UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET Watchtower
Watchtower
UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET
quiché
'
  • '
  • ä
  • Ä
  • BIBLIA
  • E WUJ
  • E RIQB'AL IB'
  • mwbr24 mayo e uxaq 1-11
  • Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos

K'o ta video che wajun kʼutunem ri'.

Chakuyu' qamak, ri video ktziji' taj.

  • Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos
  • Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos (2024)
  • Subtítulo
  • 6-12 RE MAYO
  • 13-19 RE MAYO
  • 20-26 RE MAYO
  • 27 RE MAYO KOPAN 2 RE JUNIO
  • 3-9 RE JUNIO
  • 10-16 RE JUNIO
  • 17-23 RE JUNIO
  • 24-30 RE JUNIO
Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos (2024)
mwbr24 mayo e uxaq 1-11

Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

6-12 RE MAYO

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS SALMOS 36, 37

«Mape awoyowal kimak kech ri e bʼanal taq etzelal»

w17.04 10 párr. 4

¿Jas ksach na uwach are chiʼ ri uQʼatbʼal tzij ri Dios kuqʼat tzij puwiʼ ri uwach Ulew?

4 ¿Jas kʼax kqariq kumal ri itzel taq winaq? Are chiʼ ri apóstol Pablo uyaʼom chi ubʼixik che «pa ri kʼisbʼal taq qʼijol, kepe na kʼaxalaj taq qʼij», xubʼij wariʼ: «Ri e itzel taq winaq, ri e subʼunelabʼ, kenimataj na» (2 Tim. 3:1-5, 13). ¿La mat qastzij che tajin ktzʼaqat wajun profecía riʼ? Kʼi chqe qariqom kʼax kumal ri itzel taq winaq, weneʼ ri winaq che utz kkil ri chʼoj, kibʼanom che kqaxiʼj qibʼ, ri seguidores che kʼo itzelal pa kanimaʼ o kamisanelabʼ taq winaq. Jujun chke ri winaq riʼ kilitaj ri kʼax che kkibʼano, nikʼaj chik kkijaluj che e utzalaj taq winaq. Y paneʼ kʼo ta jun nimalaj kʼax kibʼanom chqe, are kʼu kibʼanom jujun kʼax che kilitaj taj. Utz ta kqil ri kkibʼan ri itzel taq winaq. Itzel kqil ri kʼax che kkibʼan chke ri alaj taq akʼalabʼ, ri nim chi kijunabʼ y nikʼaj chi winaq che kekun taj kkitoʼ kibʼ. Ri itzel taq kibʼantajik ri winaq riʼ kjunamataj kukʼ ri itzel taq awaj o kukʼ ri itzel taq uxlabʼal (Sant. 3:15). Are kʼu ri Biblia kubʼij che ri itzel taq kibʼantajik ri winaq riʼ ksach na uwach.

w22.06 10 párr. 10

Ri Jehová keʼutewchij ri kekuyunik

10 Kqariq kʼax we kqakʼol oyowal pa qanimaʼ. Ukʼolik oyowal chrij jun winaq kjunamataj rukʼ jun eqaʼn y ri Jehová kraj taj che kqariq kʼax (chasikʼij uwach Efesios 4:31, 32). Rumal laʼ kubʼij wariʼ: «Chayaʼ kan ri oyowal» (Sal. 37:8). Kqariq utzilal we kqabʼan wajun pixabʼ riʼ, rumal che ri oyowal kuya yabʼil (Prov. 14:30). We kqakʼol oyowal chrij jun winaq jetaneʼ tajin kqatij veneno, oj kqariq kʼax. Rumal laʼ, we kqasach kimak ri e nikʼaj chik kqariq utzilal (Prov. 11:17). Kqanaʼ jamaril y kojkunik kqaya uqʼij ri Jehová.

w03 1/12 13 párr. 20

Chojkikot rukʼ ri Jehová

20 Are chiʼ kopan ri tiempo, «ri e machʼalik kkechbʼej na ri uwach ulew» (Salmo 37:11a). ¿E jachin taq riʼ «ri e machʼalik»? Ri tzij «machʼalik» kraj kubʼij «kuya ribʼ kbʼan kʼax che, kesax ukʼixbʼal». Qastzij riʼ, «ri e machʼalik» taq winaq are ri kkeyeʼj che ri Jehová kusukʼumaj ri kʼax che bʼanom chke. «Kejeqiʼ na pa tzʼaqatalaj jamaril» (Salmo 37:11b). Kimik kʼo tzʼaqatalaj jamaril pa ri utinamit ri Dios.

Jeʼlalaj taq pixabʼ

it-2 424

Ri e juyubʼ

Ko takʼalik, naj tiempo kʼolinaq, naj bʼenaq chikaj. Kbʼixik che ri e juyubʼ kʼo ta kesilabʼanik y naj tiempo kkichʼijo (Isa 54:10; Hab 3:6; chajunamisaj rukʼ Sl 46:2). Rumal laʼ, are chiʼ ri salmista xutzʼibʼaj che ri usukʼilal ri Jehová «kajunamataj kukʼ ri nimaʼq taq juyubʼ» (Sl 36:6), weneʼ xraj xubʼij che ri usukʼilal ri Jehová kkʼextaj taj; o más naj bʼenaq chikaj chkiwach ri juyubʼ (chajunamisaj rukʼ Isa 55:8, 9). Ri capítulo 16 re ri wuj Apocalipsis kchʼaw chrij ri profecía re ri wuqubʼ laq re ri royowal ri Dios, kraj kubʼij are chiʼ ri Jehová kusachisaj uwach ri Satanás y konojel ri ketobʼan rukʼ. Pa Apocalipsis 16:20 kubʼij: «Xuqujeʼ taq ri juyubʼ man xeriqtaj ta chik». Ri e tzij riʼ kraj kubʼij che ri e juyubʼ che naj e bʼenaq chikaj kkil na ri royowal ri Dios (chajunamisaj rukʼ Jer 4:23-26).

13-19 RE MAYO

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS SALMOS 38, 39

Xaq ta katchoman chrij ri mak che xabʼan ojer kanoq

w20.11 27 párrs. 12, 13

Are chojchoman chrij ri petinaq

12 (Chasikʼij uwach 1 Juan 3:19, 20). Qonojel kojbʼisonik rumal jun jastaq che utz taj xqabʼano. Weneʼ rumal ri xqabʼano are chiʼ majaʼ kqetaʼmaj uwach ri Jehová o are chiʼ qabʼanom chi qaqasanjaʼ (Rom. 3:23). Qastzij che, paneʼ sibʼalaj kqakoj qachuqʼabʼ rech amaqʼel kqabʼan ri utz are kʼu qonojel «kujqaj pa kʼi kiwach sachinaqil» (Sant. 3:2; Rom. 7:21-23). Ubʼisoxik más ri qamak kubʼan kʼax chqe are kʼu rajawaxik che kqachʼobʼo che utz ta ri xqabʼano. ¿Jasche? Rumal che kojutoʼ rech kqakʼex ri qakʼaslemal y kqabʼan ta chi jumul ri makaj (Heb. 12:12, 13).

