45 CAJ YACHACHICUY
111 CAJ CANCIÓN ¡Imanir-raj mana cushish cashwanchu!
Gueshyaycaj castayquita cuidar imanotaj cushishga caycanquiman
“ Murushqan höra waqarpis cosëchata shuntarqa kushikärinqami” (SAL. 126:5).
¿IMATATAJ YACHACUSHUN?
Pipis gueshyaj amigunta, familianta o maygan gueshyajtapis cuidaycaptin imanotaj cushishga caycanman.
1, 2. Gueshyaycajcunata cuidar lapan rurashgayquita, ¿imanotaj Jehová rican? (Proverbios 19:17; fotucunatapis ricay).
COREA DEL SUR naciunpita Jin-yeol hermanunchi cayno wilacun: “Warmëwan 32 watapana casaracushga caycä. Payga párkinson gueshyawan car cuyuytapis puedinnachu, chaymi pichga watacunanona payta atiendiycä. Payta alapa cuyarmi cushishga atiendë. Warmëpa gueshyanraycu ishcay camacho punurpis warmëpa maquinta aptashmi punö”.
2 Gam capazchi gueshyaj taytayquita, wamrayquita, amiguyquita, warmiquita o runayquitapis cuidarcaycanqui. Paycunata cuyar cushishga atiendinqui y Jehovata cuyar chaycunata ruraycanqui (1 Tim. 5:4, 8; Sant. 1:27). Gueshyajniquita alapa cuyaptiquipis ajachi canman atiendinayquipaj y pasashgayquitapis waquincuna manami musyanchu, chaymi yarpanquichi “quiquilämi nacaycä” nir. Capaz waquincunapa naupanchoga cushishga caycanqui, pero japalayqui cashgayquicho laquishga o wagarpis caycanqui (Sal. 6:6). Waquincunaga capazchi mana musyanchu imacunapa pasaycashgayquita, pero taytalanchi Jehovaga musyan imano sienticushgayquitapis (Éxodo 3:7 textuwan tincuchiy). Lapanta rurashgayquita gueshyaycajcunata cuidanayquipaj y öraga paycunapaj wagashgayquitapis Jehová altantumi caycan (Sal. 56:8; 126:5). Jehovapäga gam rurashgayquiga prestajnolami caycan, shamoj tiempuchoga bendicishunquimi (leiriy Proverbios 19:17).
¿Cuyashga castayquicunata o amiguyquicunata cuidaycanquicu? (2 caj parrafuta ricay).
3. ¿Imanirtaj sasa cargan Abrahán y Sarapaj Taré taytanta cuidananpaj?
3 Bibliaga wilamanchi unay tiempucho Diospa sirvejnincuna olgu warmi carpis waquincunata cuidashganpita. Abrahán Sarawan chayta rurargan, Ur marcapita yargur taytan Tareta apargan, payga 200 watayojnami caycargan. Chachayashgana caycaptinpis achca junajmi viajargan Harán marcaman chayananpaj (Gén. 11:31, 32). Abrahán y Sara taytanta alapa cuyaptinpis manami facilchu canman cargan viajashgancho cuidananpaj. Ashnu y camello montashga viajaptin más sasarächi cargan Tarepaj. Chachayashga taytanta Abrahán y Sara yanapashganpita uticashchi sienticurgan. Paycunata Jehová calpata gorganchi, chaynolami gamtapis calpata goshunqui castayquicunata cuidanayquipaj (Sal. 55:22).
4. ¿Cay yachachicuycho imapitataj yachacushun?
4 Cushish canayquipaj calpachacuptiquega más facilmi canga gueshyaj castayquita cuidanayquipaj (Prov. 15:13). Ama gongaychu ima nacaypa pasarpis cushishga cayta puedinqui (Sant. 1:2, 3). Chaymi cushishga caycänayquipaj Jehovata mañacunayqui ima pasaycashganpita ali cajcunalata ricanayquipaj. Cay yachachicuycho yachacushun imatataj ruranquiman cushish canayquipaj. Jina yachacushun gueshyaycajcunata cuidajcunata imanotaj waquincuna yanapacunman. Puntataga yachacushun imanirtaj cuidajcunaga cushishga caycanman y imacunataj laquichinman.
IMANIRTAJ AJA O SASA CANMAN CUSHISH CAYCÄNANCHIPAJ
5. Pï gueshyaj cajtapis cuidananchipäga, ¿imanirtaj cushishga caycänanchi?
5 Pï gueshyaj cajtapis cuidarga aja cashgalanman yarpaptinchi, manami ganasninchipis cangachu shumaj cuidananchipaj (Prov. 24:10). Uticashga caycarga manami cuyacuywan cuidashunnachu. Yachacushun imata cuidajcunata laquichinman.
