Ri kqabʼan che ukojik ri kʼakʼ wuj Kbʼix utz jastaq rech ri Ajawaxel
Xbʼanik rech kojutoʼ che kisolixik ri winaq xuqujeʼ rech kqamaj jun etaʼmanik chrij ri Utzij ri Dios
1. ¿Jas wuj xyaʼ pa ri nim riqbʼal ibʼ ubʼiʼ «Chqachajij ri qanimaʼ» che kojutoʼ che kisolixik ri winaq xuqujeʼ rech kqamaj jun etaʼmanik chrij ri Utzij ri Dios?
1 ¡Sibʼalaj xojkikotik chiʼ xyaʼ jun kʼakʼ wuj chqe pa ri nim riqbʼal ibʼ rech oxibʼ qʼij ubʼiʼ «Chqachajij ri qanimaʼ» wajun kʼakʼ wuj riʼ kojutoʼ rech keqasolij ri winaq xuqujeʼ kqamaj jun etaʼmanik chrij ri Utzij ri Dios! Ri folleto Kbʼix utz jastaq rech ri Ajawaxel are kkoj che ukʼaxel ri folleto Su kuta, che ukʼamom lo alaj taq kʼutunem che qas kajwatajik, xuqujeʼ utz kkoj che umajixik jun etaʼmanik chuchiʼ taq ja. Ri wuj Su kuta, kukʼut ri rajawaxik kubʼan jun cristiano pa ri ukʼaslemal, weneʼ are ta ri kkaj ri winaq kkito. Are kʼu, ri kʼakʼ wuj kchʼaw chrij ri utz taq jastaq che kuya ubʼixik ri Utzij ri Dios (Hech. 15:35).
2. ¿Jasche xbʼan ri wuj Kbʼix utz jastaq rech ri Ajawaxel?
2 ¿Jasche xbʼan jun kʼakʼ wuj? Qachalal rech ronojel uwach Ulew tajin kkitaʼ jun wuj che kʼax ta uchʼobʼik che kubʼan chke ri winaq kkaj kketaʼmaj chrij ri utzij ri Dios xuqujeʼ che kkaj kketaʼmaj chrij ri wuj Su qas kukʼut, ri wuj che qas kqakoj che ukʼutik ri Utzij ri Dios. Rumal che kʼi winaq qas ta kkaj kketaʼmaj chrij jun libro, are kʼu rukʼ jun folleto kkaj kketaʼmaj. Xuqujeʼ, jun folleto kʼax ta uqʼaxaxik pa kʼi chʼabʼal.
3. ¿Jasche junam ta wajun folleto riʼ kukʼ ri nikʼaj chik wuj rech etaʼmanik?
3 Ri ubʼanik ri folleto. Kʼi chke ri qawuj rech kʼutunik bʼanom rech ri winaq kkisikʼij uwach xuqujeʼ kkichʼobʼ ri qastzij rech ri Biblia pa neʼ xa kitukel. Are kʼu wajun wuj riʼ junam taj: rech kchʼobʼ ri kubʼij rajawaxik jun ajtij. Rumal laʼ chiʼ kqaya chke ri winaq, utz we kqil jun o kebʼ párrafo kukʼ. Rumal che xa alaj taq párrafos, kojkunik kqil kukʼ ri winaq chuchiʼ ri kachoch o jachiʼ kechakun wi. Pa neʼ ri nabʼe kʼutunem utz rech kqakoj che umajixik, e konojel ri kʼutunem utz kqakoj che umajixik jun etaʼmanik.
4 ¿Jas kubʼan wajun folleto riʼ che qatoʼik rech kqakoj ri Biblia che ukʼutik ri utzij ri Dios chkiwach ri ajtijoxelabʼ?
4 Pa kʼi chke ri qawuj, ri kyaʼ ubʼixik chrij ri preguntas kriqitaj pa ri párrafos. Are kʼu pa wajun kʼakʼ folleto riʼ, ri kyaʼ ubʼixik chrij ri preguntas keriqitaj pa ri textos rech ri Utzij ri Dios, rumal che kʼi chke ri winaq kkaj kketaʼmaj rukʼ ri Biblia are ta rukʼ ri kubʼij ri qawuj. Rumal laʼ tzʼibʼam ta chupam ri wuj ri kubʼij nijun texto rech ri Biblia. Ri rajawaxik kbʼanik are che ksikʼix uwach ri Biblia. Rech ri ajtijoxelabʼ kkilo che ri tajin kketaʼmaj petinaq rukʼ ri Dios (Is. 54:13).
5. ¿Jasche sibʼalaj rajawaxik che ri ajtijabʼ qas kkitijoj kibʼ pa jujunal chke ri kʼutunem rech ri wuj?
