INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quichua (Imbabura)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONGUNA
  • TANDANAJUICUNA
  • g20 núm. 1 págs. 8-13
  • Estresado cashpaca caita rurapai

Cai agllashca videoca nara tiapanllu.

Shuj jarcaimi tiapan, cunan horasca descargaitaca na ushapanguichu.

  • Estresado cashpaca caita rurapai
  • Rijcharipaichi—2020
  • Subtitulocuna
  • Cai temamandallata parlajuj información
  • Ama yapata preocuparipanguichu
  • Aliguta pensaripangui
  • ¿Imamandata estresarita ushapangui?
  • Aligutami causana capangui
  • Imagutapash aliguta ricushpa rurapangui
  • Quiquinba saludta cuidapangui
  • Ima ashtahuan importante cajta ricupai
  • Ayudata mascapangui
  • Taita Diosta yaria causapangui
  • ¿Estresca imata can?
    Rijcharipaichi—2020
  • ¿Estresadochu capangui?
    Rijcharipaichi—2020
Rijcharipaichi—2020
g20 núm. 1 págs. 8-13
Shuj huarmimi cushilla purijun

ESTRESADO CASHPACA ¿IMATATA RURAI USHAPANGUI?

Estresado cashpaca caita rurapai

Ama yapata estresado sintiringapaca, pundapica ñucanchi saludta cuidana, shujcunahuan ali llevarina, ñucanchi yuyashca importante cosascunata ruranami capanchi. Cai temapimi ama yapata estresado sintiringapaj Bibliapa alipacha consejocunata tarita ushapangui.

Ama yapata preocuparipanguichu

Shuj huarmimi cushilla purijun

“Shina cashcamanda cangunaca, na cayandi punllamanda yarishpa musparinachu canguichi. Punllandimi llaquicunaca tian. Ima llaqui shamushpapash, punllandi yalijunllami” (MATEO 6:34).

¿Imatata nisha nin? Siempremi imagumandapash preocuparishun. Shinapash cunanbi charishca problemacunamanda preocuparijushca jahua, cayandi punllapa shuj problemacunamanda yapata preocuparijunaca nalichu can.

  • Estresado cashpaca yapatami preocuparinchi. Shinaca ¿imatata rurai ushapanchi? Primero, imagumandapash estresado sintirinlla cashcataca yaipimi charina capanchi. Shinallata imagutapash na rurai ushashcamanda yapata preocuparishpaca ashtahuanmi estresado sintiripanchi. Segundo, huaquinbica imapash na pasana cajpitami imagumandapash musparishpa yapata preocuparinchi.

Aliguta pensaripangui

“Taita Diospa ali yachaica [...] ali shunguta” charichunmi yarichin (SANTIAGO 3:17).

¿Imatata nisha nin? Tucuita alipacha rurai ushani yashpaca ama pensapanguichu. Shujcunatapash tucuita alipacha rurachunga ama mañapanguichu.

  • Na jariyashpami quiquin imaguta rurai ushashcata rurana capangui. Shinallata shujcuna imaguta rurai ushashcapi pensaripangui. Shina rurashpaca quiquinbash shujcunapash alimi sintiripanguichi. Imagupash nali llujshijpipash cushilla sintiringapami esforzarina capangui. Shinami quiquinbash tranquilo sintiripangui.

¿Imamandata estresarita ushapangui?

“Ali yuyaita charij runaca, aliguta yarichij espiritutami charin” (PROVERBIOS 17:27).

¿Imatata nisha nin? Imata rurashpapash nalimi llujshinga yashpaca, ñana imagutapash ruraita ushapanguichu. Chaimi imagutapash tranquilo rurana capangui.

  • ¿Imamandata estresaripangui? Estresado cashpaca ¿imatata rurapangui? Por ejemplo, estresado cashpaca quiquin imata yuyajta, imashina sintirijta, imashina comportarijta shuj hojagupi anotaita ushapangui. Shinami imata ruranata yachaita ushapangui. Quiquinda imapash estresajta cuenta japingapaj esforzarishca jahua imata ruranata na atinashpaca, imagutapash rurangapami tiempoguta aliguta organizana capangui.

  • Tucuicuna diferente cashcamandami shuj shuj cosascunamanda estresarinchi. Chaimanda na yapata preocuparingapaca cai cati yuyaicunatami rurana capangui.

    1. Shujcunamandaca ñapash nalitaca na pensanachu capangui. Por ejemplo, quiquin filapi ali shuyajushpata, pipash ñapash filapi satirijpica, paica nali gente caimandami filapi satirin yashpaca quiquinrami culirangui. Chaimandami paica nali gente caimandami filapi ñapash satirirca yashpaca na pensanachu can.

