Mahsen en Siohwa Kin Ieias
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Korint
WAHNPOARON Pohl kin medemedewe laud irail kan nan mwomwohdiso en Korint. E rongada me mie pingiping nan pwungen irail brother kan me mih wasao. Irail kin mweidala dipen kamwahl en wiawi. Mwomwohdiso wet pil kadarala kisinlikou ehu rehn Pohl pwe ren peidengki soangen ire kei me pwarada. Eri ni mpen pahr 55 C.E., ni ahnsou me e mihmi nan Episos nin doken e wiewia kesiluh en eh seiloak en misineri, Pohl ntingihada keieu en nah kisinlikou riau ko me e kadaralahng rehn mehn Korint kan.
E sansal me kisinlikou keriau-o ntingda sounpwong keite mwurin me keieu-o pwehn wia pousepen kisinlikou keieu-o. Pwehki irair akan en liki de loale en tohn mwomwohdiso en mehn Korint kan ni mwehin Sises kin duwehte atail ahnsou, nein Pohl kisinlikou ko ong mehn Korint kan inenen kesempwal ong kitail.—Ipru 4:12.
‘MWASAMWASAHN, DADAURETE OH KEHLAILLA’
Pohl kihda kangoang mwahu ehu: “Kumwail koaros en pwungkipene dahme kumwail kin patohwanda.” (1 Kor. 1:10) ‘Sohte ehu poahsoan kak koasoandi likin Sises Krais,’ ih met me Kristian akan kin poahsoanekihda arail irair mwahu kan powe. (1 Kor. 3:11-13) Me pid tohnmwomwohdiso men me wia dipen nenek, Pohl koasoia: “Kumwail kesepwekehsang nanpwungamwail aramas suwedo.” (1 Kor. 5:13) E pil koasoia: “Paliwar en aramas sohte wiawidahng tiahk en nenek, ahpw e wiawihda pwe en papah Kaun-o.”—1 Kor. 6:13.
Pwehn sapengla “ire kei me audedahr [neirail] kisinlikowo,” Pohl kin kihda kaweid konehng kan me pid pwopwoud oh kiripw. (1 Kor. 7:1) Mwurin e koasoia ire kan me pid tapwi nan Kristian, koasoandi pwung kan oh pil kamehlelpen kaiasada, Pohl kaweidki: “Kumwail mwasamwasahn oh dadaurete amwail pwoson, kumwail kommwad, oh nan kapehd kehlail.”—1 Kor. 16:13.
Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:
1:21—Siohwa kin ketin ni mehlel doadoahngki doadoahk “me ekei kin wiahki doadoahk mwahl ehu” pwehn komourala irail akan me kin pwoson? Soh, e sohte ketin wia met. Ahpw pwehki “loalokong en sampah wet sehse Koht,” dahme e ketin doadoahngki pwehn komourala aramas kin mwomwen doadoahk mwahl ehu ong sampah.—Sohn 17:25.
5:5—Ia wehwehn mahsen pwukat “kumwail en pangala aramas menen rehn Sehdan pwe en lokolok ni paliwere, pwe pali ngene en kak pitla ni Rahnen atail Kauno”? Ni ahnsou me emen piskensang mwomwohdiso pwehki e sohte koluhkihla dihp toutou me e wiahda, e kin pwurehng wiahla kisehn en Sehdan sampah suwed wet. (1 Sohn 5:19) Ihme kahrehda mahsen ko kin koasoia aramas-o en pengpengla rehn Sehdan. Ah piskenla kin kak imwikihla kasoralahn de kihsang irair suwed sang nan mwomwohdiso oh pere ngehn me kin kamwakid aramas akan.—2 Tim. 4:22.
7:33, 34—Ia wehwehn mahsen pwukat “mehkan me kisehn sampah” me ohl oh lih pwopwoud kan kin kedirepwki? Pohl wasaht kin koasoakoasoia soangen kedirepw kan me aramas akan kin wia rahn koaros me pil aramas pwopwoud kan anahne en pwunodki. Mepwukat kin iangahki mwenge, likou oh wasahn kousoan ahpw e sohte kin pid me suwed kan en sampah wet me Kristian akan anahne en liksang.—1 Sohn 2:15-17.
11:26—Iaduwen kataman en kamatalahn Sises en kin wiawi “ahnsou koaros” oh e pahn kin wiawi “lao lel” iahd? Pohl sohte koasoia wasaht me kataman en kamatalahn Sises anahne en wiawi ahnsou koaros, ahpw e kin koasoakoasoia me ni ahnsou kan koaros me Kristian akan kin tungoale wain oh pilawa, me wehwehki pak ehu nan sounpar ehu ni Nisan 14, irail kin “kalohki pwoulahn Kaun-o.” Irail kin wia met “lao lel eh pahn ketin sapahldo,” de lao lel ni eh pahn kasamwo irailwohng nanleng ki kaiasada.—1 Des. 4:14-17.
