42 CAJ YACHACHICUY
44 CAJ CANCIÓN Ruwacuycarla caycäshaj
Lapan shongunchiwan Jehovata mañacunanchipaj yachacushun
“ TAYTA DIOS, lapan shonqüwanmi qamta manakamü” (SAL. 119:145).
¿IMATATAJ YACHACUSHUN?
Bibliacho tarinchi unay Diospa sirvejnincuna Jehovata mañacushganta, paycuna mañacushganpita yachacushun Jehovata más ali mañacunanchipaj.
1, 2. 1) ¿Imaraycurtaj Jehovata rasla o janan jananla mañacushwan? 2) Lapan mañacushganchita, ¿Jehová shumaj wiyamanchichuraj?
CADA junaj imayca rurayninchicuna caycan chaymi capaz rasla o janan jananla Jehovata mañacuycanchi. Y ayvecisga pengacushwanchi Jehovata wilananchipaj lapan yarpashganchita. Cayga lapanchita pasamashwan.
2 Bibliaga nimanchi lapan shongunchiwan y humildawan Jehovata mañacuptinchi payga wiyamäshun. Chaymi manami yarpashwanchu ‘lindo parlashgäwan Jehovata mana mañacuptë wiyamangachu’ nir. Payga ‘cäsukuq’ cajcunapa mañacuyninta wiyanmi (Sal. 10:17). Jehová noganchiman yarpachacun chaymi lapan wilapashganchita shumajmi wiyamanchi (Sal. 139:1-3).
3. ¿Ima tapucuycunapitataj yachacushun?
3 Canan yachacushun cay tapucuycunapita: imano sienticushganchita, ¿imanirtaj mana manchacuypa Jehovata wilapashwan?, ¿imanotaj Jehovata mañacushwan payman más guelicunanchipaj?, ¿imatataj yachacunchi unay Diospa sirvejnincuna mañacushganpita noganchipis paycunano mañacunanchipaj? y pasaypa laquishga caycashganchi hora mañacuyninchicho ima niytapis mana puedirga, ¿imatataj rurananchi?
JEHOVATA MAÑACUNAYQUIPAJ AMA MANCHACUYCHU
4. Mañacushganchi hora, ¿imanotaj Jehovata ricashwan? (Salmo 119:145).
4 Ali amigunchitano Jehovata ricarga ima yarpachacushganchitapis mañacuyninchicho payta wilashun. Yarpäshun Salmo 119 escribej Diospa sirvejninman, payga imayca problemacunapa pasargan, waquincuna paypita lutanta parlargan (Sal. 119:23, 69, 78). Payga quiquinpa juchancunapitapis nacargan (Sal. 119:5). Chayno captinpis Jehovawan ali amigo car mana manchacuypa lapan sienticushganta Jehovata wilapargan (leiriy Salmo 119:145).
5. ¿Imanirtaj Jehovata mana manchacuypa y mana pengacuypa mañacushwan? Juc tincuchicuywan tantiachicamuy.
5 Juchalicushganchiraycur capazchi yarpashwan ‘Jehová manami perdunamanganachu, manami imapajpis valëchu’ nir. Chayno manami yarpashwanchu, Jehovaga munan pipis juchata ruraptinpis mana pengacuypa mañacunantami (Is. 55:6, 7). Cayta tantiananchipäga cayman yarpäshun: imaraj pasanman mana reguishgayqui marcaman chayar ogracar chaycho tiyajcunata tapurinquimanchi maypa aywanayquipaj cajta. Chay hora yarpanquimanchuraj, ¿‘tapucuptë asicunga’ nir? Manami ¿au? Chaynolami jatun juchata ruraptinchega Jehovapa ali naninpita ogracashganchino caycashwan, chay hora mana manchacuypa, mana pengacuypa Jehovata mañacunanchi (Sal. 119:25, 176).
IMANOTAJ JEHOVATA MAÑACUNAYQUI PAYMAN MÁS GUELICUNAYQUIPAJ
6, 7. Lapan shongunchiwan Jehovata mañacunanchipaj, ¿imamantaj yarpänanchi? Juc hermana pasashganpita wilacaramuy (wilacuytapis ricay).
6 Jehovata mañacurga imano sienticushgayquita y imano yarpashgayquita lapan shonguyquiwan payta wilapanayqui, chaynopa payman más guelicunquipaj. Yachacushun imacunata rurananchi Jehovata lapan shongunchiwan mañacunanchipaj.
