¿Imaynatan atipawaq mana allin piensayta?

1. ¿Imapin llapanchis tarikushanchis?

¿JAYK’AQLLAPAS cuerpoyki munarqanchu Diospa prohibisqan ruwaykuna ruwayta? Chhaynata cuerpoyki mana allin kaqta sinchita munapayarqan chayqa, yaqapaschá nirqanki: “Imaraykutaq kayri pasawan, noqallachá khaynapiqa tarikuni”, nispa. Chhaynakunata pasaqtiykiqa kallpayki imapaschá pisiyarqan. Ichaqa manan sapaykichu chhaynapiqa tarikushanki. Bibliapipunin nin: “Qankunaqa ima tentacionpipas tarikuspaqa manan waj tentacionpichu tarikushankichis, aswanpas lliu runaq tarikusqanpi jinallan”, nispa (1 Cor. 10:13). Arí, manan qanllachu chhaynapiqa tarikushanki, juj hermanokunapas imaymana tentacionkunapin tarikushanku. Ichaqa manan sapaykichu kashanki, Jehová Diosmi qanwan kashan, paypa yanapayninwanqa ganankin chay guerrata.

2. ¿Ima tentacionpin tarikushankuman wakin iñiqkuna wakin Biblia estudiaqkunapas? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

² Bibliapin nillantaq: “Sapankan pruebamanqa churakun imachus munasqanwan tentasqa kaspa sonqonta suwachikuspa”, nispa (Sant. 1:14). ¿Imaninantan chaypi nishan? Manan llapa runachu kaq tentacionpi tarikunchis. Wakin hermanokunataqa, wakin Biblia estudiaqkunatapas yaqapaschá juj warmiwan otaq juj qhariwan mana allinta ruwanankupaq cuerpon aysayta munashan. Paykunamanta wakinqa yaqapaschá qharipura otaq warmipura kayta munashanku. Wakinqa yaqapaschá saqepurankuña pornografía qhawayta chaypas, cuerponku jujmanta chayman kutiyta munashan. Wakinqa yaqapaschá drogaman sinchi machayman ima kutiyta munashanku. Imaynapiña tarikushanchis chaypas, yaqapaschá mayninqa apóstol Pablo jina nirqanchis: “Allin kaqta ruwayta munashaqtiymi noqapiña mana allin kaq kashan”, nispa (Rom. 7:21).

3. Pimanpas sapa kutilla jamunman mana allin piensaykuna chayqa, ¿imapin tarikunman chay runa?

³ Ima mana allintapas munapayashanki chayqa, sapa kutintaq chayllapi piensayniyki kashanman chayqa, yaqapaschá niwaq: “Manapaschá chaytaqa chinkachiyta atisaqchu”, nispa. Chhaynapi tarikuspataq niwaq: “Kaykunapitaq piensayniy kashan chayqa, manachá Jehová Diosqa allinpaqqa qhawariwanmanchu”, nispa. Ichaqa manan chayqa chhaynachu. ¿Imaraykun chayta ninchis? Chaypaq kaypi yachasunchis kay iskay tapuymanta: 1) ¿Imaraykun mayninpi mana atiqpaq jina qhawarikusunman? 2) ¿Imatan ruwasunman mana allin piensaykunata atipananchispaq?

¿IMAYNA PIENSANANCHISTAN SATANÁS MUNAN?

4. a) ¿Imayna piensananchistan Satanás munan? b) ¿Imaraykun nisunman “kanmi kallpanchis mana allin piensaykuna contra sayananchispaqqa” nispa?

