Jesuspa Chaquita Catishpa Causashunchi Yachachishunchi tandanajuipi yachajungapaj hojapa referenciacuna
5-11 DE OCTUBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ÉXODO 31, 32
“Yanga dioscunataca na sirvinachu capanchi”
w09-S 15/5 11 párr. 11
“Jehová Diospa Jatun Punllaca ñallapachami callaringa”. Jehová Diosmanda ashtahuan yachajungapaj esforzaripashunchi.
11 Llaquicunahuan cashpami Jehová Diospa mandashcacunata pactachinaca ashtahuan shinlli ricurin. Israelitacunatapashmi shinallata pasarca. Por ejemplo, Egipto llactamanda libre llujshishca jipallami israelitacunaca “Moisesta ninanda fiñashpa”, ‘Mandaj Diostapash imatapash rurachun [mañashpami] fiñachinajurca’. ¿Imamandata israelitacunaca quejarinajurca? Yacuta na charimandami shina quejarinajurca (Éx. 17:1-4). Israelitacunaca ishcai quilla huashamanlla Jehová Diostallami sirvishun nishca cashpapash shuj yanga diostara sirvi callarirca. Shinami yanga dioscunataca na sirvinachu canguichi mandashcataca na cazunajurca (Éx. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9). Israelitacunaca ¿imamandashi Jehová Diostaca na cazurca? ¿Jehová Diospa mandashcacunata chasquishpa Horeb urcupi Moisés yapata parajujpi, contracuna atacangapaj shamunga yashpacha na cazunajurca? Shuj viajeca amalequitacuna atacajpica Moisesmi maquicunata jahuaman chutaria charishpa paicuna mishachun ayudashcarca. Pero cunanga Moisesca paicunahuanga na carcachu. Chaimandami amalequitacuna atacanga yashpa talvez manllanajushcanga (Éx. 17:8-16). Imamandapacha israelitacuna na cazushcata na yachashpapash israelitacuna Jehová Diosta ‘na cazunajushcatami’ ricupanchi (Hech. 7:39-41). Jipamanga manllaimandami israelitacunaca Jehová Dios cusha nishca alpacunamanga na yaicungapaj munarca. Shinami israelitacunaca cutin Jehová Diostaca na cazunajurca. Chaimandami apóstol Pabloca israelitacunashnaca na canachu canguichi nishpami Jesuspa catijcunataca advirtirca (Heb. 4:3, 11).
w12-S 15/10 25 párr. 12
Jehová Diosta cazushpaca paipa nishcacuna pactarijtami ricupashun
12 Israelitacunahuan trato quedashcataca Jehová Diosca ñapashmi pactachi callarirca. Jehová Diosca ¿imashata pactachi callarirca? Jehová Diosca shuj carpa huasita rurachun mandashpa, chaipi sacerdotecuna sirvichunmi mandarca. Chaicuna tiashcamandami juchayuj gentecunapash Jehová Diospamanga quimirita usharca. Shinapash israelitacunaca Jehová Diosta tucuipimi cazushun nishcataca ñapashmi cungarca. Shinami israelitacunaca “jucha illaj Diostaca fiñachinajurca” (Sal. 78:41). Por ejemplo, Sinaí urcupi Jehová Diospa mandashcacunata Moisés chasquijujpica, israelitacunaca, Moisesca ñucanchitaca jichushpami saquishca yarin nishpami Jehová Diospi confianataca saquirca. Chaimi paicunaca oro shicuta rurashpa ‘israelcunalla, caimi Egipto llactamanda cangunata llujchimuj dios’ can ninajurca (Éx. 32:1, 4). Israelitacunaca chai yanga diospa ñaupapi cungurishpa, chai yanga diosman animalcunata rupachishpami Mandaj Diospaj jatun fiestami can ninajurca. Chaita ruranajushcata ricushpami Jehová Diosca Moisestaca “ñuca mandashca ñanmandaca, ñapashmi anchurinajushca” nirca (Éx. 32:5, 6, 8). Israelitacunaca imatapash pactachishami nishpapash cutin cutinmi na pactachin carca (Núm. 30:2).
¿Pipa munaitata ruranajupanchi?
