Da li đanđan?

Kola sa porezija valjanđe o manuša te platinen ko e Isuseso vreme?

KO PURANO vreme, o Izraelcija valjanđe te den pare te bi podupirinena o pravo obožavanje. Ama, ko e Isuseso vreme o Judejcija valjanđe te platinen but porezija hem sebepi odova olengo životi na hine baš lokho.

Sa o murša valjanđe te platinen ekvaš sikal (duj drahme) te bi podupirinena i služba ko sveto šator, a kasnije hem ko hram. Ko prvo veko, odola pare koristinđe pe te bi dena pe žrtve hem te bi održini pe o hram kova ćerđa o Irod. Disave Judejcija pućlje e Petare da li o Isus platini o porez. O Isus phenđa so nane pogrešno te platini pe o porez, čak phenđa e Petarese kaj šaj te arakhi pare te bi platini o porez (Mat. 17:14-27).

E Devleso narodo isto valjanđa te platini pana jekh porez kova vićinđa pe desetak. Odova značinđa so valjanđe te den o dešto deo ando odova so bijanđa olengi phuv ja ando pe prihodija (Lev. 27:30-32; Br. 18:26-28). O religiozna vođe phenđe so o manuša mora te platinen desetak andi svako biljka, čak hem „andi nana, ando kopar hem ando kim.“ O Isus na phenđa soj tano lošno te platini pe o desetak, ama ov osudinđa e farisejen hem okolen kola penđarđe o Zakon odolese so hine licemerna (Mat. 23:23).

Ko odova vreme, o Judejcija valjanđe te platinen nekobor porezija hem e Rimljanenđe, kola vladinđe upro olende. Na primer, okola kola hine len pi phuv valjanđe te platinen o porez parencar ja avere bućencar kola hine len. O manuša valjanđe te platinen ando 20 đi o 25 posto ando odova so bijanđa olengi phuv. Postojinđa hem porez kova svako Judejco valjanđa te platini. Ando odova porez o fariseja pućlje e Isuse. O odgovor kova o Isus dinđa len pomožini amenđe te haljova sar amen valjani te dikha ko porez. Ov phenđa: „Den, e carese e careso, a e Devlese e Devleso“ (Mat. 22:15-22).

Postojinđa hem porez kova valjanđa te platini pe ked disavi roba khuvela ja ikljola ando disavo than. Odova porez platinđa pe ko luke, ko mostija, ko raskršća ja ked khuvđa pe ko dizija ja ko pazarija.

O porez kova o Rimljanija ćhivđe hine but pharo e manušenđe te platinen. O rimsko istoričar, o Tacit, vaćerđa sar hine i situacija, đi vladinđa o car Tiberije ked o Isus hine ki phuv. Ov phenđa: „I Sirija hem i Judeja molinđe te platinen pohari o porez, odolese so hine lenđe but pharo.“

Odova so hine pana popharo e manušenđe hine o način sar ćedinđa pe o porez. O pravo ko ka ćedel o porez hine bikimo okolese kova dinđa najviše pare te šaj te dobini odija buti. Palo odova, ov bi ćedela nekobor manušen kola bi đana te ćeden o porez hem palo odova on bi zajedno delinena i zarada. Izgleda so o Zakhej hine le asavke poreznikija kola ćerđe buti olese (Luka 19:1, 2). Odolese, o manuša hine holjame hem mrzinđe e manušen kola avena hine te ćeden o porez.