⁴ Llapanchispas imaymana tentacionpin tarikusunchis. Chhaynapi tarikuqtinchis, ¿imayna piensananchistan Satanás munanman? Payqa “manachá kaytaqa atipasaqchu” nispa ninanchistan munan. Ichaqa chaykunataqa atipallasunmanmi. Jesuspunin Diosmanta mañakuyta yachachishaspa nirqan: “Ama munaychu tentacionkunaman urmanaykuta, librawaykutaq Satanasmantapas”, nispa (Mat. 6:13). Chaymantapas kay enemigoqa ima tentacionpipas tarikuspaqa Diosta qhepanchaspa mana allin kaqta ruwananchispaqmi piensan (Job 2:​4, 5). ¿Imaraykutaq payri chhaynata piensanman? ¿Manachu aswanpas pay gustonta ruwayta munaspa Diosta qhepancharan? Chhaynan karan ¿riki? Chhaynaqa, kay enemigoqa pay jina kananchistan munashan. Manan chayllapaschu, kay Satanasqa Diospa wawan paypa makinman jaykuspa mana allinkuna ruwanantan munarqan (Mat. 4:​8, 9). Ichaqa, ¿cheqaqtapunichu facilta ima tentacionmanpas urmarusunman? ¿Cheqaqtachu mana kallpanchis karunman? Manan chayqa chhaynachu. Kikin apóstol Pablon nirqan: “Tukuy imapaqmi kallpay kan, tukuy imapaqmi kallpa qowaqniyqa kallpata qowan”, nispa (Filip. 4:13).

5. ¿Imaraykun nisunman “Jehová Diosqa confianmi mana allin piensaykuna contra qaqata sayananchispi” nispa?

⁵ Jehová Diosmi ichaqa mana Satanás jinachu. Payqa confianmi noqanchispi, allintan yachan imaynas mana allin piensaykunata atipasun chayta. ¿Imaraykun chayta ninchis? Pay kikinmi willarqan imaynas ancha askha runakuna manchay ñak’ariy tiempota kausashaqlla pasanqaku chayta. Chaypi allinta piensarisun. Jehová Diospa nisqanman jinaqa, ancha askha runakunan pampakama “yuraq p’achayoqkama” mosoq kausayman jaykunqaku. Yuraq p’achaqa ch’uya kausaywanmi tupan Jehová Diospaqqa (Apo. 7:​9, 13, 14). Chhaynaqa, Jehová Diosqa confianmi noqanchispi. Payqa allintan yachan mana allin piensaykunata mana allin munapayaykunatapas atipananchista.

6, 7. ¿Imayna piensananchistan Satanasqa munashallantaq?

⁶ ¿Imayna piensananchistan Satanás munallanmantaq? Payqa munashan mana allin piensaykuna jamuwaqtinchis “Diosqa manachá allinpaqqa qhawariwanmanchu, manachá wiñay kausaymanpas aypanmanchu” nispa ninanchistan. Ichaqa kaypi piensallaytaq: ¿Imaraykun Satanás munanman chhayna piensananchista? ¿Manachu aswanpas payta Jehová Dios juzgaran? ¿Manachu aswanpas pay sentenciasqaña kashan? Chhaynan kashan ¿riki? Paypaqqa manañan imapas suyakuy kanñachu (Gén. 3:15; Apo. 20:10). Noqanchismi ichaqa wiñay kausayman riq ñanpi kashanchis, chaymi Satanasqa envidiakuwashanchis; pay jina mana ima suyakuyniyoq phiñasqa kananchistataqmi munanpas. Chaymantapas noqanchisqa manan sapanchischu kashanchis. Bibliapi nisqan jina, Jehová Diosmi yanapawasunchis sonqonpaq jina kausananchispaq, chhaynapi wiñay kausayta tarinanchispaq. Bibliapipunin nin: “Payqa manan munanchu pipas wañunantaqa, aswanmi munan lliupas juchankumanta pesapakuspa payman kutirikunankuta”, nispa (2 Ped. 3:9). Chhaynaqa noqanchisqa jujniraypin tarikushanchis Satanasmantaqa. Noqanchisqa llapanchispas atisunmanmi Diospa gobiernonman chayaytaqa, paymi ichaqa mana.

