Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w06 3/1 pp. 18-23
  • Kanahieng Pwe Ken Dehr Kakairada Mohngiong En Pohnmwahso

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Kanahieng Pwe Ken Dehr Kakairada Mohngiong En Pohnmwahso
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2006
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Kupwuren Koht ong me Pohnmwahso kan
  • “Amwail Mohngiong kan Pohnmwahsohla”
  • Perehla Mongiongamwail kan Sang Pohnmwahso
  • Pweinen Aklapalap—Ia Uwen Laud?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Kilang Wekpeseng en Aramas
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Onop)—2018
  • Ke Kak Pelianda Sehdan​—oh Kana!
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2015
  • ‘Kumwail en Karakarahk’
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2008
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2006
w06 3/1 pp. 18-23

Kanahieng Pwe Ken Dehr Kakairada Mohngiong En Pohnmwahso

“Koht kin sohpeisang me aklapalap.”—SEIMS 4:6.

1. Kihda karasepen ahneki pepehm en pohnmwahso me konehng.

MIEIER mehkot me kahrehong ken ahnekihda pohnmwahso nan mohngiongomw? Pali laud en kitail iangehr ahneki pepehm wet. Atail pepehm en ahneki pohnmwahso sohte kin ahnsou koaros suwed. Karasepe, ni ahnsou me pahpa oh nohno Kristian men kin wadek duwen ripoht en sukuhl me pid ahn neira serepein tiahk mwahu oh doadoahk laud, pohn mesera kin kasalehda duwen ara perenki dahme neira serio wia. Wahnpoaron Pohl oh ienge kan pil ahneki pohnmwahso ni ahnsou re wiahda mwomwohdiso kapw ehu oh tohnmwomwohdiso kin ni lelepek dadaur kalokolok kan.—1 Deselonika 1:1, 6; 2:19, 20; 2 Deselonika 1:1, 4.

2. Dahme kahrehda pepehm en pohnmwahso kin ni pali laud en ahnsou sohte mwahu?

2 Sang ni mehn karasepe me kohdahr, kitail kak kilang me pohnmwahso kin kak wehwehki pepehm en perenkihda wiewia ieu de mehkot. Ahpw, pali laud en ahnsou, pohnmwahso kin pid pepehm en me ke mwahu de lapalap pwehki ahmw koahiek, masamwahu, kepwehpwe oh pwais laud. E kin, pali laud en ahnsou, kasalehda soangen wiewia oh madamadau en kihdi meteikan. Soangen pohnmwahso wet wia mehkot me kitail Kristian akan en kaleke. Pwekida? Pwehki kitail ipwikihdi ineng en roporop me kitail sohsohki sang rehn atail pahpa kahlap Adam. (Senesis 8:21) Met kak imwikihla atail mohngiong en mengeiong en kakairada pepehm en pohnmwahso pwehki kahrepe sapwung kan. Karasepe, Kristian akan anahne en dehr ahneki pepehm en pohnmwahso pwehki wehi me re kohsang, kepwehpwe, sukuhl laud, koahiek tohrohr kan de karasahiong atail doadoahk ong ahn meteikan. Soangen pohnmwahso me kin kohsang kahrepe sohte konehng pwukat kin kansensuwed ong Siohwa.—Seremaia 9:23; Wiewia 10:34, 35; 1 Korint 4:7; Kalesia 5:26; 6:3, 4.

3. Dahkot aklapalap oh dahme Sises mahsanihki duwen met?

3 Pil mie ehu kahrepe en liksang pohnmwahso me sohte konehng. Ma kitail pahn mweidala pepehm wet en keirda nan mongiongatail, e kak wiahla soangen pohnmwahso suwed ieu me iei aklapalap. Dahkot aklapalap? Me patehng pepehm en men lapalap, aramas aklapalap men kin kilangdiohng meteikan, irail kin kilangwohng meteikan nin duwen aramas soh katepe kei.(Luk 18:9; Sohn 7:47-49) Sises ntingihdi me “aklapalap” kin patehngte soangen pepehm suwed kan me kin “kohsang nan mohngiong” oh kin “kasaminehla aramas.” (Mark 7:20-23) Kristian akan kak kilang ia uwen kesempwal en liksang kakairada mohngiong aklapalap.

