Jesuspa Chaquita Catishpa Causashunchi Yachachishunchi tandanajuipi yachajungapaj hojapa referenciacuna
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
3-9 DE JULIO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ESDRAS 4-6
“Trabajashpa catichun saquichi”
Zacariasman Jehová Dios muscuipishna ricuchishcata yaripashunchi
13 Taita Diospa templo huasita shayachina prohibishca cajpipashmi, sumo sacerdote Josué (Jesúa) shinallata Zorobabelpash ‘Diospa templo huasitaca shayachishpa’ catinata decidirca (Esd. 5:1, 2). Chaita decidijpica huaquin judiocunaca templo huasi jatun jatun cashcamandaca pacalla rurashpa catitaca na usharingachu, contracuna cuenta urmangami yashpami na ali decidishcatashna ricui ushanman carca. Chaimandami Josuepash Zorobabelpash, Jehovapa ayudata minishtigrinajurca. Y Jehová Diosca paicunataca ayudarcami. Paicunata imashina ayudashcata ricupashunchi.
w86-S 1/2 29, recuadro párrs. 2, 3
Judá llactapi “ancianocunataca Taita Diosmi ricuriajurca”
Judío gentecuna Babiloniamanda Jerusalén llactaman tigrashpa Jerusalenba pircacunata cutin arreglai callarinajujpi na judío gentecuna jarcajpimi Jerusalenba pircacunata arreglanataca 16 huatacunata saquirca. Shinapash profeta Ageo y Zacaríaspash Jerusalén llactapa pircacunata cutin shayachichun judío gentecunata animashpa, Jehová Diospa templo huasitapash cutin arreglai callarirca. Shinapash asha tiempo jipagullami Persia llactamanda mandajcunaca, Jerusalén llactapa pircacunata ama shayachichun jarcai callarirca. Paicunaca “Cai huasita shayachinajuchun, muyundi cai jatun pircacunata alichinajuchunga ¿pita cangunataca mandarca?” ninajurcami (Esdras 5:1-3).
Shina tapushpa jarcanajujpimi Jerusalén llactapa templo huasipa construccionda ñaupaman pushaj ancianocunaca manllaimanda chai construccionda chaipi saquita ushana carca. O na cashpaca “chai construccionda shayachingapaj ñucanchica permisotaca ñami charinchi” nishpami difindiritaca ushana carca. Jerusalenba construccionda ñaupaman pushaj ancianocunaca Zorobabel y sumo sacerdote Josuemi carca. Paicunaca imata ninata alitapacha pensarishpami contestarca. Persia llactata mandajcunamanga: “Jatun mandaj Ciro runaca ashtaca huatacuna huashamanllatami permisota curca” nishpami contestarca. Persia llactamanda funcionariocunaca Persia llactapi jatun mandaj leyta churashcata na valichishpa anulaitaca nipi na ushashcataca alimi yacharca. Chaimandami jatun mandaj churashca leypa en contra na shayarishpa templo huasita ama rurashpa catichun jarcanataca saquirca. Chai tiempopica rey Dariomi Persia llactataca mandajurca. Paipash Taita Diospa templo huasita rurashpa catichunmi aprobarca (Esdras 5:11-17; 6:6-12).
Zacariasman Jehová Dios muscuipishna ricuchishcata yaripashunchi
7 Shinallata judiocunapaca ñapashmi shuj cambio ricurimurca. Jesús cai alpaman nara shamujpi huata 520pica rey Darío 1mi mushuj rey tucurca. Pai ña ishcai huatacunata mandajushpami templota ama shayachichun nishpa prohibishca leyca nali cashcata cuenta japirca. Chaimandami cai reyca cutin Taita Diospa templo huasita shayachishpa tucuchichun mandarca (Esd. 6:1-3). Cai noticiata uyashpaca tucuicunallatami manllarishca quedarca. Rey Darioca Jerusalén ladolla causaj gentecunataca templo huasita ruranapica ama jarcachun, ashtahuangarin culquihuan o imapash charishca cosascunata cushpa Jerusalenbi templo huasita shayachichun ayudana nishpami mandarca (Esd. 6:7-12). Chaimandami chuscu huatacuna jipa huata 515paca Taita Diospa templo huasigutaca shayachishpa tucuchi usharca (Esd. 6:15).