6. ¿Imanirtaj waquin cuidajcuna alapa uticashga ricacun?
6 Gueshyajcunata cuidajcunaga pasaypa uticashgami ricacunman. Leah hermananchi cayno nin: “Waquin junajcho ali goyaptëpis gueshyaycajcunata cuidaptëga tardiyaptinnaga uticashgami ricacö. Ni mensajita contestanäpäpis manami calpä canchu”. Waquincuna alapa uticash caycarpis tiempunta jorguyta puedinchu jamacunanpaj. Inés jutiyoj hermananchi cayno wilacun: “Punuytapis manami puedëchu, y chacaypa suedräta atiendinäpaj cada ishcay hora ricchä. Nogapaj y runäpaj vacaciuncunapis canchu ni maypapis yargushcäcunachu”. Waquincunaga gueshyajninraycu amiguncunawanpis pasiaj yarguyta puedipäcunchu, Jehovatapis sirvinanpaj munashganno mana puedinchu. Chaymi laquicun unay rurashganno rurayta mana puedir.
7. ¿Gueshyajcunata cuidajcuna imanirtaj culpayoj y laquishga sienticun?
7 Gueshyajta cuidajcunaga laquishga o culpayojmi sienticärinman. Hermananchi Jessica nin: “Gueshyaj taytäta más yanapayta mana puedir laquishmi sienticö. Jamacushgä hora gueshyaj taytäman yarpar culpayojmi sienticö”. Waquin cuidajcuna munashganno gueshyajcunata atiendiyta mana puedir laquishga o rabiashga sienticärin. Ayvecisga “familiäta shumaj atiendiyta manami puedënachu” nir yarpapäcun. Uticashganraycu gueshyajta lutanpa o nanaparaypa parlapanmanpis, chayraycu laquicun (Sant. 3:2). Gueshyajcuna calpaynaj y ansajta o piur-rajta ricar alapami laquicun. Chaypami pasargan Bárbara jutiyoj cristiana, pay nin: “Cuyashga yanasalä más piur-rajta ricar nogata laquichiman”.
8. “Graciaslä rurashgayquipita” nir gueshyajcuna niptenga, ¿imanotaj cuidajcuna sienticärin?
8 Cuidajcunaga rurashganpita pipis mana valurashgantami sienticunman. Öraga “graciaslä rurashgayquipita” nir pilapis mana niptin gueshyajta cuidajcunaga mana valurashganomi sienticun. Maygalanpis alapa agradecido caycashganpita nimaptinchi cushishmi sienticunchi (1 Tes. 5:18). Melissa jutiyoj cristiana cayno nin: “Öraga uticashga y laquishga sienticö, ayvecisga wagarpis wagarë, ichanga gueshyajcuna ‘graciaslä yanapämashgayquipita’ nimaptenga cushishmi sienticö. Chayga yanapäman warannin más cushishga y calpawanna atiendinäpaj”. Amadora jutiyoj cristiano warminwan, wanuy gueshyawan gueshyaj sobrinanta cuidaycan. Paycuna imano sienticushganpita cayno wilacun: “Sobrinä wamrala caycar lapanta rurapäcushgäta mana tantiarpis, payga lushi lushi ‘gamcunata alapa cuyapäcö’ nir escribishganta ricaycur nogata y warmëta alapa cushichiman”.
CUSHISHGALA IMAYPIS CAYCÄNAYQUIPAJ IMATARAJ RURANQUIMAN
9. ¿Gueshyajcunata cuidajcunaga imacunamantaj yarpachacunman?
9 Ruranayquipaj y mana ruranayquipaj cajman yarpachacuy (Prov. 11:2). Öraga lapanchimi uticanchi y calpaynaj ricacunchi, chaymi aliraj yarpänayqui imacunata ruranayquipaj y imacunata mana ruranayquipaj. Waquincuna imaycacunata ruranayquipaj nishuptiquipis “mana puedëchu” ninquiman, chayga alimi caycan. Pilapis yanapänayquipaj nishuptiqui “aumi, graciaslä” ninquimanpis. Juan jutiyoj hermano cayno wilacun: “Lapanta rurayta munarpis manami puedinchichu, más bienga yarpachacunanchi puedishgalanchiman rurananchipaj, chaynopa cushishgala caycänanchipaj”.
10. ¿Imanirtaj ali tantiacoj canman gueshyajta cuidajcunaga? (Proverbios 19:11).
