‘Kangal Winanany’
“Salany yom yawonsu wakad kwinan.”—FILIPOI 2:14.
1, 2. Chiyul ik chayinkishau in Kristu a ku Filip ni in Korint kudiay kambuy Paul, ni mulong wak?
MU MUKAND wend wapepilau wayifundilay in Kristu a ku chikumangen cha Filip cha mu mivu chitot ya kusambish, kambuy Paul wayijikitisha nakash. Wayijikitisha ambay nend akaritiy a mu musumb winou mulong wa muchim wau wa kupan ni spiritu wa mushiku, ni wasangera midimu yau yiwamp. Ap mwamu, Paul wayivurisha anch: “Salany yom yawonsu wakad kwinan.” (Filipoi 2:14) Ov, mulong wak kambuy wayinkisha chiyul chinech?
2 Paul wadinga wij kukutwisha kuyishikij kwinan. Mivu yikemp kurutu, wachivurisha chikumangen cha mu Korint anch kwinan kukwet ubaj nakash. Paul wayileja patok anch padingau in Isarel mwi mpay, chisu ni chisu amwovisha Yehova ujim. Mutapu ik? Mu kusot yom yiyimp, mu kwifukwil akish ni mu kusal masandj, amupaka Yehova, ni inana. Paul wayikasikesha in Korint kwilejin ku yilakej yiney. Paul wafunda anch: “Kangal kunyinyitany mudi mwasalau amwing ajiyila ku kusheshik.”—1 Korint 10:6-11.
3. Ov, mulong wak rusangu ra kwinan ridi ra usey ilel unou?
3 Mud atushalapol a Yehova ilel unou, tumekeshin ngikadil mud ya chikumangen chadinga mu Filip. Tukwet mushiku wa kusal midimu yiwamp, ni tukatijadin pakach petu. (Yohan 13:34, 35) Pakwez, pa kuman uyimp pakach pa antu a Nzamb a pasak wadiokala ku kwinan, tukwet diyingish diwamp dia kuta matu ku chiyul chinech: “Salany yom yawonsu wakad kwinan.” El bil tushinshikinany yilakej ya antu inana yidia mu Bibil. Kupwa tukwisambin yom kanang yitukutwisha kusal mulong wa kwipuk chak chikutwisha kubudikin ilel unou mulong wa kwinan.
Chisak Chiyimp Chamununganijana Yehova
4. Mutapu ik winanau in Isarel padingau mwi mpay?
4 Dizu dia Hebereu dirumburikina ‘kununganijan, kunyinyit, kwinan, ap anch kulond kwa kayauyau’ adisadidil mu Bibil mu kukwatijan nich yayishikena in Isarel mu mivu 40 padingau mwi mpay. Dichuku dimwing, in Isarel kasangerap mwikadil wau ni achimekesha kusutil ku kwinan. Chilakej, mbing jikemp kusu kwinyim kwa kukolik kwau mu uswik mu Idjibit, “chisak chin chawonsu cha in Isarel amununganijana Moses ni Aron.” In Isarel inana piur pa yakudia, ni alonda anch: “Chiwamp ing twafila kusu kwetu ku chikas cha [ Yehova] mwi ngand ya Idjibit, pitwading tushicha ku mannung ma jinnam ni kudia mabot, twikut. Pakwez en watuletan etu mwi mpay kujip chisak chinech chawonsu ni nzal!”—Kubudik 16:1-3.
5. In Isarel pinanau, nany winaninau chakin?
5 Chakin kamu, Yehova wayinkisha in Isarel yom yaswiridinau mwi mpay, nich rukat wayinkisha yakudia ni mem. Kwadingap chak cha kwel anch in Isarel akufa ni nzal mwi mpay. Pakwez, mulong wa spiritu wakad kusanger, apandikesha kamu nakash kutongamin mwikadil wau ni asambisha kwinan. Ap anch inana piur pa Moses ni Aron, Yehova wamana anch chakin kamu adinga kumwinanin Ndiy. Moses wayileja in Isarel anch: “[Yehova] wateshil kal minan yen wamwinanyidinanya ndiy. Ov, etu twadi anany? Kiwanunganijadinanyap mulong wetwetu, bwat, pakwez wamununganijananya [Yehova].”—Kubudik 16:4-8.