14 Yanga dioscunata adorana shuj jatun jucha cashcataca israelitacunaca alimi yacharca (Éx. 20:3-5). Chaita yachashca jahuami israelitacunaca orohuan rurashca shicuta adoranajurca. Shina rurashpa Jehovapa mandashcata na pactachinajushcataca israelitacunaca alimi yacharca. Shinapash paicunaca chai orohuan rurashca shicupa ñaupajpi cungurishpapash Jehovatallatami sirvinajunchi nishpami pensashcanga. Shina pandata pensaimandami Aaronga cashna nirca, ‘Mandaj Diospa jatun fiestami can’ nishpa. Chaimi Jehová Diosca Moisesmanga nirca, israelitacunaca “ali causachun ñuca mandashca ñanmandaca, ñapashmi anchurinajushca” nishpa. Jehová Diosca ninanda culirashpami israelitacunata llaquichingapaj munarca (Éx. 32:5-10).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
Trabajangapapash samangapapash ‘chai punllami chayamun’
4 Jehovapash, Jesuspash shinllita trabajajcuna cashcamandaca ¿ñucanchicunapash trabajajunalla cashcatachu ningapaj munan? Na, na chaitaca ninajupanchichu. Jehová Diosca imahorapash na shaijunllu, chaimi samanataca na minishtin. Cutin ñucanchicunaca shaijunchillami. Bibliapica Jehová Dios na shaijujlla cashpapash jahua pachata, cai Alpata, ‘tucuita rurashca’ jipaca ‘samarca’ ninmi (Éx. 31:17). Cai shimicunaca tucui tiashca cosascunata rurashca jipa, chai cosascunata paipash ricungapaj samashcatami ricuchin. Jesuspashmi cai Alpapi cashpaca shinllita trabajarca. Shinapash paipa amigocunahuan cangapaj, micungapaj, samangapapash tiempota llujchinmi carca (Mat. 14:13; Luc. 7:34).
‘Chaita pactachishpami cushijunguichi’
Shujcunamanda yalica Jehová Diosmi tucuicunata ali uyan. Ñucanchicunapash na jariyashpami huauquipanicunapa nishcata ali uyana capanchi. Chaimi Santiago 1:19pica cashna nin: “Tucuicunallatami aliguta uyajcuna” cana canguichi nishpa (Gén. 18:32; Jos. 10:14). Jehová Dios ali uyaj cashcatami Éxodo 32:11-14pipash ricupanchi (chai textota liingui). Moisés cutin cutin nijujpipash Jehová Diosca na culirashpami Moisestaca ali ali uyarca. Imashinami ricupanchi, Jehová Diosca paita tucui shunguhuan mañajcunataca uyanllami. Shinaca tapuripashunchi: Shuj huauqui o shuj pani pandarishca cashpapash ñucanchiman shuj consejota cujpica ¿cazungapachu esforzarijuni? nishpa.
12-18 DE OCTUBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ÉXODO 33, 34
“Jehová Diosca ¿imashina Diosta can?”
it-2-S 500 párr. 9
Shuti
Taita Diospa rurashcacunaca pai tiajtami ricuchin. Shinapash chai rurashcacunaca Taita Diospa shutitaca na villanllu (Sl 19:1; Ro 1:20). Taita Diospa shutita rijsinaca paipa shuti Jehová cashcata yachanallaca na canllu (2Cr 6:33). Taita Diospa shutita aliguta rijsingapaca paipa munaita, paipa rurashcacunata , pai imashna cashcatapashmi Bibliapi yachajuna capanchi (1Re 8:41-43; 9:3, 7; Ne 9:10tapash ricupangui). Moisés runaguta Jehová ima nishcata ricupashun. Jehová Diosca Moisestaca ‘candaca, cambaj shutipimi rijsini’ nircami. Shina nishpaca Jehová Diosca Moisesta alipacha rijsishcatami ricuchijurca (Éx. 33:12). Shuj viajeca Moisés runaguca Taita Diospa podertami ricui usharca. Shinallata ‘Mandaj Dios, paipaj shutita villajujtapashmi’ uyarca (Éx. 34:5). Jehová Diosca pai imashina cashcata, paipa rurashcacunamandapashmi parlarca. Chaimandami “Mandaj Dios, Mandaj Dios ñucami, tucuita ushaj, llaquij, juyaj, na ñapash fiñarij, ninanda llaquij, na llullaj cani. Huaranga huaranga miraicunacaman llaquijmi cani. Nalita rurashcata, na cazushcata, juchata rurashcatapash cungaj Diosmi cani. Shina cashpapash nalita rurajtaca, ima nalitapash na ruraj runatashnaca, na saquishachu. Ashtahuangarin taitacuna nalita rurashcata ricuj shamushpami, churicunapaj jahuapi, chai churicunapaj cati churicunapaj jahuapi, quimsa miraicunacaman, chuscu miraicunacaman llaquichisha” nircami (Éx. 34:6, 7). Moisés runagu Jehová Diosman candajushpaca “Mandaj Diospaj shutitami villajusha” nircami. Shinallata Jehová Dios israelitacunata imashina tratashcata, imashina cashcatapashmi Moisesca parlarca (Dt 32:3-44).
