Драго тумэ ӷанэн, кай када чачимос, чи най?
«Кала варико на виашунэн [чи драго на уӷанэн пала када], ай дэл дума, лэстиря ригатар када найгодявэрнэс, и када лажаварэл лэс» (ПРИТЧИ 18:13).
1, 2. а) Сости амэ трэбуй тэ сытювас и васо? б) Пала со амэ подаса дума андэ кадэя статья?
ЧАЧУНЭ христианонэнди трэбуй тэ сытён драго тэ росполэн, со исин чачимос (Притчи 3:21 жы кай 23; 8:4, 5). Сар кадя на стераса, тоди лэ Сатанасти и лэстирэ мирости авэла вушэро амэн тэ хохавэн (Эфесянам 5:6; Колоссянам 2:8). Кай вся драго тэ полас, амэнди трэбуй тэ розуӷанас вся, со каринг кадэя дила. Андэ Притчи 18:13 ԥэнэнпэ: «Кала варико на виашунэн [чи драго на уӷанэн пала када], ай дэл дума, лэстиря ригатар када найгодявэрнэс, и када лажаварэл лэс».
2 Андэ кадэя статья амэ подаса дума, васо дэкала тэ терас кадя найвушэро. Инке подаса дума пала алава, пэ савэ ритярдёлпэ лэ Дэвлэско законо. Кадяжэ подаса дума пала мануша и сости тэ сытювас анда кода, со лэнца сас. Када поможыя амэнди тэ сытювас драго тэ росполас кода, со росԥэнэн.
НА ПАТЯН «КАЖНОНЭ АЛАВЭСТИ»
3. Васо амэнди трэбуй тэ терас па алава, савэ запистромэ андэ Притчи 14:15? (Диқэн и картинка англа статья.)
3 Андэ амарэ деса всаворэ́ ригэндар жан новости, па телевизоро, па интэрнэто и инке бут катар. И мануша пистрон ек аврэсти па электронно почта и эсэмэс. Кадяжэ и друӷоря зашон эсэмэскэнца ек аврэс, важ кода кай камэн лашимос. Адес фартэ бут хохавнэ и пэрэбандярдэ новости. Важ када амэнди трэбуй тэ фэрисавас и тэ розласпэ, со тэ ашунас и со тэ адиносарас. Андэ када амэнди поможына и алава, пэ савэ ритярдёлпэ лэ Дэвлэско законо. Ек андар лэндэ запистромэ андэ Притчи 14:15: «Найгодявэрно патял кажнонэ алавэсти, ай годявэрно обгиндой, со лэла тэ терэл».
4. Сар амэнди поможын и алава анда Филиппийцам 4:8, 9 тэ витидас, со тэ адиносарас, ай со най? Васо трэбуй драго тэ розуӷанас о чачимос, саво каринг кадэя дила? (Диқэн и рамка «Со тэ терас, кай драго тэ розуӷанас о чачимос, саво каринг кадэя дила».)
4 Кай тэ полас, со исин чачимос, амэнди трэбуй драго тэ розуӷанас вся, со каринг кадэя дила. Вижал трэбуй драго тэ полас, со тэ адиносарас, ай со най. (Адиносар Филиппийцам 4:8, 9a). На трэбуй тэ хасарас время, кай тэ диқас новости пэ сайторя, савэ ԥэнэн кода, со драго на ӷанэн, чи тэ адиносарас варисо па электронно почта, со на ӷанас, чачимос када чи най. И никала тэ на зажас пэ сайторя, пэ савэ пистрон и мануша, савэ отԥэнделэ лэ Иеговастар. Вонэ камэн ек, кай амэ тэ парашас тэ патяс андо чачуно Дэл и вонэ пэрэбандярэн о чачимос. Хохавнэ алава на дэн тэ росполас, со исин чачимос. Никала на гиндон, кай тумэ на пэрэлэна пэрэбандярдэ алава (1 Тимофею 6:20, 21).
5. Со росԥэндэ дэш мануша, савэ роздиқэнас и ԥув, и сар кадэлэстар андярдэ пэс израильтяноря?
