Rishishany “Chiyul Cha Mangand”
“Etu kitwatambulap chiyul cha mangand, pakwez ching [s]piritu udiokila kudi Nzamb.”—1 KOR. 2:12.
1, 2. (a) Ov, mulong wak pasak ayitekanga atwinsakal mu mingoch ya mu Angleterre? (b) Ubaj ik urishinau nich in Kristu?
MU MUVU wa 1911, anyikel a mu Angleterre itiyija mbil yadinga nich rutong ra kupandish mwom wa in kupund makal. Mu mwingoch ni mwingoch mwadinga mufanyidin kwikal atwinsakal aad. Mulong wak? Anch kasu kak mu mwingoch, in kuyipandish akwau akusend atwinsakal andam nich mu mwingoch. Atujil inay akemp-akemp kakatiningap kupwit rinkind muyimp, mudi wa karbon ujimbwilau anch monoxide. Anch rinkind wayip, atujil inay akumekesh yijingidij ya kwiyakamish, akutwish awa pa mutond ushichau. Chijingidij chinech cha kusambish chadinga cha usey nakash. Karbon monoxide udi rinkind wakad ulombu ni didjimb ukata kujipan kusutil ku kwimik maselil ma mash masuz chakwel malika kutum oksijen mu mujimbu. Pakad kuyijikish chak chidiaku, in kupandishan akutwish awilamu ni akufa pakad kwijik anch apwitin rinkind muyimp.
2 Muspiritu, in Kristu adi mu mwikadil ufanikena ni wa antu asadilanga mudimu mu mwingoch. Mutapu ik? Chisu chayinkishay Yesu in kwilej end mudimu wa kulejan rusangu ruwamp pa mangand mawonsu, ndiy wading wij anch wading uyitumin mu jindond ja ubaj nakash, jadinga jiyikedilay Satan ni chiyul cha mangand. (Mat. 10:16; 1 Yoh. 5:19) Yesu wiyakamisha mulong wa in kwilej end pa uchuku wa kurutu kwa rufu rend, wamwilembila Tatukwend anch: “Am kinikulembidilap ey kuyidiosh mu mangand, nikulembidil uyichidij kudi Sakudimban.”—Yoh. 17:15, Manswik Masu.
3, 4. Yesu wayibabesha in kwilej end mutapu ik, ni mulong wak dibabesh dined ditukwatin ni yetu?
3 Yesu wayibabesha in kwilej end piur pa chak cha kuburen kucha ku mes chikutwisha kuyishikij ku kulal muspiritu. Mazu mend madi ma pakampwil kudi etu tushicha mu chirung cha kwisudiel kwa ditenchik dia yom ya mangand. Ndiy wayibabesha in kwilej end anch: “Lamangany . . . chakwel ukupandakanany ni kurezik mu yom yiney yawonsu yikeza kez, ni kwiman kurutu kwa Mwan a muntu.” (Luka 21:34-36) Pakwez, cha musangar chidi anch, Yesu niyend wayikana anch Tatukwend ukez kuyipanin spiritu utumbila ukeza kuyivurish yom ni kuyikwash acha ku mes ni ikala akash.—Yoh. 14:26.
4 Chidi nchik ku mutambu wetu? Ov, spiritu utumbila winou udiaku chakwel atukwasha? Anch udiaku, chom ik tufanyidina kusal chakwel tumutambula? Chiyul cha mangand chom ik, mutapu ik chisadilinga? Ni mutapu ik tukutwisha kuchipandakan?—Tang 1 Korint 2:12.
Spiritu Utumbila Anch Chiyul cha Mangand?
5, 6. Spiritu utumbila ukat kutusadil ik, pakwez ik tufanyidina kusal chakwel tumutambula?
5 Chipan cha spiritu utimbila kichadingap kusu ching cha mu mivu chitot ya kusambish. Chidi n’ilel unou, ni spiritu wa Nzamb ukutwish watwinkish usu wa kusal chom chitentamina pamwing nich kutukasikesh mu mujikit wend. (Rome 12:11; Filip. 4:13) Ukutwish kand wasongish mudi etu ngikadil yiwamp, mudi rukat, riy, ni kuwap kwa muchim, yidia yikunku ya ‘dibuj dia spiritu.’ (Gal. 5:22, 23) Pakwez, Yehova Nzamb kakatap kuyishindil spiritu utumbila wend antu amulikina.