7 Jehová imano cashganman yarpänanchi.a Jehová imano cashganman yarparga más facilmi canga lapan sienticushganchita wilapänanchipaj (Sal. 145:8, 9, 18). Mä ricäshun Kristine hermananchi imapa pasashganta. Paypa taytan fiyu runa cargan, chaymi pay nin: “Jehovata taytätano ricanäpaj y parlanäpaj manami facilchu cargan. Yarpargäpis lapan pantashgäcunata ricar Jehová mana cuyamashganta”. Chayno mana yarpänanpaj Jehová imano cashganman yarpachacurgan, Kristine cayno wilacun: “Jehová cuyamashganman yarpaptë alinami sienticö, paytaga maquëpita jancharamashgantanomi ricä. Pantaptëpis payga cuyacuywan yanapämanga y manami imaypis jaguimangachu. Jehová cuyacoj cashganman yarpar, mañacushgächo mana manchacuypa alapa cushishga y pasaypa laquishga cashgäpitapis wilapä”.
8, 9. ¿Imanirtaj Jehovata manaraj mañacur shumajraj yarpachacunanchi? Juc hermana pasashganpita wilacaramuy.
8 Jehovata manaraj mañacur shumaj yarpänanchi imacunapita parlananchipaj. Manaraj mañacur caycunaman yarpachacunanchi: “¿Ima problemacunapataj pasaycä? ¿Pilatapis manaraj perdunashgäräcu? ¿Cawaynëcho ima cambiucunataj caycan Jehová yanapämänanpaj?” (2 Rey. 19:15-19). Jesús rurashganno noganchipis mañacunanchi Jehovapa jutin alabashga cananpaj, Gobiernun shamunanpaj y paypa munaynin ruracänanpaj cajta (Mat. 6:9, 10).
9 Aliska hermananchipa runan cáncer gueshyawan caycaptin, doctormi nergan runan ichic tiempulana cawananpaj cajta, chayta musyar Aliska Jehovata mañacunanpaj manami camäpacurganchu. Payga wilacun: “Alapa laquishga car ima yarpaytapis, ni ima niytapis puedirgächu”. ¿Imataj pay rurash? Pay wilacun: “Jehovata manaraj mañacur alirajmi yarpachacö imapita mañacunäpaj, chaynopa manami quiquëlapaj mañacönachu, sinoga ali sienticö y juc junajpajpis mañacö”.
10. ¿Imanirtaj más tiempuraj Jehovata mañacunanchi? (Fotucunatapis ricay).
10 Jehovata mañacurga manami raslaga mañacushwanchu. Walca palabrawan mañacuptinchipis Jehová wiyamanchimi, más tiemputaraj Jehovata mañacuptinchi imano sienticushganchita lapantaraj payta wilapäshun.b Aliskapa runan, Elijah jutiyoj cayno nin: “Cada junaj achca cuti Jehovata mañacö y más tiemputaraj mañacuptëga payman más gueliycö. Jehovaga manami nimanchichu ‘rasla mañacamay’, chaymi confianzawan payta mañacunä achca tiempo imano sienticushgäpita”. Gampis bulla mana cashga sitiuman ashiy, maycho y imay hora acray achca tiempuraj Jehovata mañacunayquipaj, capazchi fuerte vozniquipäpis mañacunquiman y calpachacuy imaypis chayno ruranayquipaj.
Bullata mana cashga sitiuman ashiy achca horapa Jehovata mañacunayquipaj. (10 caj parrafuta ricay).
UNAY DIOSPA SIRVEJNINCUNA MAÑACUSHGANMAN YARPAY
11. ¿Imanirtaj unay Diospa sirvejnincuna mañacushganman yarpachacunayqui? (“¿Paycunano sienticunquicu?” nej recuadrutapis ricay).
11 Unay Diospa sirvejnincunaga Jehovata lapan shongunwan hasta wagapayparaj mañacurgan y canciuncunawanpis alabarganmi. Paycuna Jehovata mañacushganman yarpaptiqui yanapäshunqui gampis chayno mañacunayquipaj. Paycuna parlashganno gampis mañacuyniquicho Jehovata alabanquiman. Capazchi unay Diospa sirvejnincuna Jehovata mañacur imano sienticushganta leir cuentata gocunqui gampis paycunano sienticushgayquita.
12. Bibliacho maygan Diospa sirvejnin mañacushganta leyir, ¿imamantaj yarpachacushwan?
12 Bibliacho maygan Diospa sirvejnin mañacushganta leyir caycunaman yarpay: ¿Pitaj mañacuycargan? ¿Imapataj pasaycargan? ¿Nogapis chaypa pasaycächu? ¿Caypita imacunata yachacö? Chayta musyanayquipäga shumajraj yachacunayqui, y chayno rurashgayqui alimi canga. Mä yachacushun unay Diospa sirvejnincuna waquin mañacushganta.
