud kin weksang limpoak me Paipel kin kangoange kitail en kasalehong aramas koaros, pwe soangen limpoak me Paipel kin kangoangekin kitail en kekeirada kin kehlail sang pepehm en mwahukihda aramas emen. Ni ahnsou me pwopwoud ehu kin limpoakpene ni mehlel, ira kin mihpene mendahki emen rehra de ira koaros mahlahr de soumwahu de mwoator.
Limpoak—Irair Kesempwal Ehu
5. Dahme kahrehda limpoak irair kesempwal ong Kristian akan?
5 Dahme kahrehda limpoak kin wia irair kesempwal ehu ong Kristian akan? Keieu, pwehki Sises kehkehlikiong sapwellime tohnpadahk kan en limpoakpene. E mahsanih: “Eri, kumwail iei kompoakepahi, ma kumwail kin wia dahme I padahkihong kumwail. Eri, iet ei kosonned: kumwail en poakpene nanpwungamwail.” (Sohn 15:14, 17) Keriau, Siohwa iei limpoak, oh kitail anahne kahlemengih Ih nin duwen sapwellime tohnkaudok akan. (Episos 5:1; 1 Sohn 4:16) Paipel mahsanih me aramas akan me pahn esehla Siohwa oh Sises pahn kak ale mour soutuk. Iaduwen kitail kak nda me kitail esehla Koht ma kitail sohte kin nantihong kahlemengih Ih? Wahnpoaron Sohn mahsanih met: “Ahpw mehmen me sohte ahneki limpoak kin sehse Koht, pwe Koht iei limpoak.”—1 Sohn 4:8.
6. Iaduwen limpoak pahn kak katoupahreki irair akan nan atail mour?
6 Kahrepe kasiluh me limpoak iei irair kesempwal ehu: Irair en limpoak kin sewese kitail en katoupahrekih irair akan nan atail mour oh sewese kitail en men wia dahme pwung. Karasepe ieu, e inenen kesempwal Kristian men en kaukaule sukuhliki Mahsen en Koht. Ong Kristian akan, loalokong wet kin duwehte kenatail mwenge. E kin sewese kitail en kekeirada oh kapwaiada kupwuren Koht. (Melkahka 119:105; Madiu 4:4; 2 Timoty 3:15, 16) Ahpw, Pohl kihda kaweid wet: “Loalokong kin kahrehda aklapalap rehn aramas akan, ahpw limpoakte me kin kamwahuwihkitailla.” (1 Korint 8:1) Mehlel, e sohte sapwung en sukuhliki loalokong pwung. Ahpw, kitail anahne kanahieng pwe kitail kin ahneki irair suwed akan. (Senesis 8:21) Ma emen sohte kin limpoak, loalokong pahn kahrehong ih en aklapalap, oh e pahn lemeleme me e mwahusang mehteikan. Ahpw met sohte pahn wiawi ma e kin limpoak. “Limpoak . . . sohte kin aklapalap oh pohnmwahso.” (1 Korint 13:4) Kristian men me kin mwekidki limpoak sohte pahn aklapalap mendahki e wehwehki duwen padahk loal kan en Paipel. Limpoak kin sewese ih en aktikitik oh irair wet kin irehdi ih en dehr wiahla soangen aramas me kin suweiki pein ih.—Melkahka 138:6; Seims 4:6.
7, 8. Iaduwen limpoak kin sewese kitail en medemedewe duwen mehkan me kesempwal?
7 Pohl ntingwong mehn Pilipai kan: “I kin kapakap pwe amwail limpoak en lalaudla pwe kumwail en marainkihla dahme mehlel oh wia kadeik pwung, pwe kumwail en kak pilada dahme keieu mwahu.” (Pilipai 1:9, 10) Limpoak en Kristian pahn sewese kitail en kapwaiada kaweid wet pwehn kak pilada dahme keieu mwahu. Karasepe ieu, tehk duwen dahme Pohl mahsanihong Timoty: “Ma mehmen kin men wiahla sounapwalih en mwomwohdiso, e kin inengieng doadoahk mwahu.” (1 Timoty 3:1) Erein pahr en kalohk 2000, nempehn mwomwohdiso wie tohtohkihla 1,502, oh mwomwohdiso koaros patpene wiahki kekeiradahn kapw en mwomwohdiso 91,487. Ihme kahrehda, kitail wehwehki me anahnepe laud mie ong irail me kin men wia pwukoah en elder oh kaping en kohwong irail akan me kin inengieng doadoahk mwahu wet.