6, 7. Mutapu ik wakarumuka manangu ma in Isarel?
6 Kupwa kwa machuku mavud, in Isarel inana kand kapamp kakwau. Moses wayituma amakundj 12 mulong wa kwendish Ngand ya Kushilamu. Amakundj dikum a pakach pau eza nich rusangu ruyimp. Kwadinga chibudikin ik? “In Isarel awonsu amununganijana Moses nend Aron. Chisak chawonsu chalonda anch: ‘Chad kwau chiwamp ing twafidila mwi ngand ya Idjibit! Ap ing twafidil kusu mwi mpay mwinomu! Mulong wak [ Yehova] chatuletidinay mwi ngand yiney kuwil kwi mpak ya musamun? Akajetu ni anetu akemp akez kwikal ankwal. Ov, kichidiap chiwamp kud etu kuchirik kand mu Idjibit?’”—Kuchind Michid 14:1-3.
7 Mutapu ik wakarumuka manangu ma in Isarel! Cha kusambish, kusanger kukolik kwau mu Idjibit ni kupand mu Karung Usuz yayibachika kumushiman Yehova. (Kubudik 15:1-21) Pakwez, paburenau mwi mpay ni wom wayikwata wa in Kanan, kusanger kwa antu a Nzamb akuswinkana kud yovil ya kulik kusanger. Pa ndond pa kumujikitish Nzamb mulong wa kukolik kwau, amulondila yom yiyimp mulong wa yom yamanau awiy mu mutapu uyimp mud kuburen. Kwinan kweza kwikal uman wa kulik kusanger yitenchik ya Yehova. Chidiap cha kushimok anch ndiy walonda anch: “Ov, chisu ik chisak chinech chiyimp chikulika kwinungan am?”—Kuchind Michid 14:27; 21:5.
Minan ya mu Mivu Chitot ya Kusambish
8, 9. Jimbul yilakej ya in kwinan yidia mu Mifund ya Ugrek ya Ukristu.
8 Mu yilakej ya pasak ya kwinan mumeken yisak ya antu amekesha patok kuburen kusanger kwau. Chisu chayay Yesu Kristu ku Musambu wa Ankuku ku Yerusalem mu muvu wa 32 pa chirung chetu, “kwading kununganijan kuvud mukach mwa yisak ya antu mulong wend ndiy.” (Yohan 7:12, 13, 32) Kwadinga kununganijan mulong wendendiy, amwing alonda anch ndiy wadinga muntu muwamp, akwau anch, kimwawiyap.
9 Chisu chikwau, Levi ap anch Mateu, mwin kulambwish yitad, wamwaka Yesu ni in kwilej end kwolikwend. “Afaris ni in kufund ading ni kuyinyinyitin in kwilej end, alond anch: ‘Ing mulong ik udidilanya ni kuna nau in kulambwish ni akayitil?’” (Luka 5:27-30) Kwinyim kwa chisu kanang mu Galaliya, “Ayuda amunungana [ Yesu], mulong walonday anch Yam mabot mashirika mwiur.” Ap amwing a in kwilej a Yesu ajimana mulong wa yom yalonday ni asambisha kwinan.—Yohan 6:41, 60, 61.
10, 11. Ov, mulong wak winanau Ayuda alondanga Ugrek, ni mutapu ik ukutwishau kutaninamu amakurump in Kristu mu mutapu wapwishau minan yiniya?
