Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w12 6/1 pp. 9-13
  • Siohwa Iei “me Kin Ketin Kasalehda me Rir kan Koaros”

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Siohwa Iei “me Kin Ketin Kasalehda me Rir kan Koaros”
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • KADAUDOK EN SERPENTO OH MAHN LAWALOU
  • KEIEUN MOAHNG RIAU KO WEHWEHKI ISIP OH ASIRIA
  • PAPILON—KESILUHN MOAHNGO
  • KAPAHIEUN MOAHNGO WEHWEHKI MEDIA OH PERSIA
  • KELIMAUN MOAHNGO WEHWEHKI KRIHS
  • ROM—KEWENEUN MOAHNG ME “KAMASEPWEHK, KARERRER”
  • Siohwa Ketin Kasalehda Dahme “Pahn Wiawi Mwadang Mwurin Ahnsou Kis”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
  • Dahme Kaudiahl Mahsanihki Duwen Sapwellimen Koht Imwintihti kan?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Onop)—2022
  • Nanmwarki Welimen Sansaldahr
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
  • Rong Kanahieng Sapwellimen Koht Mahsen En Kokohp Ong Atail Ahnsou
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2000
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
w12 6/1 pp. 9-13

Siohwa Iei “me Kin Ketin Kasalehda me Rir kan Koaros”

“Omwi Koht me keieu lapalapasang koht akan koaros, oh me Kaunen nanmwarki kan. Ih me kin ketin kasalehda me rir kan koaros.”​—DAN. 2:47.

IA OMW PASAPENG?

Dahme Siohwa ketin kasalehiong kitail duwen ahnsou kohkohdo?

Ia wehwehn moahng weneu kan en mahn lawalou?

Mehnia kisehn mahn lawalou oh sansal en ahn Nepukadnesar ouramano me ahneki wehwetehieu?

1, 2. Dahme Siohwa ketin kasalehiong kitail? Dahme kahrehda e ketin wia met?

MWOHNTE Wehin Koht eh pahn kasohrehla koperment koaros en aramas, mehnia wehi pwukat me pahn kakaun ni ahnsowo? Kitail ese pasapeng wet pwehki Siohwa Koht iei “me kin ketin kasalehda me rir kan koaros,” oh e ketin kasalehiong kitail nan kokohp kan me soukohp Daniel oh wahnpoaron Sohn ntingihedi.

2 Siohwa ketikihong Daniel oh Sohn ekei kaudiahl duwen mahn kamasepwehk kei. E pil ketin kawehwehiong Daniel wehwehn kokohp duwen lapalahn sansal ehu nan ouraman ehu. Siohwa ketin tehk mwahu me Daniel oh Sohn en uhdahn ntingihdi kaudiahl pwukat pwe kitail en kak wadek nan Paipel. (Rom 15:4) Siohwa ketin kupwurki kakehlaka atail koapworopwor me kereniong sapwellime Wehio pahn kasohrehla koperment koaros en aramas.​—Dan. 2:44.

3. Pwe kitail en wehwehki kokohp kan en Paipel, dahme kitail anahne wehwehki mahs? Dahme kahrehda?

3 Kokohp kan en Daniel oh Sohn kasalehda ire kan duwen nanmwarki welimen, de kaunda waluh oh pil kairekdi en ar pahn pwarada. Kitail kak wehwehkihla kokohp pwukat, ihte ma kitail wehwehki keieun kokohp en Paipel. Dahme kahrehda? Pwehki Paipel pwon oh kokohp koaros me mi loale kin dokedoke keieun kokohpo.

KADAUDOK EN SERPENTO OH MAHN LAWALOU

4. Ihs me wia kadaudok riau en liho? Dahme kadaudoko pahn wia?

4 Mwurinte uhwong me wiawi nan Ihden, Siohwa ketin kohpada me e pahn mie “kadaudok en “liho.”a (Wadek Senesis 3:15.b) Kadaudoko pahn “kauwehla” moangen serpento, Sehdan. Mwuri, Siohwa ketin kasalehda me kadaudoko pahn kohsang Eipraam, sang nan wehin Israel en mahs, nan kadaudoken Suda oh peneinei en Nanmwarki Depit. (Sen. 22:15-18; 49:10; Mel. 89:3, 4; Luk 1:30-33) Kadaudoko uhdahn doke mehlel Krais Sises. (Kal. 3:16) Oh mwomwohdisohn Kristian me keidi kan iei kisehn kadaudoko. (Kal. 3:26-29) Ira koaros, Sises oh me keidi ko wiahda Wehin Koht. Koht pahn ketin doadoahngki Wehi wet en kasorehla Sehdan.​—Luk 12:32; Rom 16:20.