8 Ahpw, irail akan me kin inengieng doadoahk mwahu kan en wia pwukoah kan nan mwomwohdiso pahn ahneki madamadau toupahrek ehu ma irail pahn tamanda duwen ia kahrepen pwukoa wet me irail alehdi. En ahneki manaman en kaunda de apwalih mehteikan, kaidehn ihte me kesempwal. Elder kan me kin kaperenda Siohwa kin mwekidki ahr limpoak ong Siohwa oh riarail kan. Re sohte kin rapahki en wiahla aramas ndand kan de aramas manaman kan. Mwurin wahnpoaron Piter kaweidkin irail elder kan nan mwomwohdiso en ahneki madamadau pwung, e kawehwe mwahu ong irail duwen kesempwalpen ahneki “lamalam en aktikitik.” E kaweidkin koaros nan mwomwohdiso: “Eri, kumwail pein karakarahkala pahn nin limen Koht manaman.” (1 Piter 5:1-6) Mehmen me kin inengieng doadoahk mwahu wet, pahn kak medemedewe duwen mehn kahlemeng mwahu en elder tohto nin sampah pwon me kin doadoahk laud, aktikitik, oh met kin imwikihla pai laud ehu ong arail mwomwohdiso kan.—Ipru 13:7.
Mwekidki Irair Mwahu kan Pahn Sewese Kitail en Dadaur
9. Dahme kahrehda Kristian akan kin uhdahn kamehlele oh medemedewe duwen sapwellimen Siohwa kapai kan me e inoukihong kitail?
9 Kesempwal en mwekidki limpoak pil kin sansalda ni ehu ahl tohrohr. Paipel kin inoukihong irail akan me kin lelepek ong Koht pwehki limpoak kapai kaselel kan ong ni ahnsouwet oh pil ong ni ahnsou kohkohdo. (1 Timoty 4:8) Kristian akan me kin uhdahn kamehlele inou pwukat oh pil kin kamehlele me Siohwa pahn “ketin katingih irail kan me kin raparapahki Ih,” pahn ale sawas sang met pwehn kehlail oh tengedi nan pwoson. (Ipru 11:6) Pali moron en kitail kin kasikasik pweidahn sapwellimen Koht inou kan oh men koasoia duwehte wahnpoaron Sohn ni e mahsanih met: “Amen! Kaun Sises, komw ketidohla!” (Kaudiahl 22:20) Ei, ma kitail pahn medemedewe duwen kapai kan me pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo me pahn kohwong irail me lelepek, met pahn sewese kitail en dadaurete, duwehte me sewese Sises en dadaurete pwe e kin medemedewe duwen “peren me e kasikasik.”—Ipru 12:1, 2.
10, 11. Iaduwen mwekidki limpoak pahn kak sewese kitail en dadaur?
10 Ahpw, dahme pahn wiawi ma kahrepe keieu me kitail kin papah Siohwa iei pwehki kitail men mihmi nan sampah kapwo? Eri, e pahn mengei ong kitail en sohla kanengamah de sohte itarki mehkan ni ahnsou me soahng kan sohte pahn pweida nin duwen me kitail kin koapworopworki. Kitail kak mih nan irair keper ehu en peila ni pali ngehn. (Ipru 2:1; 3:12) Pohl koasoia duwen Demas, emen me iang Pohl mahs ahpw mwuhr kesehla ih. Dahme kahrehda? Pwehki “e kin poakohnglahr sampah en ahnsou wet.” (2 Timoty 4:10) Mehmen me kin papah Koht pwehki e kin roporop ong pein ih pil kak lelohng soangen kahpwalohte. Re pahn kak linganki dahme sampah wet pahn kak kihong irail ong ni ahnsouwet oh re pahn sohlahr men tohnmeteiki arail mour ong arail koapworopwor en kapai kan me pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo.