w09-S 1/5 18 párrs. 3-5
Jehová Diosca pai imashna cashcatami ricuchin
Taita Diosca ñucaca “llaquij, juyaj” Diosmi cani ninmi (versículo 6). Shuj estudiashca jarica hebreo shimipi Taita Dios “llaquij” Dios cashcata nishpaca taita “Diospash shuj taita cuenda paipa huahuacunata ninanda llaquishcatami ricuchin” ninmi. Shinallata “juyaj” nishpaca “pipash llaqui apajujpi tucui shunguhuan ayudangapaj munashcatami ricuchin” nin. Caita nishpaca imashna shuj taita paipa huahuacunamanda preocuparin shinallata Jehová Dios paipa sirvijcunamanda preocuparijtami ricuchin. Shinallata paipa sirvijcunata ninanda juyashcata, ali cachun munashcatapashmi ricuchin (Salmo 103:8, 13).
Shinallata Jehová Diosca ‘na ñapash fiñarijmi’ cani ninmi (versículo 6). Jehová Diosca na ñapash fiñarij caimandami paipa sirvijcuna pandarijpipash na ñapash culiran. Ashtahuangarin cambiachunmi shuyajun (2 Pedro 3:9, NM ).
Shinallata Jehová Diosca “ninanda llaquij, na llullaj cani” ninmi (versículo 6). Ninanda llaquij caimandami Jehová Diosca paipa sirvijcunataca imahorapash na saquinllu (Deuteronomio 7:9). Shinallata Jehová Diosca na llullaj Diosmi can. Jehová Diosca na pitapash umachinllu, paitapash na pipash umachi ushanllu. ‘Na llullaj Mandaj Taita Dios’ cashcamandami Jehová Diospa nishcacunapica tucui shunguhuan confiai ushapanchi. Shinaca jipa punllacunapi pactachisha nishcataca Jehová Diosca pactachingapachami (Salmo 31:5).
w09-S 1/5 18 párr. 6
Jehová Diosca pai imashna cashcatami ricuchin
Jehová Diosca ñucanchicuna ‘nalita rurashcata, na cazushcata, juchata rurashcatapash’ perdonaj Dios cashcata yachachunmi munan (versículo 7). Pipash ima juchata rurashca cajpipash arripintirijpica Jehová Diosca ‘nalita rurashcatapash cungan’ o perdonanmi (Salmo 86:5). Taita Diosca shina perdonaj cashpapash, pipash nalicunatalla rurashpa catichunga na saquingachu. Ashtahuangarin “nalita rurajtaca ima nalitapash na ruraj runatashnaca na saquishachu” ninmi (versículo 7). Jehová Diosca alita ruraj, jucha illaj Diosmi can. Chaimandami nalita rurajcuna na arripintirijpica Taita Diosca paicunataca llaquichingapacha.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w04-S 15/3 27 párr. 5
Éxodo libropa valishca yuyaicuna
33:11, 20. Taita Dios “Moiseshuan ñavi ñavi parlan carca” nishpaca ¿imatata ningapaj munan? Taita Dios “Moiseshuan ñavi ñavi parlan carca” nishpaca shuj alipacha amigohuan parlajushcata cuendami ningapaj munan. Moisesca Taita Dioshuanbachaca na parlarcachu. Taita Diosca “runaca, ñuca ñavitaca na ricungachu. Ñucata ricushpa causaitaca, na ushangachu” nircami. Shinaca Moisesca shuj angelhuanmi parlarca. Chai angelmi Taita Diospa Leycunataca Moisesmanga curca. Imashinami ricupanchi Moisés runaguca Taita Diostaca na ricurcachu. Chaimi Gálatas 3:19pica ‘chai mandashca shimicunataca, angelcunamandami, shuj runa chasquishpa, paipaj maquihuan gentecunaman yalichishca’ nin.