10 Chibudikin chadinga chiwamp piur pa kwinan kwashikena kachisu kakemp kwinyim kwa Pentekot mu muvu wa 33 pa chirung chetu. In kwilej avud asu itiyija a jingand jikwau ja pol pa Isarel asangera muchim wa kupan wayimekeshinau kukwatijan nich kupan yikwetau. Rusangu rilondil anch: “Kwalanka dises dia Ayuda alondanga Ugrek, kuyilond in Hebreu mulong wa adia-afu au mulong wa kuyidiul panganangau yom pichuku pichuku.”—Midimu 6:1.
11 In kwinan inay kadingap mud in Isarel adinga mwi mpay. Ayuda alondanga Ugrek kamekeshap kuburen kusanger kwa yifu piur pa mwikadil wa mwom wau. Apwitina manangu pa kukangany kuwanyish maswir ma adia-afu amwing. Chikwau kand, in kwinan inay kadingap in kulet kanvundangesh ni kamwinaninap Yehova. Ayileja atwimbuy minan yau, atwimbuy atenchika swa chakwel kurijek yom mulong minan yadinga yakin. Chilakej chiwamp mud ik chayishilau amakurump in Kristu ilel unou kud atwimbuy! Atufung inay akat kushinshikin anch ‘kangal ajika matu ni kudiul kudil kwa kazwendj.’—Jinswir 21:13; Midimu 6:2-6.
Babelany Usu wa Kwinan Ukata Kushesh Pakemp-pakemp
12, 13. (a) Let chilakej chimekeshina usu wa kwinan. (b) Chom ik chikutwisha kumushikij muntu ku kwinan swa?
12 Yilakej yivud yidia mu Bibil yitwashinshikina kal ey yilejen anch kwinan kwaleta uyimp mukach mwa antu a Nzamb a pasak. Chawiy lel, tufanyidin kutongijokin nakash pa usu wa minan ukata kushesh pakemp-pakemp ukutwisha kwikalaku ilel unou. Chilakej chimwing chikutwish kutukwash. Milad yivud ya yikung yikat kukwatang ankal. Anch adiul yijingidij ya kusambish ya ankal, chikung chikutwish kukwat ankal ni kakutwishap kuchisadil. Motak yivud ayiteka kal ku mazalel, chidiap anch mulong moter wafa, pakwez chidi mulong yikung yausalau nich yikwata ankal nakash ni motak wikadil kal wa ubaj nakash. Mutapu ik tukutwisha kukwatikesh chilakej chinech ni kwinan?
13 Mud muyikata kukwat yikung yimwing ankal, antu akad kuwanyin akwet chaku cha chivadik cha kwinan. Tufanyidin kubabal chakwel kujingunin chijingidij cha kusot kwinan. Ap anch chitalosh ni mungu yikat kulet swa ankal, mar makat kutushikij swa ku kwinan. Runeng rikutwish kukarumun kaujim kakemp kikal kwinan kujim. Mikadil ya machuku ma kwisudiel chiyiyila ni kuyipilaku nakash, misul ya kwinanin niyawiy yikwiwejinaku nakash. (2 Timoteu 3:1-5) Chawiy lel, chitwishikin anch kashalapol umwing wa Yehova asambisha kwinan piur pa mukwau. Musul wa mulong ukutwish kwikal wa chamwamu, kulik kusanger kurumbuk kwa muntu, ukaliweny wend, ap yisend yend ya mudimu.
14, 15. Ov, mulong wak kitufanyidinap kulikin mwikadil wa kwinan uya kurutu?
14 Dikalap nchik diyingish dia kulik kwetu kusanger, anch twakangany kwimik mikadil yetu ya kwinan, yikutushikij ku mwikadil wa kuburen kusanger ni kutwikadish in kwinan chisu chawonsu. Chakin kamu, usu wa kwinan ukata kushesh muspiritu ukutwish kamu kutujondish. Pinanau in Isarel piur pa mwom wa mwi mpay, aya kulemp nakash mu chilik cha kumwel Yehova yom yiyimp. (Kubudik 16:8) Kangal chom chinech chitushikena!