4. Iaduwen petehkpen mehn karasepen aklapalap nan Paipel kak sewese kitail?

4 Ke kak ale sawas en liksang pohnmwahso oh aklapalap sang ni ahmw pahn tehk ekei iren Paipel me pid irair pwukat. Sang ni ahmw pahn wia met, ke pahn eri kakehr ese ma ke kin iang ahneki soangen pepehm sohte konehng me pid pohnmwahso ahnsou wet de ni ahnsou kohkohdo. Met pahn kak sewese iuk en liksang madamadau de pepehm me kak kahluwalahng mohngiong aklapalap. Met pahn kahrehong ahmw sohte kin iang pidada ni ahnsou me Siohwa pahn mwekidki ah kaweid: “I pahn ketikihsang koaros me aklapalap oh akuh, oh kumwail solahr pahn kahngohdiong ie pohn ei dohl sarawio.”—Sepanaia 3:11.

Kupwuren Koht ong me Pohnmwahso kan

5, 6. Iaduwen Parao kasalehda aklapalap oh ia imwila?

5 Ke kak kilang iaduwen en Siohwa kin kilangwohng pohnmwahso oh aklapalap ni ahl me e kin ehuong soangen kaun akan me ahneki pwukoah laud duwehte Parao. Sohte mehn peikasalpe me Parao ahneki mohngiong aklapalap. Pwehki e kin kilangwohng pein ih nin duwen koht emen, e kin kailongki nah lidu kan, me iei mehn Israel ko. Tehk iaduwen ah mwekidki ni ahnsou me pekipek kohwong ih pwe irail mehn Israel kan en kohla nan sapwtehno pwehn wia arail “kasarawih” ong Siohwa. “Ihs Siohwa menen, pwe I en dukiong oh mweidohng Israel en kohkohweisang rehi?” iei ahn Parao pohnmwahso eh pasapeng.—Eksodus 5:1, 2.

6 Mwurin Parao lelohngehr kalokolok keweneu, Siohwa padahkiong Moses en idek rehn kaun en Isip menet: “Eri, komwi ahpw pil lemeiongete nei aramas akan oh sohte mweidohng re en kohkohwei?” (Eksodus 9:17) Moses eri kasalehda keisuh en kalokolok—keteu ais me kauwehla sahpwo. Ni ahnsou irail mehn Israel ko alehier mweimwei en kohkohla mwurin kaeisek en kalokoloko, Parao pil wekidala ah lamalam oh pwakihirailla. Met imwikihla Parao oh nah pwihn en sounpeio en lohdi oh mwopwila nan Sehd Weitahtaho. Medewehla dahme re medemedewe ni ahnsou me pihlo kohkohdiong pohrail. Ia imwilahn en Parao aklapalap? Nah pwihn en sounpei kehlail oh kommwad nda: “Kitail pweiekla oh tangasang mehn Israel kan, pwe Kauno me ketin pelian kitail oh mahmahwenkin irail.”—Eksodus 14:25.