w98-S 1/9 20 párr. 5
Importante cosascunatara rurangapaj esforzarina capanchi
Tucui jari israelitacunapash, na israelitacunapashmi Taita Diospa ñaupapi presentaringapaj huatapi quimsa viajecaman Jerusalenman rina carca. Jerusalenman shina rinami Jehová Diosmanda ashtahuan yachajuchun tucui familiacunataca ayudan carca. Chaimanga tucui jari israelitacuna, y na israelitacunami paicunapa huarmiguta, huahuacunatapash pushashpa rin carca. Shinaca tucuicuna Jerusalenman rishpaca ¿pishi paicunapa alpata, huasitapash cuidajushcanga? Taita Diosca paicunataca caitami nirca, “canda Mandaj Taita Dios ñuca ñaupajpi, huatapi quimsa viajeta ricuringapaj, can vichai shamujpica, cambaj alpataca pipash na japingachu” (Éxodo 34:24). Israelitacuna Jehová Diosta primeropi churashpaca Taita Dios paicunaman minishtirishca cosascunata caranatami confiana carca. Shinapash ¿Taita Diosca chaitaca pactachircachu? Ari pactachircami.
19-25 DE OCTUBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ÉXODO 35, 36
“Jehová Diosca paipa munaita pactachichunmi ayudan”
w14-S 15/12 4 párr. 4
Jehová Diosca na mitsashpa caraj gentecunatami ninanda bendician
Israelitacunapa ofrendacunata cushilla chasquishpapash Jehová Diosca paicuna tucui shunguhuan carajta ricushpami ninanda cushijurca. Chai carashcacunaca Jehová Diosta ashtahuan sirvingapami carca. Israelitacunaca tucui shunguhuan ayudangapami munarca. Chaimi Bibliapica ‘tucui imatalla ruranata alipacha yachaj huarmicunapash, paicunapaj maquihuan puchashpa’ ayudanajurca. Shinallata ‘shuj huarmicunaca paicunapaj shungupi yarishca yachaihuan chivo milmacunata puchanajurca’ ninmi. Jehová Diosca Bezalel runagutaca ‘imata ruranatapash ali yachaita’ charichunmi ayudarca. Shinami Taita Diosca Bezalel y Oholiab runagucunataca paicunaman mingashcata aliguta pactachichun ayudarca (Éx. 35:25, 26, 30-35).
w11-S 15/12 19 párr. 6
Taita Diosca paipa espiritu santohuanmi paipa sirvijcunataca ayudarca
6 Moisespa tiempopi causashca Bezalel shuti runaguta espíritu santo imashna ayudashcata yachajupashunchi (Éxodo 35:30-35 liingui). Bezalel runagutaca tabernáculo carpa huasi ucupi tiana cosascunata rurachunmi mingarca. ¿Chai cosascunata ruranataca Bezalel runaguca alichu yacharca? Tal vez yachashcangami. Pero paica Egipciocunaman ladrillocunata rurashpa causaimandaca ladrillocunatallami ali ruraita yachashcanga (Éx. 1:13, 14). Shinaca tabernáculo carpa huasi ucupi tiana cosascunataca ¿imashinashi rurai usharca? Bezaleltaca, Taita Diosca paipa ‘espirituhuan junda cachun, ali yuyaita charij, ali yachajushca, ali yachaita charij imata ruranatapash ali yachaj cachun, [...] imacunatapash juyaillaguta rurachunmi’ ayudarca. Bezalel runagu ima trabajota ali ruran cashcataca na yachapanchichu. Shinapash tabernáculo carpa huasipi tiana cosascunata aligutapacha rurachunga Jehová Diosmi paipa espíritu santota cushpa Bezaleltapash, Oholiabtapash ayudarca. Paicunaca chai cosascunata rurangapaj alipacha yachajushcacunami tucurca. Shinallata Jehová Diosca Bezaleltapash, Oholiabtapash shujcunata ‘yachachina munaitapash’ charichunmi ayudarca.
