IRELAUD ISUH
Koapworopwor Mehlel ong Kompoakepahmw me Melahr akan
Ia duwen atail ese me iasada pahn uhdahn wiawi?
Dahme kasalehda me Siohwa kupwurki kaiasada aramas melahr akan?
Ihs me pahn iasada?
1-3. Mehnia imwintihti me kin pwakipwakih kitail koaros? Dahme kahrehda petehkpen dahme Paipel mahsanih kin kansenamwahwih kitail?
MEDEWEHLA ma ke tangatangasang imwintihti keper men. E inenen kehlail oh marahra sang uhk. Ke ese me e sohte kin mahkohng aramas pwe ke kilangehr eh kemelahr ekei kompoakepahmw akan. Sohte katepe ia uwen omw kin nannanti pwe ken kadohwanpeseng nanpwungamwa, e pahn wie kerkerendohnguhkete. Likamwete solahr omw koapworopwor. A iet soundoar men pa pwarada limwahmw. E inenen kehlail sang omw imwintihtio oh e pil inoukihong uhk me e pahn sewese iuk. Ia uwen omw pahn perenda!
2 Mie imwintihti men me kin pwakipwakih iuk. E kin pwakipwakih kitail koaruhsie. Nin duwen me kitail sukuhlki nan irelaud en mwoweo, Paipel kahdaneki mehla imwintihti men. Sohte emen kitail kak pitsang imwintihti menet. Pali laud en kitail kilangehr imwintihti menet eh kin kihsang mour en aramas akan me kitail kin poakohng. Ahpw Siohwa inenen kehlail sang mehla. Iei ih me Soundoar limpoak me ketin kasalehdahr me e kak ketin powehdi imwintihti menet. E ketin inoukihda me e pahn ketin kasohrehla douluhl imwintihti menet, mehla. Paipel mahsanih: “Imwintihti me pahn lohdi keieu mwuhr, iei mehla.” (1 Korint 15:26) Met rongamwahu ehu!
3 Kitail pahn kilang mahs ia atail pepehm ni ahnsou me kompoakepatail men kin mehla. Atail pahn wia met pahn sewesei kitail en wehwehkihda inou ehu me pahn wahdohng kitail peren. Siohwa ketin inoukihda me aramas melahr akan pahn pwurehng mourda. (Aiseia 26:19) Ei, irail pahn pwurehng mourda. Met iei koapworopwor en iasada.
NI KOMPOAKEPATAIL MEN EH KIN MEHLA
4. (a) Dahme kahrehda mwekid en Sises me pid mehlahn kompoakepah kin padahkihong kitail duwen sapwellimen Siohwa pepehm? (b) Ihs irail akan me Sises ketin wiahkihla kompoakepah?
4 Mie kompoakepahmw me melahr? Kitail kin pehm me kitail sohla kakohng medek, nsensuwed oh pepehm en me sohte mehkot kitail kak wiahiong mehla. Ni soangen ahnsou duwehte met, kitail kin anahne Mahsen en Koht pwehn kansenamwahwih kitail. (Wadek 2 Korint 1:3, 4.) Paipel kin sewesei kitail en wehwehki ia kupwuren Siohwa oh Sises ong mehla. Sises kin ketin kasalehda Semeo ni unsek, kahrehda e mwahngih duwen medek en aramas emen ni ahnsou me kompoakepah men kin mehla. (Sohn 14:9) Ni eh kin ketila nan Serusalem, Sises kin ketin pwarek Lasarus oh rie lih ko, Mery oh Marda, me kin koukousoan nan kahnimw Pedani limwahn Serusalem. Irail wiahla kompoakepahn Sises. Paipel mahsanih: “Sises kin ketin loalloale Marda, oh rie lih, oh pil Lasarus.” (Sohn 11:5) Duwen atail sukuhlkier nan irelaud en mwoweo, Lasarus melahr.
5, 6. (a) Ia sapwellimen Sises pepehm ni ahnsou me e ketiket rehn kisehn oh kompoakepahn Lasarus akan me wie papahtouki ih? (b) Dahme kahrehda sapwellimen Sises pahtou kin wia mehn kangoang ong kitail?