13 Are kʼu, weneʼ amaqʼel kojchoman chrij ri qamak are chiʼ qakʼexom chi ri qakʼaslemal y Jehová ukuyum chi ri qamak. Uchomaxik más ri qamak kubʼan kʼax chqe (Sal. 31:10; 38:3, 4). ¿Jasche kqabʼij? Chqilaʼ ri xukʼulmaj jun qachalal. Areʼ amaqʼel kubʼisoj ri umak che xubʼan ojer. Kubʼij: «Kinchomaj che kʼo ta upatan kinkoj nuchuqʼabʼ che upatanexik ri Jehová rumal che weneʼ kʼo ta jun weyebʼal». Weneʼ oj kʼi junam kqachomaj rukʼ ri qachalal. Are kʼu rajawaxik che xaq xiw ta kqabʼisoj ri qamak. Ri Satanás sibʼalaj kkikotik we kqachomaj che kʼo ta qapatan, paneʼ ri Jehová usachom chi ri qamak (chajunamisaj rukʼ 2 Corintios 2:5-7, 11).

w02 15/11 20 párrs. 1, 2

¿Jas kqabʼano rech ri kqabʼan ronojel taq qʼij utz kril ri Jehová?

RI QʼIJ re ri qakʼaslemal naj ta kuchʼijo. Are chiʼ ri David xuchʼobʼo che ri qakʼaslemal naj ta kuchʼijo xubʼij wariʼ che ri Jehová: «Bʼij la chwe jas ri kinkʼulmaj na chukʼisbʼal, xuqujeʼ joropaʼ junabʼ kinekʼasal na; ¡kinwaj kinwetaʼmaj chi sibʼalaj man kabʼeytaj ta ri nukʼaslemal! Yoʼm la jun kʼaslemal chwe ri xa re kebʼ oxibʼ qʼij; man nim ta ri nukʼaslemal chwach la». Ri David xraj che ri xubʼano y ri xubʼij ronojel taq qʼij, qas kqaj chuwach ri Dios. Qas xrilo che xajwataj ri Dios che, rumal laʼ xubʼij: «¡Ri eyebʼal nukʼuʼx chij la kʼo wi!» (Salmo 39:4, 5, 7). Ri Jehová xutatabʼej ri David: xril ri xubʼan ronojel taq qʼij y xutewchiʼj.

We man kqachajij qibʼ weneʼ kubʼan ta chi ri jun qʼij chqawach, rumal che kqaj kqabʼan kʼi jastaq. Jun kʼaslemal junam rukʼ wariʼ, kubʼano che kojbʼisonik, más na are chiʼ kqilo che kʼo kʼi jastaq rajawaxik kqabʼano y kʼo ta más qatiempo. ¿La kqaj kqabʼan qe junam rukʼ ri David, che ri kqabʼan ronojel taq qʼij utz kril ri Jehová? Qastzij riʼ che ri areʼ kojril chqajujunal y kril ri kqabʼan ronojel taq qʼij. Ri Job, jun achi che xukʼut sukʼilal che ri Dios, tres mil seiscientos junabʼ kanoq xuchʼobʼo che ri Jehová kril ronojel ri kubʼano. Rumal laʼ, xubʼan wajun pregunta riʼ: «¿Jas ri kintzelej na ubʼixik are taq kutaʼ chwe jas ri nubʼanom?» (Job 31:4-6, 14). Oj xuqujeʼ kojkunik kqabʼano che ri Jehová utz kril ri kqabʼano we are nabʼe kqapatanij pa ri qakʼaslemal, kqanimaj ri kubʼij chqe y utz kqabʼan che ukojik ri qatiempo. Chojchoman chrij ri kqabʼan che ubʼanik wariʼ.

w21.10 15 párr. 4

¿Jas kabʼan che usukʼumaxik ri awachilanik rukʼ ri Jehová?

Amaqʼel chabʼanaʼ achʼawem che ri Jehová. Weneʼ kanaʼo che kariq ta ri kabʼij rech katchʼaw rukʼ ri aTat kʼo pa ri kaj, are kʼu ri areʼ qas kuchʼobʼ ri kanaʼo (Rom. 8:26). Mayaʼ kan ubʼanik achʼawem y chabʼij che ri Jehová che sibʼalaj kawaj katux rachiʼl (Rom. 12:12). Ri qachalal Andrej kubʼij: «Sibʼalaj kinkʼixik y kinnaʼo che in ajmak. Are kʼu, are chiʼ kbʼantaj nuchʼawem kinnaʼ jamaril pa wanimaʼ». We awetaʼm taj jas kabʼij pa ri achʼawem, chatchoman chrij ri e chʼawem xubʼan ri qʼatal tzij David che kriqitaj pa Salmos 51 y 65.

Jeʼlalaj taq pixabʼ

w22.09 13 párr. 16

Chqakʼutuʼ che kuyaʼ kkubʼsax kʼuʼx chqij

16 Ri ujikʼik ibʼ kojutoʼo rech kkubʼsax kʼuʼx chqij. Wajun bʼantajik riʼ kojutoʼ rech kqajikʼ ri qaqʼ y kqabʼij ta jastaq che yaʼtal ta chqe kqabʼij (chasikʼij uwach Proverbios 10:19). Xuqujeʼ kqakʼut wajun bʼantajik riʼ are chiʼ kqakoj ri redes sociales. We kqachajij ta qibʼ, weneʼ kqabʼij jastaq pa ri redes sociales che yaʼtal ta chqe kqaya ubʼixik. We kqabʼan wariʼ kojkun ta chik kqatzalij qibʼ y kqabʼan kʼax chke nikʼaj chik. Ri ujikʼik ibʼ xuqujeʼ kojutoʼo rech qas kqachomaj na ri kqabʼij chke ri qakʼulel are chiʼ kkitaʼ jastaq chqe chkij ri e qachalal. Weneʼ kkʼulmataj wariʼ pa ri tinamit che qʼatem wi uwach ri qachak are chiʼ ri policías kkikʼot qachiʼ. Ri kojtoʼwik are chiʼ kqakʼulmaj wariʼ are wajun pixabʼ: «Kinkoj jun jikʼabʼal upachiʼaj pa nuchiʼ» (Sal. 39:1). Kqaj che ri qafamiliares, ri e qachiʼl, ri e qachalal pa ri congregación o jun chi winaq kkikubʼsaj kikʼuʼx chqij. Rumal laʼ rech kojkunik kqabʼan wariʼ rajawaxik kqajikʼ qibʼ che ri qatzij.

20-26 RE MAYO

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS SALMOS 40, 41

¿Jasche keqatoʼ ri nikʼaj chik?

w18.08 22 párrs. 16-18

Uyaʼik sipanik kuya kikotemal chqe

16 Ri winaq che qas kraj ksipanik kreyeʼj taj ktzalix ukʼaxel ri kusipaj. Ri Jesús qas retaʼm wariʼ, rumal laʼ xubʼij: «Cheʼasikʼij ri mebʼayibʼ, ri kutukaq, ri chʼokojibʼ, ri moyabʼ. Katkikot na, rumal rech chi ri e areʼ man kekuʼin ta che utojik ukʼaxel chawe» (Luc. 14:13, 14). Ri Biblia kubʼij che ri winaq ksipanik ktewchiʼx na y kkikot na «ri kchoman chrij ri tuqar xuqujeʼ ri mebʼaʼ» (Prov. 22:9; Sal. 41:1). Kojsipanik rumal che kuya kikotemal chqe.