Zacariasman Jehová Dios muscuipishna ricuchishcata yaripashunchi
16 Jehová Diosca mediante Cuerpo Gobernante huauquicunami ñucanchicunamanga instrucciongunata cushpa catijun (Mat. 24:45). Huaquinbica chai instrucciongunataca na ashta ali intindipanchichu. Huaquinbica terremotocuna, acapanacuna tiajpi ama llaqui apachunmi huaquin instrucciongunata cun. Talvez chai cosascunaca ñucanchi causajuj pushtupi o llactapica na pasangachu, deganami cai instrucciongunataca cun yashpa pensaita ushapanchiman. Shinallata cai corona virusmanda cushca instrucciongunamandapashmi yapata exagerashpami ninajun yashpa pensaita ushapanchiman. Paicunapa consejocuna ñucanchicunata na ayudajujta sintishpaca ¿imatata rurana capanchi? Por ejemplo, israelitacunatami yarina capanchi. Paicunaca Josuepa, Zorobabelpa decisiongunata catishcamandami ninanda beneficiarirca. Shinallata Bibliapi, shuj shuj gentecunapa causaipipashmi pensarita ushapanchi. Por ejemplo punda tiempocunapipash Taita Diosta sirvijcunaca, huaquinbica na ayudanashnalla consejocunatami chasquirca. Shina chasquishpapash chai consejocunata uyaimandami paicunaca salvari usharca (Juec. 7:7; 8:10).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w93-S 15/6 32 párrs. 3-5
Bibliapa nishcacunapica ¿confiaita ushapanchichu?
Gobernador persa Mazaeus mandajuj tiempopimi paipa ñavi ricurij shuj moneda culquita Tarso llactapi rurarca. Cai tiempoca Jesús cai alpaman shamungapaj más o menos 400 huatacunami faltarca. Mazaeus runataca “jatun yacu chimba ladopi gobernador” nishpami rijsin carca. Chaimandami cai monedapica “jatun yacu chimba ladopi gobernador” escribishca tiajurca. Cai jatun yacuca río Éufrates nishcami can. ¿Imamandata caita yachanaca importante can?
Caimanda parlaj informaciondaca Bibliapipashmi tarita ushapanchi. Esdras 5:6–6:13pica Persia llactamanda rey Dariohuan y Tatenai gobernadorhuan escribishcacunapi imacunatalla parlashcatami cai textopica ricuchin. Chai escribishcacunapica Jerusalén llactapi templo huasipa construccionmandami parlan. Esdras runaguca Taita Diospa Leypa copiacunata alipacha copiaj runagumi carca. Chaimandami paipa escribishcacunaca tucui cabal cashcata yachai ushapanchi. Shinaca Esdras 5:6 y 6:13pica Tatenai runataca “jatun yacu chimba ladopi gobernador” nishpa rijsin cashcatami ricuchin.
Caitaca Esdras runaguca Jesús cai alpaman shamungapaj más o menos 460 huatacuna faltajpillatami escribirca. Y caitaca “jatun yacu chimba ladopi gobernador” shimicunahuan rurashca monedata rurachun cien huatacuna faltajpillatami Esdras runaguca escribirca. Huaquingunaca “cai importante gobernadorta ima shutihuan rijsishcata yachanaca na importantechu can” nishcanman. Shinapash Bibliata escribijcunaca Bibliapica uchilla cosasgucuna cajpipash tucuitami cabal escribirca. Shinaca Bibliapi escribishcacunapica ¿nachu confiaita ushapanchi?
10-16 DE JULIO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ESDRAS 7, 8
“Esdrasca paipa ruraicunahuanmi Jehová Diosta alipi quidachirca”
w00-S 1/10 14 párr. 8
Bibliata yachajujushpaca cushilla, alimi sintiripashun
8 Ñucanchicunaca Jehová Diospa Shimi Bibliataca tucui shunguhuanmi juyana capanchi. Bibliata nara liishpallatami Esdras runagushna Bibliapa yachachishcacunata ali intindingapaj prepararina capanchi. Chaimandami “Esdrasca Mandaj Dios mandashcata aliguta yachajungapaj, pactachingapaj, pactachinajuchun cushca shimicunata imata rurachun mandashcata Israel llactapi yachachingapami tucui shunguhuan aliguta alichirishca carca” (Esdras 7:10). Esdras runagupa ejemplota catishpami Bibliata ali yachajuna, yachajushcata pactachina y shujcunamanbash yachachina capanchi.
si-S 75 párr. 5
1 Crónicas Libro
5 Esdras runaguca ima pasashcata cabalta tucuita escribingapaca alipacha preparadomi carca. Chaimandami “Esdrasca Mandaj Dios mandashcata aliguta yachajungapaj, pactachingapaj, pactachinajuchun cushca shimicunata imata rurachun mandashcata Israel llactapi yachachingapami tucui shunguhuan aliguta alichirishca carca” (Esd. 7:10). Chaita rurachunga Jehová Diosmi paipa espíritu santohuan ayudarca. Persia llactamanda gobernanteca Esdras runagu Taita Diospa ayudahuan ali yachaita charishcatami reconocirca. Chaimandami Judá llactapi autoridadta charichun Esdras runagumanga curca (Esd. 7:12-26).
