YACHAI 25
CANTO 96 Bibliaca Dios cushca valishca regalomi
¿Jacobpaj tucuri shimicunamantaca imatataj yachanchij? (Parte 2)
“Cada unomanmi paicuna chasquina bendicionta curca” (GÉNESIS 49:28).
CAITAMI YACHASHUN
Jacobca paipaj caishuj ocho churicunamanca paicuna ima tucuna cashcatami huillarca. ¿Chaimantaca imatataj yachai tucunchij?
1. ¿Cai yachaipica imatataj yachashun?
JACOBPAJ churicunaca paipaj yaya cada unoman imata nicushcatami atentos uyacuncuna. Pasaj yachaipica Rubenmanta, Simeonmanta, Levimanta, Judamantapish Jacob ima nishcatami ricurcanchij. Chai shimicunata uyashpaca Jacobpaj caishuj ocho churicunaca mancharishcami saquirishcangacuna. ¿Jacobca paipaj caishuj ocho churicunamanca imatashi nigrishcanga? Cunanca Zabulón, Isacar, Dan, Gad, Aser, Neftalí, José y Benjamín nishca churicunaman Jacob ima nishcatami ricushun. Paicunamanta imata yachai tucushcatapishmi yachashun.a
ZABULONMANTA YACHASHUN
2. a) ¿Jacobca Zabulonmantaca imatataj nirca? b) ¿Jacob nishcacunaca ima shinataj pajtarirca? (Génesis 49:13; recuadrotapish ricui).
2 (Génesis 49:13-ta liyipai). Jacobca: ‘Zabulonpaj huahua huahuacunaca mama cucha cꞌuchupimi causanga. Dios cusha nishca allpallapitajmi janaj ladopi causangacuna’ nircami. Caica 200 huatacuna qꞌuipami pajtarirca. Zabulonpaj familia japishca allpamantaca shuj ladomanca Galilea mama cuchami carca. Cutin caishuj ladomanca Mediterráneo jatun mama cuchami carca. Shinallataj Deuteronomio 33:18-pica Moisesca: “Zabulonlla, can llujshishpaca cushicui” nircami. ¿Moisesca imamantataj chashna nirca? Paicunaca ishqui mama cucha cꞌuchullapimi causarcacuna. Chaimantami imata randingapajpish, imata cꞌatungapajpish jahualla cashcanga. Chaica Dios cushca bendicionmi carca. Chaimi Zabulonpaj familiaca cushicuna carca.
3. ¿Maipi causashpapish, ima llaquita charishpapish imacunamantataj cushicuna canchij?
3 ¿Zabulonmantaca imatataj yachanchij? Maipi causashpapish, ima llaquita charishpapish charishca cosascunallahuanmi siempre cushicuna canchij (Salmo 16:6; 24:5). Mana charishcacunapi yuyanapaj randica Dios cushca bendicioncunatami alli ricuna canchij (Gálatas 6:4).
ISACARMANTA YACHASHUNCHIJ
4. a) ¿Jacobca Isacarmantaca imatataj nirca? b) ¿Jacob nishcacunaca ima shinataj pajtarirca? (Génesis 49:14, 15; recuadrotapish ricui).
4 (Génesis 49:14, 15-ta liyipai). Isacar sinchita trabajashcamantami Jacobca paita felicitarca. Paitaca sinchi tulluyuj burrohuan, llashaj cargacunata aparij burrohuanmi chꞌimbapurarca. Shinallataj Jacobca Isacarmantaca shuj sumaj allpapi causagrishcatami nirca. Achca huatacuna qꞌuipaca Isacarpaj huahua huahuacunaca achcata pꞌucuj allpatami japircacuna. Chai allpaca Jordán yacu cꞌuchullapimi saquirirca. Chashnami Jacob nishca shimicunaca pajtarirca (Josué 19:22). Paicunaca chai allpata chasquishpaca sinchitami trabajarcacuna. Shujtajcunata ayudangapajpishmi listos carcacuna (1 Reyes 4:7, 17). Por ejemplo, juez Baracpish, Débora shuti profetisa huarmipish Sisarahuan macanacungapajca israelitacunatami ayudachun mañarcacuna. Chaimi Isacarpaj familiaca paicunata ayudarcacuna (Jueces 5:15).