5 Кала патяс лэ хохаимасти, када анэн каринг и бида. Сэрэн, со тердяпэ андэ лэ Моисеёстири время. 12 мануша, жылэ тэ роздиқэн и ԥув, пала сави о Иегова ԥэндя, кай вой авэла лэ израильтянонэндири. Дэш анда кадэла мануша, кала рисайлэ, линэ тэ ԥэнэн найлашэ алава пала кадэя ԥув (Числа 13:25 жы кай 33). Вонэ ԥэндэ бут кода, со па чачимастэ на сас и кадэлэстар лэ Иеговаско народа пэрэдарайля и умэкля и вас (Числа 14:1 жы кай 4). Васо вонэ кадэлэсти патяе? Файма, вонэ гиндонас, кай када чачимос, важ кода кай дэш мануша ԥэнэнас еқэндар. Вонэ отԥэнделэ тэ патян кодэлэсти, саво лашимос росԥэнэнас пала кадэя ԥув авэр дуй мануша (Числа 14:6 жы кай 10). Вонэ на линэ тэ патян лэ Иеговасти и драго тэ розуӷанэн пала кадэя дила. Израильтяноря патяе лэ манушэнди, савэ найдраго дэнас дума пала кадэя ԥув. Када сас найгодявэрнэс!
6. Васо на трэбуй тэ дас наздив, кала ашунас хохаимос пала лэ Иеговастирэ мануша?
6 Амэнди трэбуй фартэ тэ фэрисавас, кала ашунас и адиносарас варисо пала лэ Иеговастирэ мануша. Васо? На бистрэн, о Сатана «дошалярэл» кодэлэн, ко на парашэл тэ кандэл лэ Иеговас (Откровение 12:10). Важ када о Иисусо ԥэндя, кай и мануша, савэ жан против Дэл, авэна тэ ԥэнэн пар мэндэ хохаимос и вся о найлашимос (Матфея 5:11). Сар амэ на бистрас лэ Иисусостирэ алава, савэнца во фэрисардя амэн, тоди амэ на дас наздив, кала ашунас хохаимос пала лэ Иеговастирэ мануша.
7. Пала со трэбуй тэ погиндон, кала камэн тэ бишалэн эсэмэс?
7 Чалёл тумэнди тэ бишалэн па электронно почта варисо чи эсэмэс пэстирэ друӷонэнди? Тумэ адинон варисо андо интэрнэто чи ашунэн пала кода, со варикай тердяпэ. Со тумэ терэн? Йто лэн тэ росԥэнэн? Тоди англа кода, кай тэ бишалэн, со уӷанглэ, пушэн пэстар: «Драго мэ ӷанав, кай када чачимос? Исин мандэ кода, со доԥэнэн, кай када кадя?» Сар тумэ драго на ӷанэн пала када, тоди тумэ розындярэн о хохаимос машкар ԥрала и ԥэя. Вижал, сар тумэ драго на розуӷанглэ, тасавэн пэ кнопка «Удалить», ай най «Отправить».
8. Со андэ дэсавэ страны терэн кодэла, ко жан против амэндэ и сар тэ на поможысарас лэнди?
8 Кала на гиндосарас и розбишалас лэ ԥралэнди и лэ ԥэянди варисавэ эсэмэс, амэ можэм тэ терас лэнди вэрыто. Андэ дэсавэ страны амэнди на дэн тэ терас варисави дила важ о Дэл. Ай андэ авэр страны на дэн тэ терас нисави дила важ о Дэл. Мануша, савэ жан против амэндэ, пэ холи росԥэнэн варисо найлашо, кай амарэ ԥрала и ԥэя тэ даран чи тэ на допатян ек аврэсти. Акэ, со сас андо Советско Союзо. И мануша анда КГБ розындярдэ о хохаимос пала ԥрала, савэ диқэнас пала лэ Иеговаско народо, кай вонэ придинэ лэ ԥралэнb. Бут мануша патяе андэ кадэва хохаимос и ужылэтар анда лэ Дэвлэстири орӷанизацыя. Бут андар лэндэ рисайлэ андэ собрания. Но дэсавэ кадя и на рисайлэ. Вонэ домэклэ, кай через кадэва хохаимос вонэ парашэлэ тэ патян (1 Тимофею 1:19). Сар тэ на домэкас, кай кацаво тэ терэлпэ амэнца? На розбишалэн и на росԥэнэн найлашэ и хохавнэ новости. На патян кажнонэ алавэсти. Розуӷанэн, чачимос када чи най.
НАЙ ВСЯ ӶАНЭН
9. Со инке на дэл драго вся тэ полас?
9 Драго тэ полас и дила найвушэро, кала на доԥэнэн о чачимос чи най вся росԥэнэн. Сар када кадя, катэ най васо тэ патяс. Со тэ терас, кай амэн тэ на хохавэн? (Эфесянам 4:14).
10. Васо израильтяноря закамлэ тэ марэнпэ пэстирэ ԥралэнца и со вонэ стердэ, кай када тэ на авэл?