17 Are chiʼ ri Pablo xukamulij ubʼixik ri xubʼij ri Jesús che «areʼ sibʼalaj utz na re ri kyanik chuwach ri kkʼamowik», xaq xiw ta xchʼaw chrij ri jastaq che kqasipaj, xaneʼ xuqujeʼ are chiʼ kqaya kichuqʼabʼ ri nikʼaj chik, kqaya pixabʼ chke y keqatoʼo are chiʼ kajwataj chke (Hech. 20:31-35). Ri apóstol Pablo, rukʼ ri xubʼij y ri xubʼano xukʼut chqawach ri kqabʼan che uyaʼik ri qatiempo, qachuqʼabʼ, nim keqil ri nikʼaj chik y keqaloqʼoqʼej.

18 Ri winaq che nim ketaʼmabʼal qas kilom che uyaʼik sipanik kuya kikotemal. Junam rukʼ ri kubʼij jun wuj, ri e winaq kkinaʼ más kikotemal are chiʼ kekitoʼ nikʼaj chik. Xuqujeʼ kkibʼij, che uyaʼik tobʼanik chke ri qajil qatzʼaqat kubʼano che kʼo upatan ri qakʼaslemal rumal che tajin keqatoʼ ri kʼo kirajawaxik. Ri winaq che nim ketaʼmabʼal kkibʼij, che ri winaq kekunik keʼux voluntarios rech kekikotik y keyawaj ta más. Ri oj kqamay ta wariʼ rumal che kqachʼobʼ ri kubʼij ri Biblia y qas qetaʼm che rukʼ ri loqʼalaj qaTat Jehová kpe wi (2 Tim. 3:16, 17).

w15 15/12 24 párr. 7

Ri Jehová katuchajij na

7 Are kʼu we sibʼalaj oj yawabʼ, ri Jehová kukubʼsaj qakʼuʼx y kojutoʼ na. Are laʼ ri xubʼan che kitoʼik ri upatanelabʼ ojer kanoq. Ri qʼatal tzij David xutzʼibʼaj: «Utz rech ri kchoman chrij ri tuqar xuqujeʼ ri mebʼaʼ; ktoʼ kʼu na rumal ri Ajawaxel pa taq uqʼijol ri kʼax. Ri Ajawaxel are kuchʼuqu, kuyaʼ ukʼaslemal» (Salmo 41:1, 2). ¿La xraj xubʼij ri David che ri winaq kkam taj are chiʼ kuya tobʼanik che ri tuqar xuqujeʼ ri mebʼaʼ? Je taj. Ri xraj xubʼij are che we ri winaq kyawajik, ri Dios kutoʼ na y kuchajij na (Salmo 41:3). Sibʼalaj kuya qachuqʼabʼ retaʼmaxik che ri Jehová retaʼm ri kʼax che kqakʼulmaj y kojsach ta pa ujolom. Kuya qachuqʼabʼ y qanojibʼal rech kqachʼij jun yabʼil. Y ubʼanom, che ri qacuerpo kutzir utukel are chiʼ kqariq jun yabʼil.

w17.09 12 párr. 17

Chqesaj uwach ri Jehová che kel ukʼuʼx chke ri nikʼaj chik

17 Qastzij che kqakʼut taj che kel qakʼuʼx chke nikʼaj chik xa rumal che kqaj kqariq utzilal. Kqabʼan wariʼ rumal che kqaj kqesaj uwach ri Jehová y kqaya uqʼij, che rukʼ petinaq wi ri loqʼoqʼebʼal y elebʼal kʼuʼxaj (Prov. 14:31). Rumal laʼ, kqakoj qachuqʼabʼ che resaxik uwach. Wariʼ kojutoʼo rech kqetaʼmaj más kiwach ri qachalal y kkʼojiʼ jun utz achilanik chqaxoʼl kukʼ (Gál. 6:10; 1 Juan 4:16).

Jeʼlalaj taq pixabʼ

it-2 46

Ri Jehová

Ri Biblia kubʼij, che xaq xiw ri Jehová taqal che kuqʼat tzij y kchʼaw chrij ri urayibʼal: ri uchʼajchʼobʼisaxik ri ubʼiʼ. Wariʼ kraj kubʼij che kchʼajchʼobʼisax ri ubʼiʼ ri Jehová che ri molom taq tzij. Are kʼu rech kbʼantaj wariʼ rajawaxik che konojel ri ángeles y ri winaq kkiya uqʼij ri ubʼiʼ ri Jehová, wariʼ kraj kubʼij che kkikojo che xaq xiw ri Jehová taqal che kuqʼat tzij, kkinimaj, kkipatanij rukʼ ronojel kanimaʼ y rumal che kkiloqʼoqʼej rukʼ kikotemal kkibʼan ri urayibʼal. Ri chʼawem che xubʼan ri David che ri Jehová che kriqitaj pa Salmo 40:5-10 kchʼaw chrij ri kbʼan che uyaʼik uqʼij ri ubʼiʼ ri Jehová. (Chqilaʼ ri xubʼan ri apóstol che ukojik ri e tzij re ri salmo are chiʼ xchʼaw chrij ri Jesús pa Heb 10:5-10).

27 RE MAYO KOPAN 2 RE JUNIO

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS SALMOS 42-44

Chqabʼanaʼ pa ri qakʼaslemal ri kubʼij ri Jehová chqe

w06 1/6 9 párr. 4

Pixabʼ nim kibʼanik keʼesax pa ri wuj segundo de los Salmos

42:4, 5, 11; 43:3-5. We kojkun ta chik kqamulij qibʼ rukʼ ri congregación, nim ktobʼan wi riʼ chqe unaʼtaxik ri kikotemal che xqanaʼo are chiʼ xojkʼojiʼ kukʼ ri qachalal. Paneʼ are chiʼ kqanaʼtaj wariʼ más kojbʼisonik y kqanaʼo che xaq qatukel oj kʼolik, xuqujeʼ kojutoʼo are chiʼ knaʼtaj chqe che ri Dios are toʼl qech y che rajawaxik kqeyeʼj ri utobʼanik.

w12 15/1 15 párr. 2

Ri rajawaxik kqabʼano are chiʼ kqatijoj qibʼ

1 UBʼANIK CHʼAWEM. Ri nabʼe kqabʼano are che kqataʼ che ri Dios che kojutoʼo (Sal. 42:8). Usikʼixik ri uTzij ri Dios kʼo ubʼanik rukʼ ri qʼijilanik che kqaya che. Rumal laʼ, rajawaxik kqataʼ ri ruxlabʼixel ri Dios y che kuya jun utz qachomanik (Luc. 11:13). Ri qachalal Barbara, che kʼi junabʼ chik misionera, kubʼij: «Are chiʼ kinsikʼij ri Biblia, nabʼe kinbʼan nuchʼawem. Tekʼuriʼ kinnaʼo che ri Jehová kinutoʼo y utz kril ri kinbʼano». Ri chʼawem kojutoʼo rech qas kqakoj ri kubʼij ri Biblia y rech kopan pa qanimaʼ.

w16.09 5 párrs. 11, 12

Keqaqasaj ta ri qaqʼabʼ

11 Ri Jehová xuqujeʼ kuya qachuqʼabʼ are chiʼ kojbʼe pa ri e riqbʼal ibʼ, ri e nim riqbʼal ibʼ y ri e tijobʼal che kuya ri utinamit ri Dios. Ri kkʼut chqawach chilaʼ kojutoʼo rech kqapatanij rukʼ ronojel qanimaʼ, kqakoj qametas y kqabʼan nikʼaj chi eqeleʼn pa ri congregación (Salmo 119:32). ¿La tajin kaya atiempo che ronojel wariʼ rech kkʼojiʼ más achuqʼabʼ?

