2. ¿Noqanchejchu juchayoj kanchej ñakʼarinanchejpaj?
¿Imaraykutaj chayta yachananchej tiyan?
Noqanchej ñakʼarinanchejpaj juchayoj kasunman chayqa, ñakʼariyta pisiyachiytapis atillasunmantaj.
Kaypi piensariy
Kunanqa qhawarisunchej imaschus runasta ñakʼarichisqanta. ¿Tukuy imamantapunichu runa juchayoj kanchej?
Maltrato, abuso
Organización Mundial de la Salud (OMS) nisqanman jinaqa, sapa 4 runasmanta uj runa wawa kashaspa maqasqa kasqa, sapa 3 warmismantataj uj warmi abusasqa chayri maqasqa kasqa.
Wañuchinakus
Estadísticas sanitarias mundiales 2018 nisqanman jinaqa “2016 watapi 477.000 runas mundontinpi wañuchisqas kasqanku”. Chantapis guerraspi, chʼajwaspi ima 180.000 runas wañusqankoqa wajlla kanman karqa.
Onqoykuna
Uj warmi Fran Smith sutiyoj, uj revistapi nerqa: “Mundontinpi may chhika runas pitanku. Tabacota pitasqankuraykutaj onqonku: corazonninkumanta, umankumanta, kunkankumanta, pulmonesninkumantataj imaymana onqoyta japʼikunku”, nispa.
Injusticia
Jay Watts doctora nin: “Runasqa astawan llakiymanta onqoykunku wajcha kasqankurayku, mana allinpaj qhawasqa kasqankurayku, qhari chayri warmi kaspa pisipaj qhawasqa kasqankurayku, waj ladoman ripusqankurayku, wajkunawan atipanakupi jina kausasqankurayku ima”, nispa.
ASTAWAN YACHANAYKIPAJ
¿Imapajtaj Dios jallpʼata ruwarqa? nisqa videota Internetpi jw.org nisqapi qhaway.
Bibliaj nisqan
Ñakʼariy kananpaj runallataj juchayoj
Sajra gobiernospa juchankurayku ñakʼarinchej, paykunaqa runasta yanapasqankuta nispapis astawan ñakʼarichillanku.
“Runaqa runa masinta chakisnin uraman churan paypa mana allinnillampaj” (ECLESIASTÉS 8:9).
¿Imatataj ruwasunman mana anchata ñakʼarinapaj?
Bibliaj yuyaychasqanqa yanapawasunman mana onqonapaj, wajkunawan allinta kausakunapajtaj.
“Kʼacha sonqo kayqa runaj cuerpompaj kawsayta apamun; envidiakuytajrí tullu phunuyta apamun” (PROVERBIOS 14:30).
“Qankunamanta wijchʼuychej: jaya sonqo kayta, rabiakuyta, kʼajaj phiñakuyta, qhaparqachayta, wajkunapaj sajrata parlayta, jinallataj tukuy sajra kajtapis” (EFESIOS 4:31).