13. ¿Imata yachacunchi Ana mañacushganpita? (1 Samuel 1:10, 11; dibujutapis ricay).
13 (Leiriy 1 Samuel 1:10, 11). ¿Imanirtaj Anaga cay mañacuyta rurargan? Anaga goloj warmi cargan y Elcaná runanpa juc caj warmin ashlipar burlacurgan (1 Sam. 1:4-7). Anaga chaycunapa pasar Jehovata wilapargan lapan sienticushganta, nircur alinami sienticurgan (1 Sam. 1:12, 18). Capazchi gampis imayca problemacunapapis pasaycanqui y mana alchayta puedinquichu. Chayno captenga Ana rurashganno “lapan lakikuynikikunatapis TAYTA DIOSPA makinman kachaykäriy”, chaypäga imano sienticushgayquita lapanta Jehovata wilapay (Sal. 55:22).
Ana lapan yarpachacushganta Jehovata wilapargan. Payga laquish caycargan goloj warmi cashganpita y Elcaná runanpa juc caj warmin burlacuptin. (13 caj parrafuta ricay).
14. 1) ¿Imata más yachacunchi Ana rurashganpita? 2) Jehovata más ali mañacuyninchipaj, ¿imanirtaj Biblia nishganman yarpachacushwan? (Wilacuytapis ricay).
14 Wamran Samuel yurishganpita tiempo pasariptin Anaga mandaj sacerdote Eliman apargan (1 Sam. 1:24-28). Anaga lapan shongunwanmi mañacurgan Jehovata agradecicunanpaj, payta cuyajcunataga Jehová imaypis mana jaguishganta (1 Sam. 2:1, 8, 9).c Lapan problemancuna mana alchacaptinpis payga yarpargan Jehová bendicishganta. Caypita noganchipis yachacunchi imayca problemacunapa pasarpis manami chaycunalaman yarparäcushunchu, sinoga imano Jehová yanapaycamashganchiman.
15. ¿Imata yachacunchi Jeremías mañacuyninpita? (Jeremías 12:1).
15 (Leiriy Jeremías 12:1). Juc cuticho Jeremías laquishga sienticurgan, fiyu runacuna cushishga carcaycajta ricar y israelitacuna asipar burlacuptin (Jer. 20:7, 8). Noganchitapis runacuna burlapamanchi, fiyu runacunaga ali cawashgantano ricanchi, chaymi capaz Jeremiasno sienticushwan. Jeremías mañacuynincho laquishga y rabiashga caycashganta parlapargan pero manami Jehovata acusarganchu mana ali rurashganta. Más bienga, fiyu runacunata castigashganta ricar Jehová ali Dios cashganman yäracurgan (Jer. 32:19). Noganchipis Jeremiasno imano sienticushganchita Jehovata wilapäshun, payga tiempulancho ali cajcunata rurananpaj cajman yäracushun.
16. ¿Imata yachacunchi salmista levita mañacushganpita? (Salmo 42:1-4; dibujucunatapis ricay).
16 (Leiriy Salmo 42:1-4). Salmista levitaga juc naciunman preso apashga cargan y hermanuncunawan tincuyta puedirganchu, chaymi cay Salmuscho imano sienticushganta wilacurgan. Noganchipis levitano sienticushwanchi wasinchipita yarguyta mana puedir o Jehovaman yäracushganchiraycu carcelcho wichgarashga cashganchipita. Chaypa pasarga öraga ali sienticushwan o mana ali sienticushwanpis, imano sienticushganchita lapanta Jehovata wilapänanchi. Chayta rurar shumajraj tantiashun imano sienticushganchita, quiquilanchiman mana yarparänanchipaj. Chaypa pasargan salmista levitaga, pay cuentata gocurgan templucho mana caycarpis Jehovata jucnopa alabananpaj puedishganta (Sal. 42:5). Yarpachacurganpis Jehová cuyaycashganta (Sal. 42:8). Noganchipis lapan pasashganchicunata Jehovata wilapaptinchi alinami sienticushun, imayca pruebacunatapis aguantananchipaj calpata gomäshun.
42 caj salmuta escribej levitaga imano sienticushganta Jehovata wilapargan. Noganchipis sienticushganchita Jehovata wilapaptinchi quiquilanchiman manami yarparäshunchu. (16 caj parrafuta ricay).
17. 1) ¿Imata yachacunchi Jonás mañacushganpita? (Jonás 2:1, 2). 2) Mana alicunapa pasarga, ¿imanirtaj Salmos textucunaman yarpachacushwan? (Wilacuytapis ricay).