6 Komb, chidi cha manangu, kudi etu twiyipula anch, ‘Chom ik nifanyidina nisala chakwel nitambul spiritu utumbila?’ Mwaning, Bibil ulejen anch kudi yom yivud yitukutwisha kusal. Chom cha usey nakash chidi—kumwitay Nzamb. (Tang Luka 11:13.) Chom chikwau cha usey chidi kwilej ni kusadil chiyul chidia mu Dizu dia Nzamb diapepilau. (2 Tim. 3:16) Inge, kadiap muntu win mwawonsu utangina kwend Bibil ukutambula spiritu wa Nzamb. Pakwez anch mwin Kristu wakashinsh wilej Dizu dia Nzamb, ukutwish wov yovil ni yitongijok yidia mu Dizu diapepilau. Chidi kand cha usey anch twitiyija anch Yehova wamutonda kal Yesu mudi ntimesh Wend ni njil mukata kusutil spiritu upaninay Nzamb. (Kol. 2:6) Chawiy lel, tusotil tulondwisha mwom wetu pa chilakej ni pa malejan ma Yesu. (1 Pita 2:21) Mu chilik tusadila usu chakwel twikala mudi Kristu, chawiy chilik kand tukutambula spiritu utumbila.
7. Mutap ik ukweta chiyul cha mangand usu padi antu?
7 Chinyim ni chinech, chiyul cha mangand chiyibachikining antu amekesha untu wa Satan. (Tang Efes 2:1-3.) Chiyul cha mangand chisadil mu jinjil kushalijan. Mudi muchimekena patok mu yom yitwombilamu ilel, chikasikeshidin kubwambwil ku yijil ya Nzamb. Chipalangeshin “maku ma mujimbu wa mbij, maku ma mes, kwibaz kwa yom.” (1 Yoh. 2:16) Chisongishin kand midimu ya mbij, mudi masandj, kwifukwil akish, kwisamb ni aspiritu ayimp, mukau, ujim, ni kukwachik maruvu. (Gal. 5:19-21) Ni chikasikeshidin kand malejan ma makasu makata kujondish yom yitumbila. (2 Tim. 2:14-18) Chakin kamu, mu chilik chilikidinay muntu chakwel chiyul cha mangand chikala nich usu padi ndiy, chawiy chilik kand chikwetay Satan usu padi ndiy.
8. Kutond ik kudia kurutu kwa muntu ni muntu?
8 Tukutwishap twipatin mwi ndond ya ayinetu kusu. Muntu ni muntu ufanyidin kutond chom chifanyidina kutakel mwom wend—spiritu utumbila bil anch chiyul cha mangand. Antu ayikedilau kudi chiyul cha mangand katat akutwish atan want ipau kudiokal mu usu wa chiyul chinech ni akutwish amulikin spiritu utumbila ayitakela mu mwom wau. Pakwez, chinyim niyawiy chitwishikin. Antu adingau pasak ayitakedil kudi spiritu utumbila akutwish awil mu mupit wa chiyul cha mangand. (Filip. 3:18, 19) El tushinyikinany mutapu tukutwisha kurish nich chiyul cha mangand.
Kujingunin Yijingidij ya Kusambish
9-11. Yijingidij ik yimwing yikutwisha yatulej anch twawidil kal mu chiyul cha mangand?
9 In kupund makal a mu Angleterre isambidinangau kwisambishil adinga ni kusadil atwinsakal mulong wa kujingunin yijingidij ya kusambish ya kwikalaku kwa rinkind muyimp. Anch mwin kupund wawa ruku pansh, kapamp kamwing ukwijik anch chimufanyidin achina chakwel apanda. Mu kulond kwa muspiritu, yisu yimwing yijingidij ik yikata kwijikish anch chiyul cha mangand chasambish kal kutuyikel?