    2. Aliguta yuyashpa imagutapash rurapai. Busta unaita shuyana cashpa o doctorpaman rishpa unaita shuyana cashpaca bordaita, trabajoman o familiata cayaita ushapangui. Na cashpaca imagutapash rurashpami shuyaita ushapangui.

    3. Tucuita ali intindingapaj esforzarina capangui. Shinaca cashna tapuripai: “¿Caya punllapa problemacuna o shamuj semanapa problemacunaca ashtahuan shinllichu ricurin?” nishpa. Shinallata ima problemacuna shinlli cajtami cuenta japina capangui.

Aligutami causana capangui

Shuj huarmigumi celularpi calendariota ricujun

“Imata rurana cajpipash, na huaglitara rurashpami, imashna rurana cashcashnallata rurana canguichi” (1 CORINTIOS 14:40).

¿Imatata nisha nin? Quiquinba causaipica aliguta causangapaj esforzarina capangui.

  • Tucuicunallatami aliguta causangapaj munaimandami imagutapash ruranchi. Shinapash ñucanchi ruraicunata jipaman rurangapaj saquishpaca jipamanga ashtahuan ruranacunatami charishun. Chaimandami estresari ushapanchi. Chaimi cai cati yuyaicuna quiquindaca ayudaita ushapan.

    1. Imaguta rurangapapash shuj horariota rurapai. Shinallata pactachingapaj esforzaripai.

    2. Imamanda huaquin cosascunata na pactachi ushashcata cuenta japishpa uchalla cambiocunata rurapai.

Imagutapash aliguta ricushpa rurapangui

“Ishcai maqui jundata ninanda trabajashpa, yuyaita shaijuchingapaj randica, shuj maqui jundatalla trabajashpa, ashaguta samanami ashtahuan ali” (ECLESIASTÉS 4:6).

¿Imatata nisha nin? Trabajashpalla causaj gentecunaca shuj cosascunata rurashpa cushilla ali yalingapaca talvez tiempopash, fuerzapash illajmi quedanga.

  • Trabajopilla o culquita charinapilla pensanaca na alichu can. Ashtaca culquita charinaca cushilla causachunga na ayudanllu. Shinallata estrés illaj causachunbash na ayudanllu. Eclesiastés 5:12​pica cashnami nin: “Ashtahuangarin ashtacata charij runataca, chai charishcacunallatami na puñuchin” nishpa. Chaimandami charishca cosascunahuan cushilla causana capangui.

  • Ashaguta samangapaj tiempoguta llujchipangui. Quiquin imata gushtashcata rurashpaca munailla, tranquilomi sintirita ushapangui. Shinapash teleta ricunaca estresta na anchuchingachu.

  • Ama celularpilla o internetpilla yalipanguichu. Mensajecunataca ciertopacha minishtirishca cajpillami revisana capangui. Shinallata trabajomanda llujshishca horaspash minishtirishca cajpillami trabajomanda mensajecunataca liina capangui.

Quiquinba saludta cuidapangui

Shuj jovenmi cushijushca calpajun

‘Cuerpo shinlliyachun pugllanaca, alimi’ can (1 TIMOTEO 4:8).

¿Imatata nisha nin? Ali saludta charingapaca ejerciciota ruranami minishtirin.

  • Saludta cuidangapaj imagutapash rurapangui. Ejerciciota ruranami ama estresado sintirichun, cushilla sintirichun ayudaita ushan. Frescolla ali micunaguta micupangui, shinallata micuna horaspi micupangui. Samaitapash aliguta samapangui.

  • “Ama estresado sintiringapallaca” ama tabacota, drogacunata o tragota ufiapanguichu. Shina rurashpaca ashtahuanmi estresado tucupangui, culquipash illajmi quidaita ushapangui.

  • Yapata estresado sintirishpaca pingaita saquishpa doctorpa ayudata mascapangui.

    ALI GENTE CANAMI AMA ESTRÉS JAPICHUN AYUDAN

    “Pitapash llaquij runaca, paipaj almapajmi alita ruran. Ashtahuangarin pitapash na llaquishpa ninanda llaquichij runaca, paillatami llaquipi yaicun” (PROVERBIOS 11:17).

    Overcoming Stress (Cómo superar el estrés) nishca libropimi, Tim Cantopher doctorca cashna nin, ali gente canami ama estrés japichun ayudan nishpa. Shinallata tucuicunata ali tratashpaca ñucanchipa saludpashmi mejoran, cushillapash cushillami causachun ayudan. Cutin nali gentecunaca shujcunamandapash caruyashpa sololla quidan.

    Shinallata ñucanchihuanllata ali canami ama estresta charichun ayudan. Chaimandami tucuita aliguta rurana cani yashpaca na pensanachu capanchi. O imapapash na sirvinichu nishpaca na pensanachu capanchi. Jesusca, ‘cambaj cumba runagutaca, imashna can juyarinshnallata juyana’ cangui nircami (Marcos 12:31).