5. a) ¿Diosta sirvingapaj sinchita esforzarijpica paica ima shinataj sintirin? b) ¿Pushaj ancianocunaca huauqui panicunata cuidangapajca imallatataj rurancuna?
5 ¿Isacarmantaca imatataj yachanchij? Jehová Diosca Isacarpaj sinchi trabajotami valorarca. Ñucanchijtapish paita sirvingapaj sinchita esforzarijpica achcatami valoran (Eclesiastés 2:24). Por ejemplo, congregacionta pushaj huauquicunapi yuyashun (1 Timoteo 3:1). Paicunaca huauqui panicunata cuidangapaj, Diosmanta ama caruyachunpish ayudangapajmi sinchita esforzarincuna (1 Corintios 5:1, 5; Judas 17-23). Shinallataj pushaj ancianocunaca sinchiyachij conferenciacunata cungapajmi achcata esforzarincuna (1 Timoteo 5:17).
DANMANTA YACHASHUNCHIJ
6. ¿Danpaj familiacunaca shujtaj familiacunata cuidangapajca imatataj rurarcacuna? (Génesis 49:17, 18; recuadrotapish ricui).
6 (Génesis 49:17, 18-ta liyipai). Jacobca: ‘Danca ñan cꞌuchullapi caj venenoyuj culebra shinami caballotaca talonpi canishpa, caballopi purijcunatapish huashaman urmachinga’ nircami. ¿Jacob nishcacunaca ima shinataj pajtarirca? Danpaj huahua huahuacunaca mana manchashpami paicunapaj contracunahuan macanacungapaj listos carcacuna. Tucui israelitacuna Dios cusha nishca allpaman yaicucujpica Danpaj familiacunaca caishuj familiacunata cuidashpami paicunapaj huashata catircacuna (Números 10:25). Paicunapaj huashaman rishcamantami shujtaj israelitacunaca paicuna imata ruracushcataca mana ricurcacuna. Chashnapish paicuna ruracushcaca Diospajca achca valishcami carca.
7. ¿Diosta sirvingapaj ñucanchij rurashcacunata shujtajcuna mana ricujpipish imatataj yuyarina canchij?
7 ¿Danmantaca imatataj yachanchij? Maipica Diosta sirvingapaj ñucanchij rurashcacunataca shujtajcunaca mana ricuncunachu. Por ejemplo, Tandanacuna Huasita pꞌichashpa, allichishpami ayudanchij. Shinallataj jatun tandanacuicunapipish chꞌican chꞌican trabajocunata rurashpami ayudanchij. Mana cashpaca congregacionpi o shujtaj lugarcunapi Diosta sirvingapajmi chꞌican chꞌican ruraicunata pajtachinchij. Chai tucuita rurashcamanta shujtajcuna mana felicitashca cajpipish chai tucui ruraicunata rurashcamantami canta felicitanchij. Canca shujtajcuna ricuchunlla, alabachunllaca chaicunata mana ruranguichu. Jehová Diosta cꞌuyashcamantami chaicunata rurangapaj esforzaringui. Chaimantami Jehová Diosca can rurashcataca mana cungarin. Cantaca achcatami valoran (Mateo 6:1-4).
GADMANTA YACHASHUNCHIJ
8. a) ¿Gadpaj familiataca picunataj llaquichi tucurcacuna? b) ¿Paicunaca maijanpitaj confiarcacuna? (Génesis 49:19; recuadrotapish ricui).
8 (Génesis 49:19-ta liyipai). Jacobca: ‘Gad, shuhuajcunamanta difindirishpa paicunapaj huashata catishpa rinatami’ nirca. Jacob nishcacunaca 200 huatacuna qꞌuipami pajtarirca. Gadpaj huahua huahuacuna japishca allpaca Jordán yacu alli ladomanmi saquirirca. Chai allpa ladocunapica achca contracunami tiyarca. Chai contracunami llaquichi tucurca. Shinapish Gadpaj huahua huahuacunaca paicunapaj animalcunapaj chai allpapi achca qꞌuihua tiyashcamantami chaipi saquirinata decidircacuna (Números 32:1, 5). Paicunaca Jehová Diosllataj chai allpata cushcata, paillataj paicunata cuidana cashcata yuyarishpami mana manchashpa chaipi saquirinata decidircacuna. Qꞌuipaca caishuj israelitacunaca Dios cusha nishca allpata tucuita japingapajmi macanacucurcacuna. Chaimi Gadpaj familiaca achca huatacunata paipaj soldadocunata cachashpa ayudarca (Números 32:16-19). Dios cusha nishca allpata japichun paicuna ayudacushpaca Jehová Diosllataj paicunapaj huarmicunata, paicunapaj huahuacunata cuidana cashcatami seguros carcacuna. Shujtajcunata mana manchashpa ayudashcamanta, paipi confiashcamantami Jehová Diosca paicunata bendiciarca (Josué 22:1-4).