12 Junam rukʼ ri xubʼan ri Jehová che kitoʼik ri upatanelabʼ ojer rech xekichʼak ri amalequitas y ri etíopes. Xuqujeʼ xuya kichuqʼabʼ ri Nehemías y ri judíos rech xkiyak chi jumul ri tapya re Jerusalén. Kjunamataj rukʼ wariʼ, ri Dios kuya qachuqʼabʼ rech kqaya ta kan utzijoxik ri utzij paneʼ kojbʼisonik y kbʼan kʼax chqe rumal che oj testigos rech Jehová o ri winaq kojkitatabʼej taj (1 Pedro 5:10). Qastzij riʼ che ri Jehová kubʼan ta jun milagro rech ksach uwach ri kʼax che kqariqo. We kqaj kkʼojiʼ qachuqʼabʼ pa ri qakojonik, rajawaxik kʼo kqabʼano. ¿Jas rajawaxik kqabʼano? Kqasikʼij ri Biblia ronojel taq qʼij, kqatijoj qibʼ chke ri e riqbʼal ibʼ y ronojel taq semanas kojbʼek, kqasikʼij ri Biblia are chiʼ xaq qatukel, kqaya ta kan ubʼanik ri qʼijilanik pa ri familia y kqataʼ ri utobʼanik ri Jehová. Man qaya bʼe che kʼo kojqʼaten che ukojik ri kuya ri Jehová che qatoʼik. We kqilo che kʼo jun chke ri chak re ri qakojonik che tajin ta chi kqabʼano, chqabʼij che ri Jehová che kojutoʼo. Kqil na riʼ che ri ruxlabʼixel kojutoʼo y kuya chqe ri rayinik y ri chuqʼabʼ rech rukʼ ronojel qanimaʼ kqabʼan ri ktaqan wi (Filipenses 2:13). Are kʼu, ¿la kojkunik keqatoʼ nikʼaj chik rech kekiqasaj ta ri kiqʼabʼ?

Jeʼlalaj taq pixabʼ

it-1 470

Juyubʼal taq tzʼiʼ

Ri juyubʼal taq tzʼiʼ (chacal) kʼi taq mul kriqtaj pa ri Biblia y jalajoj ri kbʼan che ukojik. Are chiʼ ri Job xchʼaw chrij ri tajin kukʼulmaj, xubʼij: «Je chi ne kinpe kachalal ri xex taq juyubʼal awaj» (Job 30:29). Are chiʼ kchʼaw chrij che ri utinamit ri Dios xechʼak kumal ri kikʼulel, ri salmista rukʼ bʼis xubʼij wariʼ: «Uj yoʼm kʼu ne la kanoq chkixoʼl ri juyubʼal taq tzʼiʼ» (Sl 44:19), weneʼ are xchoman chrij ri lugar jawiʼ e kʼo wi kʼi kaminaqibʼ ri kewaʼ wi ri juyubʼal taq tzʼiʼ (chajunamisaj rukʼ Sl 68:23). Are chiʼ xsutix rij ri Jerusalén pa ri junabʼ 607 a.C., xkʼojiʼ jun nimalaj wiʼjal pa ri tinamit y rumal wariʼ ri e nan xkibʼan kʼax chke ri kal. Rumal laʼ ri Jeremías xujunamaj ri kʼax che tajin kuriq ri tinamit rukʼ ri kkibʼan ri juyubʼal taq tzʼiʼ chke ri e kal (Lam 4:3, 10).

3-9 RE JUNIO

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS SALMOS 45-47

Jun bʼix che ri ukʼulanem jun qʼatal tzij

w14 15/2 9, 10 párrs. 8, 9

¡Chojkikot che ri ukʼulanem ri alaj Chij!

8 (Chasikʼij Salmo 45:13, 14a). Ri novia kilitaj «rukʼ ronojel ri ujeʼlikal» y wiqtal che ri kʼulanem. Pa Apocalipsis 21:2 kchʼaw chrij che ri novia jetaneʼ jun nimalaj tinamit che kʼo pa ri kaj, ri ubʼiʼ are Kʼakʼ Jerusalén «wiqtal che ri rachajil». Kjuluw che «ri ujuluwem ri Dios» y jetaneʼ «jun abʼaj jaspe ri sibʼalaj paqal rajil» (Apocalipsis 21:10, 11). Wajun jeʼlalaj tinamit riʼ kkoj jeʼlalaj taq tzij che pa ri wuj Apocalipsis (Apocalipsis 21:18-21). ¡Are jun jeʼlalaj novia! Are ri novia che taqal che ri kʼulanem che kbʼan pa ri kaj.

9 Tekʼuriʼ kkʼam bʼi ri novia chuwach ri Novio, che are ri Qʼatal tzij che Chaʼom rumal ri Dios. Ri areʼ xutijoj y «xujosqʼij rumal ri tzij». Rumal laʼ ri novia tastalik y chʼajchʼoj (Efesios 5:26, 27). Y rajawaxik utz kubʼan che uwiqik ribʼ pa ri kʼulanem. Y are laʼ ri kubʼano. Kukoj ratzʼyaq che kʼo oro che y nojinaq che bordados. Kbʼixik che «kukoj jun chʼajchʼoj atzʼiʼaq re chʼuchʼujalaj lino ri kajuluwik. Ri chʼuchʼujalaj lino are kubʼij ri sukʼalaj taq chak ri kibʼanom ri tastalik taq winaq aj Dios» (Apocalipsis 19:8).

w22.05 17 párrs. 10-12

Ri kubʼij ri wuj re Apocalipsis chawe chrij ri petinaq

10 ¿Jas kubʼan ri Jehová chiʼ krilo che kbʼan kʼax chke ri upatanelabʼ? Ri areʼ kubʼij: «Ktzijtzobʼ na ri woyowal» (Ezeq. 38:18, 21-23). Pa ri capítulo 19 re Apocalipsis kuya ubʼixik che ri Jehová kutaq lo ri uKʼojol che kitoʼik ri upatanelabʼ y che usachisaxik kiwach ri e ukʼulel. Are kʼu ri Jesús xaq ta utukel kpetik, xaneʼ e rachiʼl «ri ajchʼojabʼ ri e kʼo pa ri kaj» kraj kubʼij, ri ángeles y ri e 144,000 (Apoc. 17:14; 19:11-15). ¿Y jas kukʼisbʼej wajun chʼoj riʼ? Are che ri e winaq che kkitoʼ ta uwiʼ ri uQʼatbʼal tzij ri Jehová y kkibʼan kikʼulel che ksachisax kiwach (chasikʼij uwach Apocalipsis 19:19-21).