5 Wajun folleto riʼ kuya ta ubʼixik chrij ronojel ri kubʼij ri textos. Ri upatan ri wuj riʼ are kubʼan chke ri winaq kechoman chrij ri preguntas xuqujeʼ keʼutoʼ ri publicadores rech kkikoj ri kinoʼj. Rumal laʼ sibʼalaj rajawaxik che qas ktijox ibʼ che ri kʼutunem. Are utz we más ta kojtzijonik. Pa neʼ sibʼalaj kqaj kqaqʼalajisaj ri kubʼij ri textos, are kʼu utz che kqaya che ri ajtijoxel kubʼij chqe ri kuchomaj. Rukʼ preguntas che kqabʼan rukʼ utzilal xuqujeʼ rukʼ utz chomanik kojkunik kqasukʼumaj ri uchomanik chrij ri kojonik (Hech. 17:2).
6. ¿Jas kqabʼan che ukojik wajun folleto riʼ a) chke ri winaq che kekojon ta che ri Dios o chrij ri Biblia? b) chiʼ kojtzijon chuchiʼ taq ja? c) are chiʼ kqatzujuj jun kʼutunik che jun winaq? d) chiʼ keqasolij chi jumul ri winaq?
6 Junam kukʼ ri nikʼaj chik wuj rech etaʼmanik, wajun folleto riʼ xuqujeʼ kuya kkoj pa ronojel tiempo, pa neʼ are ta ri kkoj pa ri ikʼ. Kʼi chke ri qachalal kkaj kkikoj ri folleto chiʼ kkitzukuj jun winaq che kraj kretaʼmaj chrij ri Utzij ri Dios nabʼe mul chuchiʼ taq ja. Junam rukʼ ri xbʼix pa ri nim riqbʼal ibʼ rech oxibʼ qʼij wajun folleto riʼ, «kubʼano che qas kojkikotik chiʼ keqasolij ri winaq» (chawilaʼ ri kubʼij pa ri uxaq 2 kopan 4).
7. ¿Jas kbʼix chqe che kqabʼan che ukojik ri wuj chiʼ kqaya jun etaʼmanik?
7 Ri kbʼan che ukojik chiʼ kyaʼ etaʼmanik chrij ri Utzij ri Dios. Kojkunik kqasikʼij uwach ri pregunta che tzʼibʼam rukʼ letras más qʼeq xuqujeʼ ri párrafo che kʼo chuxeʼ. Tekʼuriʼ, kqasikʼij uwach ri textos che tzʼibʼam rukʼ cursivas xuqujeʼ, rukʼ preguntas, kqatoʼ ri winaq rech qas kuchʼobʼo. Chiʼ majaʼ kojqʼax pa jun chik kʼutunem chqabʼanaʼ chi jumul ri pregunta che más qʼeq rech kqilo we ri winaq qas xuchʼobʼ ri xretaʼmaj. Pa ri nabʼe mul che kqasolij ri winaq, weneʼ utz che xa jun o kebʼ preguntas kqilo. Chiʼ qʼaxinaq chi kebʼ oxibʼ qʼij, kojkunik kqil ronojel jun kʼutunem.
8. ¿Jas rajawaxik knaʼtaj chqe chiʼ kqasikʼij uwach jun texto, xuqujeʼ jasche?
8 Ri textos che kʼo rukʼ ri tzij che kubʼij chasikʼij uwach are ri kubʼij chrij ri preguntas che tzʼibʼam rukʼ letras más qʼeq. Chiʼ kqasikʼij uwach jun texto, utz taj kqabʼij tzij junam rukʼ «ri apóstol Pablo xutzʼibʼaj» o «chawilaʼ jun chke ri xutzʼibʼaj ri Jeremías», rumal che weneʼ kubʼano che ri winaq kuchomaj che ri tajin kqasikʼij uwach xa kitzij winaq. Are utz kqabʼij «ri Utzij ri Dios kubʼij» o «chawilaʼ ri bʼim kan pa ri Biblia».
9. ¿La rajawaxik ksikʼix uwach ronojel ri textos che kʼo pa ri párrafos?
9 ¿La ksikʼix ronojel ri textos, o xaq xiw ri kubʼij «chasikʼij uwach»? Are ri publicador kilowik we kuya ksikʼixik. Qastzij wi che ri textos xaq xiw ta kukʼutu che ri kʼo pa ri párrafo elenaq pa ri Biblia; jujun chke ri textos kuya etaʼmanik che nim upatan. Are kʼu, we ri ajtijoxel kʼo ta utiempo, qas ta kraj kuto ri kqabʼij che o qas ta kkunik kusikʼij uwach wuj, weneʼ utz xaq xiw kqatzukuj ri textos che kubʼij «chasikʼij uwach».
10. ¿Jampaʼ kqakoj ri wuj Su qas kukʼut?
