UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET Watchtower
Watchtower
UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET
quiché
'
  • '
  • ä
  • Ä
  • BIBLIA
  • E WUJ
  • E RIQB'AL IB'
  • w22 octubre e uxaq 2-5
  • 1922: qʼaxinaq chi cien junabʼ

K'o ta video che wajun kʼutunem ri'.

Chakuyu' qamak, ri video ktziji' taj.

  • 1922: qʼaxinaq chi cien junabʼ
  • Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2022
  • Subtítulo
  • K'utunem che kjunamatajik
  • «XQAKOJ TA RI XUBʼIJ CHQE»
  • XKOJ RI RADIO RECH E MILES WINAQ XKITATABʼEJ RI UTZIJ RI DIOS
  • «ADV»
  • JUN CHAK NIM UBʼANIK
  • 1919: qʼaxinaq chi cien junabʼ
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (Re etaʼmanik) 2019
  • 1924: qʼaxinaq chi cien junabʼ
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2024
  • 1921: qʼaxinaq chi cien junabʼ
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2021
  • 1920: qʼaxinaq chi cien junabʼ
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (Re etaʼmanik) 2020
Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2022
w22 octubre e uxaq 2-5
Ri plataforma re ri nim riqbʼal ibʼ re 1922. Pa uwiʼ kʼo lo jun lona tzʼibʼam jujun tzij chuwach che kubʼij «Chiqʼalajisaj ri Qʼatal tzij y ri uQʼatbʼal tzij». Chrij ri plataforma kʼo jun wuj rukʼ jujun tzij che kubʼij «ADV».

Wachbʼal re ri plataforma y ri lona che kʼo jujun taq tzij chuwach che kʼo lo chikaj

1922: qʼaxinaq chi cien junabʼ

«RI DIOS [...] kuya ri chʼakanik chqe, rumal ri qAjaw Jesu-Cristo» (1 Cor. 15:57, Versión Moderna [VM], 1910). Ri e tzij riʼ, che are ri texto re junabʼ 1922, xuya kichuqʼabʼ ri Tijoxelabʼ re ri Biblia rech kechoman chrij ri tewchibʼal kyaʼ chke rumal ri kisukʼilal che ri Dios. Qastzij wi che ri Jehová xeʼutewchij ri e tzijol utzij pa riʼ ri junabʼ. Xeʼutewchij are chiʼ xkimaj ubʼanik imprimir y ukojik rij ri e wuj xaq pa kech wi y are chiʼ xkimaj ukojik ri radio rech xkitzijoj ri uQʼatbʼal tzij ri Dios. Xuqujeʼ are chiʼ xqʼax kebʼ oxibʼ ikʼ pa riʼ ri junabʼ xqʼalajinik che ri Jehová qas tajin kutewchij ri utinamit. Ri Tijoxelabʼ re ri Biblia xekunik xkibʼan jun nimalaj riqbʼal ibʼ pa Cedar Point (Ohio, Estados Unidos). Kʼo jastaq nim ubʼanik xkʼulmataj pa riʼ ri riqbʼal ibʼ che kʼa tajin kbʼan na kimik pa ri utinamit ri Jehová.

«XQAKOJ TA RI XUBʼIJ CHQE»

Rumal che xekʼiyar más ri e tzijol utzij ri Dios xajwataj más wuj. Pa Betel re Brooklyn (Nueva York, Estados Unidos) xebʼan revistas, are kʼu ri e qachalal xa kkitoj jujun empresas rech kkibʼan imprimir libros che ko rij. Rumal che kʼo jujun taq ikʼ kʼo ta chi libros kkojik y qas ta tajin chi ktzijox ri utzij ri Dios rumal rech wariʼ, ri qachalal Rutherford xutaʼ che ri qachalal Robert Martin, ri kchakun pa ri fábrica, we kbʼanik kebʼan libros xuqujeʼ.

Ri fábrica pa ri calle Concord re Brooklyn (Nueva York)

Ri qachalal Martin xubʼij: «Xqakoj ta ri xubʼij chqe rumal che rajawaxik kkoj jun planta re composición, galvanotipia, ri kbʼanow imprimir wuj y ri kkojow rij». Ri e qachalal xkiqaj jun edificio pa ri calle Concord, número 18, pa Brooklyn, y xkiriq ri chakubʼal che kajwataj chke.