Ima ashtahuan importante cajta ricupai

‘Ima ashtahuan importante cashcata pundapi’ rurana capangui (FILIPENSES 1:10, NM ).

¿Imatata nisha nin? Quiquinba ima ashtahuan importante cashcata ricupai.

  • Imacunatalla pundapi rurana cashcata shuj hojagupi anotapai. Shinami imata pundapi rurana cashcata ricushpa, shuj cosascunata jipaman rurangapaj saquita ushapangui o pitapash rurachun mingaita ushapangui.

  • Semanapi imacunatalla rurajta, chaicunata rurashpa mashna tiempota paran cashcatapash shuj hojagupi anotapangui. Shinami tiempogutapash ali utilizaita ushapangui. Shinami ñana yapata estresado sintiripangui.

  • Imahora samanata ricupangui. Masqui shuj ratogutallapash samangapaj tiempoguta llujchishpaca estrés illaj, fuerzahuanmi sintiripangui.

Taitamamacunami paipa huahuacunandi tianajun

Ayudata mascapangui

“Runapaj shungupi llaquilla canami, ñavita urai cumuchin. Ashtahuangarin alita rimashca shimicunaca, cushichinllami” (PROVERBIOS 12:25).

¿Imatata nisha nin? Shujcunapa cushichij shimicunaca, quiquin ali sintirichunmi ayudaita ushan.

  • Quiquin imashina sintirishcataca, quiquinba shuj alipacha amigoman parlapai. Shinami quiquin imata rurana cashcata nita ushan. Shinallata quiquinda imata pasajujta shuj amigoman villanami, quiquinllata ali sintirichun ayudaita ushan.

  • Ayudata mañapai. Talvez ¿nachu pitapash, caiguta rurangapaj ayudahuai o trabajopi ayudai nishpa mañaita ushapangui?

  • Trabajopi pipash estresado sintichijpica ¿imatata rurai ushapangui? Nachu talvez aliguman parlashpa ¿imamandata nali sintichihuangui nishpa tapuita ushapanguiman? (Proverbios 17:27). Shina nishca jahua nali sintichishpa catijujpica, nachu talvez ¿chai personamanda caruyaita ushapanguiman?

Taita Diosta yaria causapangui

Shuj jarimi paipa trabajopi Taita Diosta mañajun

“Diosmanda yachajungapaj, paicunapaj shungupi ninanda munajcunaca, ninandami cushijun” (MATEO 5:3).

¿Imatata nisha nin? Micunata, ropata o huasitallaca gentecunaca na minishtinllu. Ashtahuangarin Taita Diosmanda yachajushpa paipaman quimirinatami minishtin. Shinallami ciertopacha cushilla causaita ushan.

  • Taita Diosta mañanaca ninandami ayudan. Taita Diosca quiquinda ninanda juyaimandami paiman tucuiguta parlachun munan (1 Pedro 5:7). Taita Diosta mañana, ali cosascunapi pensarinami quiquinllata ali sintirichun ayudan (Filipenses 4:6, 7).

  • Taita Diosmanda parlaj cosascunamanda liipangui. Cai revistapa consejocunaca quiquin Taita Diosmanda yachajuna munaita charichun Bibliamanda japishca consejocunami can. Bibliapa consejocunami ‘alita rurajcunamanga, na pandachij ali yachaita caramujun’ (Proverbios 3:21). Shinaca Bibliata liichunmi animapanchi. Talvez Proverbios libromandami Bibliataca lii callarita ushapangui.

PERDONANACA ALIMI CAN

“Aliguta yarishpa causaj runaca, ñapash fiñarishpapash jarcarinmi. Fiñachijpipash upalla yalij runami, alicachi tucun” (PROVERBIOS 19:11).

Psicología Journal of Health Psychology nishca revistapica, Loren Toussaint doctorca cashnami nin, “estresta charinami saludtaca huaglichin. Cutin shujcunata perdonanami ali saludta charichun ayudan” nishpa. Shinallata “perdonanaca, ima pasashcata cungashpa shujcunamanda alita pensana cashcatami” nin. Toussaint doctorca, “perdonanami estresmanda charishca shuj ungüicunatapash ama japichun ayudan” ninmi.

    Quichua Imbabura publicacionguna (1993-2026)
    Llujshingapaj
    Caipi yaicupai
    • Quichua (Imbabura)
    • Cai informacionda shujcunaman cachangapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • ¿Imashinata utilizana can?
    • Quiquinba datocunataca alimi cuidashun
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Caipi yaicupai
    Cai informacionda shujcunaman cachangapaj