Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w97 5/1 pp. 3-5
  • Kamweit Ong Me Lokolok Kan

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Kamweit Ong Me Lokolok Kan
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1997
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Tohnsukuhl en Mahs Emen me kin Lokolok
  • Lokolok Pahn Imwisekla
  • Kamweitala Irail Akan Me Kin Pahtoula
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2003
  • Iawasa Kamweitpen Loale Kak Diar Ie?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2003
  • Ihs me Kak Kapitala me Kin Likwer oh Peki Sawas?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2010
  • Kansenamwahwihala Koaros me Kin Pahtou kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2011
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1997
w97 5/1 pp. 3-5

Kamweit Ong Me Lokolok Kan

KOMW tehkehr me erein amw mour mie soangen lokaia kan me kin kalap kapwukapwurehieng nan nuhs kan? Komw pwangakidahr soangen lokaia duwehte mahwin, mwersuwed, kahpwal, duhpek, oh lokolok? Ahpw, mie lepin lokaia ehu me nuhs kan sohte kin inda. Met iei lepin lokaia ehu me tohnsampah inenin anahne. Lepin lokaiao iei “kamweit.”

“Pwehn kamweit” kin wehwehki “en kihong kehl oh koapworopwor” oh “en kihsang insensuwed de kahpwal” en emen. Ki lokolok kan koaros me sampah lelohng loale nan pahr 1900 wet, e uhdahn anahne koapworopwor oh kamweit. Mehlel, ekei kitail rahnwet kin paikihda mour insenamwahu laudsang atail pahpa kahlap kan en mahs. Met pwehki kekeiradahn pelien sains. Ahpw palien sains oh kepwehn ahnsouwet sohte kak kamweit kitailla pwehki ara sohte kak kihsang soang kan me kin karehda lokolok ong tohnsampah. Dahme kin karehda soang pwukat?

Sounpar epwiki kei samwalahro ohl loaloakong Solomon kosoiada karepe ehu aramas kin alehki lokolok ni ah kosoia: “Ekei aramas ahneki manaman, a ekei kin wie lokolok pahn ar manaman.” (Eklesiasdes 8:⁠9) Pelien sains oh kepweh kan sohte kak wekidala en aramas lamalam en men powehdi iengerail kan. Nan pahr 1900 wet, met kin karedahier kaunda lemei kan nan sahpw akan oh wiahdar mahwin nanpwungen sahpw akan.

Sangete nan 1914 pohnangin aramas rar pak epwiki kei kamakamkihla mahwin. Medewehla weirek me wen tohtohn nempe wet kin wiahda​—⁠peneinei kan me kin insensuwedkihla met oh anahne kamweit. Oh mahwin kin karehda soangen lokolok kan likin mehla suwed. Ni imwin mahwin keriau en sampah, mie irail me rar 12 me tangasang nan sapwarail me mihla nan Iurop. Nan pahr keren kan, pohnangin aramas dep limerar tangasang wasa kan me wie mahmahwin nan Southeast Asia. Mahwin kan nan sahpw kan nan Balkan karehongehr aramas pohnangin rierar en tangasang sapwerail​—nan irair tohto pwehn pitsang “kamwakelen keinek kan.”

Irail kan me kin tangasang arail wasa kan uhdahn anahne kamweit, keiou irail ko me kohkosang imwerail oh sohte kak wah mehkot ihte mehkan me re kak tilehda, oh re sehse iawasa ren kohla ie de dahme ahnsou kohkohdo kolokol ong irail oh arail peneinei kan. Soangen aramas pwukat iei me lokolok kan me keiou koampoake; re anahne kamweit.

Nan ekei wasa sampah me sohte kin mahwin, rar kan kin mouren kaliduhla pahn koasoandi en mwohni en sampah. Mehlel, ekei ahneki kepwehn sampah tohto. Ahpw, me tohto kin nanantiong koadoahke arail mour. Me tohto kin raparapahki ihmw me itar me ren kouson loale. Me tohto sohte arail doadoahk en mwohni. Ehu nuhspepa en Aprika kohpada: “Sampah kin kohkohieng kahpwal en doadoahk, me aramas pohnangin lik 1.3 pahn raparapahki doadoahk lau lel pahr 2020.” Ni mehlel, irail ko me semwehmwe anahne “kehl oh koapworopwor”​—kamweit.