17 (Leiriy Jonás 2:1, 2). Profeta Jonás Jehovata mañacurgan jatuncaray pescadupa pachancho caycar. Payga Jehovata manami cäsucurganchu. Chayno captinpis segurumi caycargan Jehová mañacuyninta wiyananpaj. Payga shumaj yacharganchi Salmos ima nishganta, chaymi Jehovata mañacunanpaj chay textucunaman yarpargan.d Chay salmucunaman yarpar convencidumi caycargan Jehová yanapananpaj. Noganchipis calpachacunanchi Bibliapa textuncuna umanchiman grabacunanchipaj, chaynopa mana alicunapa pasaptinchi mañacushganchi hora chay textucunaman yarpäshun.
MANA JAGUIYPA JEHOVATA MAÑACUY PAYMAN MÁS GUELICUNAYQUIPAJ
18, 19. Jehovata mañacuyninchicho ima niytapis mana camäpacuptinchi, ¿imanotaj Romanos 8:26, 27 texto yanapämashwan?
18 (Leiriy Romanos 8:26, 27). Öraga pasaypa laquishga caycarga Jehovata mañacuptinchi ima niytapis mana puedishwanchu. Chay hora Diospa santo espiritun noganchipaj favorninchi “ruwacun” ¿Imanotaj chayta ruran? Jehová santo espiritunwan sirvejnincunapa mañacuyninta Palabrancho caycänanpaj escribichergan. Noganchi mañacuyninchicho ima niytapis mana camäpacuptinchi, Bibliacho caycaj mañacuycunata leirga noganchi mañacushganchitano Jehová chasquicunga y contestangapis.
19 Cayman yarpar hermananchi Elenata yanapargan, payga carcelcho caycargan Diosta mañacushganraycu y Bibliata leishganraycu. Alapa laquishga car mañacuytapis manami camäpacurganchu. Payga wilacun: “Chay hora yarpargä ima problemacuna alchayta mana puediptëga y mañacuynëcho ima niytapis mana camäpacur, Bibliacho caycaj unay Diospa sirvejnincunapa mañacuyninta nogapa mañacushgätano Jehová chasquinga. Carcelcho wichgarashga caycar chayman yarpaptë alapa shogamashga”.
20. Mañacushganchi hora juc cosascunaman mana yarpänapaj, ¿imatataj rurashwan?
20 Imayca problemacunapa pasaycarga mañacuptinchi juc cosascunaman yarpar galaycushwan. Chay mana pasamänanchipaj, Salmo librucunapita grabaciunta wiyashwan, rey David rurashganno imano sienticushganchita escribishwan (Sal. 18, 34, 142). Quiquinchipitami canga imata rurananchipaj mañacushganchi hora juc cosascunaman mana yarparänapaj (Sal. 141:2). Gamga, ¿imata ruranqui mañacushgayqui hora juc cosascunaman mana yarpänayquipaj?
21. ¿Imanirtaj Jehovata lapan pasamashganchita wilapänanchi?
21 Manaraj mañacuptinchi Jehová maynami musyan imano sienticushganchita, chayga alapa cushichimanchi (Sal. 139:4). Chayno captinpis Jehová cushicun payman yäracur mañacuyninchicho lapanta wilapaptinchi. Chaymi mana manchacuypa Jehovata mañacunanchi. Bibliacho caycaj unay Diospa sirvejnincunapa mañacuynincho parlashganno noganchipis mañacuyninchicho parlashwan. Lapan pasamashganchipita mañacuyninchicho wilananchi, laquishga caycashganchipita o cushishga caycashganchipitapis. Jehová amatar cuyamashpanchimi noganchiwan imaypis caycanga.
45 CAJ CANCIÓN “Shongücho imaraj caycan”
a Cushishgala imaypis cawananpaj libruta leiy, 7 caj yachacuy “¿Imanoraj Jehová?” nishgan.
b Congregaciuncho mañacamuptin walca tiempulachomi ruracamun.
c Anaga Diospa Palabran nishganman yarpachacurganchi, chaymi mañacuynincho Moisés escribishganman yarpar parlargan (Deut. 4:35; 8:18; 32:4, 39; 1 Sam. 2:2, 6, 7). Tiempuwanna María, Jesuspa maman, Ana parlashgannomi parlargan Jehovata alabanpaj (Luc. 1:46-55).
d Tincuchiy Jonás 2:3-9 y Salmo 69:1; 16:10; 30:3; 142:2, 3; 143:4, 5; 18:6, y 3:8 (Cay versiculucuna Jonás parlashgan gatinalanpajmi caycan).