w11-S 15/12 19 párr. 7
Taita Diosca paipa espiritu santohuanmi paipa sirvijcunataca ayudarca
7 Bezalel runaguta, Oholiab runaguta Jehová Dios paipa espíritu santohuan ayudashcataca ¿imashata ashtahuan yachai ushapanchi? Bezalel runagu, Oholiab runagu rurashca cosascunataca, 500 huatacuna jipapash israelitacuna utilizanajushcata yachaimandami Jehová Diospa espíritu santo ayudashcataca cuenta japipanchi (2 Cró. 1:2-6). Chai runagucunaca na cunan tiempopi gentecunashnaca paicuna rurashcata shuj gentecuna yachachun nishpaca paicunapa shutitaca churarcachu. Paicunaca paicunapa rurashcacunamandaca Jehová Diosta alipi churachunmi munarca (Éx. 36:1, 2).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w05-S 15/5 23 párr. 14
Jehová Diospa mandashcacunata rijsipashunchi
14 Jehová Diospa mandashcacunatami ashtahuanbachaca rurana capanchi. Israelitacunaca paicunapa minishtirishca cosascunata ruranamandaca na Taita Diospa mandashcacunataca huashaman saquinachu carca. Paicunapa minishtirishca cosascunatallaca na rurashpa causanachu carca. Jehová Diosca cada semana paitalla sirvichunmi shuj punllata agllarca. Israelitacunaca chai punllapica Jehová Diosta sirvingapaj ruraicunatallami rurana carca (Éxodo 35:1-3; Números 15:32-36). Shinallata Jehová Diosta adorangapaj asambleacunaman ringapapashmi cada huata tiempota llujchina carca (Levítico 23:4-44). Chai punllacunaca Jehová Dios paicunata imashna ayudashcata, Jehová Diosmanda yachajushcacunata parlaringapaj, Jehová Dios imashina ayudashcamandapash agradicingapami carca. Jehová Diosta shina sirvinami paita ashtahuan juyachun, paita respetachun, paita cazuchun ayudarca (Deuteronomio 10:12, 13). Chai yachachishcacunaca cunanbipashmi Taita Diosta sirvijcunataca ayudan (Hebreos 10:24, 25).
w00-S 1/11 29 párr. 2
Caranaca ninandami cushichin
Israelitacuna imashina sintirishcapi pensaripashunchi. Israelitacunaca ashtaca huatacunatami esclavo caimanda juyaipa causarca. Shinapash jipamanga ñana esclavo causashpaca ashtaca cosascunatami charirca. Shinapash chai charishca cosascunamanda carana tucujpica ¿imatata rurarca? Israelitacunaca ñucanchi trabajohuanmi chari callarishcanchi, chaicunataca pimanbash na carashunllu nishpapash ninmanllami carca. Shinapash Jehová Diospa carpa huasita rurangapaj charishcacunata caranami canguichi nijpica paicunaca na mitsashpa, tucui shungumi carca. Jehová Dios bendiciashcamanda chai cosascunata charishcata yarishpami paicunaca orota, culquita, huagracunatapash na mitsashpa cararca. Paicunaca tucui shungu ‘carana munaitami charirca’. Chaimi paicunaca ‘paicunapa munai’ Jehová Diosmanga na mitsashpa caranajurca (Éxodo 25:1-9; 35:4-9, 20-29; 36:3-7).