10 Pitwileja pa kusambish uyakin udia mu Dizu dia Nzamb ni pitwapana mwom wetu kudi Yehova, pamwingap twatanga Bibil nich impu yijim. Twadinga ni kulembil nakash nakash ni chisu chawonsu. Ni twasangera nakash kukumangan yikumangan ya chikumangen, twamumana umwing ni umwing wetu mudi musul wa diswedish dia muspiritu, mudi kadijiy dia mem kudia muntu wovila tototo pa uminy. Kusal mwamu kwatukwasha twikola ni tutana want ipau kudiokal ku chiyul cha mangand.
11 Ov, tukat kupakish kutang Bibil pichuku pichuku? (Kus. 1:2) Ov, tukat kulembil chisu ni chisu ni nich muchim wetu? Ov, tukatining yikumangan ya chikumangen, kuyikumanganang yawonsu pa rubing? (Kus. 84:10) Ap anch twashadishil kal yaku yimwing yiney yiwamp? Chakin kamu, tukutwish twikal nich yivud ya kusal pa chisu ni usu tukweta, ni chikutwish chatukasiken kulam chaku chiwamp cha muspiritu. Pakwez, anch yaku yetu yimwing yiwamp kiyidiap mudi muyadinga pa chisu chimwing, ov, chidi mulong anch tuwidil mu chiyul cha mangand? Ov, katat tukutwish twasal usu tuchirikina yaku yiwamp yitwadinga nich?
“Kangal Michim Yen Yachinchik”
12. Yesu wayileja in kwilej end anch ‘amudimukina’ nany, ni mulong wak?
12 Chom ik chikwau tufanyidina kusal chakwel turishish chiyul cha mangand? Pa chisu Yesu chayibabeshay in kwilej end anch “lamangany,” ndiy wayibabesha piur pa yak kanang yijikena. Ndiy walonda anch, “Babalany, kangal michim yen yachinchik mulong wa kwifund kudia, ap kukwachik maar, ap mulong wa yakamish ya mwom wangand yiney, chamwamu, dichuku dinidia dikez kukukashimwishany mudi mupit.”—Luka 21:34, 35, MM.
13, 14. Ov, chidi chiwamp twiyipula yipul ya mutapu ik piur pa kudia ni kuna?
13 Kutongijokin pa dibabesh dined. Ov, Yesu wafisha nich kudia yakudia ni kuna? Bwat! Yesu wadinga wij mazu malonday Salomon anch: “Nij anch, chifanyidin muntu kusangar ni kusal nawamp pa chisu pachidiay mwom. Muntu mwawonsu anch wadia, ni kuna, ni kusanger mu mapit ma midimu yend, kwawiy kupan kwa riy kwa Nzamb.” (Mul. 3:12, 13) Pakwez, Yesu wadinga wij anch chiyul cha mangand chikat kulet kuburen kwisikan mu milong yiney.
14 Ov, mutapu ik tukutwisha kushinshikin anch chiyul cha mangand chitukwatinap mu chilik cha kutushikij ku ubaj wa kwifumb kudia ni kuna kwakad kupep pa chopu? Tufanyidin twiyipula anch: ‘Ov, noviling nchik anch natang chiyul chidia mu Bibil ap mu mikand yetu chisambidina piur pa kupumb kudia? Ov, nikweting chaku cha kudiuril dibabesh dined nich kutongin anch chipandakeshin, oku ni kwiyingish mulong wa yinisadilinga?a Ov, nitonginingap nchik piur pa chiyul chisambidina maar ma kulewishan—anch chitwishikin—kumana mu chisik ni kwipuk “kukwachik”? Ov, nikat kuyipipesh yiyul mudi yiney, nich kutongin anch yintadilap? Anch antu akwau iyakamishin piur pa kuna kwam, ov, nikat kwiyingish ap kujiman? Ov, nikat kuyikasikesh antu akwau apipesha yiyul yiney ya Bibil?’ Mwaning, ngikadil yiney yidi chijingidij chilejena anch muntu uwidil mu chiyul cha mangand.—Isikej nich Rome 13:11-14.