9. ¿Jehovapi confiashpaca imacunatataj mana manchashpa rurashun?
9 ¿Gadmantaca imatataj yachanchij? Llaquicunata charishpapish Jehová Diospimi confiana canchij (Salmo 37:3). Cunan punllacunapipish achca huauqui panicunaca Diosta ashtahuan sirvingapajmi esforzarincuna. Por ejemplo, paicunaca construccionpi apoyangapaj, shujtaj ladopi huillanaman ringapaj, shujtaj mingashcacunata pajtachingapajpishmi esforzarincuna. ¿Imamantataj chaicunataca mana manchashpa rurancuna? Paicunaca Jehová Dios siempre cuidana cashcapimi confiancuna (Salmo 23:1).
ASERMANTA YACHASHUNCHIJ
10. ¿Aserpaj familiaca imapitaj pandarirca? (Génesis 49:20; recuadrotapish ricui).
10 (Génesis 49:20-ta liyipai). Jacob nishca shinaca Aserpaj huahua huahuacunaca tucuicunamanta yalli alli allpacunatami japirca. Chaimi cullquiyuj tucurcacuna (Deuteronomio 33:24). Paicunapaj allpaca Mediterráneo jatun mama cucha ladopimi carca. Shinallataj Feniciapi saquirij Sidón nishca llajtatapishmi japircacuna. Chaipica barcocuna chayana shuj pushtu tiyashcamantami achca cꞌatunapish, randinapish tiyarca. Shinapish Aserpaj huahua huahuacunaca mana allita ruraj cananeo gentecunataca paicunapaj allpamanta mana llujchishpa cacharcacunachu. Ashtahuanpish paicunapishmi cananeocuna shina mana allicunata rurai callarircacuna (Jueces 1:31, 32). Aserpaj huahua huahuacunaca mana allita rurajcunahuan tandanacushcamanta, cullqui solopi yuyashcamantami Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvinata saquircacuna. Chaimi juez Barac cananeocunahuan macanacungapaj ayudachun mañajpipish Aserpaj familiaca mana ayudarcacuna. Mana ayudashcamantami “Meguidó yacucuna cꞌuchupi” Jehová Dios ima shina quishpichishcataca mana ricui tucurcacuna (Jueces 5:19-21). Qꞌuipacarin Baracpish, Deborapish “Aserpaj familiaca mama cucha uripi imata mana rurashpami saquirirca” nishpami cantarcacuna. Jehová Dios chashna cantachishcamantami Aserpaj huahua huahuacunaca achcata pingarishcangacuna (Jueces 5:17).
11. ¿Charishca cosascunapi yuyailla canapaj randica imatataj rurana canchij?
11 ¿Asermantaca imatataj yachanchij? Jehová Diostaca tucui shunguhuanmi sirvishun ninchij. Chaimantami Diosta mana sirvij gentecuna shina cullquillata, charishca cosascunallataca mana mashcana canchij (Proverbios 18:11). Cullquita minishtishpapish Jehová Diosta sirvina tucuimanta yalli valishca cashcatami yuyarina canchij (Eclesiastés 7:12; Hebreos 13:5). Huaquincunaca cullquillata, shujtaj cosascunallata mashcashcamantami Jehová Diosta sirvingapajca tiempotapish, fuerzatapish ña mana charincuna. Chaipaj randica tucui ñucanchij fuerzahuanmi Jehová Diosta sirvingapaj esforzarina canchij. Shamuj punllacunapicarin Jehová Dios alli causaita cunata, achcata bendicianatapishmi tucui shunguhuan confiana canchij (Salmo 4:8).