⁷ Kaypi yachasqanchis jina, Satanasmi munashan ima mana allin piensaypas jamuqtin mana kallpayoqpaq jina qhawarikunanchista. Chaymantapas payqa munashan ima mana allin piensaypas jamuwaqtinchis “Diosqa manachá allinpaqqa qhawariwanmanchu” nispa ninanchistan. Amapuni qonqankichu pis chhaynakuna piensananchista munan chaytaqa, chhaynapin ima mana allin piensaypas umaykiman jamuqtinqa mana nishutachu llakikunki, manataqmi Satanasmanqa ima gustutapas qonkichu (1 Ped. 5:​8, 9).

¿IMAYNATAN MAYNINPI QHAWARIKUSUNMAN JUCHASAPA KASQANCHISRAYKU?

8. ¿Iman razón kallanmantaq ima mana allin piensaytapas mana atipananchispaq jina qhawarinanchispaq, chhayna piensaykuna jamuwaqtinchis “Diosqa manachá allinpaqchu qhawariwanqa” nispa ninanchispaqpas? (Salmos 51:5; qhaway “Yachanapaq willakuy” nisqata).

⁸ Ichaqa kanmi juj razonpas mana allin piensaykunata mana atipay atinapaq jina qhawarinanchispaq, chhayna piensaykuna jamuwaqtinchis “Diosqa manachá allinpaqchu qhawariwanqa” nispa ninanchispaqpas. ¿Iman kashanman chay? Adanwan Evapiwan saqewasqanchis juchan (Job 14:4; leey Salmos 51:5).a

9, 10. a) ¿Imaynan Adanpas Evapas tarikurqanku juchallikusqanku qhepaman? (Qhaway kay parrafopaq dibujota). b) ¿Imaynan noqanchispas mayninpi tarikusunman?

⁹ Adanwan Evapiwan juchallikusqanku qhepaman imachus ruwasqankupi piensasun. Paykunaqa Dios contra juchallikusqanku qhepamanmi pakakurqanku, cuerponkutapas imaymanawanmi tapakurqanku. ¿Imaraykun paykuna chayta ruwankuman karqan? Perspicacia para comprender las Escrituras nisqa libropin nin: “Jucharaykun paykunaqa malpaq qhawarikuranku, llakisqa tarikuranku, manan imanakuytapas atirankuchu, p’enqasqataqmi karankupas”, nispa. Juchata ruwaspaqa llavewan wisq’asqa wasipipas kashankuman jinan Adanwan Evapiwanqa tarikapurqanku. Malpaq qhawarikusqankutaq, llakisqa kasqankutaq, mana imanakuytapas atisqankutaq, p’enqasqa kasqankutaq chay wasipi cuartokuna jina karqan. Arí, Adanwan Evawanqa chay cuartokunallapipas purikachashankuman jinan karqanku, manan wasimanta lloqsiyta atirqankuchu, juchaq jap’isqanmi kapurqanku, manan mayman riyta atirqankuchu.

¹⁰ Ichaqa noqanchisqa manan Adán Eva jinachu tarikushanchis. Noqanchispaqqa kanmi juj libraqninchis, payraykun juchanchiskunapas perdonasqa kapun, conciencianchispas limpio kapun (1 Cor. 6:11). Chaywanpas Adán Evamantataq jamunchis chayqa, yaqapaschá mayninqa noqanchispas malpaq qhawarikusun, llakisqa kasun, mana imanakuytapas atisunchu p’enqasqataq kasunpas. Chaymantapas Bibliapi nisqan jina, juchaqa llapa runakunapin munaychakushan. Manaña Adán Eva jinachu juchallikurqanchis chaypas, juchaqa chaypin kashan (Rom. 5:14). Ichaqa manan chayraykuchu ninanchis: “Manan kallpay kanmanchu allin kaqta ruwanaypaq”, nispaqa. “Manan Diosqa allinpaqqa qhawariwanmanchu” nispapas. Sichus chhayna piensaykuna umanchispi kashan chayqa, ¿imatan ruwasunman ama chhaynata piensananchispaq?

