YACHAI 26
Llaquilla cajcunata ayudashunchij
“Tucuicuna chai shinallataj cashcata yuyaichij. Llaquilla cajcunahuanpish llaquirij caichij. Quiquin huauquindij shina cꞌuyanacuichij, llaquijcuna caichij, caishuj chaishujhuanpish apanacujcuna caichij” (1 PEDRO 3:8).
CANTO 107 Jehová Diosmi cꞌuyanata yachachin
CAITAMI YACHASHUNa
1. ¿Jehová Dios shina cꞌuyaj cangapajca imatataj rurana canchij?
JEHOVÁ DIOSCA ñucanchijtaca achcatami cꞌuyan (Juan 3:16). Ñucanchijpish Yayitu Dios shinami casha ninchij. Chaimantami tucuicunaman cꞌuyaita ricuchina canchij. Pero ashtahuantajca ñucanchij huauqui panicunamanmi cꞌuyaita ricuchina canchij (Gálatas 6:10; 1 Pedro 3:8). Paicunata ima llaquicuna japijpipish ayudanami canchij.
2. ¿Cai yachaipica imatataj yachashun?
2 Yaya Diosta sirvisha nijcunaca achca llaquicunatami chꞌimbapurashun (Marcos 10:29, 30). Tucuri punllacunapi causacushcamantami llaquicunaca jahuanpi jahuanpi shamunga. Chaimantami caishuj chaishuj animanacuna canchij. Puntapica Lotpaj, Jobpaj, Noemipaj causaimantami yachashun. Chai huashaca huauqui panicuna ima llaquicunata chꞌimbapuracushcata, paicunata ayudangapaj imata rurana cashcatami yachashun.
PACIENCIATA CHARISHUNCHIJ
3. a) 2 Pedro 2:7, 8-pi nishca shinaca Lotca ¿maipi causanatataj agllarca? b) ¿Lotca Sodoma llajtapica ima llaquicunatataj charirca?
3 Lotca Sodoma llajtapi causanatami agllarca. Chai llajtapica tucuimi tiyarca. Shinapish chaipi causaj gentecunaca jatun juchata rurashpami causajcuna carca (2 Pedro 2:7, 8-ta liyipai). Chai llajtaman rishcamantami Lotca achca llaquicunata charirca (Génesis 13:8-13; 14:12). Lotpaj huarmica chai llajtapica cushillami causarca. Chaipi causajcunahuanca allimi apanacuj cashcanga. Pero paica Diostaca mana cazusha nircachu. Chaimantami Yaya Dios ninahuan chai llajtapi tamyachijpica huañurca. Lotpaj ishqui ushushicunaca ñami cazarangapaj ari ninacushca carca. Pero paicunapaj cusa tucunapish Sodomapimi huañurcacuna. Paipaj huarmi huañushcamanta, paipaj huasita, charishca cosascunata pirdishcamantami Lotca llaquilla sintirirca (Génesis 19:12-14, 17, 26). Lot chashna llaquicunata chari horasmi Jehová Diosca pacienciahuan ayudarca.
Jehová Diosca Lotta, paipaj familiacunata cꞌuyashcamantami ishqui angelcunata Sodoma llajtamanta llujshichichun cacharca (Párrafo 4-ta ricui).
4. ¿Diosca pacienciata charishcataca ima shinataj Lotman ricuchirca? Página 1-pi tiyaj dibujota ricui.
4 Sodoma llajtapi Lot causanata agllajpipish Diosca cꞌuyaimantami paita ayudarca. Paita, paipaj familiata chai llajtamanta utca llujshichichunmi Diosca ishqui angelta cacharca. Pero Lotca “mana utca llujshircachu”. Chaimi ishqui angelcunaca Lotta, paipaj huarmita, paipaj ishqui ushushicunata maquimanta aisashpa Sodoma llajtamanta llujshichircacuna (Génesis 19:15, 16). Angelcunaca Sodoma llajtamanta paicunata llujchishpaca “urcupi miticunaman utca callpashpa richij” nircami. Pero Lotca Diostaca: ‘Chai urcumanca mana risha ninica, cai cꞌuchullapi tiyaj pueblopimi saquirisha nini’ nishpami mañarca (Génesis 19:17-20). Jehová Diosca Lot mañashcataca pacienciahuanmi uyarca. Chaimantami chai cꞌuchullapi tiyaj puebloman richun saquirca. Pero chai pueblopi causanata manchashcamantami Lotca Yaya Dios miticunaman ri nishca urcupi causanaman rirca (Génesis 19:30). Lotmanca Diosca achca pacienciatami ricuchirca. Ñucanchijpish Dios shinaca ¿imatataj rurana canchij?