10 Погиндосарам, со тердяпэ лэ израильтянонэнца, савэ жувэнас каринг о западо лэ Иорданостар (Иисус Навин 22:9 жы кай 34). Израильтяноря ашундэ, кай лэндирэ ԥрала, савэ жувэнас каринг о востоко лэ Иорданостар (лэ Рувимостирэ шавэ, лэ Гадостирэ шавэ и епаш лэ Манасиястири племя) стодэ паша лэн баро жэртвеннико. Вонэ чаче стодэ о жэртвеннико, но кодэла, ко ашундэ пала када, най вся ӷанэнас. Кодэла, ко жувэнас каринг о западо лэ Иорданостар най кадя полинэ и погиндосардэ, кай лэндирэ ԥрала жылэ против о Иегова. Тоди вонэ закамлэ тэ жан тэ марэнпэ лэнца. (Адиносар Иисус Навин 22:9 жы кай 12c). Драго, кай май англал вонэ бишалдэ каринг лэндэ муршэн, савэнди патянас, кай вся тэ розуӷанэн. Со вонэ уӷанглэ? Израильтяноря анда лэ Рувимостирэ шавэ, лэ Гадостирэ шавэ и епаш лэ Манасиястири племя чаче стодэ жэртвеннико. Но най, кай тэ анэн пэр лэстэ жэртвы лэ хохавнэ дэвлэнди, ай кай кодэла, ко жана лэндар, тэ на бистрэн, кай лэндирэ папоря тэлёнас лэ Иеговасти. Сар дэ драго, кай израильтяноря, савэ жувэнас каринг о западо лэ Иорданостар, на жылэ тэ марэнпэ пэстирэ ԥралэнца, ай спэрва вся драго розуӷанглэ!
11. а) Васо о Давидо обжыляпэ лэ Мемфивосфеёса кадя, сар во на затердя? б) Со о Давидо трэбуй сас тэ стерэл, кай када тэ на авэл?
11 Дэкала вижал кадя, кай варико лэл тэ росԥэнэн пала амэндэ най вся о чачимос. Погиндосарам пала Давидо и пала Мемфивосфеё. О Давидо стердя лашимос, кала отдя лэсти всаворэ маля, лэстирэ папостирэ лэ Саулостирэ (2 Самуила 9:6, 7). Май англэ лэ Давидости ԥэндэ пала Мемфивосфеё варисаво найлашимос, и о Давидо заля лэстар вся о хабэ (2 Самуила 16:1 жы кай 4). Прожыля время и о Давидо подя дума лэ Мемфивосфеёса. О царё поля пэстири дош и рисардя лэсти дэсо анда кода, со заля (2 Самуила 19:24 жы кай 29). Но сар о Давидо тэ виарақлоп время, кай тэ розлэлпэ андэ кадэя дила, во обжылопэ лэ Мемфивосфеёса кадя, сар во затердя.
12, 13. а) Сар о Иисусо андярэлас пэс, кала пэр лэстэ хохавэнас? б) Сар амэ тэ терас кадя, сар во?
12 Но, со, сар пэр тумэндэ хохадэ? Кадя сас кай о Иисусо и кай о Иоанно Крестителё. (Адиносар Матфея 11:18, 19d). Сар андярэлас пэс о Иисусо? Во на столас о зор, кай тэ парувэл лэ манушэндирэ гиндоря, савэ патяе андо хохаимос пала лэстэ. Во терэлас кадя, кай и мануша тэ гиндон пала лэстири дила и сости во сытярэлас. О Иисусо ԥэндя, кай годявэрно о мануш чи най, сыкавэл лэстири дила.
13 Кода, со терэлас о Иисусо, бутэсти амэн сытярэл. Дэкала амэн сындон и ԥэнэн пала амэндэ кода, со амэ на затердям. И дэкала камэлпэ варисо тэ стерас, кай пала амэндэ упалэ тэ дэн дума драго. Со тоди трэбуй тэ терас? Кала дэко ԥэнэн пала амэндэ хохаимос, амэнди трэбуй тэ жувас кадя, кай нико андэ када тэ на патял. Сар дицолас па лэ Иисусостири жызня кода, кай кала амэ андэ вся драго пэс андярас улэла любо хохаимос.
ТУ ПАТЯС КАТИ КОДЭЛЭСТИ, САР ТУ ПОЛЭС?
14, 15. Васо найдраго андэ вся тэ патяс кодэлэсти, сар ту полэс?