Ipukany Yakamish Kangal Yikususany
15. Yesu wababesha piur pa chivadik ik cha muntu?
15 Chom chikwau cha usey chidi kuchijijamen chiyul cha mangand pantaliken nich yakamish. Yesu wadinga wij anch chitudia yitang yakad kuwanyin, tukweting chivadikin cha kwiyakamish piur pa milong ya ku mujimbu. Nich rukat wayileja in kwilej end anch: “Kangal waswejany kwitong pa mwom wen.” (Mat. 6:25) Choviken anch twiyakamishining pa milong yijim, mudi kumusangaresh Nzamb, kuwanyish yisend ya Ukristu, ni kuwanyish maswir ma dijuku dietu. (1 Kor. 7:32-34) Ov, ik tukutwisha kwilejin ku dibabesh dia Yesu?
16. Chiyul cha mangand chikwet usu ik padi antu avud?
16 Chiyul cha mangand, chikasikeshidina pa kwibaz mulong wa mapit makwetay muntu, chiyikwatin antu avud akata kwiyakamish mulong kakwetap ukash wa mujimbu. Akusot anch niyetu twitiyij anch kwikal nich nfalang chirumburikin kwikal mu diking ni anch chimekeshina usey wa muntu, kichidiap ngikadil ya muspiritu, pakwez chidi kuvul ni kuwap kwa mapit makwetay. Antu adimbinau nich malejan minam akwimesh mar nakash mulong wa kutan mapit ni chisu ni chisu iyakamishining mulong wa kusot kwikal nich mapit masu, yom yijim-yijim, ya katat kamu. (Jinsw. 18:11) Kuman kwinoku kuyimp kwa yom ya ku mujimbu kuletining yakamish yikata kusus kupam kwa muspiritu kwa muntu.—Tang Mateu 13:18, 22.
17. Mutapu ik tukwipuka anch yakamish kangal yitusus?
17 Tukutwish twipuk anch yakamish kangal yitususa anch twaziyil ku chijil chalonday Yesu anch: “Pakwez sambilany bil kusurib want wend ni kutentam kwend [Nzamb].” Yesu utwinkishin kashinsh anch, ang twasal mwamu, atuwejin yom yituswiridina. (Mat. 6:33) Ov, mutapu ik tukumekesha anch twitiyijin kushilamu kwinoku? Chakusambish chidi kusambel bil kusurab kutentam kwa Nzamb—kulondul chijil cha Nzamb pa chidia chitentamina pa milong ya nfalang. Chilakej, tulikining kwiyep yitat ap kulond tumakasu “ap tukemp” mu midimu yetu ya kwisak. Tusadil yawonsu yitukutwisha mulong wa kumulimish kovijan kwetu piur pa milong ya nfalang, nich kusal anch “Inge, inge kamu” pa mulong wa kufut mabaz. (Mat. 5:37; Kus. 37:21) Kwikal nich win-yakin winou kukutwishap kwamwikadish muntu mpich, pakwez ukwitiyik kudiay Nzamb, ukwikal nich kom katok, ni kwikepishin nakash yakamish.
18. Chilakej ik chiwamp chatushilay Yesu, ni tutanyidinamu ik mu kumwimburij?
18 Mu kusurab bil Want mudi kusot kwijik chikutwisha kwikal pa ndond ya kusambish mu mwom wetu. Tushinshikinany chilakej cha Yesu. Pa yisu yimwing, wadjalanga maswin ma usey nakash. (Yoh. 19:23) Wasangera yakudia ni nviny pamwing ni arund nend awamp. (Mat. 11:18, 19) Pakwez mapit ni kwipuwangesh yadinga mudi mungu, sabol ap kakamach mu mwom wend, kiyadingap yakudia yin kamu. Yakudia ya Yesu yadinga kusal rusot ra Yehova. (Yoh. 4:34-36) Mwom udi usangareshina nakash anch twalondul chilakej cha Yesu! Tukweting musangar wa kuyikwash antu akweta yisend yilimina ni kuyongoj nich Mifund. Tukat kwitapil rukat ni ukwash wa chikumangen. Ni tukat kuusangaresh muchim wa Yehova. Anch twatenchik nawamp yom yetu, mapit ni misangar yikutwishap yatukwat nakash. Pakwez, yitukwashin kwetu, ap mudi yom ya kusal nich mudimu, yitukwashininga kumwifukwil Yehova. Ni mu chilik tusadila naksh mudimu wa kukwash Want wa Nzamb, tukwikal akwatikena pakemp ku chiyul cha mangand.