NEFTALIMANTA YACHASHUNCHIJ
12. ¿Neftalimanta Jacob nishcacunaca ima shinashi Jesuspi pajtarirca? (Génesis 49:21; recuadrotapish ricui).
12 (Génesis 49:21-ta liyipai). Jacobca: ‘Neftalica sumaj shimicunahuanmi parlanga’ nircami. Jacobpaj nishcacunaca Jesús cai Allpaman shamushca horaspimi pajtarirca. Jesusca Capernaúm llajtapica achca tiempotami causarca. Chai llajtaca Neftalí japishca allpapimi saquirirca. Chaimantami Bibliapica Jesuspaj llajta Capernaúm cashcata nin. Jesús chai llajtapi alaja, sumaj shimicunahuan yachachijpimi Jacob nishcacunaca pajtarishcanga (Mateo 4:13; 9:1; Juan 7:46). Shinallataj profeta Isaiasca Jesusmanta parlashpami Zabulonpi y Neftalipi causaj gentecunapajca shuj ‘jatun luzmi’ canga nirca (Isaías 9:1, 2). Jesusca sumajta yachachishpami ‘tucui laya gentecunata achijyachij luz’ cashcata ricuchirca (Juan 1:9).
13. ¿Jehová Diosca ima shina parlachuntaj munan?
13 ¿Neftalimantaca imatataj yachanchij? Jehová Diosca cushichij shimicunahuan parlachun, ama llullachunpishmi munan (Salmo 15:1, 2). Chaimantami shujtajcuna allicunata rurashcamantaca felicitana, animana canchij. Shinallataj shujtajcunamanta huashalla rimashpa, quejarishpallaca mana pasanachu canchij (Efesios 4:29). Ashtahuancarin maipi cashpapish gentecunahuan parlanacunatami yachana canchij. Chashnami Yayitu Diosmanta alli yachachi tucushun.
JOSEMANTA YACHASHUNCHIJ
14. ¿Josemanta nishcacunaca ima shinataj pajtarirca? (Génesis 49:22, 26; recuadrotapish ricui).
14 (Génesis 49:22, 26-ta liyipai). Jacobca achca huahuacunata charishcamantami alli granota pꞌucuj yuraj shina carca. Jacobpaj punta churica Rubenmi carca. Paitaca Leahuanmi charirca. Rubenca punta churi cashcamantami ishqui herenciacunata japina carca. Shinapish paica punta churi cana derechotami pirdirca. Chaimantami Jehová Diosca Jacobpaj, Raquelpaj punta churi Joseman chai herenciata pasachirca. Chashna tucushcamantami Jacobca: ‘Joseca alli granota pꞌucuj yuramanta retoñomi canga. Paica paipaj huauqui Rubenpaj randi punta churi japina cashca herenciatami japinga’ nircami (Génesis 49:3, 4; 1 Crónicas 5:1, 2). ¿Jacob nishcacunaca ima horataj pajtarirca? Joseca Efraín y Manasés nishca churicunatami charirca. Paicunami Rubén japina cashca ishqui herenciacunataca cada uno shuj shuj japircacuna. Chashnami Jacob nishcacunaca pajtarirca (Génesis 49:25; Josué 14:4).
15. ¿Joseca llaquicunahuan cashpaca imatataj rurarca? (Recuadrotapish ricui).
15 Shinallataj Jacobca Josemanta parlashpaca: “Arcota charij runacunaca paita llaquichingapajmi flechacunata shitashpa catircacuna. Paita pꞌiñanatapish mana saquircacunachu” nircami (Génesis 49:23). Jacob nishca shinaca Josepaj huauquicunaca envidiashcamantami paita dimastij llaquichircacuna. Shinapish Joseca paipaj huauquicunahuanpish, Jehová Dioshuanpish mana colerarcachu. Chaipaj randica Jacob nishca shinaca ‘Josepaj arcoca mana cuyurircachu, paipaj maquicunapish sinchimi tucurca’ (Génesis 49:24). ¿Cai shimicunaca imatataj nisha nirca? Joseca llaquicunahuan cashpapish Jehovapi confiashcamantami sinchiyarirca. Ashtahuanpish Jehová Dios cꞌuyaj canata, perdonaj canata yachachichunpishmi saquirca. Chaimi paipaj huauquicunata perdonashpa cꞌuyaihuan tratarca (Génesis 47:11, 12; Salmo 105:17-19). José yachachichun saquishcamantami Jehová Diosca paipaj munaita pajtachingapaj Joseta utilizarca.