14 Сар амэ полям, хохавнэ алава на дэн тэ росполас, со исин чачимос. Но инке исин кода, со на дэл тэ полас, када, кай амэ найсовершенни. Файма, амэ служысарас лэ Иеговасти ужэ бут бэрша. Важ кадэя время амэ ашэлям май годявэрнэ, лям май бут тэ росполас, и мануша амэн ӷанэн, сар кодэлэн, ко драго гиндой. Када вся драго, но со катэ най кадя?
15 Када, кай амэ андэ вся патяс кодэлэсти, сар амэ полас. Амэ домэкас, кай кода, со амэндэ андо ди и кода, со амэ камас, тэ парувэл кода, сар амэ гиндосарас. Дэкала амэнди здэлпэ, кай амэ полас и дила, кала най вся пала када ӷанас. Када фартэ найдраго! Андэ Библия исин алава, савэ фэрин кадэлэстар: «На патя кодэлэсти, сар ту полэс» (Притчи 3:5, 6; 28:26).
16. Со диқля о Яӷор андо ресторано и со лэстэ сас андо шэро?
16 Погиндосарам акэ пала со. Еқвар ек старейшына, лэс ақарэн Яӷор, зажыля андо ресторано тэ хал. Котэ во додиқля аврэ старейшынос, лэс ақарэн Дофуня, во жэнато, но бэшэлас котэ най пэстиря хулаяса. Во кадэла жувляса асалас, драго дэлас дума и дажэ еқвар обляпэ. О Яӷор дя наздив! Андо шэро лэстэ сас абисо. Хэба, о Дофуня камэл тэ розжалпэ пэстиря хулаяса? Со авэла лэстиря хулаяса и лэстирэ бэятонэнца? О Яӷор бут бэрша старейшына и диқля, сар кацаво дэкала терэлпэ. Ай со тумэндэ авелоп андо шэро, кала тумэ тэ диқлоп кацаво?
17. Со уӷангля о Яӷор? Сости амэ сытювас анда када?
17 На грабинпэ тэ гиндон, кай о Дофуня виарақля пэсти авря жувля. Кай о Яӷор сас кацаво гиндо, но во на ӷанэнас вся пала кадэя дила. Кодэва жэ вэчэро во позвонисардя кай о Дофуня. Лэ Яӷорасти ашэля лажаво, кала во уӷангля, кай кодэя манушни лэ Дофунястири чачи ԥэй, вонэ бут бэрша на диқлэпэ. Вой проладэлас через лэнго форо, время сас найбут и вонэ зажылэ андо ресторано тэ хан. Лэ Дофунястиря хулаятэ на вижыля лэнца тэ побэшэл. Драго, кай о Яӷор на ля тэ росԥэнэн аврэнди кода, со во догиндосардя. Вижал, дажэ кала амэ бут бэрша служысарас лэ Иеговасти, всаек трэбуй тэ розуӷанас, кай драго тэ полас андэ варисави дила.
18. Состар амэ ласа найдраго тэ гиндосарас пала амарэ ԥрала и ԥэя?
18 Со инке на дэл драго тэ полас и дила? Када, кала амэ халямпэ варикаса андэ собрания. Кала амэ вся время гиндосарас пала кода, андэр со амэ на сжаспэ кадэлэ ԥралэса чи ԥэяса, амэ, файма, ласа тэ на допатяс кадэлэ манушэсти. Ай кала ашунас варисо вэрыто пала кадэва ԥрал чи ԥэй, амэ йто андэ када патяс. Сости амэ анда када сытювас? Кала амэ ритярас и холи пэ авэр христианоря чи камас варисо анда кода, со лэндэ исин, тоди амэндэ на вижала тэ полас драго и дила (1 Тимофею 6:4, 5). На трэбуй тэ домэкас, кай амэндэ тэ ашэлпэ кацаво андо ди. Никала на бистрэн, кай о Иегова камэл, кай амэ тэ любисарас амарэ пралэн и ԥэян анда вся оди и тэ простисарас лэн. (Адиносар Колоссянам 3:12 жы кай 14e).
МЭК И АЛАВА, ПЭ САВЭ РИТЯРДЁЛПЭ ЛЭ ДЭВЛЭСКО ЗАКОНО, ФЭРИН АМЭН
19, 20. а) Савэ алава, пэ савэ ритярдёлпэ лэ Дэвлэско законо, поможына амэнди драго тэ росполас пала кода, со росԥэнэн? б) Со ту камэс тэ терэс?