11 ¿Jas kkinaʼ riʼ ri cristianos rumal che xekʼasiʼ kanoq are chiʼ xsachisax kiwach ri ukʼulel ri Jehová? ¡Sibʼalaj kekikot riʼ! Y, konojel ri e kʼo pa ri kaj xuqujeʼ kekikot riʼ are chiʼ ksachisax uwach ri Nimalaj Babilonia (Apoc. 19:1-3). Are chiʼ kʼulmatajinaq chi ronojel wariʼ, ri wuj re Apocalipsis kubʼij che kbʼan jun jastaq che sibʼalaj kuya kikotemal chqe, «ri ukʼulanem ri Alaj Chij» (Apoc. 19:6-9).

12 ¿Jampaʼ kbʼan ri kʼulanem? Paneʼ konojel ri e 144,000 e kʼo chi pa ri kaj are chiʼ majaʼ kumaj ri Armagedón, are kʼu rukʼ ta wariʼ kbʼan ri kʼulanem (chasikʼij uwach Apocalipsis 21:1, 2). Xaneʼ kbʼanik are chiʼ bʼantajinaq chi ri chʼoj re Armagedón, y sachisam chi kiwach konojel ri e ukʼulel ri Jehová (Sal. 45:3, 4, 13-17).

it-1 1061

Chʼoj

Are chiʼ kkʼis wajun chʼoj riʼ, kkʼojiʼ na jamaril cho ri uwach Ulew pa mil junabʼ. Ri wuj re Salmo kubʼij che ri Jehová «ukʼisom kitzaʼm ri chʼoʼj kʼa pa ri kʼisbʼal ujutzʼ ri uwach ulew; e uqʼajisam taq ri kʼaqbʼal chʼabʼ, e umuchum taq ri tzʼimaj chʼichʼ, ¡e uporom taq ri karwaj re chʼoʼj!». Wajun texto riʼ xtzʼaqatik are chiʼ ri Dios xusachisaj ri kichʼojibʼal ri kikʼulel ri israelitas y xuya jamaril chke. Are kʼu are chiʼ ri Jesús kusachisaj kiwach ri ukʼulel ri utinamit ri Dios pa ri chʼoj Har-Magedón, kkʼojiʼ na jamaril cho ronojel ri uwach Ulew (Sl 46:8-10). Tekʼuriʼ ri winaq che kyaʼ na ri kʼaslemal kʼo ta ukʼisik chke, e areʼ ri kkibʼan na asaron chke «ri e kichʼichʼ re chʼoʼj [...], ri e kitzʼimaj chʼichʼ kkibʼan na jos chke» y che kkibʼan ta chi más chʼoj. «¡Qas utzij waʼ ri Ajawaxel ri kʼo ronojel ukuʼinem!» (Isa 2:4; Miq 4:3, 4).

Jeʼlalaj taq pixabʼ

w17.04 11 párr. 9

¿Jas ksach na uwach are chiʼ ri uQʼatbʼal tzij ri Dios kuqʼat tzij puwiʼ ri uwach Ulew?

9 ¿Jachin kkanaj kan che kikʼexwach ri itzel qʼatal taq tzij? ¿La kʼo winaq kekanaj kan cho ri uwach Ulew are chiʼ qʼaxinaq chi ri Armagedón? Ri Biblia kubʼij: «Are kʼu ri uj qeyeʼm ri kʼakʼ kaj xuqujeʼ ri kʼakʼ ulew, chilaʼ kʼut kakʼojiʼ wi na ri sukʼil, jas ri ubʼim uloq ri Dios» (2 Pedro 3:13). Ri qʼeʼl kaj are kchʼaw chkij ri itzel qʼatal taq tzij re ri uwach Ulew. Y ri qʼeʼl uwach Ulew are kchʼaw chkij ri winaq che e kʼo pa kiqʼabʼ. Che kikʼexwach kekanaj kan ri «kʼakʼ kaj xuqujeʼ ri kʼakʼ ulew». Ri kʼakʼ kaj are jun kʼakʼ qʼatbʼal tzij. Wajun qʼatbʼal tzij riʼ are ri uQʼatbʼal tzij ri Dios, ri ktaqan chupam are ri Jesucristo y ri 144,000 che kkiqʼat tzij rukʼ. Ri kʼakʼ ulew are kchʼaw chkij ri winaq che kekʼojiʼ chuxeʼ ri uQʼatbʼal tzij ri Dios. Ri Jesús y ri 144,000 kkikʼut na ri utzalaj ubʼantajik ri Jehová, jun Dios re ri cholajil (1 Corintios 14:33). Rumal laʼ ri «kʼakʼ ulew» kkibʼan na ri jastaq rukʼ cholajil. Ri kkʼamow na kibʼe ri winaq cho ri uwach Ulew are kkibʼan ri kubʼij ri Jesús chke y ri 144,000 (Salmo 45:16). Chojchoman chrij are chiʼ e kʼo ta chi ri itzel qʼatal taq tzij re wajun uwach Ulew riʼ y che xa jun ri Qʼatbʼal tzij kkanaj kan che kikʼexwach.

10-16 RE JUNIO

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS SALMOS 48-50

Tat nan, cheʼitoʼo ri iwalkʼwal rech más kkikubʼaʼ kikʼuʼx chrij ri utinamit ri Jehová

w22.03 22 párr. 11

Ri qastzij qʼijilanik kuya kikotemal chqe

11 Kqaqʼijilaj ri Jehová are chiʼ kqanikʼoj ri uTzij y kojtzijon kukʼ ri e qalkʼwal chrij areʼ. Ronojel taq sábados, ri israelitas kechakun taj rech kkinimarisaj ri kachilanik rukʼ ri Jehová (Éx. 31:16, 17). Ri israelitas che ko ri kikojonik kkikʼut chkiwach ri e kalkʼwal chrij ri Jehová y ri utzilal che ukʼutum chkiwach. Ri oj xuqujeʼ rajawaxik kqatas qatiempo rech kqanikʼoj y kqasikʼij uwach ri uTzij ri Dios. Rumal che wariʼ kʼo pa ri qʼijilanik che kqaya che ri Jehová y kojutoʼo rech knimar más ri qachilanik rukʼ (Sal. 73:28). Xuqujeʼ, are chiʼ kqanikʼoj ri Biblia rukʼ ri qafamilia, tajin keqatoʼ ri e qalkʼwal rech knimar más ri kachilanik rukʼ ri loqʼalaj qaTat kʼo pa ri kaj (chasikʼij uwach Salmo 48:13).

w11 15/3 19 párrs. 5-7

Kʼo rumal che kojkikotik

«Chisutij rij ri Sión cheʼiwajilaj kʼu ri e takʼatik taq ja ri e kʼo chupam; qas chiwilaʼ ri utapya xuqujeʼ taq ri kachoch taq ri ajawinelabʼ, rech kixkunik keʼitzijoj chke ri e iwinaqil ri kepe na» (Sal. 48:12, 13). Rukʼ ri e tzij riʼ, ri salmista xubʼij che ri tinamit che kebʼe pa Jerusalén, rech naqaj kekʼojiʼ wi che rilik. Qatzij riʼ che ksach ta pa kijolom ri familias ronojel ri kkilo are chiʼ kebʼe pa taq ri nimaqʼij che kbʼan chi junabʼ y kekunik kkil ri jeʼlalaj templo. Sibʼalaj jeʼl ri kkilo y rumal laʼ kkaj kkitzijoj chke ri kalkʼwal ri kepe na.

