¿La naj ta chi kraj kpe ri kʼisbʼal uwach Ulew? ¿Jas riʼ ri apocalipsis?
¿Jas kachomaj are chiʼ kata ri tzij apocalipsis? ¿La kachomaj che kusachisaj uwach ri kʼaslemal pa ri uwach Ulew? E jujun winaq are waʼ ri kkichomaj y más na we kkisikʼij o kkil jujun taq noticias junam rukʼ wariʼ.
«We kkʼulmataj jun nimalaj chʼoj cho ronojel ri uwach Ulew, weneʼ are ri e winaq kebʼanowik, xaq kʼateʼ kkʼulmatajik o qetaʼm taj jas rumal» (Boletín de Científicos Atómicos).
«Pa ri kʼisbʼal 10 junabʼ, qilom pa ronojel ri uwach Ulew che más tajin knimataj ri kʼax, nimaʼq taq kaqiqʼ jabʼ, nimaʼq taq poroʼn, pa jujun taq lugares kʼo ta chi jaʼ, sibʼalaj qʼaqʼ, ri jaʼ kok pa taq kachoch ri winaq xuqujeʼ tajin kekam ri corales pa ri mar» (National Geographic).
«Ri kʼiʼalaj taq sakʼ che e kʼo pa África tajin kkibʼan kʼax chke ri tikoʼn» (The Associated Press).
¿La ksach na uwach ri uwach Ulew rumal jun apocalipsis? ¿Jas kubʼij ri Biblia?
¿La ksach na ri uwach Ulew?
No. Ri Biblia kubʼij che ri uwach Ulew man ksach ta uwach (Eclesiastés 1:4). Ri Dios kusachisaj ta ri uwach Ulew xaneʼ are kusach na kiwach ri winaq che tajin «kesachow uwach ri uwach ulew» (Apocalipsis 11:18).
¿La ksachisax na kiwach konojel ri winaq?
Ri Biblia kubʼij che ri e «winaq» che ksachisax kiwach are ri keniman ta che ri Dios y are kkibʼan ri kkaj e areʼ. Ri Dios kubʼan na junam rukʼ ri xubʼan pa ri uqʼij ri Noé: kusachisaj na kiwach «ri winaq ri man kkiya ta uqʼij» (2 Pedro 2:5; 3:7).
Junam rukʼ ri kubʼij 1 Juan 2:17, «ri uwach ulew kokʼowik, xuqujeʼ ri rayibʼal ri kuyaʼ ri uwach ulew kokʼowik». Waʼ taq tzij riʼ kraj kubʼij che ri Dios kusach ta uwach ri uwach Ulew, xaneʼ are ri winaq che man keniman ta che.
¿Jampaʼ kpe ri kʼisbʼal?
Ri Biblia kubʼij ta chqe jampaʼ (Mateo 24:36). Are kʼu kubʼij che xa jubʼiqʼ chi kraj. ¿Jasche qetaʼm wariʼ? Rumal che ri Biblia xuya ubʼixik wariʼ:
Kʼo chʼoj, wiʼjal, yabʼil y kabʼraqan «pa jalajoj taq kʼolbʼal» (Mateo 24:3, 7, 14; Lucas 21:10, 11; Apocalipsis 6:1-8).
Ri e winaq xaq xiw kechoman chbʼil kibʼ. Jun kʼutbʼal, «kkiloqʼoqʼej ri pwaq», man kemaltyoxin taj xuqujeʼ kkijikʼ ta kibʼ che ubʼanik ri kirayinik (2 Timoteo 3:1-5).
E kʼi winaq kilom che ri xkʼulmataj pa ri 1914 xaq junam rukʼ ri kubʼij ri Biblia, rumal laʼ qas ketaʼm che naqaj chi kʼo wi ri kʼisbʼal. We kawaj kawetaʼmaj más, chawilaʼ ri e kʼutunem «¿Qué indica la cronología bíblica sobre el año 1914?» y «¿Cuál es la señal de ‹los últimos días› o de ‹los tiempos finales›?».
¿Jas kraj kubʼij ri tzij apocalipsis pa ri Biblia?
Ri tzij «apocalipsis» che xkoj pa griego, pa jujun taq biblias kraj kubʼij «kjaq taj uwach» o «ktor uwach». Kchʼaw chrij jastaq che kchʼobʼotaj taj are kʼu kyaʼ na ubʼixik. Ri Biblia xuqujeʼ kchʼaw chrij ri revelación (o apocalipsis) chrij ri Jesús, y ketaʼmatax na che xaq xiw ri Jesús kʼo uchuqʼabʼ che resaxik ronojel ri kʼax cho ri uwach Ulew y keʼutewchij na ri keniman che ri Dios (2 Tesalonicenses 1:6, 7; 1 Pedro 1:7, 13).
Ri kʼisbʼal wuj pa ri Biblia ubʼiʼ Apokálypsis (o Revelación) rumal che kuya ubʼixik jujun jastaq che kkʼulmataj na pa ri petinaq (Apocalipsis 1:1). Pa wajun wuj riʼ kyaʼ ubʼixik utz taq tzij y jun utz eyebʼal (Apocalipsis 1:3). Kukʼutu che ri Dios kusachisaj na ronojel ri kʼax y kubʼan na che kux jun kotzʼiʼj ri uwach Ulew. Are chiʼ kkʼulmataj wariʼ, konojel ri winaq kebʼison ta chik, kkinaʼ ta chi qʼoxom... Xuqujeʼ ksach ri kamikal (Apocalipsis 21:3, 4).
¿La kawaj kawetaʼmaj más chrij wajun eyebʼal riʼ che kuya ubʼixik ri Biblia? Ri testigos rech Jehová kekunik kkiya jun etaʼmanik re ri Biblia chawe. Utz we kattzijon kukʼ kimik.