5 Ia sapwellimen Sises pepehm ong mehlahn kompoakepah? Paipel mahsanih me Sises ketila rehn kisehn oh kompoakepahn Lasarus koaros me wie papahtouki eh mehla. Ni eh mahmahsanih irail, kupwure ahpw mwekidkihda. E ketin “kupwurohla oh pahtoula.” Ireo pil mahsanih, “Sises ahpw ketin tentenihr.” (Sohn 11:33, 35) Ia duwe, sapwellimen Sises pahtou kin wehwehki me solahr sapwellime koapworopwor? Soh! Pwe ni mehlelo, Sises mwahngih me mehkot mwahu pahn kereniong wiawi. (Sohn 11:3, 4) Ahpw e kin ketin kupwurtoutoukihla oh pahtouki dahme mehla kin wiahiong aramas.
6 Sapwellimen Sises pahtou pil kin wia mehn kangoang ong kitail. Met kin padahkihong kitail me Sises oh Semeo, Siohwa, kin kalahdeki mehla. Ahpw Siohwa Koht kak ketin powehdi imwintihti menet! Kitail kilang dahme Koht ketin kahrehiong Sises en kak wiahda.
“LASARUS, PEDOIDO!”
7, 8. Dahme kahrehda ong madamadau en aramas, solahr koapworopwor me mehkot kak wiawihong Lasarus? Ahpw dahme Sises ketin wia?
7 Lasarus seridier oh mihmi nan pwoaren paip oh Sises mahsanihong irail en kamwakidasang takai me pwapwain ewen pwoahro. Marda kahng pwe e dauliher rahn pahieu oh paliweren Lasarus pahn tepidahr ohla. (Sohn 11:39) Ong madamadau en aramas, mie koapworopwor me mehkot kak wiawi ong Lasarus?
Iasadahn Lasarus kahrehdo peren laud.—Sohn 11:38-44
8 Takaio eri katapwursang oh Sises kapitie laudida oh mahsanih: “Lasarus, pedoido!” Eri dahme wiawi? “Ohl melahro ahpw pedoido.” (Sohn 11:43, 44) Ke kak medewehla uwen peren me aramas oko ahneki? Rie kan, peneinei, kompoakepah kan de mehn mpe kan, irail koaros ese me Lasarus melahr. Ahpw iet ih, aramaso me re poakohng, pwurehng kesikesihnen nanpwungarail. Uhdahn kapwuriamwei me met kak wiawi. E sansal me aramas tohto nanpwungarail inenen pereperen oh pwoalehdi Lasarus. Wiewiahn iasada wet uhdahn powehdi mehla!
Elaisa kaiasadahr nein liohdi men pwutak.—1 Nanmwarki 17:17-24
9, 10. (a) Ia duwen Sises eh ketin kasalehda ihs me ketikihong ih manaman me e ketin doadoahngki pwehn kaiasada Lasarus? (b) Ia ekei kamwahupen wadewadek koasoiepen kaiasada kan nan Paipel?
9 Sises sohte mahsanih me pein ih me wiahda manaman kapwuriamwei wet. Nan sapwellime loulou mwohnte eh ketin likwerih Lasarus en pedoido, e ketin kasalehda me Siohwa me ketin kahrehiong kaiasada wet en wiawi. (Wadek Sohn 11:41, 42.) Met kaidehn ieite pak me Siohwa ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn kaiasada me melahr. Iasadahn Lasarus iei ehute rehn kaiasada duwau ko me kileldi nan Mahsen en Koht.a En wadek oh sukuhlki manaman pwukat kin wia mehkot kaperen. Kaiasada duwau pwukat kin padahkihong kitail me Koht sohte kin ketin lipilipilki aramas pwehki irail akan me iangehr iasada mie me pwulopwul oh me mah, ohl oh lih, mehn Israel oh mehn liki kan. Oh kaiasada duwau pwukat kin kasalehda peren laud me aramas akan ahneki! Karasepe, ahnsou me Sises ketin kaiasada serepein pwulopwul men, eh pahpa oh nohno “inenen pwuriamweikihla wiewia wet.” (Mark 5:42) Ei, Siohwa ketin wiahiongehr irail mehkot inenen kaperen me re sohte pahn kak manokehla.
Wahnpoaron Piter kaiasadahr lih Kristian Dorkas.—Wiewia 9:36-42
10 Irail oko me Sises ketin kaiasadahr pwurehng mehla. Eri ia duwe, met wehwehki me sohte katepen arail kaiasadao? Uhdahn mie katepe! Mahsen en Paipel pwukat kin kamehlelehiong kitail ire mehlel kesempwal kan oh kin kihong kitail koapworopwor.