Konojel taj utz xkitaʼ ri xchomax ubʼanik. Ri gerente re ri empresa che tajin kelesan ri qalibros xerilaʼ ri kʼakʼ kʼolbʼal jawiʼ kqaj kqesaj wi ri libros y xubʼij: «Chanim riʼ, kʼo jun imprenta sibʼalaj kʼakʼ iwukʼ, y nijun chiwe kkunik kukojo. Kiwil na pa seis ikʼ xa pa chatarra kiya wi bʼik».

Ri qachalal Martin xubʼij che jetaneʼ qastzij ri xubʼij ri gerente, are kʼu ri gerente xuchʼobʼ taj che ri qAjaw kojutoʼ. Qastzij wi ri xubʼij ri qachalal Martin: xa pa jubʼiqʼ tiempo ri kʼakʼ planta tajin kresaj chi 2,000 libros ronojel taq qʼij.

Ajchakibʼ e kʼo rukʼ ri linotipias re ri fábrica

XKOJ RI RADIO RECH E MILES WINAQ XKITATABʼEJ RI UTZIJ RI DIOS

Ri pataninelabʼ re ri Jehová xaq xiw ta xkikoj ri libros che utzijoxik ri utzij ri Dios, xaneʼ xkikoj chi jun jastaq che sibʼalaj xuya tobʼanik: ri radio. Ri nabʼe mul che xchʼaw ri qachalal Rutherford pa radio are jun domingo bʼenaqʼij pa ri 26 re febrero 1922. Xuya ri chʼabʼal «Millones che e kʼaskʼoj kimik kekam ta chi wi» pa ri emisora KOG, re Los Ángeles (California, Estados Unidos).

Weneʼ e 25,000 winaq xekunik xkita ri programa. E jujun xkitaq bʼi cartas rech xemaltyoxinik. Jun chke ri cartas are ri rech ri Willard Ashford, che kel Santa Ana (California). Nim xril ri qachalal Rutherford rumal che xuya jun chʼabʼal che nim ubʼanik. Xuqujeʼ xubʼij: «Wet mat xukoj ri radio che uyaʼik ri chʼabʼal, mat xojkun riʼ xqato rumal che oj oxibʼ ri oj kʼo pa ja, oj yawabʼ, xuqujeʼ kqata ta riʼ paneʼ chunaqaj ri qachoch kuya wi».

Are chiʼ xqʼax kebʼ oxibʼ semanas xyaʼ chi nikʼaj programas pa ri radio. Chukʼisbʼal ri junabʼ, ri wuj The Watch Tower xubʼij che weneʼ e 300,000 winaq xekunik xkitatabʼej ri xyaʼ ubʼixik.

Rumal wariʼ, ri Tijoxelabʼ re ri Biblia xkichomaj xkibʼan jun emisora re radio pa ri ulew che kʼo pa Staten Island, naj ta kʼo wi che ri Betel re Brooklyn. Are chiʼ xqʼax ri junabʼ, xuqujeʼ xkitaqej na ukojik wajun emisora, ri WBBR, rech ktataj ri utzij ri Dios pa ronojel taq tinamit.

«ADV»

Ri revista The Watch Tower re 15 re junio 1922 xuya ubʼixik che kbʼan jun nim riqbʼal ibʼ pa Cedar Point (Ohio) kumaj bʼi pa 5 kopan 13 re septiembre 1922. Ri Tijoxelabʼ re ri Biblia sibʼalaj xekikotik are chiʼ xeʼopan pa Cedar Point.

Pa ri nabʼe taq utzij ri qachalal Rutherford xubʼij chke konojel: «Qas kinkojo che ri qAjaw [...] kutewchij wajun nim riqbʼal ibʼ y kuya ri utobʼanik rech ktzijox ri utzij pa ronojel ri uwach Ulew». Ri e nikʼaj chi yaʼol chʼabʼal kʼi mul xkibʼij che rajawaxik ktzijox ri utzij ri Dios.

Ri xeʼopan pa ri nim riqbʼal ibʼ che xbʼan pa ri 1922 re Cedar Point (Ohio)

Pa ri viernes 8 re septiembre, weneʼ 8,000 winaq xkaj xkitatabʼej ri chʼabʼal che xuya ri qachalal Rutherford. Kkaj kqʼalajisax chkiwach jas kraj kubʼij ri e tzij «ADV», che kʼo chrij ri kinvitaciones. Are chiʼ tajin keʼok bʼik rech ketʼuyuloq, e kʼi xkilo che bʼotom jun lona puwiʼ ri plataforma. Ri qachalal Arthur Claus, che xubʼan lo ri viaje kʼa pa Tulsa (Oklahoma, Estados Unidos), xutzukuj jun utem che naqaj kʼo wi che ri plataforma rech qas kuta ri kbʼixik, rumal che pa ri tiempo riʼ kkoj ta micrófonos ni bocinas.