11. ¿Imaynatan Romanos 6:12 texto yanapawasunman cuerponchis mana allinkunata munapayaqtin?

¹¹ Juchasapa kasqanchisraykun mayninqa umanchispi nisunman: “Manasuna chay mana allin piensaykunataqa atipasaqchu. Manan chaypaqqa kallpay kanñachu”, nispa. Chhayna piensaykuna umanchisman jamuwasun chayqa, amapuni chaytaqa uyarisunchu. Bibliaq nisqan jina manan juchaqa noqanchispiqa kamachikunanchu (leey Romanos 6:12). ¿Imaninantaq chayri? Ima mana allintapas cuerponchis munanman chayqa, manan chaytaqa ruwananchischu. Noqallanchismantan chayqa kashan (Gál. 5:16). Jehová Diosqa allintan yachan chaykuna contra qaqata sayananchista; mana chayqa manachá imata ruwananchispaqpas niwasunmanchu (Deut. 30:​11-14; Rom. 6:6; 1 Tes. 4:3). Chhaynaqa, ¿imanisunmantaq? Noqanchisqa atipasunpunin mana allin piensaytapas mana allin munapayaytapas.

12. Mayninqa yaqapaschá nisunman “Diosqa manachá allinpaqqa qhawariwanmanchu” nispa. Ichaqa, ¿imatan chay ratu ruwasunman, imaraykun chayta ruwasunman?

¹² Mayninqa yaqapaschá ukhunchispi kunkaqa niwasunman: “Mana allintataq piensashanki chayqa, manan Jehová Diosqa allinpaqchu qhawarisunki”, nispa. Ama chaytapas kasusunchu. Yachasqanchis jinapas, Jehová Diosqa allintan yachan mamanchisqa juchasapata kay pachaman apamuwasqanchista. Bibliapas chaytaqa sut’itan willan (Sal. 103:​13, 14). Arí, Jehová Diosqa allintan reqsiwanchis, allintan yachan juchasapaña nacesqanchista, cuerponchispas tukuy tiempo mana allinman apay munawasqanchista (1 Juan 3:​19, 20). Chay mana allin piensaykuna mana allin munapayaykuna contra qaqata sayasun chayqa, Diosninchis Jehová Diospa ñawinpaqqa limpion kasunchis. ¿Imaraykun chayta ninchis? Qatiqpi chayta qhawarisun.

13, 14. ¿Imaraykun mana ninanchischu “mana allin piensaykuna jamuwaqtinchisqa Jehová Diosqa mana allinpaqmi qhawariwasun” nispa?

¹³ Bibliaq nisqanman jinaqa, manan kaqllachu mana allin piensaykunawan chay mana allin piensaykunata ruwaywanqa. Mayninqa manan facilchu imachus piensasqanchista dominayqa. Ichaqa atisunmanmi chayta ruwasunchus icha manachus chayta ajllakuytaqa. Chaypaq rimasun ñaupa Corinto llaqtapi iñiqkunamanta. Paykunamanta wakinqa warmipura qharipuras kaqku. Paykunamanta rimaspan apóstol Pablo nirqan: “Chhaynan wakinniykichisqa karqankichis”, nispa. Ichaqa, ¿manañachu paykuna jayk’aqpas munapayankuman karqan chaykunata jujmanta ruwayta? Manapunin “manan” nisunmanchu. Mayninqa chay munapayaykunaqa manan chinkanmanchu runamantaqa. Chaywanpas chay iñiqkunaqa cuerponkutan kamachiqku, jinaspa mana chaykunata ruwaqkuchu, chhaynapin paykunaqa maqchisqa jina kapurqanku. Jehová Diospas allinpaqmi paykunataqa qhawarirqan (1 Cor. 6:​9-11). Noqanchispas atisunmanmi paykuna jina kayta.