Dandamenany Nich “Manangu ma Spiritu”
19-21. Ov, mutapu ik tukutwisha kudandamen nich “manangu ma [s]piritu,” ni mulong wak tufanyidin kusal mwamu?
19 Yitongijok yikat kusambelaku yisal. Yijimbwilingau antu avud anch yidi yisal yakad kutongijok chisu chivud yiding yisal yidiokilinga ku yibachikin ya yitongijok ya mujimbu. Chawiy lel, kambuy Paul utuvurishin kuswir kwa kwichidij pantaliken nich yitongijok yetu. Ndiy wafunda anch: “Awiy akata kulondul manangu ma mujimbu adi a mujimbu; pakwez awiy akata kulondul Spiritu ateka michim yau ku yom ya spiritu.”—Rome 8:5.
20 Mutapu ik tukutwisha kwiyep kwikal nich manangu—ni yisal yetu—yitakedilau nich chiyul cha mangand? Tufanyidin kulam manangu metu nich kushinshikin yitutongina, kusal usu wawonsu chakwel kukangesh malejan ma mangand muchitwishikina. Chilakej, pitutondina mutapu wa kwipuwangesh, tukat kulik anch manangu metu kangal amasendula kudi maprogram matumbishina masandj ni chisum. Twij anch spiritu utumbila wa Nzamb, wishitwila kakutwishap washakam mu manangu mijondila. (Kus. 11:5; 2 Kor. 6:15-18) Chikwau, tukwandjik spiritu wa Nzamb mu manangu metu kusutil ku kutang Bibil chisu ni chisu, kulembil, kutongijokin, ni kukumangan ku yikumangan. Ni tukusal kwambatan nich spiritu winou anch twasal mudimu wa kulejan wa win Kristu pakad kujing.
21 Chakin kamu, tufanyidin kurish nich chiyul cha mangand ni nich maku makash ma mujimbu. Pakwez kusalang mwamu kwitin usu ukash mulong, mudi mulondilay Paul anch, “manangu ma mujimbu madi rufu; pakwez manangu ma Spiritu madi mwom ni chisambu.”—Rome 8:6.
[Mazu madia kwishin kwa paj]
a Kwifumb kudia kudi chaku cha mu manangu, chimekeshinay muntu ku ris ap ku rid rikash. Chawiy, chidiap chimbu cha kulep ap ku kujimb kwa muntu kumumekeshina anch ukwet rid, pakwez yidi ngikadil ya muntu pantaliken nich yakudia. Muntu ukutwish wikal wa chimbu chiwanyidina, pamwingap udi muntu mukemp, pakwez ukwet rid nayimp. Oku, pa yisu yimwing kupandakesh kilo kudiokiling ku yakudia, ap ku chivadik chaswanay muntu chikutwish chamushikij ku kujimb. Mulong ujim udi anch muntu, chikalap nchik makilo mend, anch ukweting ris nakash ra kudia.—Tal “Yipul ya in Kutang” yidia mu Chinong cha Kalam cha Kalang 1, 2004 (Français).
Ov, Uvurikin?
• Chom ik tufanyidina kusal chakwel tutambul spiritu utumbila?
• Chiyul cha mangand chikutwish chatukwat mu jinjil ik?
• Ov, mutapu ik tukutwisha kurish nich chiyul cha mangand?
[Chipich chidia pa paj wa 21]
Kurutu kwa kuya ku mudimu ap ku shikol, lembil chakwel utambula spiritu utumbila
[Chipich chidia pa paj wa 23]
Tufanyidin kwishitul mu manangu, kwikal nich yaku yishitwila mu kwisak, ni kwisikan mu yaku yetu