«Xqaj taj che mat xqata jun chke ri xbʼixik»

Rech kʼo ta jun kokʼow chkiwach ri e tʼuyulik, ri presidente re ri sesión xuya ubʼixik che ri matam keʼopanik kyaʼ ta chi bʼe chke keʼok bʼik. A las nueve y media aqʼabʼil, ri qachalal Rutherford xumaj usikʼixik ri e tzij re ri Jesús che kriqitaj pa Mateo 4:17: «Ri uqʼatbʼal tzij ri Dios naqaj chi kʼo wi» (VM, 1910). Are chiʼ xchʼaw chrij jas kkibʼan ri winaq che retaʼmaxik ri jastaq che kubʼan na ri uQʼatbʼal tzij ri Dios, xubʼij: «Are ri Jesús xqʼalajisan kanoq che pa ri upetibʼal kbʼan na jun qʼatoj o yakow uwach tikoʼn, rech kemulix e kʼi winaq che qas kkaj kkitereneʼj».

Ri qachalal Claus, che tʼuyul chkixoʼl ri qachalal, xubʼij: «Xqaj taj che mat xqata jun chke ri xbʼixik». Are kʼu xaq kʼateʼ xunaʼo che yawabʼ jubʼiqʼ rumal laʼ xel bʼik. Paneʼ retaʼm che kyaʼ ta chi bʼe che kok loq.

Are chiʼ xqʼax kebʼ oxibʼ minutos, xunaʼo che utz chi jubʼiqʼ. Xubʼij che are chiʼ xtzalij loq xuta che tajin kyaʼ aplausos. Rumal laʼ xuchomaj jas tajin kkʼulmatajik. Xuchomaj che rajawaxik kaqʼan bʼi pa uwiʼ ri ja rech kutatabʼej ri kʼisbʼal chʼabʼal. Pa riʼ ri tiempo kʼateʼ 23 ujunabʼ, rumal laʼ kʼax ta xuriqo xaqʼan bʼik. Ri kok wi ri saqil puwiʼ ri ja e teqʼel kanoq, y are chiʼ tajin kqebʼ bʼik xrilo che qas ktataj ri chʼabʼal chilaʼ.

Are kʼu utukel ta ri qachalal Claus xopan chilaʼ. Xrilo che e jujun rachiʼl xuqujeʼ e kʼo puwiʼ ri ja. Jun chke are ri qachalal Frank Johnson, aninaq xqebʼ lo rukʼ y xutaʼ che: «¿La kʼo ta jun anavaja?».

—Kʼo yaʼ —xchaʼ ri qachalal Claus.

—Are ri Dios waʼ xattaqow loq —xchaʼ ri qachalal Frank—. ¿La kawil ri lona bʼotom che kʼo jelaʼ leʼ? Tzʼibʼam letras chuwach y bʼajim rukʼ lawux. Qas chatatabʼej ri kubʼij ri juez.a Are chiʼ kubʼij «chiqʼalajisaj, chiqʼalajisaj...», kaqopilaʼ ri kajibʼ kolobʼ.

Ri qachalal Claus xeyeʼnik rech kuqopilaʼ ri kolobʼ. Naj ta riʼ, xtatajik che ri qachalal Rutherford tajin kukʼis chi ri uchʼabʼal. Rukʼ ronojel ranimaʼ y kikotemal, xuraq uchiʼ xubʼij: «Chikʼutuʼ che ix jik y che qas ix upatanelabʼ ri qAjaw. Miya kan ukojik ichuqʼabʼ kʼa kasach na uwach ronojel jastaq re ri Babilonia. Jix naj che utzijoxik ri utzij ri Dios. Ri e winaq pa ronojel uwach Ulew rajawaxik kketaʼmaj che ri Jehová are ri Dios y che ri Jesucristo are ri Qʼatal tzij kech ri qʼatal taq tzij y ri Ajaw kech ri ajawibʼ. Are waʼ ri qʼij che sibʼalaj nim ubʼanik. ¡Chiwilampeʼ, ri Qʼatal tzij tajin kuqʼat chi tzij! Ix riʼ ri ix utaqom bʼi che utzijoxik ri utzij ri Dios, rumal laʼ chiqʼalajisaj, chiqʼalajisaj, chiqʼalajisaj ri Qʼatal tzij y ri uqʼatbʼal tzij».