it-1-S 1186 párr. 4
Humildad
Jehová Diosca imata ruranata ricuchishpami ayudan. Humilde cashpaca Jehová Diospa ayudataca aligumanmi chasquin. Esdras runaguca más de 1500 gentecunata Babilonia llactamanda Jerusalén llactaman apana responsabilidadtami chasquirca. Shinallata Jerusalén llactapi templo huasita juyaillaguta arreglangapami ashtaca orota y plata nishcacunatapashmi apashpa rinajurca. Ashtaca cosascunata apashpa rinajuimandami paicunata cuidashpa richun soldadocunata minishtirca. Pero Esdras runaguca Persia llactamanda reypa ayudata mañangapaca na munarcachu. Paipa ayudata mañashpaca gentecunapira confiashcatami ricuchinman carca. Pero Esdras runaguca Taita Dios paita tucui shunguhuan sirvijcunata tucuipi cuidajtami seguro carca. Chaimandami Esdrasca más de 1500 gentecuna ayunota rurashpa Jehová Diospa ayudata tucui shungu mañachun nirca. Cai mañashcacunata Jehová Dios uyashpami Jerusalenman rinajujpi ama imapash pasachun cuidashpa ayudarca (Esd 8:1-14, 21-32).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w06-S 15/1 19 párr. 10
Esdras libropa valishca yuyaicuna
7:28–8:20. Babiloniapi causashca judiocunaca ¿imamandata Jerusalén llactaman Esdrashuan tigrangapaca na ashta munarca? Judío gentecunaca más de 60 huatacunatami Babilonia llactamanda llujshishpa Jerusalenman tigrashca can. Shina cajpipash Jerusalén llactapica ashalla gentecunami tiarca. Jerusalén llactaman cutin tigrashpa causanaca dificilmi carca. Porque chai llactapica shinlli y peligroso causaimi carca. Chai tiempopica Jerusalén llactapica Babilonia llactapishna ashtaca cosascunata charishpa charijlla causaitaca ñana usharcachu. Jerusalenman tigraj judiocunaca Jehová Diospi tucui shungu confiangapaj, Jehová Diosta sirvishpa catingapaj y na manllashpa shinlli tucungapami esforzarina carca. Esdras runagupashmi Jehová Dios paita tucuipi ayudajushcata cuenta japishpaca ninanda animarirca. Esdras runagu judío gentecunata animashcamandami más o menos 6 mil gentecuna Jerusalén llactaman tigrangapaj segurari callaririanga. Shinapash Esdras runagu aliguman rita ushangapaj huaquin arreglocunata rurajujta ricushpami 38 levitacuna y 220 netineo nishca gentecunapash paicunahuan ringapaj segurari callarirca.
17-23 DE JULIO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ESDRAS 9, 10
“Jehová Diosta na cazushpaca llaquicunapimi urmashun”
w06-S 15/1 20 párr. 1
Esdras libropa valishca yuyaicuna
9:1, 2. Jehová Diosta na sirvij gentecunahuan cazaranaca ¿peligrosochu carca? Jerusalenman tigrashca judiocunaca Mesías ricuringacamanmi Jehová Diosta ali adorashpa catina carca. Chaimandami Jehová Diosta na sirvij shuj llactamanda gentecunahuan cazaranaca Jehová Diosta sirvij judiocunapaca peligroso carca. Huaquin judiocunaca yanga dioscunata adoraj gentecunahuanmi cazararca. Chaimandami tiempohuanga tucuilla israelitacuna paicunashnallata imata rurashcata o imata crishcata rurashpa catita ushanman carca. Shina rurajpica Jehová Diosta ali sirvijcunaca cai alpapica tucurinmanmi carca. Shinallata Jesusca israelitacunamandaca na shamuita ushanmanllu carca.
w09-S 1/10 10 párr. 6
Jehová Diosca ñucanchicuna ¿imata rurachunda mañan?
Jehovapa mandashcacunata aliguman cazushpaca ñucanchillatami beneficiaripashun. Caimandallata parlashpami Moisesca verso 13pica: “Mandaj Dios mandashcata pactachishpa causashpaca ñucanchillatami ali causashun” nirca. Jehová Diosca ñucanchipallata alipami imaguta cashpapash rurachun mandan. Jehová Dios juyaj Taita Dios cajtaca na cunganachu capanchi (1 Juan 4:8). Shinaca Jehová Diospa mandashcacunaca ñucanchillata tucui tiempopi beneficiarichunmi ayudan (Isaías 48:17). Jehová Diospa mandashcacunata ñucanchicuna cazushpaca ashtaca llaquicunamanda o problemacunamandami jarcarita ushapashun. Shinallata shamuj punllacunapicarin Taita Diospa Gobierno ña mandajujpica ashtahuan jatun bendiciongunatami chasquita ushapashun.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w06-S 15/1 20 párr. 2
Esdras libropa valishca yuyaicuna
10:3. ¿Imamandata huarmicunataca paicunapa huahuacunandi llujchishpa cacharca? Uchilla huahuacunatalla saquishca cajpica paicunapa mamacunaca Jerusalenman cutinmi talvez tigranman carca. Ashtahuangarin uchilla huahuacunaca mama paicunata cuidachun ninandami minishtin.