5, 6. ¿1 Tesalonicenses 5:14-pi yachachishcacunataca ima shinataj pajtachi tucunchij?
5 Lot shinallatajmi maijan huauqui panicunaca mana alli decisioncunata agllashcamanta achca llaquicunata charincuna. Huaquinpica paicunata ayudanapaj randica “cambaj culpallamantatajmi llaquita apacungui” ninatachari munashun (Gálatas 6:7). Pero chashna ninapaj randica Jehová Dios Lotta ayudashca shinallatajmi ayudana canchij. ¿Ima shinallataj paicunata ayudai tucunchij?
6 Yayitu Diosca ishqui angelcunataca Sodoma llajtatami tucuchigrini nishpa Lotman huillachunllaca mana cacharcachu. Chaipaj randica chai llajtamanta llujshichishpa ayudachunmi cacharca. Shuj huauqui mana allita ruracujta yachaj chayashpachari paiman consejota cuna tucunga. Bibliapi tiyaj consejocunata paipaj causaipi mana utca pajtachijpipish pacienciahuanmi ayudana canchij. Cai ishqui angelcuna shinami ayudana canchij. Llaquilla cajcunata mana ayudai tucunichu nishpa, paicunamanta caruyanapaj randica ima shina ayudanatami ricuna canchij (1 Juan 3:18). Bibliapi yachachishcacunatapish paicunapaj causaipi pajtachichunmi ayudana canchij (1 Tesalonicenses 5:14-ta liyipai).
7. ¿Shujtajcunapaj pandarishcacunallata ricunapaj randica imatataj ricuna canchij?
7 Diosca Lotpaj pandarishcacunataca mana ricurcachu. Paica achca huatacuna qꞌuipaca apóstol Pedroman Lotpaj causaimantami quillcachirca. Pedroca, Lotca tucuipi cashcata ruraj runami carca nishpami quillcarca. Ñucanchij pandarishcacunallata Jehová Dios mana ricuj cashcata yachashpaca cushillami sintirinchij (Salmo 130:3). Diospaj ejemplota catishunchij. Huauqui panicunapaj pandarishcallata ricunapaj randica, allita rurashcata ricushunchij. Chashna rurashpaca pacienciata charishcatami ricuchishun. Paicunapish ima shina sintirishcata huillanatami munangacuna.
SHUJTAJCUNATA LLAQUISHUNCHIJ
8. ¿Shujtajcunata llaquishpaca imatataj rurashun?
8 Job runapish achca llaquicunatami chꞌimbapurarca. Paica Lot runa shina mana alli decisiontaca mana agllarcachu. Shinapish Jobca charishca cosascuna illajmi saquirirca. Shinallataj paitaca millai ungüimi japirca. Paipaj llajtapi causajcunapish ña mana respetarcacunachu. Ashtahuantajcarin paipaj tucui huahuacunapishmi huañurca. Chashna llaquilla cajta ricushpapish paipaj quimsa amigocunaca animanapaj randica, llaquichij shimicunatami nircacuna. Paicunaca Job imamanta achca llaquicunata charishcataca mana intindircacunachu. Chaimantami mana alli yuyashpa sinchi shimicunata nishpa rimarcacuna. Ñucanchijpish cashna shina ama rurashunchij. Jehová Diosllami cada uno ima llaquicunata charijtaca alli yachan. Shinallataj llaquilla caj huauqui o pani parlacujpica allimi uyana canchij. Pero paicuna parlashcata uyashpallaca mana saquirinachu canchij. Ashtahuanpish paicuna ima shina sintirishcata intindingapajmi esforzarina canchij. Chashnami llaquijcuna cashcata ricuchishun.
9. ¿Huauqui panicunata llaquishpaca imatataj mana rurashun?
9 Llaquicunata chꞌimbapuracuj huauqui panicunamanta ama malta rimashunchij. Paicunamanta mana allicunata parlajpica huauqui panicunapurami llaquirinacui tiyanga (Proverbios 20:19; Romanos 14:19). Llaquicunata chꞌimbapuracuj huauqui panicunamanta mana allicunata nishpaca paicunatami ashtahuan llaquichishun (Proverbios 12:18; Efesios 4:31, 32). Chaimanta paicunapaj pandarishcallata ricunapaj randica ima allita rurashcata ricushunchij. Paicunata ima shina ayudanatapish yachashunchij.
Shuj huauqui o pani imatapish mana yuyashpa rimarijpica ama pꞌiñarishpa uyashunchij. Paicuna mana pꞌiñarishca horaspi cushichij shimicunahuan animashunchij. (Párrafos 10 y 11-ta ricui).c
10. ¿Job 6:2, 3-mantaca imatataj yachai tucunchij?