10 Calpachacuy gueshyajta ali tantianayquipaj (leiriy Proverbios 19:11). Tantiacoj captiquega yanapäshunqui jaucala y tranquilo caycänayquipaj, gueshyajga ali o mana ali portacushganpita tantianayquipaj. Bibliaga nin öraga yachaj runapis “mana tantiyaj upa runanömi” portacunman, chaynolami pipis gueshyanraycu portacunman (Ecl. 7:7, TDI). Öraga pilapis sano cashgan wichan cuyacoj y shacyächicoj cargan, ichanga gueshyanraycu rabiacoj y mana pacienciacoj ticracurinman. Chaymi gueshyaj castayquita gueshyanpita tantianayquipaj ali yachacunayqui. Chaynopa gueshyajta tantianqui imanir mana ali portacushganpita shumaj yanapanayquipaj (Prov. 14:29).
11. ¿Gueshyajta cuidajcuna imata rurananpätaj tiempunta raquinman? (Salmo 132:4, 5).
11 Jehovaman más guelicunayquipaj tiempuyquita camacächiy. Öraga imayca rurayniquicunata captinpis jaguirinquiman “ali kaqkunata ruranaykipaq”, chaynopa Jehovaman más guelicunayquipaj (Filip. 1:10). Rey Davidpita parlarcushun, cawaynincho imayca rurayniyoj caycarpis paypäga más importante cargan Jehovata adurananpaj (leiriy Salmo 132:4, 5). Davidno gampis imayca rurayniyoj caycarpis, tiempuyquita raquinquiman cada junaj Bibliayquita leinayquipaj y Jehovata mañacunayquipaj. Eliza jutiyoj hermananchi caypita parlar nin: “Cushishga caycänapäga cutin cutinmi Jehovata mañacö, Salmo libro nishganmanpis yarpä. Imay horapis Jehovata mañacushgä yanapämänanpaj jaucala caycänäpaj”.
12. ¿Gueshyajta cuidajcuna imanotaj saludninta cuidanman?
12 Tiempuyquita camacächiy saludniquita cuidanayquipaj. Gueshyaj castayquita cuidashgayquiraycu öraga manana puedinquinachu sano micuyta rantinayquipaj ni yanucuytapis puedinquinachu. Ali micuyta micuptiqui y fisicata ruraptiqui yanapäshunqui sano canayquipaj, ama gongaychu chayta ruranayquipaj (Efes. 5:15, 16). Jina calpachacuy nestashgayqui tiempo pununayquipaj (Ecl. 4:6). Doctorcunaga nipäcun nestashganchi hora punuptinchi yanapämanchi alapa mana yarpachacunanchipaj, y mana alicunapa pasarpis jaucala caycänanchipaj. Y ima gustashganchicunata rurayta ruraptinchi yanapämäshun cushishga caycänanchipaj (Ecl. 8:15). Gueshyajta cuidaj juc hermana cayno nin: “Cushishga caycänapäga pasiaj yargö parquicunapa plantacunata, intitapis ricanäpaj. Y juc quillacho juc cutilapis maygan yanasäwan yargö cushicuy ruraycunata ruranäpaj”.
13. ¿Imanirtaj cushishgala asicur caycashwan? (Proverbios 17:22).
13 Imaypis asicunayquipaj ama gongaychu (leiriy Proverbios 17:22; Ecl. 3:1, 4). Cushishga asicuptiquega yanapäshunqui imapitapis mana yarpachacunayquipaj. Öraga gueshyajta cuidaptiquega manami ganasniquipis canchu asicunayquipaj ni imalapitapis cushish caycänayquipaj. Pero mana alicunapa pasarpis asicurga manami raslaga rabiacunquichu mana ali pasashgayquipita. Gueshyajniquiwan ishcayqui asicuptiqui masmi juntula caycanqui y más cuyanacunquipis.
14. ¿Imanotaj yanapämashwan ali amigucunawan parlaptinchi?
14 Imano sienticushgayquita ali amiguwan parlay. Ali caycänayquipaj calpachacurpis öraga pasashgayquiraycu mana ali sienticunqui, chaymi ali y yäracuypaj amiguwan parlay. Pay manami juzgashunquichu ni rabiacungachu wilashgayquipita (Prov. 17:17). Pay pacienciawanmi wiyashunqui y shumaj palabracunawan shacyächishunquipis cushishga caycänayquipaj (Prov. 12:25).
15. ¿Imanotaj yanapämanchi paraisupita parlaptinchi?