Chojchoman chrij ri reina re Seba, che xukoj ta ri xbʼix chrij ri uqʼatbʼal tzij y ri unojibʼal ri Salomón. ¿Jas xtoʼwik rech xukoj ri xbʼix che? Ri areʼ xubʼij wariʼ: «Xuwi kʼu qas kinkun che ukojik kamik ri in petinaq che rilik kukʼ ri qas e nubʼaqʼwach» (2 Cró. 9:6). Qastzij che ri jastaq che más kqamayo are ri keqil kukʼ ri qabʼaqʼwach.

¿Jas kabʼan che kitoʼik ri awalkʼwal rech qas kkil kukʼ ri kibʼaqʼwach ri tajin kubʼan ri utinamit ri Jehová? We naqaj at kʼo wi che jun Betel, utz we katbʼe che usolixik. Chojchoman chkij ri qachalal Mandy y Bethany. Paneʼ 1,500 kilómetros (900 millas) e kʼo wi che ri sucursal re ri tinamit, ri kinan kitat amaqʼel xekikʼam bʼi che usolixik are chiʼ kʼa e alitomabʼ na. Ri qachalal Mandy y Bethany kkibʼij: «Are chiʼ majaʼ kojbʼe pa Betel xqachomaj che kojonel ri e kʼo chilaʼ amaqʼel kkaj che ronojel utz kelik y che xaq xiw ri qachalal che nim chi kijunabʼ kekunik kekʼojiʼ chilaʼ. Are kʼu xqilo che e kʼi alabʼom alitomabʼ kechakun chilaʼ. Xqilo che kʼo kʼi qetaʼm ta chrij ri utinamit ri Jehová y che xaq xiw ta ri xqil pa ri lugar che kojel wi. Are chiʼ kojtzalij lo che usolixik ri sucursal más knimar ri qakojonik». Ri e qachalal Mandy y Bethany xketaʼmaj ri qas kubʼan ri utinamit ri Dios y wariʼ xubʼano che xkimajij ubʼanik ri precursorado, tekʼuriʼ xebʼan invitar pa Betel y xeʼux voluntarias temporales.

w12 15/8 12 párr. 5

Chqakʼutuʼ che qetaʼm chrij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios

5 Retaʼmaxik ri kʼulmatajinaq pa jun tinamit. Ri kkaj kekʼojiʼ pa jun tinamit weneʼ rajawaxik kketaʼmaj ri kʼulmatajinaq pa ri tinamit riʼ. Kjunamataj rukʼ wariʼ, are chiʼ jun winaq kraj kkʼojiʼ chuxeʼ ri uQʼatbʼal tzij ri Dios rajawaxik kretaʼmaj chrij ronojel. Chojchoman chrij ri xkʼulmataj pa ri tinamit Israel. Ri rijaʼlil ri Coré sibʼalaj nim xkil ri Jerusalén y ri lugar che kyaʼ wi uqʼij ri Jehová y utz kkinaʼo kechʼaw chrij ri ukʼulmam ri tinamit. Ri más nim ubʼanik chkiwach are ri kukʼutunisaj wajun tinamit riʼ y are ta ri nimaʼq taq ja che kʼo chupam. Wajun tinamit riʼ re «[¡]ri ajawinel ri nim uqʼij!» Jehová, rumal che chilaʼ kbʼan wi ri qastzij qʼijilanik. Chilaʼ kkʼut wi ri uTaqanik ri Dios y are ri tinamit che xtaqan ri Jehová puwiʼ y xukʼut toqʼobʼisal wachaj che (chasikʼij Salmo 48:1, 2, 9, 12, 13). ¿La at xuqujeʼ kawaj kawetaʼmaj y kabʼij chke nikʼaj chik chrij ri utinamit ri Jehová? Are chiʼ más kawetaʼmaj chrij ri kubʼan ri Jehová che utoʼik ri utinamit, más knimar riʼ ri akojonik chrij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios y wariʼ kubʼano che más kawaj kaya ubʼixik chke nikʼaj chik chrij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios (Jer. 9:24; Luc. 4:43).

Jeʼlalaj taq pixabʼ

it-2 857

Qʼinomal

Rumal che ri israelitas xkʼojiʼ kiqʼinomal sibʼalaj kʼi ri xekunik xkitijo (1Re 4:20; Ec 5:18,19), y ri kiqʼinomal xtobʼan chke rech xkiriq ta mebʼayil (Pr 10:15; Ec 7:12). Are kʼu, paneʼ ri urayibʼal ri Jehová chke ri israelitas are che kkiriq ri utzilal rumal ri kichak (chajunamisaj rukʼ Pr 6:6-11; 20:13; 24:33, 34), xuqujeʼ xubʼij chke che ksach ta pa kijolom che ronojel ri kʼo kukʼ are ri Jehová yaʼowinaq chke y che kkikubʼaʼ ta kikʼuʼx chrij ri kiqʼinomal (Dt 8:7-17; Sl 49:6-9; Pr 11:4; 18:10, 11; Jer 9:23, 24). Xunaʼtaj chke che ri qʼinomal xaq kokʼowik (Pr 23:4, 5); kekun taj kkiya ri kiqʼinomal rech ri Dios kutoʼ jun winaq chuwach ri kamikal (Sl 49:6, 7) y are chiʼ kkam jun winaq kʼo ta chi upatan ri uqʼinomal (Sl 49:16, 17; Ec 5:15). Xqʼalajisax chkiwach che we are más nim kkil ri qʼinomal, wariʼ kubʼano che kkibʼan itzel taq jastaq y keya kan rumal ri Jehová (Pr 28:20; chajunamisaj rukʼ Jer 5:26-28; 17:9-11). Xuqujeʼ xbʼix chke che kkikoj ri kiqʼinomal che uyaʼik uqʼij ri Jehová (Pr 3:9).

17-23 RE JUNIO

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS SALMOS 51-53

¿Jas kinbʼano rech kinqaj ta pa jun nimalaj makaj?

w19.01 15 párrs. 4, 5

¿Jas kqabʼan che uchajixik ri qanimaʼ?

4 Pa Proverbios 4:23, kkoj ri tzij «[...]animaʼ, Ri Tyoxlaj Wuj» are chiʼ kchʼaw chrij «ri kqanaʼo» o «ri kʼo pa qanimaʼ» (chasikʼij Salmo 51:6). Pa nikʼaj chi tzij, ri kqachomaj, ri kqanaʼo y ri kqaj kqabʼano are kukʼut ri qas kʼo pa ri qanimaʼ. Are ri qas qabʼantajik y are ta ri kkil ri nikʼaj chik che kqabʼano.