11 E konehng en inengieng kapai kan me pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo de kasikasik me kasongosong kan solahr pahn wiawi, eri limpoak kin sewese kitail en wehwehki dahme pahn keieu kesempwal nan atail mour. Kupwuren Siohwa me keieu kesempwal en kapwaiada, kaidehn nsenatail. (Luk 22:41, 42) Ei, limpoak kin kakehle kitail. E kin sewese kitail en kanengamah oh likih Koht, oh itarki kapai kan me Koht kin ketikihong kitail oh likih ni unsek me, ni pein sapwellime ahnsou, kitail pahn ale soangen kapai kan koaros me E ketin inoukihong kitail. (Melkahka 145:16; 2 Korint 12:8, 9) Ahpw, ong ni ahnsou wet, limpoak kin sewese kitail en papah Koht ni soh-roporop pwehki emen me kin kasalehda “limpoak . . . sohte kin roporop ong pein ih.”—1 Korint 13:4, 5.
Kristian akan Anahne Poakohng Ihs?
12. Nin duwen dahme Sises mahsanih, ihs me kitail anahne poakohng?
12 Ni ahnsou me Sises mahsanih duwen kosonned riau me kohsang Kosonned en Moses, e kasalehda ihs me kitail anahne poakohng. E mahsanih: “Ke pahn poakohng Kauno [“Siohwa,” NW] omw Koht sang nan kapehdomw unsek, sang ni ngenomw unsek, sang ni omw lamalam koaros unsek” oh pil “Ke pahn poakohng mehn mpomw duwen omw kin poakohng pein uhk.”—Madiu 22:37-39.
13. Iaduwen kitail kak sukuhliki en poakohng Siohwa, mendahki kitail sohte kak kilang ih?
13 Mahsen en Sises nan iretikitik wet kin kasansalehda me keieu kesempwal kitail en poakohng Siohwa. Ahpw, kitail sohte kin ipwikihdi limpoak unsek ong Siohwa. Limpoak iei irair ehu me kitail anahne nantihong en kekeirada. Ni ahnsou me kitail tepin rong duwen Siohwa, kitail men karanih Ih. Ekis ekis, kitail sukuhliki iaduwen e kaunopada sampah ong aramas akan. (Senesis 2:5-23) Kitail sukuhliki duwen sapwellime wiewia kan ong aramas akan, e sohte kesehla aramas akan ni ahnsou me dihp tepida wiawi, ahpw e koasoanehdi sawas kan en wiawi pwehn doarehla kitail. (Senesis 3:1-5, 15) E kin kadek ong irail akan me kin lelepek, oh e ketikihda sapwellime Iehros pwehn mahkong dipatail kan. (Sohn 3:16, 36) Lalaudlahn loalokong pwung wet kin sewese atail kalahngan ong Siohwa en kekeirada. (Aiseia 25:1) Nanmwarki Depit mahsanih me e kin poakohng Siohwa pwehki sapwellimen Siohwa epwel limpoak. (Melkahka 116:1-9) Rahnwet, Siohwa kin apwalih, kahluwa, kakehle, oh kangoange kitail. Ni atail kin kalaudehla atail sukuhliki duwen Ih, atail limpoak pil kin kehlailda.—Melkahka 31:23; Sepanaia 3:17; Rom 8:28.
Iaduwen Kitail Kak Kasalehda Atail Limpoak?