SUKUHLKIHSANG KOASOIEPEN KAIASADA KAN
11. Ia duwen koasoiepen iasadahn Lasarus eh sewese kamehlelehda me audepen Eklesiasdes 9:5 mehlel?
11 Paipel kin padahngki me “me melahr akan sohte ese mehkot.” (Eklesiasdes 9:5) Irail sohte wie momour oh sohte mihmiseli wasakis. Koasoiepen Lasarus kasalehda mwahu ire wet. Ni Lasarus eh mourda, e kin kaperenih aramas akan ni eh koasoiaiong irail duwen nanleng? De e kamasangkin irail koasoiepen kisiniei nan ehl? Soh. Paipel sohte mahsanih me Lasarus koasoia mepwukat. Erein rahn pahieu me e mihmi nan irair en mehla, e “sohte ese mehkot.” Ihte me Lasarus wia, e wie memeir nan irair en mehla.—Sohn 11:11.
12. Dahme kitail kak esehki me iasadahn Lasarus koasoi mehlel ehu?
12 Koasoiepen Lasarus pil padahkihong kitail me kaiasada uhdahn wiawi, kaidehn soai likamw ehu met. Sises ketin kaiasada Lasarus mwohn pokon ehu me kadehde duwen met. Pil kaunen lamalam ako me kin kailongki Sises, sohte nda me manaman wet sohte wiawi. Ahpw re nda: “Dahme kitail pahn wia? Pwehki soangen kilel kan me ohl menet [Sises] kin wiewia!” (Sohn 11:47) Aramas tohto kolahng kilang Lasarus me iasadahr. Imwilahn met, pil tohtohla irail me pwosonla Sises. Irail kilang me Lasarus wiahier mehn kadehde kehlail me Koht me ketin kadarodo Sises. Kadehde wet inenen kehlail me kahrehda ekei kaunen lamalam keptakai en mehn Suhs akan pilahnehda en kemehla Sises oh Lasarus.—Sohn 11:53; 12:9-11.
13. Dahme kahrehda kitail kak kamehlele me Siohwa uhdahn pahn kak ketin kaiasada aramas melahr akan?
13 Ia duwe, e apwal en kamehlele me kaiasada pahn wiawi? Soh, pwe Sises ketin padahngki me ehu rahn, “irail koaros me mihmi nan sousou kan” pahn iasada. (Sohn 5:28) Siohwa me Sounkapikpen mour. Eri ia duwe, e pahn apwal kitail en kamehlele me e pahn kak ketin pwurehng kapikada mour? Met pahn poahsoankihda dahme mi nan sapwellimen Siohwa mehn kataman. Ia duwe, e kak ketin tamataman kompoakepatail me melahr? Usu lik lik kei me kitail sohte kak wadekedi me mihmi nan wehwe ahpw Koht kin mwahngih ehuehu eden usu pwukat! (Aiseia 40:26) Kahrehda Siohwa Koht uhdahn kak ketin tamataman mengihtik kan en kompoakepatail me melahr oh e pahn kak ketin kasapahl iraildohng mour.
14, 15. Nin duwen me sansal sang dahme Sohp mahsanih, dahme kasalehda me Siohwa kin uhdahn kupwurki en kaiasada me melahr akan?
14 Paipel mahsanih me Siohwa uhdahn kupwurki en kaiasada me melahr akan. Ia duwen atail kak kamehlele met? Ohl lelepek Sohp patohwan idek: “Ma aramas emen pahn mehla, e kak pwurehng mourda?” Sohp koasoakoasoia duwen awiawih nan sousou lao ahnsou ehu pahn leledo me Koht pahn ketin tamanda ih. E patohwanohng Siohwa: “Komw pahn ketin malipe ie, I ahpw pahn patohwan sapeng, komw ahpw pahn kupwurperenkiniehda, wiepen nin limomwiet.”—Sohp 14:13-15.
15 Nna medewehla! Siohwa uhdahn kupwurki en kasapahldo aramas melahr akan ong mour. E sou sair atail mohngiong en sukuhlki me Siohwa sapwellimaniki kupwur duwehte met? Ahpw ia duwen iasada ni ahnsou kohkohdo? Ihs me pahn iasada oh ia wasa?