24-30 DE JULIO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NEHEMÍAS 1, 2
“Chai ratomi Jehova Diostaca mañarcani”
w08-S 15/2 3 párr. 5
Jehová Diosta siempre yaripashunchi
5 Huaquinbica Jehová Diostaca ñapashmi mañana tucun. Shuj viajeca rey Artajerjesca Nehemías runagu imamanda llaquilla cajtami yachangapaj munarca. Shina ricushpami Nehemías runagutaca: “¿Imatata rurachun ningui?” nishpa tapurca. Shina tapujpimi Nehemías runaguca jahua pachapi causajuj Taita Diosta ñapash mañarca. Nehemías ashalla shimicunapi ñapash mañashca cajpipashmi Jehová Diosca chai mañashcata contestarca. Nehemías runaguca Jerusalenba pircacunata shayachi ushangapaca reypa ayudatami chasquirca (Nehemías 2:1-8ta liipangui). Shinaca shungu ucupilla ñapash mañashca cajpipash Jehová Dios siempre contestan cashcatami ricuita ushapanchi.
be-S 178 párr. 1
Discursota cugrijushpaca tucuita anotashpa liinapa randica minishtirishca yuyaicunatalla anotashpa explicapangui
Na yashcapi ñucanchi crishcacunamanda pipash tapujpica ¿imata ruranata ayudapan? Nehemías runagupa ejemplotami catita ushapangui. Paica rey Artajerjesta nara contestashpallatami shungu ucupilla ñapash Jehová Diostaca mañarca (Neh. 2:4). Caitapashmi ruraita ushapangui: 1) Explicangapaj imacunalla ayudanapimi pensarita ushapangui. Chaipaca Razonamiento a partir de las Escrituras nishca librogupimi shuj o ishcai yuyaicunata ricuita ushapangui. 2) Quiquin explicajushca cierto cashcata ricuchingapaca huaquin textocunatami agllashcalla charina capangui. 3) Quiquinda tapushca persona aliguman uyachunga imata nishpa parlai callarinata o imashina parlanatami ña pensarishcalla cana capangui.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w86-S 15/2 25
Jehová Diostaca tucuipimi cutin ali adorai callarirca
Na, porque Nehemías runaguca Jerusalenba pircacunata cutin shayachi ushangapaca Jehová Diostaca “tutandi, punllandimi” huaquin tiempota ña mañajushca carca (1:4, 6). Jerusalenba pircacunata cutin shayachi ushangapaj rey Artajerjeshuan parlana oportunidadta charishpaca Nehemías runagu punda cutin cutin mañajushcashnallatami Jehová Diostaca mañarca. Jehová Dios Nehemías runagupa mañashcata uyashpami Jerusalén llactapa pircacunata cutin shayachichun ayudarca.
Caimandaca ¿imatata yachajupanchi?: Nehemías runaguca Jehová Diospa ayudatami mañarca. Ñucanchicunapashmi shuj jatun decisionda agllagrijushpaca Taita Diosta siempre mañana capanchi. Shinallata paipa consejocunata catishpa imatapash rurangapami esforzarina capanchi (Romanos 12:12).
31 DE JULIO–6 DE AGOSTO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NEHEMÍAS 3, 4
“‘Importantemi cani. Shinlli trabajotaca na rurashachu’ ¿nishpachu pensaripanchi?”
w06-S 1/2 9 párr. 9
Nehemías libropa valishca yuyaicuna
3:5, 27. Teqoa llactamanda gentecunata “mandajcunaca” importante tucushca caimandami shinlli trabajocunata na rurangapaj munarca. Paicunashna cangapaca na munapanchichu. Shinapash caishuj teqoitacunaca imagupi cashpapash cushijushpami ayudarca. Paicunapa ejemplotami catingapaj munapanchi.
Jehová Diosca ¿imashinata ñucanchitaca ayudan?
11 Ashtaca huatacuna jipaca Jerusalén llactapa pircacunata shayachingapami Salum jarigupa ushicunata Jehová Diosca utilizarca (Neh. 2:20; 3:12). Salum jariguca shuj mandajmi carca. Mandajpa ushicuna cashpapashmi Jerusalén llactapa pircacunata rurana shinlli, peligroso cajpipash ayudangapaj munarca (Neh. 4:15-18). Cutin Tecoítas nishca mandajcunaca jariyashcacunami carca. Shina jariyashca caimandami “Diospajta ruranapica na ayudanajurcachu” (Neh. 3:5). Jerusalén llactapa pircacunata 52 punllacunapilla shayachishcata ricushpaca, Salum jarigupa ushicunaca ninandami cushijunajurianga (Neh. 6:15). Cunanbipash ashtaca panigucunaca ¿imapita shinllita trabajanajun? Tandanajui Huasicunata shayachishpa, Jatun Tandanajui Huasicunata arreglashpapashmi ayudanajun. Cai ruraicuna ali llujshichunga imagutapash ali ruraj, cushilla ayudaj, Jehovata juyaj panigucunatami minishtipanchi.