5 Uchajixik ri kʼo pa qanimaʼ kjunamataj rukʼ are chiʼ kqachajij qibʼ rech kojyawaj taj. Jun kʼutbʼal, we kqaj che kojyawaj taj, rajawaxik kqachajij ri kqatijo y amaqʼel kqabʼan ejercicio. Kjunamataj rukʼ wariʼ, rech kqaj ta uchuqʼabʼ ri qakojonik, rajawaxik kqachajij qibʼ, amaqʼel kqabʼan pa ri qakʼaslemal ri kqetaʼmaj y kqatzijoj chke nikʼaj chik chrij ri qakojonik (Rom. 10:8-10; Sant. 2:26). Weneʼ kqachomaj che oj utz y kʼo ta qayabʼ, are kʼu weneʼ qariqom jun yabʼil. Are je kkʼulmataj rukʼ ri qakojonik, weneʼ kʼi kqabʼan che upatanexik ri Jehová, are kʼu weneʼ pa qanimaʼ kʼo itzel taq rayinik (1 Cor. 10:12; Sant. 1:14, 15). Chnaʼtaj chqe che ri Satanás kukoj itzel taq chomanik pa qajolom. ¿Jas kubʼan che ubʼanik y jas kqabʼan che uchajixik qibʼ chuwach?

w15 15/6 14 párrs. 5, 6

Chaxutuj ri itzel taq rayinik

5 We kqaya ta kan ubʼanik qachʼawem che ri Jehová, ri areʼ kojutoʼ chuwach ri itzel taq rayinik. Kuya ri ruxlabʼixel chqe y kuya qachuqʼabʼ rech oj chʼajchʼoj pa ri qakʼaslemal. Pa ri qachʼawem kojkunik kqabʼij che che are kqaj kqabʼan ri kqaj chuwach (Salmo 19:14). Y kojkunik kqataʼ che rukʼ machʼachʼem che kukʼut chqawach we kʼo rajawaxik kqasukʼumaj rech kojqaj ta pa mak (Salmo 139:23, 24). Xuqujeʼ kojkunik kqataʼ ri utobʼanik rech kojqaj ta pa inmoralidad sexual, más na are chiʼ oj kʼo chuwach (Mateo 6:13).

6 Weneʼ are chiʼ majaʼ kojux Testigos utz xqil ubʼanik jujun itzel taq jastaq. Y weneʼ jujun taq mul kqaj kqabʼan chi jumul. Are kʼu ri Jehová kojutoʼ chuwach wariʼ. Are waʼ ri xukʼulmaj ri qʼatal tzij David. Ri areʼ xqʼoyiʼ rukʼ jun ixoq che rixoqil taj. Are kʼu xuya kan ubʼanik y xutaʼ che ri Jehová che kuya jun chʼajchʼojalaj ranimaʼ y che ktoʼ rumal rech knimanik (Salmo 51:10, 12). Rumal laʼ, we tajin kakoj achuqʼabʼ chuwach jun itzel rayinik, chataʼ ri utobʼanik ri Jehová. Ri areʼ kuya achuqʼabʼ rech katniman che y rech kachajij ri kachomaj y ri kabʼano (Salmo 119:133).

Jeʼlalaj taq pixabʼ

it-1 716

Doeg

Are jun achi re Edom che kupatanij ri Jehová are kʼu judío taj, are kʼamal bʼe chke ri kechajin ri e uchij ri qʼatal tzij Saúl, jun eqeleʼn nim ubʼanik che yaʼom che (1Sa 21:7; 22:9). Doeg «kakanaj na kan pa ri qʼijilabʼal», weneʼ rumal che xubʼan jun tzujunik [voto] che ri Jehová, qas ta chʼajchʼoj o kʼo lepra chrij, ri areʼ xrilo are chiʼ ri kinimal kojol tabʼal toqʼobʼ Ahimélec xuya ri kaxlanwa che ri David ri kyaʼ che tabʼal toqʼobʼ chuwach ri Dios y ri espada rech ri Goliat. Tekʼuriʼ ri Saúl xubʼij chke ri upatanelabʼ che xa kkaj kkibʼan kʼax che, ri Doeg xubʼij che ri Saúl ri xkʼulmataj pa Nob. Tekʼuriʼ ri Saúl xtaqan che uchʼabʼexik ri kinimal kojol tabʼal toqʼobʼ Ahimélec y ri nikʼaj chi kojol tabʼal toqʼobʼ re Nob, rech kukʼot kichiʼ, ri Saúl xubʼij chke ri chajil rech che kekikamisaj ri kojol tabʼal toqʼobʼ. Are chiʼ xkaj taj, ri Saúl xutaq chi ri Doeg che kikamisaxik, e ochenta y cinco kojol tabʼal toqʼobʼ xeʼukamisaj. Are chiʼ xekamisataj ri e kojol tabʼal toqʼobʼ rumal ri Doeg, xusachisaj kiwach konojel ri winaq che e kʼo pa Nob, che alabʼom alitomabʼ, nim chi kijunabʼ y ri e awaj (1Sa 22:6-20).

Junam rukʼ ri kubʼij ri encabezado re ri Salmo 52, ri David xutzʼibʼaj wariʼ chrij ri Doeg: «Xuwi kachomaj ubʼanik ri kʼax; ri awaqʼ are jun bʼanal kʼax junam rukʼ jun kuchilo ri kʼo uware. Are utz kawil ri man utz taj che ukʼexwach ri utzil, are utz kawil ri bʼanoj tzij che ukʼexwach ri qastzij. Ri subʼunelalaj aqʼaj, e are keqaj ri tzij chuwach ri kesachan wachaj» (Sl 52:2-4).

24-30 RE JUNIO

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS SALMOS 54-56

Ri Dios kʼo awukʼ

w06 1/8 22 párrs. 10, 11

Chojux ajnoʼjabʼ: chqaxiʼj qibʼ chuwach ri Dios

10 Jun qʼij, are chiʼ ri David tajin kanimaj chuwach ri Saúl xukʼuʼ ribʼ pa ri rulew ri Akís, qʼatal tzij re ri tinamit filistea re Gat, ri tinamit ri xalax wi ri Goliat (1 Samuel 21:10-15). Ri upatanel ri qʼatal tzij Akís xkibʼij che ri David are jun kʼulel che xopan chilaʼ. ¿Jas xubʼan ri David are chiʼ xbʼix wariʼ chrij? Xubʼan uchʼawem che ri Jehová rukʼ ronojel ranimaʼ (Salmo 56:1-4, 11-13). Rech kkamisax taj, xujaluj chkiwach che tzʼaqat ta ri ujolom, are kʼu retaʼm che are ri Jehová tajin ktoʼwik. Ri kubʼsal kʼuʼx che xukʼut ri David chrij ri Jehová kukʼutu che nim ri ukojonik (Salmo 34:4-6, 9-11).

11 Oj xuqujeʼ kojkunik kqakʼutu che kqaxiʼj qibʼ chuwach ri Dios junam rukʼ ri xubʼan ri David. ¿Jas kqabʼan che ubʼanik? Kqabʼano are chiʼ kqakubʼsaj qakʼuʼx che ri Dios kojutoʼo are chiʼ kqariq kʼax. Ri David xubʼij: «Chajachaʼ ri akʼaslemal pa uqʼabʼ ri Ajawaxel; chakuʼbʼa akʼuʼx chrij, kpe kʼu na che atoʼik» (Salmo 37:5). Are kʼu, xaq xiw ta kqabʼij che ri Jehová ri kʼax che tajin kqakʼulmaj y kqeyej che kusukʼumaj, xaneʼ rajawaxik kʼo kqabʼano. Are chiʼ ri David xutaʼ tobʼanik che ri Dios, xaq ta xreyej che xsukʼumataj ri kʼax. Xaneʼ xusukʼumaj ri kʼax rukʼ ri chuqʼabʼ y ri nojibʼal che yaʼom che rumal ri Dios. Retaʼm che ri winaq kkun taj kusukʼumaj ri kʼax utukel. Are je rajawaxik kqabʼan oj. Are chiʼ qabʼanom chi ronojel ri kojkun che ubʼanik, kqaya kan che ri Jehová ri kojkun ta che ubʼanik. Jujun taq mul, kʼo ta kojkunik kqabʼano, xaq xiw kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri Jehová. Je wariʼ kqakʼutu che más nim kqil wi ri Dios. Kukubʼsaj qakʼuʼx ri e tzij che xubʼij ri David: «Ri Ajawaxel ranimaʼ ribʼ kukʼ jachin taq ri nim kkil wi» (Salmo 25:14).