10 Jampaʼ kqakoj ri wuj Su qas kukʼut. We ri winaq amaqʼel chi tajin kretaʼmaj, utz kqakoj ri wuj Su qas kukʼut rukʼ o kqakʼis na ri folleto. Are ri e publicadores keʼilowik jampaʼ kkikʼex ri wuj. Xuqujeʼ, ¿la rajawaxik che kqamaj rilik ri libro pa ri nabʼe kʼutunem? Kʼo ta tzʼibʼatalik che kubʼij chqe ri kqabʼano, rumal che ri e winaq e junam taj. Are kʼu ri qastzij are che ri ajtijoxel rajawaxik kretaʼmaj más chrij jujun kʼutunem xuqujeʼ utz kqakʼut más chuwach rukʼ ri wuj Su qas kukʼut.
11. ¿Jasche rajawaxik kqakoj ri kʼakʼ folleto?
11 Pa wajun uwach Ulew che xaq xiw ktzijox itzel taq jastaq, yaʼom chqe jun chak che nim ubʼanik kqatzijoj utz taq jastaq: ri Rajawbʼal ri Dios tajin chi kuqʼat tzij xuqujeʼ naj ta chik kpe jun kʼakʼ uwach Ulew (Mat. 24:14; 2 Ped. 3:13). Qastzij wi, ri kkita ri utz taq jastaq riʼ kkibʼij ke ri tzij che kʼo pa ri Utzij ri Dios: «¡Sibʼalaj jeʼl rilik ri ropanem tzaʼm taq ri juyubʼ ri e rukʼam uloq utzalaj taq tzijol, ri e rukʼam uloq utzalaj taq tzijol aj jamaril, ri kuyaʼ ubʼixik ri utorotajik ri Sión, kubʼij kʼu che ri Sión: ‹Ri aDios areʼ Ajawinel›!» (Is. 52:7). Chqakojoʼ bʼaʼ, wajun folleto riʼ rech kqaya ubʼixik ri utzalaj taq tzij rech ri Dios chke konojel ri kkaj kketaʼmaj.
[Wachbʼal rech ri uxaq 2]
Ukojik kukʼ winaq che kekojon ta che ri Dios o chrij ri Biblia
● Ilom che pa jujun taq lugar ri tzij Dios xuqujeʼ Biblia kubʼan chke ri winaq che kkaj taj ketzijonik. Pa ri lugares riʼ, utz che kojtzijon chrij jastaq che ri winaq kkaj kkito, jun chke are che rajawaxik jun utzalaj qʼatal tzij, jachiʼ kriqitaj wi utz taq pixabʼ chke ri familias xuqujeʼ jas kriqitaj na pa ri petinaq. Chiʼ oj tzijonaq chi kʼi mul rukʼ ri winaq xuqujeʼ rilom chik che qastzij kʼo ri Dios xuqujeʼ che kojkunik kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri Utzij, kojkunik kqakoj ri folleto Kbʼix utz jastaq.
[Wachbʼal rech ri uxaq 3]
Ukojik chuchiʼ taq ja
● «E kʼi winaq kkichomaj jas kubʼan na ri Dios pa kiwiʼ ri winaq, in kwaj kinkʼut chawach che kʼax ta kbʼan che retaʼmaxik. Jun kʼutbʼal, ¿la kakoj at che ri Dios kraj kresaj ri kʼaxkʼolil? [Chata ri kubʼij ri winaq.] Wajun folleto riʼ katutoʼ che uriqik ri kubʼij pa ri aBiblia chrij wajun pregunta. [Chayaʼ ri folleto che ri winaq, chasikʼij uwach ri nabʼe párrafo rech ri nabʼe kʼutunem xuqujeʼ chasikʼij uwach Jeremías 29:11.] Junam rukʼ kubʼij waral, ¿qas qʼalaj che ri Dios kraj che kqariq utzilal pa ri petinaq, paʼ? [Chata ri kubʼij ri winaq.] Kwaj kinya kan ri folleto chawe xuqujeʼ kwaj kintzalij lo pa jun chi qʼij rech kqil ri ukabʼ párrafo che kubʼij che ri Dios kresaj na ri jastaq che kuya kʼaxkʼolil.» We ri winaq kʼo más utiempo, katkunik kasikʼij uwach ri ukabʼ párrafo xuqujeʼ ri oxibʼ textos rech ri Biblia. Chabʼij che kattzalij chi jumul rech kiwil ri jun chi pregunta.