5, 6. (a) Koperment kehlail depe me kaudiahl kan en Daniel oh Sohn kasalehda? (b) Dahme moahng en mahn lawalou nan Kaudiahl wehwehki?

5 Pil nan kokohpohte me Siohwa ketikihda nan Ihden, e pil ketin mahsanih me pahn mie “kadaudok” en Sehdan. Kadaudok en Sehdan pahn kailongki kadaudok en liho. Ihs me wia kadaudok en serpento? Iei irail koaros me kin kailongki Koht oh kin pelianda sapwellime aramas akan duwehte Sehdan. Likin pelien lamalam akan oh pwihn en mahwen kan, Sehdan koasoanehdiongehr kadaudoke ko nan koperment tohto de wehi kan. (Luk 4:5, 6) Ekei koperment pwukat kin uhwongada sapwellimen Koht aramas akan me iei wehin Israel en mahs de mwomwohdisohn Kristian me keidi kan. Met kahrehda kitail kak wehwehki kahrepen kaudiahl kan en Daniel oh Sohn ar kin koasoakoasoia koperment kehlail waluhte, mendahki mie koperment teikan.

6 Kereniong sounpar 2,000 samwalahro, Sises ketikihong wahnpoaron Sohn kaudiahl kapwuriamwei kei. (Kaud. 1:1) Nan ehu kaudiahl ko, Sohn kilangada drakon men me kesikesihnen ni oaroahr en sehdo. Drakon menet kin wehwehki Tepil. (Wadek Kaudiahl 13:1-2.) Sohn pil kilangada mahn kamasepwehk men me pwarada sang nan madau. Moange meh isuh oh e alehdi manaman kehlail en kaunda sang rehn Tepil. Mwuhr, Sohn kilangada mahn kamasepwehk weitahta me moange meh isuh. Mahn lawalo menet wia sansal en mahno me kileldi nan Kaudiahl 13:1. Tohnleng men padahkihong Sohn me moahng isuh en mahn kamasepwehk weitahtaho kin wehwehki “nanmwarki isimen,” de koperment kan. (Kaud. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Ni ahnsou me Sohn ntingihedi pwuhken Kaudiahl, nanmwarki limmen solahr kakaun, emen me wie kakaun, oh pil emen saikinte “pwarodo.” Ihs koperment pwukat de wehi kehlail pwukat? Kitail pahn sukuhlkipene ehuehu moangen mahn lawalou me mi nan Kaudiahl irelaud 13. Kitail pahn pil kalaudehla atail wehwehki tohtohn koperment pwukat sang pwuhken Daniel. Kokohp kan en Daniel oaritikiada ekei koperment pwukat sounpar epwiki kei mwohn arail pwarada.

KEIEUN MOAHNG RIAU KO WEHWEHKI ISIP OH ASIRIA

7. Ia wehwehn keieun moangen mahno? Dahme kahrehda?

7 Keieun moangen mahno wehwehki Isip pwehki Isip iei keieun kaunda kehlail me kin kailongki oh pelianda sapwellimen Koht aramas ako. Koht ketin inoukihong Eipraam me kadaudok en liho pahn kohsang eh peneinei. Mehn Israel kan wia kadaudok en Eipraam. Mwurin arail kohla kousoanla Isip oh tohtohla, mehn Isip tepida lemeiong irail. Sehdan men kauwehla sapwellimen Koht aramas akan pwehki e sohte men kadaudoko en pwarada. Eri e doadoahngki Parao en song kemehla nein mehn Israel pwutak koaros me ahpwtehn neitikidi. Ahpw, Siohwa sohte ketin mweidohng met en wiawihong sapwellime ko, oh e ketin kasaledekirail sang Isip. (Eks. 1:15-20; 14:13) Mwuhr, e ketikihong mehn Israel kan Sapwen Inowo.