10 (Job 6:2, 3-ta liyipai). Job runaca llaquicunahuan cashpaca imatapish mana alli yuyashpami rimarirca. Pero tiempo huashaca mana alli rimashcatami cuenta japirca (Job 42:6). Jehová Diosca gentecuna llaquicunata charichunca mana rurarcachu. Chaimantami maijancunaca achca llaquicunata charishpaca Job shinallataj imatapish mana yuyashpa rimarincuna. ¿Paicuna mana yuyashpa rimarijpica imatataj rurana canchij? Llaquilla cai horasca Diosmanta, ñucanchijmantachari mana allicunata ningacuna. Pero paicunahuan coleranapaj randi, juchachinapaj randica llaquij cashcata ricuchishunchij (Proverbios 19:11).
11. ¿Ancianocunaca Eliú runa shinaca imatataj rurana can?
11 Huaquinpica sinchi llaquicunata charij huauqui panicunaca consejachunmi minishtingacuna (Gálatas 6:1). ¿Ancianocunaca ima shinataj ayudai tucuncuna? Paicunaca Eliú runapaj ejemplotami catina can. Eliuca manaraj consejashpami Job parlashcataca alli uyarca (Job 33:6, 7). Ancianocunapish llaquilla cajcunata alli uyanatami yachana can. Paicuna ima shina sintirishcata yachashpaca animaj shimicunahuanmi consejai tucungacuna.
CUSHICHIJ SHIMICUNAHUAN ANIMASHUNCHIJ
12. ¿Noemica paipaj cusa, paipaj churicuna huañujpica ima shinataj sintirirca?
12 Noemí huarmica tucuipimi Diosta alli sirvirca. Paipaj cusa, paipaj ishqui churicuna huañujpimi dimastij llaquilla sintirirca. Chaimi paipaj shutitaca Mara shutiman cambiasha nirca. Mara shutica “dimastij llaquilla” nisha ninmi (Rut 1:3, 5, 20, 21). Noemí chashna llaquicunahuan cajpimi paipaj nuera Rutca paipaj ladopi carca. Paica imalla minishtishca cosascunata cushpami ayudarca. Shinallataj shungumantami cushichij shimicunahuan animarca (Rut 1:16, 17).
13. ¿Shuj huauquipaj huarmi o panipaj cusa huañujpica imamantataj ayudachun minishtincuna?
13 Shuj huauquipaj huarmi o panipaj cusa huañujpica paicunatami ayudana canchij. Cazarashcacunaca ishqui yura shujllapi huiñashca shinami can. Huatacuna pasajpica chai yuracunapaj sapicunaca tandarishpami sinchi tucun. Chaimantami shuj yurata pꞌitishpa shitajpica saquirij yuraca chaquiri o urmai tucun. Shinallatajmi cusa o huarmi huañujpica saquirij cusa o huarmica achca huatacunata llaquilla causan. Cunanca Paulab panimanta parlashun. Paipaj cusaca manapish yuyashcapimi huañurca. Paulaca: “Ñuca cusito huañujpica dimastij llaquillami sintirircani. Ima shina sintirishcataca tucuitami paiman parlaj carcani. Ñuca cꞌuyashca amigomi carca. Cushilla cai horaspish, llaquilla cai horaspish tucuipimi ñucata ayudaj carca. Ñuca problemacunata parlajpipish allimi uyaj carca. Pai huañujpica shungu pꞌaquirishcami saquirircani” ninmi.
¿Huarmi illaj, cusa illajlla saquirijcunataca ima shinataj ayudai tucunchij? (Párrafos 14 y 15-ta ricui).d
14, 15. ¿Cusa o huarmi illaj saquirijcunataca ima shinataj ayudana canchij?
14 ¿Cusa o huarmi illaj saquirijcunataca ima shinataj ayudana canchij? Imata ninata mana yachashpapish paicunahuan parlashunchij. Paulaca: “Gentecunaca huañuimanta parlanataca mana munancunachu. Paicunaca imata mana ni tucushunchu nishpami yuyancuna. Pero imallatapish mana nijpica ashtahuanmi llaquilla sintirini” nircami. Cusa o huarmi illajlla saquirijcunaca achcata parlachunca mana shuyancunachu. Paulaca: “Ñuca amigocunaca imallatapish nishpami ñucamanta sustarishcata ricuchircacuna. Chaita uyashpami ñucaca tranquila sintirij carcani” ninmi.