w04-S 1/8 18 párr. 16
Jesushna ima cosascuna ashtahuan importante cashcata pensaripashunchi
16 Joven cashpa o mayorlla cashpapash tucuilla cristianocunallatami Jesushna pensarishpa ashtahuan importante cosascunata rurana capanchi. Congregacionbica ashtaca cosascunata rurashpa ayudanami tian. Shinaca uchilla cosascunata rurachun mañajpica na risintirijunachu capanchi (1 Samuel 25:41; 2 Reyes 3:11). Taitacuna, Salón del Reinopi o asambleacunata charina pushtupi quiquingunapa uchilla o joven huahuacunata imagupipash ayudachun mañajpica ¿cushijushpa ayudachun animapanguichichu? Quiquingunapa huahuacunaca ¿quiquingunapash uchilla cosascunapi ayudajta ricupanllu? Testigo de Jehovacunapa Jatun Betelpi sirvij shuj huauquiguca paipa taitamama ali ejemplo cashcatami yaripan. Paica: “Ñuca taitamama Salón del Reinota o Salón de Asambleasta cushijushpa limpiajta ricushpami chaita rurana paicunapa importante cashcata cuenta japircani. Paicunaca humilde o uchilla cosascunata rurana cashpapash congregacionda o huauquipanicunata ayudangapaj munaimandami ruranlla carca. Paicunapa ejemplomi Betelpi ima trabajota rurachun mañajpipash aliguman chasquishpa, cushijushpa rurachun ayudahuashca” ninmi.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w06-S 1/2 9 párr. 1
Nehemías libropa valishca yuyaicuna
4:17, 18. ¿Imashinata shuj personaca shuj maquihuanlla construccionbi trabajaita usharca? Construccionbi materialcunata yalichishpa trabajajcunaca paicunapa umapi, hombrospi imatapash aparishpami shuj maquihuanlla japishpa yalichita usharca. Cutin caishuj ‘maquihuanga espadatami charinajun carca’. Shinapash pircata shayachijcunaca trabajangapaca ishcandi maquitami minishtirca. Chaimandami “paicunapaj cinturaspi espadata huatarishcacuna carca”. Shinami contracuna atacangapaj shamujpica tucuicunallata difindiringapaca listo carca.
7-13 DE AGOSTO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NEHEMÍAS 5-7
“Nehemiasca paita sirvichunga na munarcachu. Shujcunata sirvishpa ayudangapami munarca”
w02-S 1/11 27 párr. 3
Pundamandapachami Jehovata sirvijcunaca paicunapa charishca cosascunahuan apoyashca
Nehemiasca paipa tiempohuan, imatapash aliguta organizashpa ayudashca jahuapash Jehová Diosta adoranapica pai charishca cosascunahuanbashmi ayudarca. Nehemiasca judiocunataca ama esclavocuna cashpa catichunmi paipa culquihuan randishpa paicunataca libre saquirca. Shinallata culquita mañachishpaca interescunataca na cobranllu carca. Paica gobernador cashpapash paipa sueldotaca na cobranllu carca. Shinami pai mandajushpaca gentecunataca na ‘llaquichirca’. Shinallata 150 ‘runacuna, muyundi llactacunamanda shamushcacunapash’ paipa huasiman rishpa micuchunmi arreglocunata rurarca. Cada punllami chai invitadocunamanga ‘shuj huagrata, agllashcalla sucta ali llamacunata, […] alasyu animalcunatapash yanushpa’ carajurca. Shinallata cada diez punllapimi chai invitadocuna vinota ufiachunbash ‘vinoca […] ashtacapacha tiarca”. Nehemiasca chai tucuilla cosascunataca paipa propio culquihuanmi carajurca (Nehemías 5:8, 10, 14-18).
Ñucanchi maqui ushai illanshna tucuchunga na saquinachu canchi
16 Jehová Dios ayudajpimi, Nehemiaspash, judiocunapash 52 punllacunapilla Jerusalenbi jatun pircacunata shayachingapaj paicunapa maquita shinlliyachirca (Nehemías 2:18; 6:15, 16). Shinapash Nehemiasca shujcuna trabajajtalla ricushpaca na quidarcachu, paipashmi ayudajurca (Nehemías 5:16). Cunan punllacunapi ancianocunapash Nehemiaspa ejemplota catishpami Tandanajui Huasicunata rurashpa, fichashpa, ama huaglichun arreglashpa ayudan. Ashtahuangarin, huauquipanicunata juyaimandami paicunata shinlliyachingapaj munashpa paicunata visitangapaj rin o paicunahuan villachingapaj llujshin (Isaías 35:3, 4, liingui).