14. Ni ahl dahieu kitail kak kasalehda me atail limpoak ong Koht me mehlel?
14 Ni mehlel, aramas tohto wasa koaros nan sampah kin nda me re kin poakohng Koht, ahpw arail wiewia kan kin kasalehda me re sohte kin uhdahn poakohng Koht. Iaduwen kitail kak ese me kitail uhdahn poakohng Siohwa? Kitail kak koasoiong Ih ki kapakap oh kasalehong Ih duwen atail pepehm akan. Kitail pil kin kasalehda sang atail wiewia kan me kitail kin poakohng Koht. Wahnpoaron Sohn mahsanih: “Me kin peikiong sapwellime mahsen, iei ih me e limpoak ong Koht unseklahr. Eri, iei soahng wet me kitail kak esehki me kitail ehuong Koht.” (1 Sohn 2:5; 5:3) Mahsen en Koht pil kin padahkiong kitail en miniminpene nanpwungatail, tuhpene ong kaudok, mour mwakelekel oh tiahk mwahu. Kitail kin liksang wiahla soangen aramas mwalaun kei, ahpw kitail kin koasoi mehlel, oh atail madamadau kan kin mwakelekel. (2 Korint 7:1; Episos 4:15; 1 Timoty 1:5; Ipru 10:23-25) Kitail pil kin kasalehda limpoak sang ni atail kin kihong aramas me anahne sawas arail sawas ni pali war. (1 Sohn 3:17, 18) Oh pil, kitail sohte kin pweiek koasoiong aramas teikan duwen Siohwa. Met kin pidada atail kin iang doadoahk me kin wiawi wasa koaros nan sampah iei doadoahk en kalohki Rongamwahu en Wehio. (Madiu 24:14; Rom 10:10) Peikiong sapwellimen Koht Mahsen kin wia kadehde ehu me atail limpoak ong Siohwa me mehlel.
15, 16. Iaduwen limpoak ong Siohwa kin dokedoke mour en aramas tohto nan pahr me ahpwtehn nek?
15 Limpoak ong Siohwa kin sewese aramas akan en wia arail pilipil pwung kan. Nan pahr me ahpwtehn nek, soangen limpoak wet me kamwekid aramas 288,907 en inoukihong Koht arail mour oh papidaiski pihl. (Madiu 28:19, 20) Arail inou kin inenen katepe laud. Wekidekla laud wiawi nan arail mour. Karasepe ieu, Gazmend iei emen sounmwadong me keieu samanih basketball nan sapwen Albania. Erein sounpar kan, ih oh eh pwoud onop Paipel oh mendahki uhwong, re wiahla sounkalohk kan. Nan pahr me ahpwtehn nek, Gazmend papidaisla, ih emen sang rehn aramas 366 me papidaisla nan Albania nan pahr en kalohk 2000. Ehu nuhspepa wiahda artikel duwen ih: “Mieier katepen eh mour, oh pwehki met, ih oh eh peneinei kin paiekihda rahn kan nan arail mour me keieu kaperen. Ong ih, e sohlahr kin kesempwaliki en kilang ia uwen laud e pahn kak ahneki peren sang soahng kan me pid sampah wet, ahpw ia uwen laud e pahn kak sewese aramas teikan.”
16 Met pil duwehte emen sister me ahpwtehn papidaisla, me kin doadoahk ong ehu kompani en oil nan Guam, e ale kasongosong laud ehu. Mwurin sounpahr tohto e kekeirada nan kompani, oh kompanio men kihong ih pwais en wiahla tepin lih me pahn kohwahki pwukoa en Vice President en kompani oh met sohte kin wiawi sangete mahs lel met. Ahpw, e tamataman me e inoukihong Siohwa eh mour. Eri, mwurin e koasoiong eh pwoud, sister kapw menet pilada me e sohte pahn ale doadoahk wet, oh e koasoanehdi rehrail me e pahn doadoahk part-time pwe e men kekeirada lao lel e kak wiahla sounkalohk kaukaule men (pioneer). Limpoak ong Siohwa kin kamwekid ih en papah Siohwa nin duwen pioneer men, oh e sohte men rapahki mwohni kan me sampah wet kin kihda. Ni mehlel, limpoak wet kin kamwekidada aramas meh 805,205 nin sampah pwon en iang soangsoangen doadoahk en pioneer erein pahr en kalohk 2000. Ia uwen kaselel limpoak oh pwoson en pioneer pwukat!
