Raparapahki Pai kan me Mehlel
“Kumwail en doadoahngkihong aramas teikan amwail dipwisoun sampah kan, pwe re en wiahla kompoakepahmwail.”—LUK 16:9.
1, 2. Nan koasoandi en sampah wet, dahme kahrehda ahnsou koaros e kin mie aramas semwehmwe?
RAHNWET, koasoandi en palien pesines kan kin lemei oh sohte pahrek. Karasepe, e apwal ong me pwulopwul tohto en diarada arail doadoahk. Ekei aramas kin kahrehiong arail mour en mihla nan keper ni arail keseula nan sahpw kepwehpwe kan. Pil nan sahpw kepwehpwe kan, mie aramas semwehmwe tohto. Nan sampah pwon, me kepwehpwe kan kin wie kepwehpwehla a me semwehmwe kan kin wie semwehmwehla. Nin duwen ripoht kan me keren kasalehda, persent ehu en aramas akan me keieu kepwehpwe naineki uwen mwohni me aramas teikan koaros patpene naineki. E sansal me ekei aramas naineki mwohni uhdahn laud me itar en apwalih kadaudokarail kan erein dih tohto, ahpw me lik lik kei kin uhdahn semwehmwe. Sises mwahngih duwen met ni eh mahsanih: “Me paisuwedlahr akan kin mihmihte rehmwail ahnsou koaros.” (Mark 14:7) Dahme kahrehda mie soangen wiewia sapahrek wet?
2 Sises mwahngih me Wehin Koht kelehpw me kak wekidala koasoandi en palien pesines en sampah wet. Paipel kasalehda me “sounnet kan,” de koasoandi en palien pesines, iangahki palien koperment oh pelien lamalam kan, wia kisehn ahn Sehdan sampah. (Kaud. 18:3) Sapwellimen Koht aramas akan kak katohreirailsang douluhl palien koperment oh pelien lamalam likamw kan. Ahpw pali laud en irail sohte kak uhdahn katohreirailsang koasoandi en palien pesines en ahn Sehdan sampah.
3. Peidek dah kan me kitail pahn koasoiapene?
3 Nin duwen Kristian kei, kitail anahne kasawih atail madamadau me pid koasoandi en palien pesines en sampah wet. Pwehn wia met kitail kak pein idek rehtail: ‘Ia duwen ei kak doadoahngki ei kepwe kan pwehn kasalehda me I kin lelepek ong Koht? Ia duwen ei kak katikala ei kin iang pidada koasoandi en palien pesines? Dahme kin wiawi me kasalehda me sapwellimen Koht aramas akan rahnwet kin uhdahn likih ih?’
KARASARAS EN SOUNKOHWA SUWEDO
4, 5. (a) Dahme wiawi nan sapwellimen Sises karasaras en sounkohwao? (b) Dahme Sises ketin mahsanihong sapwellime kan ren wia?
4 Wadek Luk 16:1-9. Sapwellimen Sises karasaras en sounkohwa suwedo anahne kahrehiong kitail koaros en uhdi oh medemedewe. Mie me karaunehki sounkohwao me dene e kin peidlakid, oh eh soumaso koasoanehdi en kihsang ih nan eh pwukoa.a Ahpw sounkohwao doadoahngki eh “loalokong.” Mwohn eh sohla doadoahk, e kompoakepahnkihda aramas ekei me pahn kak sewese ih mwuhr. Sises sohte ketin wiahda karasaras wet pwehki e kupwurki sapwellime tohnpadahk kan en mwekid ni ahl mwersuwed pwehn kak apwalih irail nan sampah wet. Ih met me aramas en sampah wet kin wia. Ahpw, Sises ketin doadoahngki karasaras wet pwehn padahkihong kitail mehn kasukuhl uhdahn kesempwal ehu.
5 Sises mwahngih me duwehte sounkohwao eh wiahkintehieu mihla nan irair apwal, pali laud en sapwellime tohnpadahk kan pahn uhdahn apwalki apwalih irail nan sampah sapahrek wet. Eri e mahsanihong irail: “Kumwail en doadoahngkihong aramas teikan amwail dipwisoun sampah kan, pwe re en wiahla kompoakepahmwail.” Dahme kahrehda? Pwe ma arail pai kan sohla mie, eri kompoakparail ko, Siohwa oh Sises, ele ‘pahn ketin kasamwolong irail nan dehu soutuk kan.’ Dahme kitail kak sukuhlkihsang sapwellimen Sises kaweido?
