Tehk Kanahieng Iaduwen Kitail Kin Doadoahngki Atail Ahnsou
1. Dahme aramas nan rahnwet kin diarada me apwal en wia?
1 Nan atail ahnsou, kitail kin doadoahngki misihn akan me kin katikitikihala atail ahnsou en doadoahk me kitail anahne wia, aramas tohto kin pepehm me likamwete doadoahk me kitail anahne wia tohtohla oh atail ahnsou kin wie tikitikla. Ke diarada me e kin apwal en kolokol koasoandi en pali ngehn me mwahu? Ke kin men kalaudehla ahmw ahnsou nan kalohk? Iaduwen kitail kak doadoahngki atail ahnsou ni ahl me keieu mwahu?—Melkahka 90:12; Pilipai 1:9-11.
2, 3. Kahpwal dahieu kin pwarada pwehki palien sains (information technology) en rahnwet wia kekeirada, oh iaduwen emenemen kitail kak pein kasawihada ah irair akan?
2 Soahng kan me Kin Kauwehla Ahmw Ahnsou: Kitail koaros anahne tehk iaduwen atail kin doadoahngki atail ahnsou. Paipel kin kangoange kitail: “Kumwail kanahieng duwen amwail mour me kumwail weweidki. Kumwail dehr duwehte aramas me loalopwon kan, ahpw kumwail duwehla me loalokong kan. Kumwail isaneki ahnsou mwahu koaros, pwe ahnsou pwukat ahnsou suwed kei.” (Episos 5:15, 16) Medemedewe duwen kahpwal akan me wiawi pwehki kekeirada en palien sains (information technology). Mendahki kamwahupen computer kan oh misihn teikan, ma kitail sohte kanahieng, doadoahngki misihn pwukat pahn kak kauwehla atail ahnsou laud.—1 Kor. 7:29, 31.
3 Emen emen anahne pein idek reh: ‘I kin kauwehla ahi ahnsou laud rahn koaros ni ahi kin wadek oh sapeng e-mail kan me sohte katepe? I kin kalap doadoahngki telephone oh koasoi duwen soahng kan me sohte kesempwal de I kin kadarala text messages me pil sohte kesempwal? (1 Tim. 5:13) I kin doadoahngki Internet ni soh katepe de kauwehla mwahl ahi ahnsou kilikilang TV? I kin kalap mwadongki electronic games me kak kauwehla ahi ahnsou en onopki Mahsen en Koht?’ Soahng pwukat kak ekis ekis kauwehla atail pali ngehn.—Lepin Padahk 12:11.
4. Dahme emen me pwulopwul wia ahnsou me e kasawihada duwen pein ah irair akan, oh pwekihda?
4 Doadoahngki Ahnsou Ni Elen Loalokong: Misihn oh dipwisou kan (electronic devices) kin kak kihsang atail ahnsou laud oh kehl. Emen me pwulopwul me kin mwadongki computer games ahnsou koaros wehkada: “Ekei pak ni ahnsou me I kin mwadongki computer games mwohn I kin kalohk de mwohn I kin iang towehda mihding, I kin diarada me I sohte kak medemedewe soahng ngenin kan me wiawi nan kalohk de nan mihding. I kin uhd medemedewe dahme I kak wia pwehn kana nan mwadongo me I kin doadoahngki ni ahnsou me I pahn pwurala ni imweio. I sohlahr kin wia pein ahi onop oh wadawad en Paipel. Ahi peren en papah Koht tepida kohkohdi.” Ni ahnsou me e kilangada me e anahne kawekila ah mour, e kesehla nah mehn mwadong kao koaros (computer games). E koasoia: “E inenen apwal en wia met. I apwaliki wia met pwehki mwadongki computer games wiahla ahnepei. Ahpw, I pehm me I kana pwehki I wehwehki me I wia mehkot mwahu ong pein ngehi.”—Madiu 5:29, 30.
5. Iaduwen kitail kak koasoanehdi atail koasoandi en kalaudehla atail ahnsou ong soahng ngenin kan, oh iaduwen kitail kak ale kapai kan sang atail wia met?
5 Mwein kitail anahne wia mehkot me pahn kak sewese pein kitail en kamwahuwihala atail pali ngehn. Iaduwen—ke kak koasoanehdi ahmw koasoandi kan pwe ken uhd wia mehkot me pahn kamwahuwihala ahmw pali ngehn ni elep en awa? Ma ke pahn wadek noumw Paipel elep en awa rahn koaros, ke kak wadek Paipel pwon erein sounpahr ehu. Met pahn wia mehkot me pahn wahdo kapai tohto ni pali ngehn! (Mel. 19:7-11; 119:97-100) Koasoanehdi ahmw ahnsou mwahu pwe en kak mie ahnsou ong wadek Paipel, kaunopada ong mihding kan, oh iang kalohk. (1 Kor. 15:58) Ma ke pahn wia met, ke sohte pahn mweidohng soahng teikan en kauwehla ahmw ahnsou oh ke pahn kak “kasawihada de kilangada dahme Siohwa kupwurki kitail en wia.”—Episos 5:17.