15 Chitwishikin kukepish mwikadil wa chikung kukwat ankal kusutil ku kuchipan pench ukata kukangesh ankal ni kurijek swa ndond jawonsu jisambishina ankal. Chawiy chimwing, anch twasambel kujingunin ku mutambu wetu mwikadil wa kwinan, chitwishikin kuupwish anch twalembil ni kusal usu wa kutenchik yom. Ov, mutapu ik?
Tumanany Yom Mud Muyimenay Yehova
16. Mutapu ik tukutwisha kupandakan mwikadil wa kwinan?
16 Kwinan kukat kupwitin manangu metu padi ayinetu ni pa milong yetu ni kukat kutushikij ku kuvuramen yiyukish yitwinkishinay Yehova mud Atuman end. Chakwel kupandakan mwikadil wa kwinan ukutwisha kwikalaku, tuswiridin kuvurik chisu chin chawonsu yiyukish yiney. Chilakej, umwing ni umwing wetu ukwet chisend chipandikena kuwap cha kusend dijin dia Yehova. (Isay 43:10) Tukutwish kukasikesh urund wa piswimp ni Yehova, ni tukutwish kwisamb nend ndiy ‘ukata kutesh kulembil’ pa chisu chin chawonsu. (Kuseng 65:2; Yakob 4:8) Mwom wetu uding urumburikina mulong twovil kurumburik kwa mulong wa ukaleng wa mangand ni kuvurik anch chidi chisend chetu cha kushal ashinshamena kud Nzamb. (Jinswir 27:11) Tukutwish kulejan rusangu ruwamp ra Want chisu ni chisu. (Mateu 24:14) Kwitiyij mulambu wa chakupesh cha Yesu Kristu kututwishishin kwikal nich kom kishitwila. (Yohan 3:16) Yiney yawiy yiyukish yitutanidinamu yikalap nchik yom yitujijamedina.
17. Ov, mulong wak tufanyidina kuman yom mud muyimenay Yehova, ap anch tuyingin mulong wa kwinan?
17 Tumanany yom mud muyimenay Yehova, kangal kusu mu kuman kwetu ayinetu. Nfund-a-kuseng David wawanga anch: “Ngijikishap yaku yey, A [Yehova]; nlejap jinjil jey.” (Kuseng 25:4) Anch tukwet diyingish dia kashinsh dia kwinanin, Yehova niyend udij. Ukutwish kurijek yom kapamp kamwing. Ov, mulong wak lel yisu yimwing ulikidining mar makat kudandamen? Chikutwish kwikal mwamu mulong wa kutukwash kukudish ngikadil yiwamp, mud kushimpish muchim, kujijaman, ritiy, ni kwitudish.—Yakob 1:2-4.
18, 19. Let chilakej cha yibudikin yiwamp yikutwisha kwikalaku anch twajijaman mu mikadil yiyimp wakad kwinan.
18 Kujijaman kwetu ku ngikadil yiyimp wakad kwinan kukat kutukwash tuwapish untu wetu ni kukutwish kand kuyisangaresh antu atutadila. Mu muvu wa 2003 chirund cha Atuman a Yehova chasala weny wa kudiokal mu Allemagne ni motak kuya mu Hongrie ku chitentam cha distrik. Mwin kwendish motak kadingap Kaman, ni kasotap chakin kwikal pamwing ni Atuman mu machuku dikum. Pakwez, kwisudiel kwa weny, ndiy wakarumuna yitongijok yend. Ov, mulong wak?
19 Chisu chadingau mu weny, kwadinga mikadil yivud yiyimp. Pakwez Atuman kinanap. Mwin kwendish walonda anch kand kal amanangap in kwend mu weny awamp mud inay! Chakin kamu, washilamu anch, anch Atuman ez kwol kwend, ukez kuyak ni kuyitesh nawamp kamu. Udi uman uwamp mud ik wamekeshau in kukas weny inay ‘chasalau yom yawonsu wakad kwinan’!