26 DE OCTUBRE–1 DE NOVIEMBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ÉXODO 37, 38
“Tabernáculo carpa huasi ucupi altarcunaca ¿imapata sirvin carca?”
it-1-S 102 párr. 4
Altar
Inciensota cushnichina altar. Inciensota cushnichina altartaca ‘oro altar’ nishpapashmi rijsin carca (Éx. 39:38). Inciensota cushnichina altarca acacia nishca caspihuanmi rurashca carca. Chai altarca “jahuatapash, tucui muyundi ladotapash” orohuan quilpashcami carca. Shinallata altar muyundi manñaca, orohuan rurashcami carca. Chai altarca anchomanbash, largomanbash 44 centímetro y mediotami midin carca. Shinallata 89 centímetro jatunmi carca. Chai altarpica cada esquinapimi shuj ‘cachuta’ rurashca carca. Chai altar manña ucu ladopica ishcandi lado esquinapimi, ishcai oro argollacunata rurashca carca. Chai argollacunaca acacia vara caspicunata churashpa altarta apangapami carca. Cai caspi varacunapash orohuan quilpashpa rurashcami carca (Éx. 30:1; 30:2, NM; 30:3-5; 37:25-28). Chai altarpica tutamandapash, ña chishajujpipashmi mishquillagu ashnajuj inciensotaca cushnichin carca (Éx. 30:7; 30:8, NM; 30:9, 34-38). Bibliapa shuj textocunatapash ricushpami inciensotaca na altarpilla cushnichin cashcata, ashtahuangarin ninata apajuj cosasgupipash cushnichinlla cashcatami ricupanchi (Le 16:12, 13; Heb 9:4; Apoc 8:5 textocunataca 2Cr 26:16, 19huan chimbapurashpa ricupangui). Inciensota cushnichina altarca tabernáculo carpa huasi ucupimi carca. Chaica Santísimo nishca ucuman yaicuna cortina frentepimi churashca carca. Chaimandami inciensota cushnichina altarca, arca del pacto nishcapa ñaupapi churashca cashcata ricuchin (Éx. 30:1, 6; 40:5, 26, 27).
it-1-S 1218
Incienso
Tabernáculo carpa huasipa Jehová Diospalla separashca inciensotaca israelitacuna cushca valishca shuj shuj mishquillagu ashnajuj cosascunahuanmi rurashca carca (Éx. 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27-29). Jehová Diosman shicanyachishca inciensota imashna ruranata Moisés runaguman Jehová Dios villajushpaca “mishquillagu ashnajuj jambicunata rurana yacuta, estacte nishca jambita, sillushnalla ricurijuj jambita, mishquillagu ashnajuj gálbano nishca jambita, ashtahuan ali inciensotapash, chashnatallata pezashpa japingui. Chaicunamandaca, mishquillagu ashnajuj jambicunata ruranata yachajcuna rurashcashnallata, mishquillagu ashnajuj inciensota rurangui. Ñucapajlla cachun ali chapushpa, mishquillagu ashnajujtapacha rurangui. Chaicunamanda shuj ashataca, ñutu ñutu tucungacaman cutangui. Chaitaca, imashna causanata ñuca yachachishca shimicunata alichishca arca ñaupajpi, ñucahuan tuparina jatun carpapi churangui. Chaipimi canman ricurisha. Chaica cangunapaca, ñucapajlla shicanyachishcami canga” nircami. Shinallata Jehová Diosca chai incienso paipalla separashca cashcata ricuchingapami “maijan cashpapash, cai inciensotashna shuj inciensota [...] rurashpaca, israel puracunamandaca anchuchi tucungapachami” nirca (Éx. 30:34-38; 37:29).