8. Ia wehwehn keriaun moangen mahno? Dahme e song wia?

8 Keriaun moangen mahno wehwehki Asiria. Wehi kehlail wet pil song en kauwehla sapwellimen Koht aramas akan. Siohwa ketin doadoahngki Asiria pwehn kaloke keinek eisek en Israel ko, pwehki arail kin kaudokiong dikedik kan oh sapeikiong ih. Ahpw mehn Asiria song en kauwehla Serusalem. Mwein Sehdan men kauwehla peneinei en nanmwarki kan en Serusalem pwehki Sises pahn ketisang peneinei wet. Siohwa sohte ketin kupwurki Serusalem en kasohrala, eri e ketin kasorehla sounpei en Asiria kan oh ketin kapitala sapwellime ko.​—2 Nan. 19:32-35; Ais. 10:5, 6, 12-15.

PAPILON—KESILUHN MOAHNGO

9, 10. (a) Dahme Siohwa ketin mweidohng mehn Papilon kan ren wia? (b) Dahme anahne wiawi mwohn kokohp eh kak pweida?

9 Kesiluhn moangen mahno me Sohn kilangada wehwehki wehin Papilon. Siohwa ketin mweidohng mehn Papilon kan ren kauwehla Serusalem oh wahsang sapwellime aramas akan nin duwen aramas selidi kei. Ahpw mwohn met eh wiawi, Siohwa ketin mahsanihong sapwellime aramas sapeik ko dahme wehin Papilon pahn wiahiong irail. (2 Nan. 20:16-18) Siohwa pil ketin mahsanihong mehn Israel ko me e solahr pahn mweidohng arail nanmwarki ko ren mwohd nan “mwoahl” en Serusalem. (1 Kron. 29:23) Ahpw, Siohwa ketin inoukihda me pahn mie kadaudok en Nanmwarki Depit me pahn ahneki pwuhng en kaunda nin duwen nanmwarki men ong Siohwa.​—Ais. 11:1.

10 Pil ehu kokohp kasalehda me mehn Suhs pahn kin kaukaudokte nan tehnpas sarawio nan Serusalem ni ahnsou me Mesaiao me inoupe mie pahn pwarada. (Dan. 9:24-27) Oh mwohn mehn Israel ko ar sellahng Papilon, pil ehu kokohp kasalehda me Mesaiao pahn ipwidi nan Pedleem. (Maika 5:2) Kokohp pwukat sohte kak pweida ma mehn Suhs ko sohte pahn kohkohsang Papilon pwehn pwuralahng sapwarailo oh pwurehng kauwada tehnpas sarawio. Ahpw mehn Papilon kan sohte kin kadarala neirail me sensel kan. Ia duwen sapwellimen Koht aramas akan ar kak pwuralahng sapwarailo? Siohwa ketin kasalehiong sapwellime soukohp ko pasapengo.​—Eimw. 3:7.

11. Kilel dah kei en kokohp kan en Daniel oh Sohn me wehwehki wehin Papilon? (Kilang dahme ntingdi pah.)

11 Emen mehn Israel me selidi ko nan Papilon iei Daniel. (Dan. 1:1-6) Siohwa ketin kasalehiong Daniel me mwurin kaundahn Papilon, mie kaunda kehlail teikan me pahn pwarado, ehu mwurin ehu. Siohwa ketin doadoahngki kilel kan me wekpeseng pwehn kohpada dahme pahn wiawi. Karasepe, e ketikihong Nanmwarki en Papilon Nepukadnesar ouraman ehu duwen lapalahn sansal ehu me wiawihkihda soangsoangen mete kan. (Wadek Daniel 2:1, 19, 31-38.) Siohwa ketin doadoahngki Daniel en kasalehda me moahng kohl en sansalo wehwehki wehin Papilon.c Mwaremware oh peh kan me wiawihkihda silper wehwehki wehi kehlail me pahn kaunda mwurin Papilon. Mehnia kaunda kehlail wet? Dahme e kin wiahiong sapwellimen Koht aramas akan?

KAPAHIEUN MOAHNGO WEHWEHKI MEDIA OH PERSIA

12, 13. (a) Dahme Siohwa ketin kasalehda duwen kaunda kehlail me pahn kalowehdi Papilon? (b) Dahme kahrehda kitail kak nda me Media oh Persia iei kapahieun moangen mahn lawalou?