¹⁴ Ima mana allin piensayña jamushasunki chaypas, imataña cuerpoyki munashan chaypas atipankin chaytaqa. Manaña chaykunata chinkachiyta atinkichu chaypas atinkin cuerpoyki kamachiyta; chhaynapin mana aychaq munasqanman jinachu, ni mana allin piensaykunaman jinachu imatapas ruwanki (Efes. 2:3). Ichaqa, ¿imatan ruwawaq chay mana allin piensaykunata atipanaykipaq? Qatiqpi chayta qhawarisun.

¿IMATAN RUWANA MANA ALLIN PIENSAYKUNATA ATIPANAPAQ?

15. ¿Imaraykun nisunman “mana allin piensaykunata atipanapaqqa manan noqanchis kikinchista engañakunanchischu” nispa?

¹⁵ Pipas mana allin piensaykunata atipananpaqqa manan engañakunanchu. Ima mana allin piensaychá paypi kashan, imatachá cuerpon munashan chaytan allinta reqsikunan (Sant. 1:22). Yaqapaschá pipas ima machachiq tomanatapas nishuta tomaspa ninman: “Jujkunamá noqamanta astawanqa tomanku”, nispa. Jujkunataq imachus ruwasqankuta jujkunaman tumpaspa ninkuman: “Señoray aswan munakuq kanman chayqa, manachá qhawaymanchu kay pornografiataqa”, nispa. ¿Allinchu kanman chhaynata piensay? Manan. Pipas chhaynata piensaqqa pisipaq jinan qhawarishanman imachus ruwasqanta. Chaymantapas chhayna piensaqqa faciltan ima jatun juchamanpas urmanman. Chhaynaqa, ama engañakuychu, amataq “manan noqaqa” niychu. Aswanpas yachanaykin imachus ruwasqaykimanta responsable kayta (Gál. 6:7).

16. ¿Imatan ñaupaqmantapacha ruwawaq ama ima tentacionmanpas urmanaykipaq?

¹⁶ Nimusqanchis jina allintan reqsikunayki imaynas kanki chayta. Chaymantapas tukuy atisqaykitan kallpachakunayki ama cuerpoykiq munasqanta ruwanaykipaq (1 Cor. 9:​26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Ped. 1:​15, 16). Allinta reparay imakunapis tarikuwaq chayta, imakunas mana allin ruwaykunaman apasunkiman chaytapas. Mayninqa yaqapaschá tuta horaskunata otaq sayk’usqa kaspa ima tentacionmanpas urmawaq. Chayrayku manaraq chhaynakunapi tarikushaspayki ñaupaqta piensariy jinaspa ensayay chaykuna chayamusuqtiyki imachus ruwanaykipaq. Chhaynaqa, ima tentacionmanpas ama urmanapaqqa ñaupaqmantapachan preparakuna (Prov. 22:3).

17. ¿Imatan Josemanta yachasunman? (Génesis 39:​7-9; qhaway kay parrafopaq dibujota fototawan).

¹⁷ Josepi piensasun. Paytaqa Potifarpa warminmi nirqan paywan puñunanpaq. ¿Imatan José ruwanman karqan? Kaq ratupachan “manan” nirqan (leey Génesis 39:​7-9). ¿Imaraykun chayta ruwanman karqan? Payqa ñaupaqmantañachá allinta piensaykurqan imaynas mana jujpa warminwanqa puñunanchu karqan chayta. ¿Imatan yachasunman Josemanta? Ñaupaqmantapachan allinta piensaykunanchis imatas ruwasunchis tentacionpi tarikuspa chayta. Chayta ruwasun chayqa, ima tentacionpas jamuwaqtinchisqa manan faciltachu chayman urmasun, aswanpas apuraymi chaymanta ayqesunchis.

“QHAWARIKUSHALLAY IMAYNAS KASHANKI CHAYTA”

18. ¿Imatawanmi ruwawaq mana allin piensaykunata atipanaykipaq? (2 Corintios 13:5).