6. Ia duwen atail ese me koasoandi en palien pesines en sampah sohte wia kisehn kupwuren Koht?
6 Paipel kasalehda ni sansal me en wiahda mwohni laud ni ahl sapwung sohte wia kisehn kupwuren Koht. Karasepe, Siohwa ketikihong Adam oh Ihp laudsang dahme ira anahne nan mwetuwel en Ihden ni soh isepe. (Sen. 2:15, 16) Mwuhr, ni Koht eh ketikihong me keidi kan sapwellime manaman, “sohte emen nanpwungarail me kin nda me eh dipwisou kan ah kelehpw, ahpw irail koaros kin ahnekipene soahng koaros me arail.” (Wiewia 4:32) Soukohp Aiseia kohpadahr me mie ahnsou ehu me aramas koaros pahn ahneki soahng koaros me sampah pahn kapwarehda ni soh isepe. (Ais. 25:6-9; 65:21, 22) Ahpw lao lel ahnsowo, sapwellimen Sises tohnpadahk kan pahn anahne doadoahngki “loalokong.” Re pahn anahne doadoahngki dipwisou en sampah wet pwehn apwalih pein irail oh pil ni ahnsowohte, song en kaperenda Koht.
DOADOAHNGKI KEPWE KAN NI LOALOKONG
7. Kaweid dahieu me kileldi nan Luk 16:10-13?
7 Wadek Luk 16:10-13. Sounkohwao nan sapwellimen Sises karasaraso kompoakepahnkihda meteikan pwehn wia kamwahu ehu ong ih. Ahpw Sises kupwurki sapwellime tohnpadahk kan ren kompoakepahnkihda Siohwa oh pil ih kaidehn ong ni kahrepe roporop. E kupwurki kitail en wehwehki me elen atail doadoahngki atail kepwe kan kak kasalehda ma kitail kin lelepek ong Koht de soh. Ia duwen atail kak wia met?
8, 9. Menlau kihda ekei karasaras kan ong ia duwen ekei ar kasalehda arail lelepek ni arail doadoahngki kepwe kan.
8 Ehu ahl me kitail en kadehdehda atail lelepek ni atail doadoahngki kepwe kan iei en toukihda sawas kan ong doadoahk en kalohk me kin wiawi sampah pwon me Sises ketin kohpada pahn wiawi. (Mad. 24:14) Kisin serepein men nan India naineki kisin koakon en mwohni kis oh kin ekisekis kihlong sent loale. E pil sohla kin pwainda mehn mwadong kan. Ahnsou me kisin koakono dirala, e toukihda mwohni ko koaros me e nekinekid ong doadoahk en kalohk. Emen brother nan India me ahneki mwetuwel en nih kan kin toukihda nin duwen sawas ehu mwangas tohto ong ohpis en kawehwe nan Malayalam. Pwehki ohpiso anahne pwainda mwangas, brothero pehm me mie katepen eh sawaso laudsang ma e sawaskihda mwohni. Met wia elen “loalokong.” Duwehte met, riatail Kristian kan nan Krihs kin kaukaule toukihda lehn olip, sihs, oh soangen mwenge teikan ong Pedelo wasao.
9 Emen brother nan Sri Lanka pil toukihda sapwe oh ehu ihmw ong mihting kan, mihting tohrohr kan oh pil wasahn kousoan ong irail kan me kin doadoahngki pali laud en arail ahnsou ong papah Koht. Met wia tounmetei laud ehu ong brothero, ahpw e wia sawas laud ehu ong sounkalohk ko wasao me sohte naineki mwohni tohto. Nan sahpw me kin keinepwi doadoahk en kalohko, riatail Kristian ko kin doadoahngki imwarail kan pwehn wia Wasahn Kaudok. Met kahrehda en mie wasahn kaudok me sohte isepe ong pioneer kan oh pil sounkalohk teikan me sohte naineki mwohni tohto en pwain ehu wasa.