w00-S 1/2 32
Jehová Diosca quiquinda yarishpami ayudapanga
Bibliapica “Taita Diosca yarircami” nishpaca pitapash ayudashcatami ricuchijun. Por ejemplo, cai alpapi ninanda tamiashca jipaca 150 punllacamanmi cai alpapica yacu junda carca. Chai jipami ‘Taita Diosca Noé shuti runaguta yarishpa [...] cai pachaman huairata cachamurca. Chai huairahuanmi, yacucunaca asha asha chaquishpa catirca’ (Génesis 8:1). Ashtaca huatacuna jipaca filisteocunaca Sansón runaguta ñavita llujchishpami, maquicunatapash cadenacunahuan huatashca carca. Shinapimi paica Jehová Diostaca cashna nishpa mañarca: “Mandaj Jatun Dioslla, cunanga ñucata yarihuayari. [...] Cunan [punllalla] shinllichihuai nishpa ninanda mañajupani”. Y Jehová Diosca paita yarishpami paipa contracunamanda vengarichunga Sansonmanga ashtaca poderta curca (Jueces 16:28-30). Shinallata Nehemías runagu esforzarishcamandami Jehová Diosca paitaca bendiciarca. Chaimandami Nehemiasca Jerusalén llactapi gentecuna Jehová Diosta cutin ali adorachun ayudaita usharca.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w07-S 1/7 30 párr. 15
‘Nali ruraicunataca ali ruraicunahuanmi mishai ushanguichi’
15 Tucuripica Nehemías runagu Diospa Leyta huashaman saquishpa juchata rurachunmi paipa contracunaca Israel llactamanda Semaya runata paita umachichun cacharca. Chai nali runaca Nehemiastaca: “Taita Diospaj huasi ucupi tandanajushun. Chaipica, Diospaj huasi pungucunata vicharishunllami. Canda huañuchingapajmi shamunajun” nircami. Chai shimicunahuanga Nehemiastaca “ama huañuchichun jacu templo huasipi pacajushun” nijurcami. Pero Nehemiasca na sacerdotechu carca. Chaimandami templo huasipi pacajushpaca shuj juchata ruranman carca. Nehemiasca salvarinamandalla Diospa leycunata huashaman saquishpa temploman yaicungapaca na munarcachu. Chaimandami paica: “Ñucashna runaca, ¿maijan runata causaita quishpichingapaj, Diospaj huasiman yaicungayari? Na yaicushachu” nirca.
14-20 DE AGOSTO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NEHEMÍAS 8, 9
“Jehová Dios ‘cushijuita cushcamandami ushaita charinguichi’”
Levitacunapa oracionmandaca ¿imatata yachajunchi?
2 Judiocunaca 52 punllacunapilla Jerusalenba pircacunata cutin shayachishpami, Taita Diosmanda ashtahuan yachajungapaj munanajurca (Neh. 6:15). Chaimandami tisri quilla callarijujpica jaricuna, huarmicuna, uchila huahuagucunapash ‘yurajlla punllayajuimanda chaupi punllacaman’ tandanajurca. Paicunaca levitacuna, Esdras Diospa Leyta liishpa intindichijta uyangapami plazapi tandanajushpa shayanajurca (dibujo 1ta ricupangui). Cunan punllacunapi pensarishpaca ali Tandanajui Huasicunatami charinchi. Shinapash ¿nachu huaquinbica imacunapipash pensarishpa nali uyashpa tianajupashcanchi? Shina cajpica israelitacunapa ejemplota catipashunchi. Paicunaca Esdrasta, levitacunata uyashpapash chai shimicuna shunguman chayajpimi, Jehovapa Leytaca na cazunajushcanchichu nishpa huacai callarirca (Neh. 8:1-9).
w07-S 15/7 22 párrs. 9, 10
¿‘Taita Diospa espíritu munashcashnachu causashpa’ catigripanchi?
9 Cushilla cashpaca alimi sintiripanchi. Jehová Diosca ‘cushilla Taita Diosmi’ can (1 Timoteo 1:11; Salmo 104:31). Jesusca paipa taitapa voluntadta rurashpami cushilla sintirin (Salmo 40:8; Hebreos 10:7-9). Ñucanchicunapash ‘Mandaj Dios cushijuita cushcamandami, ushaita charinchi’ (Nehemías 8:10).