15 Huauqui Williampaj huarmipish achca huatacuna huashamanmi huañurca. Paica: “Ñuca huarmisitataca tucui shunguhuanmi cꞌuyarcani. Chaimantami shujtajcuna paimanta allicunata parlajpica cushilla sintirini. Paicuna chashna parlashpaca ñuca huarmita valorashcatami ricuchincuna” ninmi. Bianca panica: “Shujtajcuna ñucahuan Diosta mañachun, Bibliamanta shuj versitollatapish liyichunmi munani. Shinallataj ñuca cusamanta allicunata parlachun, paimanta ñuca parlajpipish uyachunmi munani” ninmi.
16. a) ¿Sapallacunamantaca imallatataj rurana canchij? b) Santiago 1:27-pi yachachishca shinaca ¿imatataj rurana canchij?
16 Ima shinami Rutca Noemita ayudarca, shinallatajmi sapalla cajcunata ayudana canchij. Paulaca: “Ñuca cusa huañushcamantaca ña mana paihuan shina causai tucurcanichu. Pai huañushca qꞌuipallami turi ñañacunaca achcata ayudarcacuna. Pero punllacuna pasajpica ña mana tanto ayudai tucurcacunachu. Sapalla saquirijcunaca quillacuna, huatacuna pasajpipish ayudachunmi minishtinchij” ninmi. Maijancunaca sapalla causanataca ratomi amañarincuna. Cutin shujtajcunaca huatacuna pasajpipish paipaj cusahuan o huarmihuan imata rurashcata yuyarishpami llaquilla sintirincuna. Jehová Diosca sapallacunata ayudachunmi ñucanchijta mandashca. Chaimantami paicunata ayudanataca manataj saquina canchij (Santiago 1:27-ta liyipai).
17. ¿Huaquincunaca paicunapaj cusa o huarmi shitarijpica imamantataj ayudachun minishtincuna?
17 Huaquincunaca paicunapaj cusa o huarmi shitashcamantami llaquilla sintirincuna. Por ejemplo, pani Joycetaca paipaj cusaca shujtaj huarmimantami shitarirca. Paica: “Ñuca cusa accidentepi, o ima ungüimanta huañushca cajpica yallitaj llaquillami sintiriman carcani. Pero shujtaj huarmihuan rijta ricushpaca huañushcatapish yallimi dimastij llaquilla, imapaj mana valishca shinami sintirircani” ninmi.
18. ¿Huarmi illaj, cusa illajcunata ayudangapajca imallatataj rurana canchij?
18 Huarmi illaj, cusa illajlla saquirijcunaca amigocuna ayudachunmi minishtincuna (Proverbios 17:17). Paicunata cꞌuyashcata ricuchingapajca imatapish rurashpami ayudana canchij. Por ejemplo, micunitata carangapajmi huasiman invitai tucunchij. Ñucanchijhuan huillanaman llujshichunpishmi invitai tucunchij. Shinallataj ñucanchij familiahuan Diosta adorachunmi invitai tucunchij. Huarmi illaj, cusa illajcunata ayudashpaca Jehová Diostami cushichishun. Paica tucui llaquilla cajcunapaj cꞌuchullapimi. Paicunamantaca manataj cungarinchu (Salmo 34:18; 68:5).
19. 1 Pedro 3:8-pi yachachishca shinaca ¿imatataj rurana canchij?
19 Diospaj gobiernoca ñallami tucui llaquicunata tucuchinga. Chaipica ‘ñaupaman imapish tucushcataca pipish mana yuyaringacunachu. Pipaj yuyaimanpish chaicunaca ña mana shamungachu’ (Isaías 65:16, 17). Chai punlla chayangacamaca huauqui panicunahuan shuj shinalla caishujmanta chaishujmanta ayudanacushpa catishunchij. Shimillahuan cꞌuyanimi ninapaj randica rurashcacunahuan ricuchishunchij (1 Pedro 3:8-ta liyipai).
CANTO 111 Diosta sirvicushcamanta cushicushunchij
a Ñaupa punllacunapi Diosta sirvij Lot, Job y Noemipish achca llaquicunatami charircacuna. Cai yachaipimi paicunapaj causaimanta imata yachai tucushcata ricushun. Shinallataj llaquilla caj huauqui panicunata cꞌuyaj shimicunahuan animanata, pacienciahuan uyaj canata, llaquij canatami yachashun.
b Cai yachaipica huaquin shuticunatami cambiashcanchij.
c FOTOCUNAMANTA. Shuj huauqui llaquilla cashcamanta manapish yuyashpa colerahuan parlajpimi shuj ancianoca pacienciahuan uyacun. Llaquilla caj huauqui ña tranquilo cajpimi chai ancianollataj cꞌuyaihuan consejacun.
d FOTOCUNAMANTA. Viudo huauquihuanmi shuj cusa huarmica parlacuncuna. Huaquin fotocunata ricushpami paipaj huarmita yuyaricuncuna.