10. Soangen kamwahu dah kei me kitail kin alehdi ni atail kasalehda sapan laud?
10 Mehn kahlemeng pwukat kasalehda me sapwellimen Koht aramas akan kin “loalopwoat ni mehkot tikitik.” (Luk 16:10) Re kin doadoahngki arail kepwe kan pwe meteikan en paiekihda. Ia duwen irail pwukat me kompoakepahnki Siohwa ar medewehiong soangen tounmetei pwukat? Irail kin inenen peren ni arail ese me ni arail kin sapan, re kin paiekihda pai “mehlel” kan nanleng. (Luk 16:11) Emen sister kin kaukaule toukihda sawas en mwohni pwehn sewese doadoahk en Wehio. E nda me pwehki e kin sapan, mie soahng kei me wiawihong ih nan sounpar kan me dower powe me sohte kin kalapw wiawi. E nda: “I diarada me ni ei kin toukihda laud dahme I ahneki, mwomwen ei wiewia ong meteikan pil kin mwahula laudsang mwoweo. Ei kin kasalehda mahk oh kanengamahiong meteikan kin laudla, oh I kak powehdi ei nsensuwedkihla mehkot oh pil pwungki ale kaweid kan.” Me tohto esehla me en kasalehda sapan kin wia kamwahu ehu ong pein irail.—Mel. 112:5; Lep. Pad. 22:9.
11. (a) Ia duwen atail kin sapan eh kasalehda “loalokong”? (b) Dahme kin wiewiawi nanpwungen sapwellimen Koht aramas akan rahnwet? (Menlau kilang tepin kilel.)
11 Kitail pil kin kasalehda “loalokong” ni atail doadoahngki atail kepwe kan pwehn sewese meteikan nan doadoahk en kalohk. Eri mendahki ma kitail sohte kak doadoahngki pali laud en atail ahnsou ong papah Koht de sohte kak keseula wasa kan me anahn laud mie ong sounkalohk kan, meteikan pil pahn paiekihdahte atail sawas. (Lep. Pad. 19:17) Karasepe, atail toukihda sawas kin sewese wiahda pwuhk kan oh pil utungada doadoahk en kalohk nan wasa kan me inenen semwehmwe oh me aramas tohto kin wie kekeirda oh iangala padahk mehlel. Erein sounpar tohto, sahpw kan duwehte Congo, Madagascar, oh Rwanda, Paipel kak uhdahn pweilaud. Ekei pak pweine kin mi ni uwen pweinen doadoahk en wihk ehu de sounpwong ehu. Dahme kin kalapw wiawi iei riatail Kristian ko kin anahne pilada ma re pahn pwainda Paipel de pwainda kenen arail peneineio mwenge. Pwehki sawas kan sang meteikan oh pil koasoandi en sawas en mwohni kan ar kin wiawi ni “soangen pahrekteieu,” met sapwellimen Siohwa pwihn kin kawehwe oh wiahda Paipel ni soh isepe ong ehuehu tohn peneinei oh pil ong tohnsukuhl kan en Paipel. (Wadek 2 Korint 8:13-15.) Eri irail me kin toukihda sawas oh pil irail me kin ale sawas pwukat kak wiahla kompoakepahn Siohwa.
IA DUWEN ATAIL KAK KATIKALA ATAIL PIDADA KOASOANDI EN PALIEN PESINES KAN
12. Ia duwen Eipraam eh kasalehda me e likih Koht?
12 Kitail pil kak wiahla kompoakepahn Siohwa kei ni atail uhdahn katikala atail kin iang pidada palien pesines kan oh rapahki pai kan me “mehlel.” Ih met me ohl lelepeko Eipraam wia. E peikiong Siohwa oh kohkohsang kahnimw kepwehpweo Ur pwehn kousoanla nan impwal kan pwehki e men wia kompoakepahn Siohwa. (Ipru 11:8-10) E kin ahnsou koaros likih Koht ahpw kaidehn kepwehn sampah. (Sen. 14:22, 23) Sises ketin kangoange meteikan en ahneki soangen pwoson wet. Ehu ahnsou, e mahsanihong mwahnakapw kepwehpwe men: “Ma ke men unsekla mehlel, kohwei oh netikihla omw kepwe kan koaros, pweine kan ke ahpw kihong me semwehmwe kan, a e ahpw pahn mie omw pai nanleng; eri, ke ahpw kohdo iangiehla.” (Mad. 19:21) Mwahnakapwo sohte ahneki pwoson me duwehte ahn Eipraam. Ahpw mie ekei me pil kin likih Koht.