Ri qachalal Claus xubʼij che ri areʼ y e nikʼaj chi qachalal xkiqopij lo ri kolobʼ, y ri lona nojimal xsolotaj loq. Ri e tzij chuwach ri lona kubʼij: «Chiqʼalajisaj ri Qʼatal tzij y ri uQʼatbʼal tzij». «ADV» are ri nabʼe oxibʼ letras re ri tzij advertise pa ri chʼabʼal inglés, che kraj kubʼij «chiqʼalajisaj».

JUN CHAK NIM UBʼANIK

Ri nim riqbʼal ibʼ che xbʼan pa Cedar Point xeʼutoʼ ri e qachalal rech qas are kkitzijoj ri uQʼatbʼal tzij ri Dios, y ri xkaj xetobʼanik sibʼalaj xekikotik. Jun colportor (kimik kbʼix precursor che) re Oklahoma xubʼij: «Xojbʼe che utzijoxik utzij ri Dios pa taq ri lugar jawiʼ kesax wi abʼaj taq aqʼaʼl pa taq ri ulew (minas de carbón), y chilaʼ sibʼalaj e mebʼaʼ ri winaq». Xubʼij che are chiʼ ri winaq kkita ri utzij ri Dios che kʼo pa ri revista The Golden Age, kkimaj oqʼej. Y chukʼisbʼal xubʼij: «Sibʼalaj kojkikotik kqaya kubʼsal kikʼuʼx ri winaq».

Riʼ ri Tijoxelabʼ re ri Biblia xkilo che rajawaxik aninaq kbʼan ri xubʼij kan ri Jesús pa Lucas 10:2: «Ri qʼatoj sibʼalaj nim, are kʼu ri ajchakibʼ xa e kebʼ oxibʼ». Chukʼisbʼal ri junabʼ 1922 rukʼ ronojel kichuqʼabʼ tajin chi kkitzijoj ri uQʼatbʼal tzij ri Dios pa ronojel taq tinamit.

a Jujun taq mul kbʼix «juez» che ri qachalal Rutherford rumal che jujun taq mul kchakun che juez pa Misuri (Estados Unidos).

Xqʼalajisax pa ronojel ri uwach Ulew

Pa ri 26 re febrero 1922, ri Tijoxelabʼ re ri Biblia xetobʼanik rech ri utzij ri Dios «xqʼalajisax pa ronojel ri uwach Ulew». Xebʼan e riqbʼal ibʼ nim ubʼanik pa kʼi tinamit re ri uwach Ulew rech ri winaq che kkaj kketaʼmaj más chrij ri Biblia kkitatabʼej ri chʼabʼal «Millones che e kʼaskʼoj kimik kekam ta chi wi».

Ri chʼabʼal xqʼaxex pa 33 chʼabʼal, y ri revista The Watch Tower xubʼij che konojel ri e qachalal che kekunik kkiya chʼabʼal xyaʼ ri eqeleʼn chke rech kkiya ri chʼabʼal. Ri Tijoxelabʼ re ri Biblia re Gran Bretaña xkibʼan 306 riqbʼal ibʼ, ri xeʼopan wi 67,010 winaq. Pa Bélgica, Francia y Suiza, más che 15,000 winaq che kechʼaw pa francés xeʼopan pa riʼ ri riqbʼal ibʼ. Rumal che ri Tijoxelabʼ re ri Biblia xkilo che utz tajin kel ronojel, xkikoj más kichuqʼabʼ rech ri utzij ri Dios «xqʼalajisax pa ronojel ri uwach Ulew» pa riʼ ri junabʼ, pa ri fechas 25 re junio, 29 re octubre y 10 re diciembre.

    E wuj pa quiché (1993-2025)
    Uk'isik sesión
    Umajixik sesión
    • quiché
    • Chataqa b'ik
    • Ri qas utz kawilo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ri kta' chawe rech kakojo
    • Keta'max ta ri xatz'ib'aj
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Umajixik sesión
    Chataqa b'ik