“IRAIL KOAROS ME MIHMI NAN SOUSOU KAN”
16. Aramas melahr pahn iasadahng mour ni soangen irair dah kan?
16 Koasoiepen Paipel kan me pid iasada kin padahkihong kitail soahng tohto me pid duwen kaiasada me kohkohdo. Aramas akan me iasadahr mahso pohn sampah wet, re pwurodohng rehn kompoakparail akan. Iasada nan ahnsou kohkohdo pil pahn mi ni mwohmwohte ahpw pahn mwahusang douluhl. Duwen atail sukuhlkier nan Irelaud 3, Koht kupwurki sampah pwon en wiahla paradais. Kahrehda aramas melahr akan sohte pahn iasadahng mour nan sampah me diren mahwen, kauwehla kosonned oh soumwahu. Irail pahn ahneki ahnsou mwahu en mour soutuk pohn sampah ni meleilei oh ni irair en nsenamwahu.
17. Ia uwen tohtohn aramas me pahn iasada?
17 Ihs me pahn iasada? Sises mahsanih me melahr akan koaros me Koht kin ketin tamataman pahn iasada. (Sohn 5:28, 29) Ni mwohmw me duwehte met, Kaudiahl 20:13 mahsanih: “Madau eri kapehda me melahr akan. Mehla oh wasahn me melahr akan [“Sousou,” NW] pil kapehda me melahr akan me ira kolokol.” (Kilang oaralap en Oaritik kan, “Dahkot Sheʼohlʹ oh Haiʹdes?”) Wasakiset pahn tehnla. Irail aramas lik lik kei me ahnsou wet komkommoal wasao pahn kasapahldohng mour. Wahnpoaron Pohl ketihtihki: “E pahn mie kaiasada ong me pwung kan oh me sapwung kan.” (Wiewia 24:15, NW) Ia wehwehn met?
Nan Paradais, aramas melahr akan pahn iasada oh pwurehng tuhwong kompoakparail akan
18. Ihs irail akan me pahn kisehn “me pwung” kan me pahn iasada? Ia duwen koapworopwor wet eh kin kamwakid uhk?
18 “Me pwung” kan kin iangahki aramas tohto kan me kitail kin wadek nan Paipel me momour mwohn Sises eh ketido sampah. Ke kak tamanda Noha, Eipraam, Sara, Moses, Rud, Ester, oh irail me tohto teikan. Ekei irail ohl oh lih pwoson pwukat pwarada nan irelaud 11 en pwuhken Ipru. Ahpw “me pwung” kan pil kin iangahki sapwellimen Siohwa ladu kan me melahr nan atail ahnsou. Pwehki koapworopwor en kaiasada, kitail sohte anahne masak mehla.—Ipru 2:15.
19. Ihs irail “me sapwung” kan? Soangen ahnsou mwahu dah me Siohwa pahn ketin sapankihong irail?
19 A ia duwen aramas akan koaros me sohte kin papah de peikiong Siohwa pwehki arail sohte ese duwen ih? Irail aramas lik lik “me sapwung” kan sohte pahn manokonokla. Irail pahn iang kaiasada oh ale ahnsou mwahu en sukuhlki duwen Koht mehlelo oh iang papah ih. Erein pahr kid, irail me melahr akan pahn iasada oh ahnsou mwahu pahn kohwong irail en iang aramas lelepek kan nan sampah papah Siohwa. E pahn wia ahnsou kaselel ehu. Paipel kahdaneki ahnsowo, Rahn en Kadeik.b
20. Dahkot Ge·henʹna? Ihs me kin kohla wasao?
20 Eri met wehwehki me aramas koaros me momour mahso ahpw melahr pahn iang iasada? Soh. Paipel mahsanih me ekei aramas me melahr akan mihmi nan Ge·henʹna, me kin kawehwehdi “ehl” nan Paipel en mahsen en Pohnpei. (Luk 12:5) Ge·henʹna alehda ahd wet sang nan wasahn kihd ehu me mi likin kahnimw en Serusalem en kawao. Paliwar en me melahr akan oh kihd kan kin isihsla wasao. Me melahr akan me kin lekdekla wasao, iei irail me mehn Suhs akan kin wiahkin irail sohte konehng ale elen seridi wahu oh sohte pahn iang iasada. Kahrehda Ge·henʹna kin wia kilel konehng ehu en kasohrala soutuk. Mendahki Sises pahn sapwellimaniki pwukoa en kadeik me momour oh me melahr akan, Siohwa iei Sounkopwung lapalapo. (Wiewia 10:42) E sohte pahn ketin kaiasada irail oko me e ketin kadeikadahr me wia aramas suwed ekei oh me sohte men wekidala arail wiewia kan.