10 Llaquicunata charishpa, llaquichi tucushpapash Jehová Dios cushijuita cushcamandami paipa voluntadta rurashpaca cushilla sintiripanchi. Shinallata ‘Taita Diospaj ali yachaita’ charishcamandapashmi ninanda cushijupanchi (Proverbios 2:1-5). Ñucanchicuna Bibliata cabalta yachajushcamanda, Jehová Diospi y Jesús ñucanchimanda huañushcapi feta charishcamandami Jehová Dioshuan ali amigocuna cashpa cushilla sintiripanchi (1 Juan 2:1, 2). Shinallata mundo enteropi ciertopacha huauquipanicunata charishcamandapashmi cushijupanchi (Sofonías 3:9; Ageo 2:7, TNM). Diospa Gobierno cai alpata mandachun shuyana esperanzamanda y ali villaigucunata villachi ushashcamandapashmi cushilla sintiripanchi (Mateo 6:9, 10; 24:14). Ashtahuanbash para siempre causana oportunidadtami charipanchi (Juan 17:3). Chai oportunidadta charishcamandapashmi ninanda cushijupanchi (Deuteronomio 16:15).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-1-S 171 párr. 2
Arameo
Esdras runaguca Diospa Leytaca hebreo shimipimi israelitacunamanga liishpa uyachijurca. Shinapash levitacunaca chai ratopillatami chai liishcataca arameo shimiman traducishpa uyachishcanga. Israelitacuna Babilonia llactapi arameo shimita parlai callarishcamandami levitacunaca talvez chashna rurashcanga. Chaita rurashca jahuapash levitacunaca chai liishcata intindichishpapashmi ayudashcanga. Shinami tucuilla israelitacunaca Diospa Leytaca ashtahuan ali intindishcanga.
21-27 DE AGOSTO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NEHEMÍAS 10, 11
“Jehová Diosta ashtahuan sirvingapami huaquin cosascunata saquirca”
w98-S 15/10 22 párr. 13
Jerusalén llactapica cutinmi casilla ali causai tiagrijurca
13 Jerusalén llactapica jatun pircacuna 12 pungucunahuanmi tiarca. “Jerusalenga lugarlla, jatumbachami carca. Shina cajpipash, gentecunaca huaquinllami chai pueblo ucupica tiarca” (Nehemías 7:4). Shinaca ashtahuan gentecuna causana minishtirishca cashcata ricuimandami ‘Jerusalén pueblopi causachunmi, cada chungamanda shujguta agllangapaj suerteta ruranajurca’. Shina rurajpica ashtacacunami apoyangapaj munarca. Chaimandami ‘paicunapaj munaillata Jerusalenbi causashunllami nijcunataca, israelcunaca bendiciarca’ (Nehemías 11:1, 2). Caica experienciata charij minishtirishca pushtupi ayudangapaj munaj huauquipanicunapaca shuj alipacha ejemplomi can.
w86-S 15/2 26
Jehová Diostaca cutinmi ali adorai callarin
Israelitacunaca Jerusalenbi causangapaj rishpaca paicunapa alpacunata saquinami tucurca. Shina rurashpaca paicunaca perdishpami llujshishcanga. Shinallata Jerusalenbi causanaca talvez asha peligrosomi cashcanga. Chaimandami cai israelitacuna paicunapa munai Jerusalenbi causangapaj rishcamanda caishuj israelitacunaca paicunata animarca. Shinallata Jehová Dios paicunata bendiciachunbashmi mañarca.
Jehová Diosca paipi crishpa feta charijcunataca alicachishpami chasquin
15 Jehovaman mingarishpaca nircanchimi, canba munaitami pundapi churasha nishpa. Chai nishcata pactachina na siempre fácil canataca alimi yacharcanchi. Shinapash ñucanchi na munashcata Jehová mandajpica ¿imashinata sintirinchi? Jehovaman nishcata pactachishpa, Jehovata aliguman cazushpami Jefteshna shinlli feta charishcata ricuchinchi. Shinlli cajpipash cazungapaj esforzarijpi Jehová Dios ashtacata bendicianataca alimi yachanchi (Malaquías 3:10). Cutin Jeftepa ushica ¿imata tucurca? Paipa taita imata carasha nishcata yachashpaca ¿imatata rurarca?
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w06-S 1/2 11 párr. 1
Nehemías libropa valishca yuyaicuna
10:34. ¿Imamandata israelitacunaca Jehová Diospa altarman yamdata apana tucurca? Moisesman Cushca Leypica Jehová Diosca israelitacunataca yamdata shuj ofrendatashna cuchunga na mañarcachu. Shinapash sacrificiocunata rupachingapaj ashtahuan yamda minishtirishcata ricui callarishpami israelitacunaca Jehová Diospa altarman yamdata apana tucurca. Diospa templomanga na israelita netineo nishca esclavocunami yamdata apan carca. Shinapash netineo gentecuna na yapa tiashcamandami Jehová Diospa templo huasipi yamda ama faltachunga suertecunata rurashpa israelitacunamanda picunalla yamdata apana cashcata agllarca.