Ekei pwehki arail mour me apwal, re kin mourki mouren mwersuwed. Ni mehlel, met kin ihte karehda kahpwal ong irail kan me re kin kaloke, oh kekeiradahn mwersuwed kin kalaudehla kalokolok pwukat. Ehu nuhs me ahpwtehn wiawi nan The Star, ehu nuhspehpa en Johannesburg, South Aprika, kosoia: “Rahn ehu nan mour en ‘sahpw me keiou mwersuwed nan sampah.’” Nuhso kosoia dahme kin wiawi nan rahn ehu nan Johannesburg. Nan rahno, aramas pahmen kamakamla oh aramas walimen rararail sidohsa kin pehdsang irail. Pak eisek isuh me lipirap kan dapangpeseng ihmw kan oh wailong loale. Kapatahiong met, mie pirap tohto me wiawi. Nin duwen me nuhso kosoia, polihs kan kosoia me rahno kin wia rahn ehu me “meleilei.” E sansal me, peneinei en irail kan me kamakamla oh irail me imwerail kan ohla oh iral kan me warerail sidohsa pehsang irail kin lokolok. Re anahne koapworopwor​—⁠kamweit.

Nan ekei sahpw, mie pahpa oh nohno kan me kin netikihla neirail seri kan ong tiak en netiki paliwararail kan. Ehu sapwen Asia me tuhris kan kin pokonlahng “mwemweit en tiak en uduk” kin repotki me mie neirail sounnetiki paliwararail me rierar, ekei irail pwukat kin pweipweida de piraplahn soangen mour wet ahnsou me re seri. Mie me kin lokolok duwehte aramas pwukat? Ni ah kosoia duwen pisnes kasaut wet, Time makasin repohtki duwen tiepenen pwihn en lih en Southeast Asia nan 1991. Wasao, ele mie “lih rar 30 me netla sampah pwon sangete nan werengen 1970 samwa.”

Ni mehlel, seri kan sohte anahne netilahng tiak en netiki paliwararail pwe ren lokolok. Tohtohn seri kan kin wiekau de pil angkelaildi nan pein imwerail sang rehn arail pahpa oh nohno de sang rehn arail peneinei kan. Soangen seri pwukat kin kak weuwa lipwen ohlan pelien pepehm sang soang wet ong ahnsou reirei. Ni mehlel, nin duwen irail me mihla pahn lokolok, irail anahne kamweit.

Tohnsukuhl en Mahs Emen me kin Lokolok

Nanmwarki Solomon kin insensuedkihla uwen lokolok en tohnsampah. E intingihdi: “I ahpw pwurehng medemedewe duwen sapwung koaros me kin wiewiawi nin sampah. Me milahr nan apwal akan kin wie sengiseng, oh sohte me kin sewese irail. Sohte me kin sewese irail pwehki me kahpwalihirailla kan me ahneki manaman pohrail.”​—Eklesiasdes 4:⁠1.

Ma namwarki loaloakongo wehwehki sounpar 3,000 samwalaro me me lokolok kan anahne emen en kamweit irailla, dahme e pahn inda rahnwet? Mendahki met, Solomon wehwehki me sohte aramas unsek men, iangahki pil pein ih, me kak kihda mehn kamweit me aramas anahne. Emen me lapalap sang met me anahn pwehn kauwehla manaman en soun kalokolok kan. Ahpw mie soangen aramas duwehte met?

Nan Paipel, Melkahka 72 kin kosoia duwen emen sounkamweit lapalap en aramas koaros. En Solomon pahpaho, Nanmwarki Depit, me intingihdi melkahkao. Inting kan pohn melkahkao kin kosoia: “Me pid Solomon.” E sansal me Nanmwarki Depit me intingihdi met me pid Meno me pahn uhd sohsohki mwoahle. Nin duwen me melkahkao kasalehda, Menet, me pahn wahdo kamweit soutuk ong me lokolok kan. “Pwungen kosoned en kin pweidamwahu nan sapwelime mwehi, oh paiamwahu oh popohl en kin poatopoat erein maram eh kin kamakamarainih wasa. Irepen sapwelime wehi pahn sang ni ehu madau lellahng ni ehu.”​—⁠Melkahka 72:​7, 8.