¹⁸ Mana allin piensaykunata atipanaykipaqqa qhawarikushanallaykin imaynas kashanki chayta (leey 2 Corintios 13:5). Allinta qhawarikunki chayqa, allintan reparanki imapichus cambianayki kashan, imatapas imaynatachus ruwanayki kashan chayta. Chaypaqqa ima tentacionmantapas librakuspaqa yaqapaschá tapukuwaq: “¿Apurayllachu chaymanta ayqekurani, icha unaymantaraqchu?”, nispa. Sichus unaychamanta ayqeranki chayqa, ama llakikuychu, aswanpas kallpachakuy jujpiqa kaq ratu chaymanta ayqekunaykipaq. Chaymantapas tapurikuy: “¿Atiymanchu ima mana allin piensaytapas umaymanta apuray orqoyta? Ima qhawasqaypas mana chaypaq yanapawashanchu chayqa, ¿imatan ruwayman? ¿Ima mana allinpas rijurimuqtinqa apuraychu ñawiyta chaymanta ayqechini? Mayninpi sasaña cuerpota kamachiy chaypas, ¿allinpaq jinapunichu Diospa siminta qhawarini?”, nispa (Sal. 101:3).

19. Ima mana allin ruwaypas juch’uypaq jinaña qhawarisqa kanman chaypas, ¿imaraykun allin yuyaywanpuni chay decisionta ruwananchis?

¹⁹ Chaymantapas aman qonqankichu, “sonqoqa tukuy imamantapas aswan traicioneron”, mana allin ruwaqtaqmi kanpas (Jer. 17:9). Chay sonqomanta rimaspan Jesuspas nirqan: “Sonqomantan paqarimun mana allin piensaykuna”, nispa (Mat. 15:19). Chhaynaqa, ama sonqoykiwanqa engañachikuychu. Sonqoqa mayninqa allinpaq jinapaschá imatapas piensachisunkiman. Yaqapaschá pipas pornografía qhawayta saqespa tiempowanqa pisi p’achayoq warmikunata otaq qharikunata qhawaspa ninman: “Manamá q’alallachu kashanku”, nispa. Chaymantapas yaqapaschá ninman: “Manan imananpaschu piwanpas kusirikunapaq jina piensayqa, manamá chaytapunichu ruwashani”, nispa. Chhayna piensaqkunaq sonqonqa aychaq munaynin ruwaypin piensashan (Rom. 13:14). ¿Imatan ruwawaq ama chay trampaman urmanaykipaq? Chhayna juch’uypaq jina qhawarisqa kaqkunapichus mana allin yuyaywan imatapas ruwanki chayqa, jatun kaqkunapipas kaqtan ruwallankitaq.b Chayrayku kallpachakuy chay mana allin piensaykunata umaykimanta orqonaykipaq, mana chayqa chaykunan apasunkiman mana allin ruwaykunaman.

20. ¿Iman pasanqa jamuq tiempopi chay mana allin piensaykunawan, ima yanapaymi kay tiempopi kashan llapa chaykunata atipanapaq?

²⁰ Kaypi yachasqanchis jina, Jehová Diosqa yanapawasunpunin llapa ima tentaciontapas aguantananchispaq. Chaymantapas Jesusqa juchamanta librasqa kananchispaqmi wañurqan, chaymi llapanchis atisunman mosoq pachaman jaykuspa chaypi wiñaypaq kausayta. Chaypiqa manañan kunan jinachu mana allin piensaykunawan mana allin munapayaykunawan maqanakunanchis kanqa. ¡May munaychá chaypi kausayqa kanqa llapa chaykuna chinkapuqtinqa! Chay p’unchay chayamunankama ichaqa kallpachakushallasun llapa ima tentacionkunata atipananchispaq. Kallpachakusun chayqa, Jehová Diosqa yanapawasunmi. Paypa yanapayninwanqa atipasunmi llapa chaykunata.