7. Iaduwen kaun akan en Papilon kasalehda aklapalap?

7 Kanamenekla me kin kohsang rehn Siohwa pil kohieng ekei kaun aklapalap akan. Emen iei Senakerip, nanmwarki en Asiria. (Aiseia 36:1-4, 20; 37:36-38) Mwuhr, Asiria mihla pahn kaun en Papilon, ahpw nanmwarki aklapalap riemen en Papilon pil namenekla. Pwurehng medewehla kamadipw me Nanmwarki Pelsassar wia ni ahnsou me ih oh sapwellime lapalap ako niminim wain sang nan doupen pihl me kohsang nan Tehnpas en Siohwa oh kasarawihong koht en Papilon kan. Sendinpehn aramas emen ahpw pwarada oh tepida ntingih dihd en ihmwo. Ni ahnsou me e ndaiong irail en kawehwe lokaia ko, Daniel katamanki Pelsassar: “Koht, Wasa Lapalahpie, ketin kasapwilada omwi pahpao, Nepukadnesar, nanmwarki lapalap emen, oh ketikihong wahun oh roson . . . A pwehki eh kupwur ileile oh keptakai oh lemei . . . . me kahrehda eh kesepwildihsangehr nan mwoale oh solahr wauwi. . . . Eri, komwi, sapwellime pwutak, komw dadaurete omwi aklapalap, mehnda ma komw ketin mwahngih soahng pwukat koaros.” (Daniel 5:3, 18, 20, 22) Ni pwongohte, sounpei en Medo-Persia kalowehdi Papilon, oh Pelsassar kamakamala.—Daniel 5:30, 31.

8. Iaduwen sapwellimen Siohwa mwekid ong irail me aklapalap ako?

8 Medewehla pil irail ohl aklapalap me kin kailongki sapwellimen Siohwa aramas: kodon en Pilisdia Kolaiad, Prime Minister en Persia Aman, oh Nanmwarki Erod Akripa me kaunda kahnimw en Sudia. Pwehki arail aklapalap irail silimen pwukat lelohng mehla kanamenek sang Koht. (1 Samuel 17:42-51; Ester 3:5, 6; 7:10; Wiewia 12:1-3, 21-23) Sapwellimen Siohwa wiewia ong aramas aklapalap pwukat utung lokaia mehlel pwukat: “Lemei kin kahrehiong aramas paisuwed, oh aklapalap kin kahrehiong aramas en pwupwudi.” (Lepin Padahk 16:18) Ehi, sohte mehn peikasalpe me “Koht kin sohpeisang me aklapalap.”—Seims 4:6.

9. Iaduwen nanmwarki en Dair kan wiahla sounpangala kei?

9 Me weksang irail kaun aklapalap akan en Isip, Asiria, oh Papilon, nanmwarki en Dair nin tepio wia mehn sawas ong sapwellimen Koht aramas akan. Erein kaunda en Nanmwarki Depit oh Solomon, e kihda tohndoadoahk koahiek kan en kepwe kan ong wiewiahn imwen lapalap kan oh sapwellimen Koht Tehnpas Sarawio. (2 Samuel 5:11; 2 Kronikel 2:11-16) Ahpw, e kansensuwed pwe mwurinte ahnsou mwotomwote, irail mehn Dair kan uhwongada sapwellimen Siohwa aramas akan. Dahme kahrehda met wiawi?—Melkahka 83:3-7; Soel 3:4-6; Eimwos 1:9, 10.

“Amwail Mohngiong kan Pohnmwahsohla”

10, 11. (a) Ihs me kak karasahiong nanmwarki kan en Dair? (b) Dahme kawekila en mehn Dair kan wiewia ong mehn Israel akan?

10 Siohwa kahrehong sapwellime soukohp Esekiel en kasalehda oh kauhdi irekidi en nanmwarkien Dair. Rohng me kohieng nanmwarki en Dair kin audaudki lokaia kan me konehng irekidi en kaun en Dair kan oh sounpangala keieu me iei Sehdan me “sohte tengedihong ong me mehlelo.” (Esekiel 28:12; Sohn 8:44) Mahso, Sehdan wia emen ngehn lelepek en sapwellimen Siohwa pwihn en nanleng. Siohwa Koht kasalehong Esekiel kahrepe keieu me kahrehda Sehdan oh irail lapalap en Dair ko ahr uhwongada Siohwa:

11 “Komwi kin ketiket nan Ihden, sapwellimen Koht mwetuwel, oh kin kapwatki soangen kapwat kaselel koaros . . . I ketikihdi tohnleng kamasepwehk men wasao pwehn sinsilei komwi . . . Komwi kin wiewia mwahu sang ni rahn me komwi kapikipikdao lao komwi tepida wia me suwed. Komwi kin kedirepwkihla omwi netinet kan, oh met kahrehiong komwi en wiahda dihp oh kamaramas. Eri, ihme kahrehda ei . . . kasareikomwihsang ni ei nahna sarawio . . . Komwi kin pohnmwahsohki omwi sileng mwahu. Omwi ndand me kahrehiong omwi wia mwekid en aramas pweipwei men.” (Esekiel 28:13-17) Ehi, pohnmwahso me kamwekid nanmwarki kan en Dair en wia mwekid en lemei ong sapwellimen Siohwa aramas akan. Dair wiahla kahnimw kepwehpwe ieu pwehki arail kahnimwo wia wasahn netinet keieu laud oh ndandki kepwe kaselel kan. (Aiseia 23:8, 9) Nanmwarki kan en Dair uhdahn pohnmwahsohla laud me kahrehong ren tepida uhwong sapwellimen Koht aramas akan.

12. Dahme kahrehda en Sehdan ah wia mwekid en pangala, oh dahme e kin doulahte wia?

12 Me pahrekiong met, ngehn menet me wiahla Sehdan pil ni ahnsou ieu ahneki loalokong me anahn pwehn kapwaiada soangen pwukoah koaros me Koht ketikihong ih. E sohte kasalehda kalahngan, ahpw e uhd ahnekihda pohnmwahso oh tepida uhwong en Koht elen kaunda kan. (1 Timoty 3:6) E kin medemedewe laud duwen pein ih me kahrehong ah tepida men Adam oh Ihp en kaudokiong ih. Ineng suwed wet uhd lalaudla oh kahrehong ih en wiahda dihp. (Seims 1:14, 15) Sehdan kahrehong Ihp en kangada wahntuhke me Koht keinapwih sang ira. Mwuhr, Sehdan pil doadoahngki Ihp en kahrehong Adam en kang wahntuhke me Koht kaliksang ira en kang. (Senesis 3:1-6) Ni ahl wet, tepin pwopwoudo pelianda en Koht pwung en kaun ira oh imwilahn met ira wiahla tohnkaudok kan en Sehdan. Sohte irepen ah pohnmwahso. E song en kasonge ngehn koaros me ketiket nanleng oh aramas koaros pil sampah, iangahki Sises Krais, en kaudokiong ih oh uhwongada sapwellimen Siohwa kaunda.—Madiu 4:8-10; Kaudiahl 12:3, 4, 9.

13. Soangen wah dah kan me pohnmwahso kin kapwarehda?

13 Ke kak kilang me pohnmwahso oh aklapalap kohsang rehn Sehdan, me wia utupen dihp, lokolok, oh mwersuwed nan sampah rahnwet. Nin duwen “koht en koasoandi wet,” Sehdan kin doulahte kalaudehla pepehm soh konehng kan en pohnmwahso oh aklapalap. (2 Korint 4:4) E ese me eh ahnsou mwotomwotlahr, kahrehda e kin mahweniong Kristian mehlel kan. Ah mehn akadei iei en kahrehong irail en sohpeiweisang Koht oh poakohng pein irail, kehliki pein irail oh pohnmwahso. Paipel kohpada me soangen irair roporop pwukat pahn rek nan “imwin rahn pwukat.”—2 Timoty 3:1, 2, footnote; Kaudiahl 12:12, 17.

14. Mehnia kosonned me Siohwa kin doadoahngki ong sapwellime kepikipik loalokong kan?

14 Sises Krais, ni eimah, kasalehda imwila suwed kan me kin kohsang en Sehdan pohnmwahso. Mpen pak silipak oh ni ahnsou me irail imwintihti kan me kin leme me irail me pwung ahr iang mih wasao, Sises kasalehda kosonned wet me Siohwa kin doadoahngki ong aramas akan: “Pwe irail koaros me kin aklapalapki pein ihr, pahn tikitikla, oh me kin aktikitingki pein ihr, pahn lapalapla.”—Luk 14:11; 18:14; Madiu 23:12.