cl 243 párr. 9

«Kʼo ta jas kkun che qatasik chrij ri loqʼoqʼebʼal ukʼuʼx ri Dios»

9 Ri Jehová nim krilo che kqaya ta kan upatanexik (Mateo 24:13). Chnaʼtaj chawe che ri Satanás kraj kaya kan upatanexik ri Dios. Rumal laʼ are chiʼ kokʼow jun qʼij y xatkunik xakʼut sukʼilal chuwach ri Dios, tajin kakʼutu che ri Satanás are jun bʼanal tzij (Proverbios 27:11). Qastzij che, jujun taq mul kʼax ubʼanik wariʼ. Más kʼax kqabʼan che unimaxik ri Dios are chiʼ qariqom jun yabʼil, kʼax kqabʼan che uriqik ri pwaq, kojbʼisonik o nikʼaj chik. Xuqujeʼ weneʼ kubʼan kebʼ qakʼuʼx are chiʼ kqilo che aninaq ta kbʼantaj ri qeyem (Proverbios 13:12). Ri Jehová nim kril wi che kqakoj qachuqʼabʼ che upatanexik, paneʼ aninaq ta kbʼantaj ri qeyem. Rumal laʼ, ri David xubʼij che ri Jehová che kukʼol ri uwaʼl uwach y xubʼij che: «¿La ma ta e tzʼibam la chupam ri wuj la?» (Salmo 56:8). Ri Jehová krilo are chiʼ kojoqʼik y ronojel ri kʼax che kqariq che upatanexik. Ksach ta pa ujolom y nim kril wi.

w22.06 18 párrs. 16, 17

Ri uloqʼoqʼebʼal ri Jehová kojutoʼ rech kqaxeʼj ta qibʼ chuwach ri kʼax

16 Ri Satanás retaʼm che nim kqil ri kʼaslemal. Rumal laʼ kuchomaj che kqabʼan apachike jastaq o kqaxutuj kan ri Jehová rech kojkam taj (Job 2:4, 5). Rumal che ri areʼ «kʼo utaqanik puwiʼ ri kamikal» kubʼano che kqaxeʼj qibʼ y kqaya kan upatanixik ri Jehová. ¡Are kʼu kkun taj kubʼano! (Heb. 2:14, 15). Jujun taq mul, ri Satanás keʼukoj winaq rech kojkixibʼij, kkibʼan kʼax chqe o kkibʼij che we kqaya ta kan ri qakojonik kojkikamisaj. Weneʼ are chiʼ kqariq jun yabʼil kubʼano che kqaya kan upatanexik ri Jehová o kqabʼan jastaq che utz ta kril ri Jehová. Weneʼ ri qafamilia che e Testigos taj o ri ajkun kkaj che kqakoj kikʼ, y wariʼ utz ta kril ri Dios. O jun winaq kubʼij chqe che kqabʼan jastaq che utz ta kril ri Dios rech kojkunatajik.

17 Kʼo ta nijun chqe kraj kkamik, are kʼu qetaʼm che we kojkamik ri Jehová kojuloqʼoqʼej wi na (chasikʼij uwach Romanos 8:37-39). Ksach ta che ri Jehová ri e rachiʼl che kekamik (Luc. 20:37, 38). Y kraj che kuya chi jumul ri kikʼaslemal (Job 14:15). Ri Jehová nim xutojo rech oj kojkunik kqariq ri kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik (Juan 3:16). Qetaʼm che areʼ sibʼalaj kojuloqʼoqʼej y kraj che kojuchajij. Rumal laʼ kqaya ta kan unimaxik are chiʼ kojyawajik o kbʼix chqe che kojkamisaxik, xaneʼ kojqebʼ rukʼ ri areʼ rech kuya kubʼsal kʼuʼx chqe, qanojibʼal y qachuqʼabʼ. Y are wariʼ ri xkibʼan ri al Valeria y ri rachajil pa ri kikʼaslemal (Sal. 41:3).

Jeʼlalaj taq pixabʼ

it-2 707, 708

Taqchiʼnik

Are chiʼ ri Judas Iscariote xukʼayij ri Jesús chke ri ukʼulel, xtzʼaqat jun profecía che ubʼim ri Jehová nabʼe kanoq, wariʼ kukʼutu che ri Jehová y ri Jesús ketaʼm ri kkʼulmataj na pa ri petinaq (Sl 41:9; 55:12, 13; 109:8; Hch 1:16-20). Are kʼu, kqabʼij taj che are ri Dios xbʼanowik o xtaqchiʼn ri Judas che ukʼayixik ri Jesús. Ri profecías kubʼij che ri Jesús kkʼayix na rumal jun chke ri rachiʼl, are kʼu kubʼij taj jachin riʼ. Ri apóstol Pablo xubʼij wariʼ: «Are taq kayaʼ ri aqʼabʼ puwiʼ jun ri kok che kʼamal kibʼe ri kojonelabʼ, mabʼan waʼ xaq rukʼ aninaqil. Mabʼan awe ri mak ri kubʼan jun chik. Chabʼanaʼ ronojel rech chʼajchʼoj ri akʼaslemal» (1Ti 5:22; chajunamisaj rukʼ 3:6). Ri Jesús qas utz xubʼan che kichaʼik ri doce utijoxelabʼ, rumal che are chiʼ majaʼ keʼuchaʼo, jun aqʼabʼ xubʼan uchʼawem che ri Jehová (Lu 6:12-16). We ta are ri Dios xbʼanowik o xtaqchiʼn ri Judas che ukʼayixik ri Jesús, weneʼ wariʼ kuya ubʼixik che ri Dios qas ta kubʼan ri kubʼij y junam rukʼ ri kubʼij ri upixabʼ weneʼ xux ta ajmak riʼ rukʼ ri xuchaʼ ubʼanik ri Judas.

Are chiʼ xchaʼ ri Judas rech kux utijoxel ri Jesús, kʼo ta nijun itzelal pa ranimaʼ. Ri areʼ xuyaʼo che xkʼiy ri itzelal pa ranimaʼ y are xubʼan ri kraj ri Satanás are ta ri kraj ri Dios, wariʼ xubʼano che xux jun elaqʼom y subʼunel (Heb 12:14, 15; Jn 13:2; Hch 1:24, 25; Snt 1:14, 15; chawilaʼ JUDAS núm. 4). Are chiʼ más xkʼiy ri itzelal pa ranimaʼ, ri Jesús xrilo y xretaʼmaj che areʼ ri kkʼayin na (Jn 13:10, 11).

    E wuj pa quiché (1993-2025)
    Uk'isik sesión
    Umajixik sesión
    • quiché
    • Chataqa b'ik
    • Ri qas utz kawilo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ri kta' chawe rech kakojo
    • Keta'max ta ri xatz'ib'aj
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Umajixik sesión
    Chataqa b'ik