12 Tohtohsang sounpar epwiki mwohn mwehin Daniel, sapwellimen Siohwa soukohp Aiseia kasalehda ire kesempwal kei duwen wehi kehlail ehu me pahn kalowehdi Papilon. Siohwa ketin kawehwehda ia duwen sounpei en wehi kehlail wet ar pedolong nan kahnimw en Papilon, oh e pil ketikihda eden arail kauno. Kaun menet iei Sairus, nanmwarki en Media oh Persia. (Ais. 44:28; 45:2) Siohwa ketikihong Daniel kaudiahl riau duwen wehi kehlail en Media oh Persia. Nan ehu kaudiahl ko, Daniel kilangada pehr men me kesihnenda oh e pahn ‘kangala uduk kan uwen me e kak.’ (Dan. 7:5) Nan kaudiahl teio, Daniel kilangada sihpw wol men me kode meh riau.​—Dan. 8:3, 20.

13 Siohwa ketin doadoahngki Media oh Persia pwehn kalowehdi Papilon oh mweidohng mehn Israel kan ren pwuralahng sapwarailo nin duwen eh ketin kohpada. (2 Kron. 36:22, 23) Ahpw mwuhr, Media oh Persia song en kasorehla sapwellimen Koht aramas akan. Nan pwuhk en Ester, e koasoia me Aman, ohl lapalap men en Persia, men kemehla mehn Suhs koaros me kousoan nan wehi laud wet. Aman kaweidki aramas akan nan wehio pwon ren kemehla mehn Suhs koaros ni rahn ehu me e koasoanehdi. Ahpw, Siohwa ketin pwurehng doarehsang sapwellime aramas akan kailok en kadaudok en Sehdan kan. (Est. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) Eri kitail kak nda me Media oh Persia iei kapahieu en moangen mahn kamasepwehko nan pwuhk en Kaudiahl.

KELIMAUN MOAHNGO WEHWEHKI KRIHS

14, 15. Oaritik dahkei me Siohwa ketikihda duwen wehin Krihs mahs?

14 Kelimaun moangen mahn lawalou en pwuhken Kaudiahl wehwehki wehin Krihs. Nan ouraman me Daniel kawehwehiong Nepukadnesar, kapehde oh dengen sansalo me wiawihkihda prons wehwehki wehi kehlail wet. Siohwa pil ketikihong Daniel kaudiahl riau me oaritikiada laud duwen wehin Krihs oh eh kaun me keieu kehlail.

15 Nan ehu kaudiahl ko, Daniel kilangada lepard men me eh mehn pihr meh pahieu. Lepard menet wehwehki wehin Krihs, me pahn uhdahn mwadang kalowehdi wehi teikan. (Dan. 7:6) Nan kaudiahl teio, Daniel kilangada kuht men me kodeo inenen lapala. E mwadang kemehla sihpw wol me kode riauo me wehwehki Media oh Persia. Siohwa ketin padahkihong Daniel me kuhto wehwehki wehin Krihs, oh lapalahn kodeo wehwehki emen eh nanmwarki ko. Daniel pil ntingihedi me kode lapalao pahn ohla oh kode pahieu pahn wosada oh wiliandi. Oaritik koaros duwen kokohp wet pweida mendahki e ntingdi sounpar epwiki kei mwohn wehin Krihs eh wiahla kaunda kehlail ehu. Nanmwarki Lapalap Alexander iei kode lapalao. Ih me nanmwarki keieu lapalap nan wehin Krihs mahs oh e kahluwa sounpei en Krihs ko ren mahweniong Media oh Persia. Kode lapalao ohla ni ahnsou me Alexander mwadang mehla. Ni ahnsowo e sounpar 32 oh eh kaunda uhdahn kehlail. Mwurin mwo, nah kaunen sounpei pahmen uhd tepida kaunda wehio.​—Wadek Daniel 8:20-22.

16. Dahme Antiochus kapahmen wia?

16 Mwurin eh powehdi Persia, Krihs kaunda Israel. Mehn Suhs kan pwuralahr nan sapwarailo oh pwurehng kauwada tehnpas sarawio nan Serusalem. Irail kin wiahte sapwellimen Koht aramas akan, oh Koht kin ketin kilangwohng tehnpas sarawio nin duwen wasa me irail en kaudokiong. Nan pahr 168 mwohn Krais, wehin Krihs uhwongada sapwellimen Koht aramas akan. Nanmwarki Antiochus kapahmen, me alehdi manaman en kaunda ehu wehin Alexander me pwalpesengehr ko, kauwada pei sarawien koht likamw ehu nan tehnpas sarawio nan Serusalem. E nda me irail me iang pelien lamalam en mehn Suhs kan anahne kamakamla. Ehu kisehn kadaudok en Sehdan ko pwurehng uhwongada sapwellimen Koht aramas akan. Ahpw pil ehu wehi kehlail mwadangete wiliandi wehin Krihs. Ihs me wia moahng keweneu en mahn lawalou?