28 DE AGOSTO–3 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NEHEMÍAS 12, 13
“Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvishcataca ali amigocunata agllashpa ricuchipashunchi”
it-1-S 117 párr. 8
Ammonitacuna
Tobías runata templomanda llujchishpa cachashca jipaca israelitacunaca Deuteronomio 23:3-6pi Jehová Diospa shuj leyta liishpami pactachi callarirca. Chai leypica ammonitacuna y moabitacunaca Israel llactahuan na tandanajunachu can nijurcami (Ne 13:1-3). Cai leytaca Jehová Diosca mil huatacuna huashamanllatami ña churashca carca. Dios carasha nishca alpacunaman israelitacuna ña chayagrijujpi ammonitacuna y moabitacuna paicunata na ayudashcamandami Jehová Diosca chashna mandashpa saquishca yarin. Y chai ley tiashcamandami ammonitacuna y moabitacunaca Israel llactapi causai ushashpapash israelitacunapa derechocunata, beneficiocunataca na chari ushana carca.
Cangunaca Diosta sirvingapaj agllashcacunami cashcanguichi
5 (Nehemías 13:4-9, liingui). Nali cumbacunata saquinaca na facilchu can. Eliasibpa Tobiaspa ejemplocunata ricupashunchi. Eliasibca sumo sacerdotemi carca. Cutin Tobiasca ammonitami carca. Tobiasca Judea llactapi persa gobiernopi ayudajmi cashcanga. Ñaupa huatacunapica Tobiasca paipa cumbacunahuan shayarishpami, Nehemías Jerusalén llactapa pircacunata cutin shayachichunga na saquishcarca (Neh. 2:10). Ashtahuangarin, Diospa huasiman yaicunaca, ammonitacunapaca prohibidomi carca (Deut. 23:3). Shinaca ¿imamandata sumo sacerdote Eliasibca Diospa huasiman Tobías yaicuchun saquirca?
6 Tobiasca Eliasibhuanga alimi llevarin carca. ¿Imamandata shina ninchi? Tobiaspash paipa churi Jehohananbash judía huarmicunahuanmi cazarashcarca. Judiocunapash Tobiastaca alicachishpami parlan carca (Neh. 6:17-19). Ashtahuangarin, Eliasibpa shuj nietoca, Samaria llactata mandaj Sanbalat shuti runapa ushihuanmi cazarashcarca. Sanbalatca alipachami Tobiashuanga llevarin carca (Neh. 13:28). Shinaca, paicunahuan ali llevarimandami Eliasibca Tobías munashcata rurajushcanga. Shinapash, Tobiasta Diospa huasimanda llujchishpami Jehovata tucui shunguhuan cazushcata Nehemiasca ricuchirca.
w96-S 15/3 16 párr. 6
Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvishcata ricuchipashunchi
6 Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvishpaca paipa contracunahuan o paita na juyajcunahuanga na amigo tucushunllu. Chaimandami Santiagoca cashna escribirca: “Quiquingunaca Taita Diosta jichushpa saquijcunami canguichi. ¿Nachu yachanguichi, cai mundohuan amigo tucushpaca, Taita Diospa contra tucunajushcata? Porque cai mundohuan amigo tucungapaj munajcunaca, Taita Diospa contrami tucunajun” (Santiago 4:4). Rey Davidshnallatami ñucanchicunapash Jehová Diosta tucui shunguhuan juyashcata, paita tucui shunguhuan sirvingapaj munashcata ricuchingapaj munapanchi. Davidca cashnami nirca: “Mandaj Dioslla, canda millanayachij runacunataca ¿nachu na ricunayachini? Canda fiñajcunataca ¿nachu ninandapacha fiñani? Paicunataca ricuitapachami na ricunayan. Paicunataca, ñucata fiñajcunami yashpami ricuni” (Salmo 139:21, 22). Jehová Diosta na juyaj, nalicunata ruranata alicachij gentecunahuan amigo cangapaca na munapanchichu. Shinaca Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvijushpaca chashna gentecunahuanga na amigocuna tucushunllu. Shinallata televisión programacunapi, peliculacunapi chashna gentecunata alicachishpa na ricushunllu.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-2-S 444 párr. 2
Música
Templo huasipica Jehová Diosman candanaca importantepachami carca. Chaimandami Bibliapica templopi candajcunamandaca ashtaca viajecunata parlan. Shinallata paicunaca candangapaj agllashcacuna caimandami shuj levitacunashnalla “shuj cosascunataca na rurana carca”. Shinami paicunapa asignaciondaca aliguta pactachita usharca (1Cr 9:33). Cai candajcuna levitacuna cashpapash candangapaj shuj grupopi separashcami carca. Chaimandami Bibliapi Babilonia llactamanda tigramushcacunamanda parlashpaca, paicuna levitacuna cajpipash candajcuna nishpa separado parlan (Esd 2:40, 41). Shinaca caihuanmi ricupanchi ishcandi grupocuna levitacuna cajpipash imamanda Bibliapi ishcai grupocunapi separashpa ‘candajcunapash, levitacunapash’ nin cashcata (Ne 7:1; 13:10).