19 Фартэ ԥарэс тэ росполас, со исин чачимос. Васо? Важ кода кай бут хохавнэ алава, на доԥэнэн варисо чи прихохавэн варисо. Ай инке кода, кай амэ найсовершенни. Со амэнди поможыя? Алава, пэ савэ ритярдёлпэ лэ Дэвлэско законо, савэ исин андэ Библия. Ек андар лэндэ дэл тэ сэрас, кай кала варико дэл дума и на виашунэн чи драго на уӷанэн пала када, лэстиря ригатар када найгодявэрнэс, и када лажаварэл лэс (Притчи 18:13). Авэр, када, кай тэ на патяс кажнонэ алавэсти (Притчи 14:15). Ай инке, када, кай дажэ кала амэ бут бэрша служысарас лэ Иеговасти, нащи андэ вся тэ патяс кодэлэсти, сар амэ полас (Притчи 3:5, 6). И алава анда Библия, пэ савэ ритярдёлпэ лэ Дэвлэско законо, фэрина амэн, кала амэ драго розуӷанас, со исин чачимос. Тоди амэндэ вижала драго тэ полас и тэ витидас годявэрнэс.
20 Исин инке, васо амэнди дэкала ԥарэс тэ росполас, со па чачимастэ терэлпэ. Амэ сар найсовершэнни мануша сындосарас аврэн па кода, савэ вонэ пар пэстэ. Андэ авэр статья амэ подаса дума пала кода, саво найлашимос кадэлэстар и со тэ терас, кай када тэ на авэл.
a Филиппийцам 4:8, 9: «И акэ, ԥрала, пала вся, со чачимос, со ашэл, кай тэ шон сама пэ када, со чачимос и лашимос, со вужо, со затерэл, кай тэ любин, пала со драго дэн дума, со лашо и со хвалин, пала када гиндон вся время. Сости тумэ сытелэ, со прилинэ, и со ашундэ, и диқлэ через мандэ, терэн када. И о Дэл, саво дэл лашимос андо ди и кай тэ ладин, авэла тумэнца».
b Диқэн «Ежегодник Свидетелей Иеговы» пала 2004 бэрш, страницы 110 жы кай 112, и пала 2008 бэрш, страницы 133 жы кай 135.
c Иисус Навин 22:9 жы кай 12: «После када лэ Рувимостирэ шавэ, лэ Гадостирэ шавэ и епаш лэ Манасиястири племя росжылэпэ аврэ лэ Израилёстирэ шавэнца и жылэ анда Силомо пэ ԥув Ханаано, кай тэ жан пэ ԥув Галаадо, пэ ԥув, пэ сави вонэ слинэ хулая и пэ сави жувэнас, важ кода кай када приԥэндя о Иегова, через о Моисеё. Кала авелэ пэ Иорданостири ԥув пэ ԥув Ханаано лэ Рувимостирэ шавэ, лэ Гадостирэ шавэ и епаш лэ Манасиястири племя, стодэ кай о Иордано фартэ баро жэртвеннико. Через дэсави время, авэр лэ Израилёстирэ шавэ ашундэ, со дэн дума и мануша: „Диқэн, лэ Рувимостирэ шавэ, лэ Гадостирэ шавэ и епаш лэ Манасиястири племя, стодэ жэртвеннико котэ, кай парашэлас тэ авэл ла Ханааностири ԥув, паша Иордано, пэ риг, сави сас лэ Израилёстирэ шавэндири“. И кала лэ Израилёстирэ шавэ ашундэ када, всаворэ лэ Израилёстирэ мануша стидэпэ андо Силомо, кай тэ жан тэ марэнпэ лэнца».
d Матфея 11:18, 19: «Авеля о Иоанно, ритярэл о посто и на пэл о чыхыри, ай и мануша ԥэнэн: „Андэр лэстэ бэнг“. Авеля лэ манушэско шаво, хал и пэл, ай и мануша упалэ ԥэнэн: „Акэ о мануш, фартэ бут хал и бут пэл, дружый кодэлэнца, ко стидэл и налоӷоря и лэ ӷрешниконэнго друӷо“. Но годявэрно о мануш чи най, сыкадя лэстири дила».
e Колоссянам 3:12 жы кай 14: «Важ кода кай тумэн витидя о Дэл и тумэ свынти и тумэн любин, утидэнпэ андэ бари любовь, кай тэ полэн и тэ жалуин, и андо лашимос. На гиндон пала пэстэ бут, тэ авэл тумэндэ ковло ди, и тэ ӷанэн тэ аштярэн. На холявэн ек пэ ек и анда вся оди простин ек еқэс, сар варикастэ исин васо тэ холявэл пэ авэр. Сар о Иегова анда вся оди простисардя тумэн, кадяжэ простин и тумэ. Ай инке, утидэнпэ андэ любовь, важ кода кай вой май ӷлавно и стидэл всаворэн».