it-1-S 102 párr. 2
Altar
Tabernáculo carpa huasipi tiashca altarcuna. Jehová Dios mandashcashnami tabernáculo carpa huasipaca Diosman animalta rupachishpa carana altarta, shinallata inciensota cushnichina altartapash rurarca. Diosman animalta rupachishpa carana altartaca ‘bronce altar’ nishpapashmi rijsin carca (Éx. 39:39). Taita Diosman animalta rupachishpa carana altarca acacia nishca caspihuanmi rurashca carca. Chai altarca shuj caja cuendami carca. Altarca ni jahuamanbash, ni ucumanbash na tapashcachu cashca yarin. Chai altarca anchomanbash, largomanbash 2 metro 20 centimetrotami midin cashca. Cutin jatunbaca 1 metro 30 centimetrotami midin cashca. Chai altarpica cada esquinapimi ‘cachuta’ rurashca carca. Chai altarca ucumanbash, canllamanbashmi broncehuan rurashca carca. Shinallata chai altar ucupica broncehuan rurashca rejilla o parrilla cuendami tiarca. Chai altarpa chuscundi manñapimi, acacia caspihuan rurashca varata churangapaj chuscu argollacunata rurashca carca. Chai caspi varacunapash broncehuan jahualla quilpashpa rurashcami carca. Chai varacunahuanmi altartaca huandushpa apan cashca. Chaicunata ricushpaca rejillata o parrilla cuendata satingapaj altar ucupi ishcandi ladoman utujushca, shinallata cada esquinapipash argollacuna ricurinalla cashcatami pensachin. Estudiashca gentecunaca altarpa argollacunamanda parlashpaca shuj shuj yuyaicunatami charin. Huaquingunaca altarpica 8 argollacunami tiashcanga ninmi. Chai 8 argollacunamanda chuscu argollacunaca altarta huandushpa varata churashpa apangapami cashcanga ninmi. Altarpi imacunatapash rurangapaca calderacuna, uchufata japingapaj palacuna, animalpa yahuarta japingapaj tastacuna, aichata japingapaj trinchecuna, ninata apangapaj cosascunapashmi tiashca (Éx. 27:1, NM; 27:2-8; 38:1, NM; 38:2-7, 30; Nú. 4:14).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-1-S 39 párr. 2
Acacia
Acacia nishca yurapa ramacunaca casha jundami. Acacia yuracunapa ramacuna viñashpaca paicunapura huatarishpami sachayan. Bibliapica acacia yuracunamanda parlashpaca schit·tím nishpami churashca. Chai shimica tauca acacia yuracunamanda parlajushcatami ricuchin. Acacia yuraca, huaquinbica 6, 8 metrocamanmi viñan. Shinapash na ashta jatun yura tucunllu. Acacia yurapa hojacunaca ñutu ñutumi can. Chai yurapica mishquillagu ashnajuj quillu sisagucunapashmi viñan. Acaciapa muyuca vainagucunamandami llujshin. Acacia yurapa caraca yana yana, shagra shagrami can. Acacia caspica llasha llasha, shinlli shinllimi, chai caspimanga imapash polilla jurucunaca na yaicui ushanllu. Acacia yuraca chaquishca pambacunapipash facil viñanllami. Chaimandami acacia caspica tabernáculo carpa huasita, tabernáculo carpa huasipi tiana cosascunata rurangapapash alipacha carca. Por ejemplo, arca del pactota, Taita Diosmanlla shicanyachishca tandacunata churana mesata, altarcunatapash acacia caspihuanmi rurashca carca. Shinallata altarcunata huanduna varacunatapash, cortina telacunata huarcungapaj pilarcunatapash, shuj shuj cosascunata rurangapapashmi acacia nishca caspicunataca utilizan carca (Éx. 25:10; 37:1; 25:23; 37:10; 27:1; 37:25; 38:1; 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6; 26:32, 37; 36:36; 26:15; 36:20; 26:26; 36:31).
w15-S 1/4 15 párr. 4
¿Yachaparcanguichu?
Punda tiempopi espejocunaca na cunanbishnallachu carca. Punda tiempopica llambu llambu jirrucunatami espejocunata cuenda utilizan carca. Chai espejocunataca broncehuan, huaquinbica culquihuan, orohuan, cobre nishcahuan, electro nishcahuanbashmi ruran cashca. Bibliapica tabernáculo carpa huasita rurangapaj seguranajujpimi primera vez espejocunamandaca parlan. Tabernáculo carpa huasica israelitacuna Jehová Diosta sirvingapaj primero huasimi carca. Bronce jatun pailatapash, chai pailata churangapaj bronce basetapash rurachunmi huarmicunaca paicunapa espejocunata cararca (Éxodo 38:8). Chai pailatapash, chai basetapash rurai ushangapaca chai espejocunataca yacuyachinami carca.