13:13—Iaduwen limpoak kin kesempwalsang pwoson oh koapworopwor? Ni en “mehkan me kitail kin koapworopworki de kasikasik” kin pweidahier oh kitail esehier kamehlelpen mepwukat, eri kitail solahr anahne en kadoadoahki pwoson oh koapworopwor. (Ipru 11:1) Pwehki limpoak kin anahne en kadoadoahk kohkohlahte ihme kahrehda e kesempwalsang pwoson oh koapworopwor.
15:29—Ia wehwehn mahsen pwukat “wiliandi me melahr akan oh ale papidais”? Pohl sohte koasoiahki me momour akan anahne en papidaiskihla irail ako me saikinte papidaisla ahpw melahr. Wasaht Pohl kin koasoakoasoiahki papidais en Kristian keidier kan ong mour ehu me re anahne kolokol arail lelepek lao lel mehla oh me kahrehiong irail en wiahla paliwar ngehn pwehn kak mour nanleng.
Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:
1:26-31; 3:3-9; 4:7. Atail kin ni karakarahk kapinga Siohwa ah kaidehn pein kitail kin kalaudehla miniminpene nan mwomwohdiso.
2:3-5. Nin doken en Pohl kalokalohk nan Korint, wasa me mehn Krihk loalokong kan oh wasahn kasukuhl kin mie, Pohl ele kin pwunodki ma e pahn kak kamwakid irail akan me e padahk ong. Ahpw e sohte mweidohng eh luwet akan de masak aramas en kerempwa eh pwukoa doadoahk en kalohk me Koht ketikihong ih en wia. Pwe kitail en wia duwehte met, kitail anahne en dehr mweidohng irair apwal akan en kerempwa kitail sang kalohki rongamwahu en Wehin Koht. Kitail kak koapworopworki me kitail kak kasik sapwellimen Siohwa sawas duwehte Pohl kin wia.
2:16. Pwe kitail en wehwehkihla “kupwur en Krais,” kitail anahne en ese iaduwen oh ia kahrepen e ketin medemedewehki soahng kan, pwe kitail en pil kak ahneki soangen madamadauohte me e sapwellimaniki. Ni atail kin wia met kitail pahn kak wehwehkihla sapwellime irair kan pwe kitail en kin kak alasang sapwellime kahlemeng mwahu kan. (1 Pit. 2:21; 4:1) Ia uwen eh kesempwal kitail en kin kanaiehng atail onop sapwellimen Sises mour oh wiepen sapwellime doadoahk en kalohk.
3:10-15; 4:17. Kitail anahne kasawih duwen atail kin padahk oh katohnpadahk pwe kitail en kak kamwahwihala. (Mad. 28:19, 20) Ma kitail sohte pahn kin wia padahk mwahu, irail me kitail padahk ong ele pahn sohte kak kalowehdi songepen ar pwoson me kak kahrehiong kitail en pehm me sohte pweida wet kin likamwete kitail “kotehla kisiniei oh pitsang.”
6:18. En “kadohwaneweisang kumwail tiahk en nenek” iei duwen emen en kaidehn ihte liksang wiewia kan me oarepene lokaiahn Krihk-o por·neiʹa ahpw met kin pil pidada kilang kilel de kasdo suwed kan, tiahk samin, ineng suwed, kala ong lih de ohl—wiewia kan koaros me kak kahluwahlahng emen en wia dipen nenek.—Mad. 5:28; Seims 3:17.
7:29. Me pwopwoud kan en dehr kin medemedewe irahte kelepw ahpw ira en kin pil nsenohki pwe ira en kin mwohneki doadoahk en Wehio.
10:8-11. Siohwa ketin kupwur suwedkihda kowahlap ni en mehn Israel kan ar lipahnede Moses oh Aaron. Ihme kahrehda e mwahu kitail en kaleke ahnla lipahnede meteikan.
16:2. Atail sawasepen mwohni ong kalaudepen doadoahk en kalohk nan sampah pwon pahn kak sohte uhdi ma kitail kin koasoanehdi mwahu uwen me kitail kak en kihda ahnsou koaros.
‘WONLAHTE KEN WILIAKAPWALA’
Pohl padahkihong mehn Korint kan me re anahne en kin “mahkohng oh sewesehda” me dipan emen me koluhla oh ale peneu. Mendahki nah tepin kisinlikowo kansensuwedihala irail, Pohl kasalehda peren pwehki arail “nsensuwed eh kahrehiong [irail en] koluhla oh wiliakapwala.”—2 Kor. 2:6, 7; 7:8, 9.