Perehla Mongiongamwail kan Sang Pohnmwahso

15, 16. Dahme kahrehong Akar en pohnmwahsohla?

15 Mwein ke pil tehkehr me mehn karasepe en pohnmwahso me sansaldahr mwowe kin pidada irail aramas ndand kan. Met wehwehki me irail kan me sohte ndand de kepwehpwe sohte kak en ahnekihda pepehm en pohnmwahso? Uhdahn soh. Tehk duwen dahme wiawi nan imwen Eipraam. Sahm menet sohte nah seri oh ah werek Sara pil dauliher sounpar en naineki seri. Nan soangen ahn Eipraam irair e mweimwei nan palien tiahk en ale pil emen ah pwoud pwehn kak naineki seri. Koht kin mweidala soangen pwopwoud pwukat pwe e saikinte lel ah ahnsou en koasoanehdi koasoandi en pwopwoud en wiawi nanpwungen irail tohnkaudok mehlel kante.—Madiu 19:3-9.

16 Pwehki pekipek en ah pwoud Sara Eipraam eri pwungki en wiahiong emen seri rehn nein Sara lidu Akar. Nin duwen keriemen en ahn Eipraam pwoud, Akar eri liseianda. E konehng en kalahnganki duwen dewe. Ahpw, me weksang met e mweidong ah mohngiong en pohnmwahsohla. Paipel kasalehda: “Eri ni eh pehmadahr me e liseiandahr, e ahpw aklapalapkihla oh tapihada mwamwahlkihla Sarai.” Soangen mwomwen madamadau wet kahrehda apwal nan imwen Eipraam oh kahrehong Sara en pwakihasang Akar. Ahpw, mie ahl en kamwahuwihala kahpwal wet. Sapwellimen Koht tohnleng kaweidih Akar: Tohnlengo ahpw mahsanih, “Pwurala rehn liho, oh peki mahk reh.” (Senesis 16:4, 9) E sansal me Akar kapwaiada kaweid wet, sang ni ah kamwahuwihala ah wiewia oh elen madamadau ong Sara, oh wiahla nohno kahlap en irail me tohtohie.

17, 18. Dahme kahrehda kitail koaros anahne perehsang kitail pohnmwahso?

17 Dahme wiawihiong Akar kin kasalehda me ni ahnsou me ahn ekei irair en mour kin nsenamwahula, re kak tepida pohnmwahso. Mehn kasukuhl wasaht kin kasalehda me pil Kristian men me kin papah Siohwa kin mohngiong mwakelekel kak pil pohnmwahsohla ni ahnsou me arail kepwe de manaman kin laudla. Soangen madamadau en pohnmwahso kak pil keirda ni ahnsou me kaping kin kohsang meteikan ki arail pweida, loalokong, de koahiek. Ehi, Kristian akan anahne en pehmitikiong pwe arail mohngiong en dehr pohnmwahsohla. Met kak wiawi ma e kin pweida mwahu nan ah mour de ale pwukoah tohto.

18 Kahrepe keieu kehlail me kitail en liksang pohnmwahso iei duwen en Koht kin kilangwohng irair wet. Sapwellime Mahsen kasalehda: “Lamalam ile oh aklapalap kin kaunda aramas suwed kan, oh met wia dihp ehu.” (Lepin Padahk 21:4) Paipel pil kin kaweidki irail Kristian akan “me kepwehpwe nan koasoandi wet” en dehr “aklapalap” de “pohnmwahso.” (1 Timoty 6:17, footnote; Deuderonomi 8:11-17) Irail Kristian akan me sohte kepwehpwe en nantihong en dehr kin “men iang soahng pwukat” oh ren taman me pohnmwahso kak keirda rehn aramas sohte lipilipil ma kepwehpwe de semwehmwe.—Mark 7:21-23; Seims 4:5.