● «Kʼi mul kqabʼan qachʼawem che ri Dios, más chiʼ oj kʼo pa jun kʼax, ¿qastzij, paʼ? [Chata ri kubʼij ri winaq.] ¿La kabʼij at che ri Dios kuta ronojel ri chʼawem, o kʼo jujun che kraj ta kuto? [Chata ri kubʼij ri winaq.] Wukʼam lo jun wuj che kubʼij chqe jachiʼ kqariq wi pa ri Biblia ri kyaʼ ubʼixik chrij ri preguntas riʼ. [Chayaʼ ri folleto che, xuqujeʼ chiwilaʼ rukʼ ri kubʼij ri nabʼe párrafo rech ri kʼutunem 12, xuqujeʼ ri textos che kubʼij «chasikʼij uwach».] Sibʼalaj kojkikotik che ri Dios kubʼij chqe che kraj kojtzijon rukʼ pa chʼawem; are kʼu, rech kojkikotik rukʼ ri qachʼawem, rajawaxik qas kqetaʼmaj uwach. [Chakʼutuʼ chuwach ri kʼutunem 2 xuqujeʼ ri subtítulos.] We kawaj, kinya kan wajun wuj riʼ chawe xuqujeʼ kintzalij lo pa jun qʼij chik rech kqil ri kubʼij ri Biblia chrij ri preguntas.»
● «Tajin keqasolij ri winaq rumal che qetaʼm che kkaj kketaʼmaj chrij ri kbʼantaj na pa ri petinaq. ¿La kabʼij at che ksukʼumataj na ri jastaq? [Chata ri kubʼij ri winaq.] ¿La awetaʼm che ri Biblia kutzijoj utz taq jastaq che kukubʼsaj qakʼuʼx? Chawilaʼ waral jujun che ri jastaq che kutzijoj ri Biblia.» Chayaʼ ri folleto che xuqujeʼ chabʼij che, che kuchaʼ jun chke ri preguntas che kʼo pa ri kʼisbʼal uxaq. Tekʼuriʼ, chakʼutuʼ ri kʼutunem che kchʼaw chrij ri pregunta xuqujeʼ chakʼutuʼ chuwach ri kbʼan che ukojik ri wuj. Chabʼij che, che kattzalij pa jun qʼij chik rech kiwil ri jun kʼutunem chik.
[Wachbʼal rech ri uxaq 4]
Are chiʼ kqatzujuj jun kʼutunik che jun winaq
● «Tajin kojtzijon kukʼ ri winaq rech kqakʼut chkiwach ri kbʼan che retaʼmaxik chrij ri Biblia. Pa wajun folleto kʼo 15 kʼutunem che kukʼut chqawach jachiʼ kʼo pa ri Biblia ri kyaʼ ubʼixik chrij preguntas che nim kibʼanik. [Chakʼutuʼ chuwach ri nabʼe xuqujeʼ ri kʼisbʼal uxaq re ri folleto.] ¿La kʼo jumul akojom achuqʼabʼ che uchʼobʼik ri kubʼij ri Biblia? [Chata ri kubʼij ri winaq.] Kwaj kinkʼut chawach che kʼax ta uchʼobʼik ri e kʼutunem. [Chatzukuj ri kʼutunem 3 chiwilaʼ ri nabʼe párrafo rech ri pregunta 3. Xuqujeʼ, chasikʼij uwach Apocalipsis 21:4, 5. We kawiloʼ che utz, chasikʼij uwach ri jun chik párrafo xuqujeʼ ri textos.] Kinya kan ri folleto chawe. Kwaj kinbʼij chawe che utz we kawil jun kʼutunem pa neʼ xa jun. We kawaj, kaya ta kan retaʼmaxik. Pa jumul chik che katinsolij, utz kqil ri nabʼe kʼutunem rumal che xa jun uxaq.»
[Wachbʼal rech ri uxaq 4]
Chiʼ keqasolij chi jumul ri winaq?
● «Kinkikotik che xatinriq chi jumul. Xinkʼam lo jun folleto che kukʼut ri kubʼij ri Biblia chrij ri preguntas che kʼi winaq kkaj kketaʼmaj. [Chayaʼ ri folleto che ri winaq xuqujeʼ chabʼij che, che kril ri kʼisbʼal uxaq.] ¿Jachike ri e kʼutunem riʼ kawaj kawetaʼmaj chrij? [Chata ri kubʼij ri winaq xuqujeʼ chiwilaʼ ri kʼutunem che xuchaʼo.] Kwaj kinkʼut chawach ri kbʼan che ukojik wajun wuj riʼ rech kqetaʼmaj ri kuya ubʼixik ri Biblia chrij ri preguntas riʼ.» We kabʼan wariʼ kʼax taj kamaj jun etaʼmanik. Chiʼ ayaʼom chi kan ri folleto che ri winaq, chabʼij che, che kattzalij chi pa jun qʼij. Chiʼ kikʼis jun kʼutunem, kixkunik kiwil chi jun kʼutunem che ri winaq kuchaʼo o kixqʼax pa ri jun chik pregunta.