16. ¿Ñucanchijpish llaquicunahuan cashpaca imatataj rurana canchij?
16 ¿Josemantaca imatataj yachanchij? Llaquicunahuan cai horasca Jehová Diosmantapish, ñucanchij huauqui panicunamantapish amataj caruyashunchij. Llaquicunata charijpica Jehová Diosca ñucanchijmanca cꞌuyaj canata, perdonaj canata, pacienciata charinata, paipi confianatapishmi yachachinga. Chashnami paita alli sirvijcuna tucushun (Hebreos 12:7, nota, 11). Llaquicunata ahuantajpica Joseta bendiciashca shinami Jehová Diosca ñucanchijtapish bendicianga.
BENJAMINMANTA YACHASHUNCHIJ
17. ¿Benjaminmanta nishcacunaca ima shinataj pajtarirca? (Génesis 49:27). (Recuadrotapish ricui).
17 (Génesis 49:27-ta liyipai). Jacobca: ‘Benjaminpaj familiaca pꞌiñaj lobo shinami sinchi macanacujcuna canga’ nircami (Jueces 20:15, 16; 1 Crónicas 12:2). ¿Cai shimicunaca ima shinataj pajtarirca? Israelta punta mandajca Benjaminpaj familiamanta Saulmi carca. Paica mana manchashpami filisteocunahuan macanacurca (1 Samuel 9:15-17, 21). Achca huatacuna qꞌuipacarin Persiapaj gobierno mandacujpica reina Ester, paipaj primo Mardoqueopishmi israelitacunata ama huañuchichun jarcarcacuna. Paicunapish Benjaminpaj familiamantami shamurcacuna (Ester 2:5-7; 8:3; 10:3).
18. ¿Benjaminpaj ejemplota catingapajca imatataj rurana canchij?
18 ¿Benjaminmantaca imatataj yachanchij? Jehová Dios Saulta mandaj cachun churajpica Benjaminpaj familiamanta cajcunaca achcatami cushicushcangacuna. Shinapish asha tiempo qꞌuipaca Jehová Diosca Judapaj familiamanta Davidtami mandaj cachun agllarca. Tiempohuanca Benjaminpaj familiamanta cajcunaca chai cambiotami apoyarcacuna (2 Samuel 3:17-19). Achca huatacuna qꞌuipacarin caishuj familiacunaca Dios churashca mandajpaj contrami tucurcacuna. Shinapish Benjaminpaj familiamanta cajcunaca Judá llajtamanta cajcunatapish, Dios churashca mandajtapishmi apoyashpa catircacuna (1 Reyes 11:31, 32; 12:19, 21). Cunan punllacunapipish Jehová Diosca paipaj pueblota pushachunmi huaquin huauquicunata agllashca. Ñucanchijpish Benjaminpaj familia shinami Dios churashca pushajcunata apoyashpa catina canchij (1 Tesalonicenses 5:12).
19. ¿Jacob ña huañugrishpa imata nishcacunamantaca imatataj yachashcanchij?
19 Jacob ña huañugrishpa paipaj churicunaman nishcacunamantaca achcatami yachashcanchij. Jacob nishcacuna ima shina pajtarishcata ricushpaca ñucanchij fetami sinchiyachinchij. Diospaj Shimipi pai tucui cusha nishcacuna ñalla pajtarinatapishmi seguros canchij. Shinallataj Jacobpaj churicunamantaca Diospaj ñaupajpi alli ricuringapaj imata rurana cashcatapishmi yachashcanchij. Chaicunata rurajpica Jehová Diosca ñucanchijtapishmi achcata bendicianga.
CANTO 128 Ahuantashpa catishunchij
a Jacobca paipaj punta chuscu churicunataca huacharishca ordenpimi bendiciarca. Shinapish paipaj último churicunataca ña mana huacharishca ordenpi bendiciarcachu.