13. (a) Kaweid dahieu me Pohl kihong Timoty? (b) Ia duwen atail kak doadoahngki ahn Pohl kaweid rahnwet?
13 Timoty wia ohl pwoson men. Mwurin Pohl eh kahdaneki Timoty “sounpei loalopwoat emen en Krais Sises,” Pohl ndaiong: “Sounpei men me kin pwahtiet nan eh doadoahk kin men kapwaiada nsenen eh kaun, oh e sohte kin pingkihda wiewiahn irail kan me kaidehn sounpei.” (2 Tim. 2:3, 4) Sapwellimen Sises tohnpadahk kan rahnwet, iangahki irail kan me kin doadoahngki pali laud en arail ahnsou ong papah Siohwa me tohto sang rar, kin wia uwen arail kak en doadoahngki ahn Pohl kaweid. Re kin pelianda soahng kan me sampah noahrok wet kin kasongehki irail. Re kin tamataman kaweid wet: “Pekihsang emen mwohni, ke ahpw pahn wiahla lidun aramas me ke pekihsang mwohnio.” (Lep. Pad. 22:7) Sehdan men kitail en doadoahngki atail ahnsou oh kehl koaros pwehn doadoahk ong koasoandi en palien pesines kan en eh sampah. Ekei kin lohn mwohni laud pwehn pwainda ihmw, sidohsa, sukuhl laud, de pil pwain kamadipw en kapwopwoud ehu. Ma kitail sohte kanahieng, kitail kak mihla nan pweipwand erein sounpar tohto. Kitail kin kasalehda loalokong ni atail kin kihsang soahng kan me sohte nohn kesempwal nan mour, soikala wia pweipwand kan, oh katikala atail doadoahngki mwohni. Ni ahl wet kitail pahn ahneki saledek en papah Koht ahpw kaidehn en liduwih koasoandi en palien pesines kan rahnwet.—1 Tim. 6:10.
14. Dahme kitail anahne koasoanehdi teng en wia? Menlau kihda karasaras kan.
14 Kitail anahne mwohneki mahs Wehin Koht pwe kitail en kak kihsang soahng kan me sohte nohn kesempwal nan atail mour. Pwopwoud ehu ahneki pesines laud ehu me kin pweida mwahu. Ahpw ira men pwurehng kihong pali laud en ara ahnsou ong papah Koht. Ira eri netikihla ara pesineso, werera pwoato oh pil ara kepwe teikan. Ira eri toukihda pein ira pwehn sewese doadoahk en kauwada ohpis en poasen kaun nan Warwick, New York. Met wia mehkot me inenen tohrohr ong ira pwehki met wehwehki me ira pahn iang neira serepeino oh eh pwoudo papah nan Pedel, oh pil erein wihk kei, iang ara mwah ko me pil iang doadoahk Warwick. Pioneer sister men sang Colorado, wehin Amerika, diarada doadoahk en mwohni nan pangk ehu ong lepin ahnsou. Eh kaun ko uhdahn mwahuki eh doadoahk me kahrehda re men en doadoahk mpen awa 40 ehuehu wihk oh kalaudehla pweine pak siluh. Ahpw pwehki doadoahko sohte pahn mweidohng ih en kihong ahnsou laud nan kalohk, e sohte ale doadoahko. Mepwukat wia karasaras kei duwen sapwellimen Siohwa ladu kan ar kin wiahda tounmetei tohto. Ni atail kin koasoanehdi teng en mwohneki mahs doadoahk en Wehio, met kin kasalehda me kitail kesempwalki atail nanpwungmwahu rehn Koht oh pil pai mehlel kan laudsang kepwehn sampah.