Dilikishin Dikat Kukasikesh Uumwing
20. Ov, mulong wak tufanyidina kulikishijadin umwing ni mukwau?
20 Ov, chikwikal nchik anch twinan mulong wa mbay netu mukaritiy? Anch mulong udi ukash, tukutwish kusadil yijil yidia mu mazu malonday Yesu, mafundilau mu Mateu 18:15-17. Chinech chiswiridinap kwau kusadik chisu chawonsu, mulong milong yivud yiding kwau ya chamwamu. Ov, mulong wak kulik kuman mwikadil winou mud mutapu wa kulikishin? Paul wafunda anch: “Kangal wajimanijadilany muntu ni mukwau, ilikishijadilany anch kudi muntu ukweta mulong ni mukwau; mudi Mwant chakulikishilanyay en ni yen salany kand mwamu. Ni piur pa yom yiney yawonsu djalany kand rukat, wawiy mwoj uwanyidina ukasila yawonsu pamwing mu kwovijan.” (Kolosai 3:13, 14) Ov, tuding tayad kulikishin? Ov, Yehova kakwetingap diyingish dia kwinan piur petu? Pakwez, ndiy ukat kutwovil riy chisu chawonsu ni kutulikishin.
21. Mutapu ik wovilingau antu akata kutesh kwinanol?
21 Ap anch mulong wikal wa mutapu ik, kwinan kukutwishap kuupwish. Dizu dia Hebreu dirumburikina kwinan dirumburukining kand kulond kwa kayauyau. Chawiy chimwing, tukutwish kwov kuyip anch tudi piswimp ni muntu mwin kwinan chisu chawonsu ni tukutwish kusot kumwiyep. Anch tukat kwinan, ap kulond kwa kayauyau, antu atuteshina akutwish niyawiy kwov chilik chimwing. Chakin kamu, akutwish kwov kuyip nakash ni akusot kutwiyep! Kulondol kwa kayauyau kukutwish kupwit manangu ma muntu, pakwez chakin kukutwishap kumupwitin muntu winou kudi etu.
22. Chom ik chalonday changadim umwing piur pa Atuman a Yehova?
22 Ngikadil ya kulikishijadin yikat kukasikesh uumwing—chom chiswiridiningau antu a Yehova. (Kuseng 133:1-3) Mwi ngand yimwing ya mwi Mputu, changadim umwing wa mivu 17 mwin katolik wafundila mutiy wa Atuman a Yehova chakwel kuyilej kuyisanger kwend. Ndiy wafunda anch: “Diawiy dirijek dimwing kusu dinija mudinga antu akad kwiyauril mulong wa rukis, kwitutul, kulikishin uyimp, ushish, ap mulong wa kupwitijan.”
23. Chom ik tukwisambina mu mutu wa mulong wambakedinap?
23 Kusanger yiyukish yawonsu ya muspiritu yitutambwila mud in kumwifukwil Nzamb wakin, Yehova, kukez kutukwash kukasikesh uumwing ni kwipuk kwinan piur pa antu akwau mu milong yau yiyitadila. Mutu wa mulong wambakedinap ukutulej mutapu yikeza kutuchidij ngikadil ya winzamb kuwil mu kwinan kuyimp nakash—kwawiy kwinan piur pa chikunku cha pa divu cha dirijek dia Yehova.
Ov, Uvurikin?
• Yom ik yidia mu kwinan?
• Chilakej ik ukutwisha kulet chakwel kulejan yibudikin ya kwinan?
• Chom ik chikutukwasha kushinshikin mwikadil wa kwinan?
• Kwikal tayad kulikishin kukutwish kutukwash mutapu ik kulik kwinan?
[Chipich chidia pa paj wa 9]
Chakin kamu in Isarel amununganijana Yehova!
[Chipich chidia pa paj wa 11]
Ov, ukat kupakish kuman yom mud muyimenay Yehova?
[Chipich chidia pa paj wa 12]
Dilikishin dikat kukasikesh uumwing wa in Kristu