Ele, ni ahnsou me Depit intingihdi mahsan pwukat, e kin medemedewe nah pwutako Solomon. Ahpw Solomon wehwehki me e sohte kak papah tohnsampah ni ahl me sansalda nan melkahkao. E kak kapwaiada mahsan en melkahkao ni ahl tikitik ehute oh ongete wehin Israel, ahpw kaiden ong sampah pwon. E sansal, me melkahka sarawi wet kin doakedoake emen me lapalap sang Solomon. Ihs menet? Menet iei Sises Krais.

Ni ahnsou me tohnlengo pakairki ipwidi en Sises, e mahsani: “Siohwa Koht pahn ketikihong ih mwoalen semeo Depit.” (Luk 1:​32, NW) Me pil laudsang met, Sises kin kahdanekin pein ih “mehmen met me laudsang Solomon.” (Luk 11:31) Sangete ahn Sises kaiasadahng ni palimaun en Koht, e miehiehr nanleng, nan wasao me e kak kapwaiada mahsan kan en Melkahka 72. Pil ehu, e alehier manaman oh kehl sang rehn Koht pwehn kauwehla aramas kan me kin kaloke meteikan. (Melkahka 2:​7-9; Daniel 2:44) Eri Sises iei meno me pahn kapwaiada mahsan kan en Melkahka 72.

Lokolok Pahn Imwisekla

Ia wehwehn met? E kin wehwehki me saledeksang soangen lokolok kan me aramas kin wiahda uhdahn pahn miehla. Lemei oh kalokolok kan me wiawi erein pahr 1990 wet kin wia kisehn kilel me Sises kohpada me pahn kasalehda “imwin koasoandi en mehkan.” (Madiu 24:⁠3) Nanpwungen soang teikan, e kohpada: “Ehu sahpw pahn uhwong ehu sahpw, ehu wehi pahn mahweniong ehu wehi.” (Madiu 24:⁠7) Kisehn kokohp wet tepiada pweida ni ahnsou me mahwin keiou en sampah tepiada nan 1914. Sises kapataiong: “Pwehki me suwed eh pahn paraparala wasa kan, limpoak en me tohto pahn tikitikla.” (Madiu 24:12) Kauwehla kosonned oh sempoak karehdaiher dih ehu me suwed oh lemei. Ihme karehda, ahnsouwo keren me Sises Krais pahn mwekid nin duwen Nanmwarki kapw en sampah. (Madiu 24:32-34) Ia wehwehn met ong tohnsampah lokolok kan me kin pwoson Sises Krais oh kin kilangwong ih me iei Sounkamweit en tohnsampah me pilipilda sang powe?

Ong pasepengpen peidek wet, kitail en wadek ekei mahsan kan en Melkahka 72 me pweidaiehr rehn Sises Krais: “E kin ketin kapitala me semwehmwe kan me kin likweriong, oh pil irail kan me paisuwedlahr oh me lekdekla kan. E kin ketin kupwurkalahngan ong me luwet oh me semwehmwe kan; e kin doarehla mouren me paisuwed kan. E kin ketin kapitirailla sang nan arail kehnaudek oh angkehlail kan; e kin ketin kesempwalki ar mour.” (Melkahka 72:12-14) Ihme karehda sapwelimen Koht Nanmwarki idihdao, Sises Krais, pahn apwaliada me sohte emen pahn lokolok pwehki wiewia lemei. E ahneki manaman en kaimwsekla soangen wiewia sapwung koaros.

Emen ele pahn inda, ‘men mwahu, ahpw iaduwen ahnsouwet? Ia mehn kamweit ong me lokolok kan ahnsou wet?’ Ni mehlel, mie kamweit ong me lokolok kan ahnsouwet. Artikel riau en mwhur nan makasihn wet pahn kasalehda iaduwen aramas rar kei arail alehier soangen kamweit wet sang arail kin kekeirada nanpwung keren ehu rehn Koht mehlelo, Siohwa, oh rehn sapwelime Ohl koampoako, Sises Krais. Soangen nanpwungen wet kak kamweit kitailla ahnsoun lokolok pwukat oh kak kalwa emen ong mour soutuk me saledeksang lokolok. Sises kapakapiong Koht: “A iet mour soutuk: aramas akan en eseikomwihla, me komwihte Koht mehlel, oh pil esehla Sises Krais me komw ketin kadarodohr.”​—Sohn 17:⁠3.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share