19. Ni ahl dahieu me Usaia kauwehla nah rekord mwahu?

19 Pohnmwahso iangahki soangen irair suwed teikan kak kauwehla nanpwungmwahu rehn Siohwa. Tehk duwen mehn karasepen ahn Nanmwarki Usaia tepin kaunda: “E wiadahr dahme kaparanda kupwuren Kauno. . . . E kin ketin papah Kauno ni loalopwoat, oh Koht ketin kupwuramwahwihala.” (2 Kronikel 26:4, 5) E kansensuwed pwe Nanmwarki Usaia kauwehla nah rekord mwahu ni “ah mohngiong pohnmwahsohla oh lella ni irair me kahrehda ohla.” E kin nohn ahneki madamadau ile me pid pein ih me kahrehong ah pidelongala nan Tehnpas Sarawio pwehn isik warpwohmwahu. Ni ahnsou me samworo kaweidih en dehr wia pwukoah wet me kaidehn ah, “Usaia lingeringerda.” Met imwikihla en Siohwa ah kihong ih soumwahu en tokutok oh e mehla ni eh sohte pwungla rehn Koht.—2 Kronikel 26:16-21.

20. (a) Iaduwen rekord mwahu en Nanmwarki Esekaia ah mihla nan keper? (b) Dahme kitail pahn tehkpene nan artikel en mwurin met?

20 Ke kak kilang wekpeseng en met sang karasepen Nanmwarki Esekaia. Ni ehu pak kasongosong lelohng nanmwarki wet oh ah rekord mwahu kereniong ohla pwehki “ah mohngiong pohnmwahsohla.” Ahpw, imwila mwahu pwe Esekaia aktikitikla oh kihsang pohnmwahso nan mohngiongi oh pwurehng kenikenla rehn Koht. (2 Kronikel 32:25, 26) Tehk me wini en kamwahuwihala en Esekaia pohnmwahso iei aktikitik. Ehi, aktikitik inenen weksang pohnmwahso de aklapalap. Ihme kahrehda, nan artikel en mwurin met, kitail pahn tehkpene duwen iaduwen atail kak kakairada oh kasalehda lamalam aktikitik ahnsou koaros.

21. Dahme irail Kristian aktikitik kan kak kilangwohng?

21 Kitail en dehr manokehla wah suwed kan me kin kohsang pohnmwahso. Pwehki “Koht kin uhwong irail akan me pohnmwahso,” kitail en tengediong en dehr alehda pepehm en pohnmwahso me suwed. Ni atail kin nannanti en wia Kristian aktikitik kei, kitail kak kasik atail pahn iang komourala ni Rahn Lapalap en Koht, ni ahnsou me irail me pohnmwahso kan iangahki arail wah suwed kan pahn kohsang pohn sampah wet. Eri, “aklapalap en aramas pahn imwisekla, oh pohnmwahsohn aramas pahn mwomwla; oh sapwellimen Kauno lingan kelehpw me pahn sansal ni rahno.”—Aiseia 2:17.

Ire kan me Ken Doudouloale

• Iaduwen ahmw pahn kawehwehda duwen aramas pohnmwahso men?

• Iawasa pohnmwahso tepisang ie?

• Dahme kak kahrehong aramas emen en pohnmwahsohla?

• Dahme kahrehda kitail anahne en nantihong dehr pohnmwahsohla?

[Kawehweh pen kilel kan nan ehu ehu pali 20]

En Parao eh pohnmwahso kahrehong ah namenekla

[Kawehweh pen kilel kan nan ehu ehu pali 21]

Pwehki deuen Akar nan ah peneinei laudla kahrehong ah tepida pohnmwahso

[Kawehweh pen kilel kan nan ehu ehu pali 22]

Esekaia aktikitikihala pein ih oh kenikenla rehn Koht

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share