15 Gueshyajniquiwan paraisucho caycashgayquiman yarpay. Walca tiempulana gueshyaj castayquita cuidashgayquiman yarpay. Taytalanchi Jehová manami camamashcanchichu gueshyajta ni edayashgacunata cuidananchipaj (2 Cor. 4:16-18). Paraisuchoga rasunpa ali cawayta tarishunmi (1 Tim. 6:19). Gueshyajniquiwan paraisucho imata rurapäcunayquipaj parlacur ali y cushishga sienticärinqui (Is. 33:24; 65:21). Elena jutiyoj hermana cayno wilacun: “Cutin cutinmi gueshyajnëwan parlacö paraisucho imacunata rurapäcunäpaj. ‘Juntula jiracushun, pasiapäcushun, tantata rurashun, mishqui micuyta yanucushun cawarimoj familianchicunapaj’ nir. Chayman yarpar Jehovata alapa agradecipäcö shumaj aunicushganpita”.
GUESHYAJNINTA CUIDAJCUNATA, ¿IMANOTAJ YANAPASHWAN?
16. Congregaciunninchicho caycaj gueshyayojta, ¿imanotaj yanapashwan? (Fotutapis ricay).
16 Gueshyaj cajta cuidajcunata yanapashun paycunapis jamapänanpaj. Gueshyajninta cuidajcunata “gueshyajniquita cuidar yanapashayqui” nishwan, chaynopa paycuna ruraynincunata rurapäcunanpaj (Gál. 6:2). Waquin hermanucuna tiempunta camacächish gueshyajta cuidajcunata yanapananpaj. Puriyta mana puedej runanta Natalya jutiyoj hermana cuidaj, payga cayno nin: “Semanacho juc o ishcay cuti juc turi congregaciunnëpita shamun runäta cuidananpaj. Ishcancuna Bibliapita yachachicun, parlapäcun hasta peliculatapis rican. Chay turiwan ishcancuna caycar runä alapa cushicun. Chayga yanapäman jamacunäpaj, pasiaj aywanäpaj y ruraynëtapis ruranäpaj”. Gueshyajta cuidajcunata nirishwanpis gueshyajninta juc chacaycho cuidananchipaj chaynopa paypis ali pununanpaj.
Congregaciunninchicho caycaj gueshyayojta, ¿imanotaj yanapashwan? (16 caj parrafuta ricay).b
17. ¿Reuniuncunacho imanotaj yanapacushwan gueshyaj cajta cuidajcunata?
17 Gueshyaj cajta cuidajcunata reuniunchopis yanapashun. Gueshyaj cajta cuidajcuna asambleacho o reuniuncho caycarpis öraga manami atentula caycanchu gueshyaj cajta cuidashganraycu. Chaymi “yanapashayqui noga payta cuidashaj” nircushwan cuidajcunata. Öraga gueshyajpa wasinman aywashwan chaycho paycunata cuidananchipaj, paywan zoomlapa reuniunta wiyananchipaj, chaynopa cuidajcuna Salunman aywananpaj.
18. ¿Ima mastataj rurashwan gueshyajta cuidajcunapaj?
18 Gueshyaj cajta cuidajcunata shacyächishun y paycunapaj mañacushun. Ancianucunaga cada cadalami gueshyaj cajta cuidajcunata watucuycanman reuniuncho o wasincho caycar ali palabracunawan shacyächinanpaj (Prov. 27:23). Mana gongaylapa lapanchicunami calpachacushwan ali shimilapa y shacyächiylapa tratananchipaj. Jina paycunapaj Jehovata mañacushwan yanapananpaj y shacyächinanpaj imacunapa pasaptinpis cushi cushila caycänanpaj (2 Cor. 1:11).
19. ¿Jehová imata rurananpätaj shuyaraycanchi?
19 Ichiclachona Jehová shogamashpanchi weguinchicunatapis pichapämäshun. Gueshya ni wanuypis canganachu (Apoc. 21:3, 4). “Weqrukunapis luychunöraqmi pañanqa” (Is. 35:5, 6). Isaías 65:17 textucho Jehová aunimanchi “unay pasashqan kaqkunataqa pipis manami yarpanqanatsu”. Aumi, shamoj tiempuchoga pipis manami nacanganachu gueshyaraycu o edayashgaraycurpis y manami imaypis ricashunnachu castanchi o amigunchi gueshyanraycu nacaycashganta. Chay tiempo chayamunancama musyanchimi Jehová imaypis yanapämashganchita. Cutin cutinmi Jehovapa yanapacuyninta ashiptinchega, payga yanapämäshun pacienciawan y cushicuywan imaycacunata aguantananchipaj (Col. 1:11).
155 CAJ CANCIÓN Amatar cushicö Taytalä Dios
a Waquin juticuna trucachishga cargan.
b FOTUPA WILACUYNIN: Ishcay jipashcuna edayashga hermananchita watucuycan, chaynopa cuidajga pasiaj yargunanpaj.