IASADAHNG NANLENG
21, 22. (a) Soangen kaiasada tohrohr dahieu me pil mie? (b) Ihs me tepin iasada nin duwen ngehn emen?
21 Paipel mahsanih duwen pil ehu soangen kaiasada tohrohr, me iei iasadahn mour nin duwen ngehn nanleng. Karasepe ehute en soangen iasada wet me kileldi nan Paipel iei iasadahn Sises Krais.
22 Mwurin Sises eh pwoula nin duwen aramas men, Siohwa sohte ketin mweidohng Sapwellime Ohl lelepeko en mihmihte nan Sousou. (Melkahka 16:10; Wiewia 13:34, 35) Koht ketin kaiasada Sises ahpw kaidehn nin duwen aramas men. Wahnpoaron Piter kawehwehda me Krais “ketin pwoula ni paliwar, ahpw ketin ieias ni pali ngehn.” (1 Piter 3:18) Met wia manaman laud ehu. Sises ketin pwurehng mourda oh wia ngehn lapalap emen! (Wadek 1 Korint 15:3-6.) Sises iei ih me tepin sapwellimaniki soangen mwomwen iasada lingan wet. Ahpw kaidehn ih kelehpw me pahn ale soangen mwomwen iasada wet.—Sohn 3:13.
23, 24. Ihs me iang kisehn sapwellimen Sises “kisin pwihn sihpw”? Irail pahn meh depe?
23 Pwehki Sises mwahngih me ni ahnsou keren e pahn ketin pwuralahng nanleng, e mahsanihong sapwellime tohnpadahk lelepek kan me e pahn ketin ‘kaunopadahn irail dewerail’ wasao. (Sohn 14:2) Sises ketin mahsanihkin irail oko me pahn kohla nanleng duwehte sapwellime “kisin pwihn sihpw.” (Luk 12:32) Irail aramas depe me pahn wiahda kisin pwihn en Kristian lelepek pwukat? Nan Kaudiahl 14:1, Wahnpoaron Sohn mahsanih: “I ahpw kilangada Sihmpwulo [Sises Krais] me ketiket pohn dohlen Saion; oh aramas lopw pahnen pahkid [144,000] me iang ket wasao, me mwaren Sihmpwulo oh mwaren Sahm ntinting ni temwarail kan.”
24 Irail Kristian 144,000 pwukat iangahki sapwellimen Sises wahnpoaron lelepek kan pahn iasadahng mour nanleng. Iahd me arail iasada pahn wiawi? Wahnpoaron Pohl mahsanih me e pahn wiawi “erein ahnsou me [Krais] pahn ketier nan mwoale.” (1 Korint 15:23, NW) Nin duwen omw pahn kilang nan Irelaud 9 en pwuhk wet, kitail mihmier nan ahnsowo. Eri, irail me malaulau kei me luhwen meh 144,000, ni ahnsou me re mehla nan atail ahnsou, re pahn iasadahng mour nanleng ni marepteieu. (1 Korint 15:51-55) Ahpw pali laud en aramas ahneki koapworopwor en iasadahng mour nan Paradais nin sampah ni ahnsou kohkohdo.
25. Dahme kitail pahn tehkpene nan irelaud en mwurin met?
25 Ei, Siohwa uhdahn pahn ketin kalowehdi atail imwintihtio me iei mehla, oh mehla pahn sohla mie kohkohlahte! (Wadek Aiseia 25:8.) Ahpw, ele ke pahn medemedewe, ‘Dahme irail akan me pahn iasadahng nanleng pahn wia?’ Irail pahn wiahla kisehn Wehi ehu, me iei koperment kaselel ehu me mi nanleng. Kitail pahn sukuhlki duwen koperment wet nan irelaud en mwurin met.
a Koasoiepen kaiasada teikan mi nan 1 Nanmwarki 17:17-24; 2 Nanmwarki 4:32-37; 13:20, 21; Madiu 28:5-7; Luk 7:11-17; 8:40-56; Wiewia 9:36-42; oh 20:7-12.
b Pwehn kalaudehla omw wehwehki Rahn en Kadeik oh kahrepen kadeik, menlau kilang oaralap en Oaritik kan, “Dahkot Rahnen Kadeik?”