NI KEPWE KAN AR SOHLA MIE
15. Pai dah kan me kin wahdo nsenamwahu keieu laud?
15 Atail ahneki kepwe kan en sampah sohte wehwehki me Koht kin ketin kapaia kitail. Siohwa ketin kapaiahda irail kan me kin “kepwehpwehki doadoahk mwahu.” (Wadek 1 Timoty 6:17-19.) Karasepe, sister men me ede Lucia esehda me mie anahn laud ong sounkalohk nan Albania. Eri e keseula wasao sang Italy nan pahr 1993. Sohte eh doadoahk en mwohni ahpw e likih me Siohwa pahn ketin apwalih ih. E esehla lokaiahn Albania oh sewesehier aramas daulih 60 en papidaisla. Mwein kaidehn kitail koaros kin ahneki soangen imwila mwahu wet nan atail wasahn kalohk. Ahpw sohte lipilipil dahme kitail kin wia pwehn sewese meteikan en sukuhlki duwen Siohwa oh wiahla kompoakepah wia mehkot me kitail pahn kesempwalki kohkohlahte.—Mad. 6:20.
16. (a) Dahme pahn wiawihong koasoandi en palien pesines kan en rahnwet? (b) Ia duwen met eh kamwakid atail kin kilangwohng kepwehn sampah kan?
16 Sises ketin kasalehda ni sansal me koasoandi en palien pesines kan en sampah rahnwet pahn imwisekla. E mahsanih me ni dipwisou kan ar pahn sohla mie, kaidehn ma re pahn sohla mie. (Luk 16:9) Ni imwin rahn pwukat, ekei pangk kan solahr doadoahk oh mie kahpwal laud en mwohni nan ekei sahpw. Ahpw ahnsou kerendohr me soahng kan pahn uhdahn suwedla. Palien koperment, pelien lamalam, oh pil koasoandi en palien pesines kan me wia kisehn ahn Sehdan sampah sohte pahn pweida. Soukohp Esekiel oh Sepanaia kohpada me kohl oh silper, me kin ahnsou koaros wia soahng kesempwal kei nan palien pesines, sohla pahn mie katepe. (Esek. 7:19; Sep. 1:18) Ia pahn atail pepehm ma kitail lella ni imwin atail mour nin sampah wet ahpw tehkada me kitail tounmeteikihla pai mehlel kan ong kepwehn sampah? Atail pepehm kakete duwehte ahn ohl emen me doadoahk erein eh mour pwehn wiahda mwohni tohto, ahpw ihte en esehda me mwohni ko mwohni likamw kei. (Lep. Pad. 18:11) Kepwehn sampah wet sohla pahn mie. Eri dehr katihasang omw ahnsou mwahu en doadoahngki omw kepwe kan pwehn kompoakepahnkihda Siohwa oh Sises. Dahme kitail kin wia ong Siohwa oh pil sapwellime Wehio pahn kahrehda kitail en uhdahn nsenamwahu.
17, 18. Dahme kompoakepahn Koht kan kin kasikasik?
17 Ni ahnsou me Wehin Koht pahn ketido, sohte me pahn anahne pwain ihmw de lohn mwohni. Mwenge pahn uhdahn tohto oh sohte isepe, oh sohte pahn mie anahnepen toahkte de wini kan. Kompoakepahn Siohwa kan pahn ahneki soahng kan me keieu mwahu me sampah pahn kapwarehda. Kohl, silper oh takai kesempwal kan pahn kadoadoahk ong kapwat, ahpw kaidehn pwe emen en kepwehpwehkihla. Sohte pahn mie isepen soangen tuhke, takai oh mete kan me keieu mwahu pwehn kauwada ihmw kaselel kan. Kompoakepatail kan pahn sewesei kitail pwehki re men wia, ahpw kaidehn pwe kitail en pwain irail. Kitail pahn ehukihpene soahng koaros me sampah pahn kapwarehda.
18 Met wiahte kisehn keting laud me pahn kowohng irail kan me kompoakepahnkihda Siohwa oh Sises. Sapwellimen Siohwa tohnkaudok kan pahn ngisingiski arail peren ni arail rong kapitien Sises: “Semeio kupwuramwahwih kumwail; kumwail keido! Kumwail keido oh towehda wehio me onopadahngkumwailehr sang nin tepin kawa.”—Mad. 25:34.