ROM—KEWENEUN MOAHNG ME “KAMASEPWEHK, KARERRER”

17. Mehnia oaritikpen kokohp en Senesis 3:15, (NW) me keweneun moahngo kapwaiada?

17 Rom iei wehi kehlail me wie kakaun ni ahnsou me Sohn kilangada kaudiahl en mahn lawalou. (Kaud. 17:10) Ih me keweneun moangen mahn lawalou oh e kapwaiada oaritikpen kokohp en Senesis 3:15 (NW). Sehdan doadoahngki mehn Rom kan ren ‘kauwehla keimwen nehn’ kadaudoko. Mehn Rom kan kin kilangwohng Sises nin duwen emen me kin uhwong arail koperment, oh re kadeikada oh kemehla. (Mad. 27:26) Ahpw ohlao mwahula pwehki Siohwa ketin kaiasada Sises.

18. (a) Mehnia wehi kapw me Siohwa ketin pilada? Dahme kahrehda? (b) Ia duwen kadaudok en serpento eh kin doulahte kailongki oh peiong kadaudok en liho?

18 Kaunen pelien lamalam en Israel sewese mehn Rom kan en uhwongada Sises. Oh pali laud en wehin Israel soikala Sises nin duwen Mesaiao. Kahrehda, Siohwa ketin solahr wiahki mehn Israel kan nin duwen sapwellime kan. (Mad. 23:38; Wiewia 2:22, 23) E ketin pilada wehi kapw ehu me iei Israel en Koht. (Kal. 3:26-29; 6:16) Wehi wet iei mwomwohdisohn Kristian me keidi kan, me iangahki mehn Suhs oh mehn liki kan. (Ep. 2:11-18) Mwurin Sises eh pwoula oh ketin iasada, kadaudok en serpento kin doulahte kailongki oh peiong kadaudoken liho. Tohtohsang pak ehu, Rom kin song en kauwehla mwomwohdisohn Kristian me keidi kan me wia kisehn kadaudok en liho.d

19. (a) Dahme Daniel nda duwen moahng keweneu en kaunda kehlail en sampah? (b) Peidek dahkei me iren onop en mwuhr pahn sapengala?

19 Nan ouraman me Daniel kawehwehiong Nepukadnesar, nehn sansalo me wiawihkihda mete wehwehki wehin Rom. (Dan. 2:33) Daniel pil kilangada kaudiahl ehu me sohte kawehwehdahte kaundahn Rom, ahpw e pil kawehwehda kaunda kehlail me pahn kohsang Rom. (Wadek Daniel 7:7, 8.) Erein pahr epwiki kei, Rom rasehng mahn men me “inenen kehlail, kamasepwehk, karerrer.” Ahpw me pid kokohp wet, “kode eiseko” pahn wosada sang kaunda wet. Eri, “kisin kod tikitik kis” wosada nanpwungarail oh e kehlail sang kod teiko. Ihs irail kode eisek ko oh ihs me kisin kod tikitik kiso? Mehnia kisehn sansal lapalao nan ahn Nepukadnesar auramano me wehweho duwehte kisin kod tikitik kiso? Iren onop en mwuhr pahn kasalehda pasapengpen peidek pwukat.

[Nting tikitik kan me mi pah]

a Lih menet kin wehwehki sapwellimen Siohwa ladu koaros nanleng. Paipel kin kawehwehda irail nin duwen sapwellimen Siohwa werek.—Ais. 54:1; Kal. 4:26; Kaud. 12:1, 2.

b Senesis 3:15 (NW): “Oh I pahn kahrehiong kowe oh liho en imwintihtipene oh nanpwungen kadaudokomw oh kadaudok en liho pahn imwintihtipene. E pahn kauwehla moangomwen oh ke pahn kauwehla keimwen neh.”

c Moangen sansalo nan pwuhken Daniel oh moahng kesiluh en mahn lawalou nan pwuhken Kaudiahl ira koaros wehwehki Papilon. Kilang pali 14-15.

d Mwohn ahnsou me Rom kauwehla Serusalem nan pahr 70, Israel solahr wia sapwellimen Koht wehi pilipilo. Kahrehda, ohlahn Serusalem kaidehn uhwong ehu me wiawihong kadaudok en liho oh kaidehn pweidahn kokohp en Senesis 3:15.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share