Kitail en Mwekidki Atail Poakohng Sises
17. Mehn kahlemeng mwahu dahieu ong irairen limpoak me Sises kasalehda?
17 Sises kin wia mehn kahlemeng mwahu en emen me kin mwekidkihda limpoak. Mwohn e wia aramasala, e poakohng Seme oh e pil kin poakohng aramas akan. Nin duwen karasepen erpit, e mahsanih: “I mi limwah, duwehte sounsawas emen, iei ngehi me kin kapakaparanih rahn koaros, oh I pil perenkihda ei patopato reh. I perenkihda sampah, oh I pil perenkihda aramas akan koaros.” (Lepin Padahk 8:30, 31) Sapwellimen Sises limpoak kin kamwekid ih en tohnmeteikihla eh mour nanleng oh ipwidi nin duwen seri pwelel men. E kin kanengamah oh kadek ong irail me opampap akan oh e lelohng kalokolok sang irail imwintihti kan en Siohwa. Mwuri, e mehkihla aramas koaros nin tuhken kalokolok. (Sohn 3:35; 14:30, 31; 15:12, 13; Pilipai 2:5-11) E wia mehn kahlemeng mwahu en emen me kin ahneki madamadau pwung!
18. (a) Iaduwen kitail kin kalaudehla atail limpoak ong Sises? (b) Iaduwen kitail kak kasalehda me kitail kin poakohng Sises?
18 Ni ahnsou me aramas akan me kin ahneki mohngiong pwung kin wadek duwen mouren Sises nan Rongamwahu kan oh doudouloale duwen ia uwen tohto en kapai kan kin kohwong irail pwehki eh mour lelepek, met kin kahrehong pein atail limpoak en kehlailda. Nan rahnpwukat, kitail kin duwehte irail akan me Piter ntingwong oh mahsanih: “Mehlel me kumwail poakohng ih [Sises], mehnda ma kumwail sohte kin kilang ih.” (1 Peter 1:8) Atail limpoak kin sansalda ni ahnsou me kitail kin pwoson ih oh kahlemengih eh mour en tohnmetei. (1 Korint 11:1; 1 Deselonika 1:6; 1 Piter 2:21-25) Nan April 19, 2000, aramas meh 14,872,086 ale katamanpen kahrepe kan kitail kin poakohng Sises ni ahnsou me re iang towehda Katamanpen Kamatalahn Krais. Ia uwen laud pokono! E kin wia kangoang laud ong kitail ni atail kin ese me aramas tohto kin men ese iaduwen re pahn ale kamourparail ki tomwen Sises! Ni mehlel, atail kin ese me Siohwa oh Sises kin poakohng kitail iangahki atail limpoak ong ira kin kakehle kitail.
19. Mehnia peidek kan duwen limpoak kitail pahn koasoiapene nan artikel en mwuhr?
19 Sises mahsanih me kitail anahne poakohng Siohwa ki mohngiong unsek, mour unsek, lamalam unsek, oh kehl unsek. Ahpw, e pil mahsanih me kitail anahne poakohng mehn mpatail kan duwen kitail kin poakohng pein kitail. (Mark 12:29-31) Ihs irail mehn mpatail kan? Oh iaduwen atail kin poakohng mehn mpatail kan kin sewese kitail en ahneki madamadau pwung oh toupahrek? Pasapeng en peidek pwukat pahn dierekda nan artikel en mwuhr.
Ke Kin Tamanda?
• Dahme kahrehda limpoak kin wia irair kesempwal ehu?
• Iaduwen kitail kak sukuhliki en poakohng Siohwa?
• Iaduwen atail tiahk kan kin kasalehda me kitail kin poakohng Siohwa?
• Iaduwen kitail kin kasalehda me kitail kin poakohng Sises?
[Kilel nan Pali 6]
Love helps us to wait patiently for relief
[Kilel nan Pali 8]
Jesus’ great sacrifice moves us to love him