Pohl kangoange irail en kin ‘sapan ni doadoahk’ duwehte ar kin ‘kepwehpwelahr ni soahng koaros.’ Mwurin e sapengla irail akan me uhwong ih, e kaimwisengkihla kaweid ehu ong irail: “Kumwail pereperen oh nantihong en unsekla [“wonlahte ken wiliakapwala,” NW] oh deila mehlel; kumwail rong dahme I ndawohng kumwailet: kumwail en kin soangen lamalamteieu oh kupwurteieu.”—2 Kor. 8:7; 13:11.
Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:
2:15, 16—Iaduwen kitail kin rasehng “pwohn warpwohmwahu me [iei] Krais”? Ire wet kin dokedoke atail kin peikiong oh padahngki dahme Paipel mahsanih. Mwein aramas suwed kan kin kasautiki “pwohn warpwohmwahu” wet, ahpw e kin pwohmwahu ong Siohwa oh ong irail akan me ahneki irair en mohngiong mwahu.
5:16—Iaduwen en Kristian keidi kan ar “solahr pahn kin kilang oh kasawih aramas nin duwen lamalam en aramas”? Irail solahr pahn kasawih aramas wehwehki me arail en dehr ihte kin pwungki aramaso, pwehki e kepwehpwe, de soangen aramas dahmen ih, de mehnia keinek de wehi e kohsang ie. Dahme pahn keieu kesempwal ong irail iei en kilang en aramas akan arail nanpwung mwahu rehn iengerail tohn kaudok mehlel kan.
11:1, 16; 12:11—Pohl sohte kin rong oh wehwehki irail mehn Korint kan? Soh e sohte kin wia met. Ahpw mwein ong ekei e pahn mwomwen e wia suwei oh sohte men rong meteikan pwehki eh nohn ngoangkihla uhki kesempwalpen eh pwukoahn wahnpoaron.
12:1-4—Ihs menet me “peukdalahng Paradais”? Pwehki Paipel sohte kin koasoia aramas tohrohr men me ahneki soangen kaudiahl wet, oh koasoi wet wiawi mwurinte en Pohl songosong en uhki kesempwalpen eh pwukoahn wahnpoaron. Met kak wehwehki e kin koasoakoasoia dahme kin pein lelong ih. Dahme wahnpoaron menet kin kilangada nan kaudiahl wet kin duwehte irair en popohl oh minimin me mwomwohdisohn Kristian akan kin paiekihda “ni ahnsou me sampah pahn imwisekla.”—Dan. 12:4.
Mehn Kasukuhl kan ong Kitail
3:5. Mouren iretikitik wet padahkihong kitail me Siohwa kin ketin kaitarehla en Kristian akan ar koahiek en wia doadoahk en kalohk ki sapwellime Mahsen, sapwellime manaman sarawi oh sapwellime pwihn me mihmi pohn sampah. (Sohn 16:7; 2 Tim. 3:16, 17) E pahn mwahu ma kitail en kin kanaiehng atail onopki Paipel oh neitail pwuhk kan me poahsoankihda Paipel, kaukaule peki manaman sarawio oh kaukaule towehda mihding kan oh iang pasapeng.—Mel. 1:1-3; Luk 11:10-13; Ipru 10:24, 25.
4:16, NW. Pwehki Siohwa kin kakehlailla ‘loalen aramas akan rahn koaros’ kitail anahne en kihong atail ahnsou en kaukaule alehdi sapwellimen Siohwa mehn ketihnain kan me pahn sewese kitail en kamwahwihala atail nanpwungmwahu reh.
4:17, 18, NW. Atail kin tamataman me “kahpwal kan ongete ahnsou tehkis oh marahra” met pahn sewese kitail en kolokol atail lelepek ong Siohwa pahn kahpwal akan.
5:1-5. Ia uwen kaselel en Pohl eh kasalehda duwen pepehm en Kristian keidi kan me pidada arail koapworopwor en mour nanleng.
10:13. Nin duwen me koasoandier, udahno kitail anahne en kalohk wasahn kalohk me koasoandi ong atail mwomwohdiso, ihte ma mie soangen koasoandi tohrohr kohwong kitail en sewese doadoahk en kalohk wasa kan me anahn laud.
13:5. Pwe kitail en ‘kalelapak oh wia keseupen pein kitail ma kitail weweidki pwoson,’ met kitail anahne en tehk ma atail wiewia de tiahk kin pahrekiong dahme kitail sukuhlikihsang Paipel. Pwehn ‘wia keseupen pein kitail,’ kitail anahne teneki uwen kehlail en atail nanpwungmwahu rehn Siohwa. Met kin iangahki atail “eselahr wekpeseng en me mwahu oh me suwed” oh ia uwen kehlail en atail doadoahk en pwoson. (Ipru 5:14; Seims 1:22-25) Ni atail kin nantihong en kapwaiada kaweid mwahu kan en Pohl, kitail pahn kak en doulahte kekeidki ahl me pwung.
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 28]
Ia wehwehn mahsen pwukat “ahnsou koaros me kumwail pahn tungoale pilawa wet oh nimasang dahl en wain wet”?—1 Kor. 11:26