Dizu dia Yehova Didi Diom
Manans Majim ma Mikand ya in Tesalonika ni ya Timote
CHIKUMANGEN chisu cha mu Tesalonika adinga ni kuchipompat kudiokal kamu pichasambishina pa chisu chayay kambuy Paul kwinikwa. Chawiy lel pa chisu Timote—chawanyishay mivu 20 ni kusut—wachirika kudiokal ku Tesalonika nich rusangu ruwamp, chawiy chamushikija Paul ku kuyifundin in Tesalonika mukand mulong wa kuyijikitish ni kuyikasikesh. Chimeken anch waufunda mukand winou mu muvu wa 50 C.C., mukand winou wawiy wadinga wa kusambish pa mikand yapepilau yafunday Paul. Kachisu kakemp kudiokal kamu pinipa, wayifundina in Kristu in Tesalonika mukand wa kaad. Pa chisu chinech, watenchika chitongijok chiyimp chadingau nich antu amwing ni wayikasikesha akadivar imana dang mu ritiy.
Kupwa kwa kusut kwa mivu dikum, Paul udi mu Makedonia ni Timote udi mu Efes. Paul wamufundina Timote, wamukasikesh chakwel ashakam mu Efes ni asa njit ja muspiritu pantaliken nau alej a makasu adia mu chikumangen. Pa kwalanka kuyizengol in Kristu mulong wa kasu katemisha Rome mu muvu wa 64 C.C., Paul wamufundina Timote mukand wa kaad. Wawiy mukand wend wa nsudiel ku mikand yend yapepilau. Etu ilel tukutwish twisakin dikasikesh ni chiyul yidia mu mikand yiney yinying yafunday Paul.—Heb. 4:12.
‘CHISHANY KU MES’
(1 Tes. 1:1–5:28)
Paul uyijikitishin in Tesalonika mulong wa ‘mudimu wau wa ritiy, kusadil kwau kwa rukat, ni kudandamen kwau.’ Ndiy uyilejin anch adi ‘ruchingej rend ni musangar wend ni chibangul chend cha kwitumbishin.’—1 Tes. 1:3; 2:19.
Kupwa kwa kuyikasikesh in Kristu adinga mu Tesalonika chakwel akasikeshijan umwing ni mukwau nich ruchingej ra disanguk, Paul ulondil anch: ‘Dichuku dia Mwant Yehova didi mudi mwij ukat kwez uchuku.’ Wayiyula chakwel ‘achisha ku mes’ ni ababala.—1 Tes. 4:16-18; 5:2, 6.
Yakul ku Yipul Yipwilau Piur pa Bibil:
1 Tes. 4:15-17—Anany akezau kukumangej “ni kukandam nau mu madj, ni kumusankan Mwant mwiur,” ni chikez kusadik nchik? Antu inay in Kristu azizidilau many adia aom pa kwikalaku kwa Kristu mu usu wend wa Want. ‘Akumusankan Mwant’ Yesu mwiur mwakad kumekan ni mes. Pakwez, chakwel anch chinech chiyishikena, chiyifanyidin bil afa ni ayisangula mudi yitang ya muspiritu. (Rome 6:3-5; 1 Kor. 15:35, 44) Kwikalaku kwa Kristu kwasambisha kal, chawiy in Kristu azizidilau afila ilel kashadilap chikupu afu. ‘Ayikumangejin,’ ap anch asangukin kapamp kamwing.—1 Kor. 15:51, 52.
1 Tes. 5:23—Chom ik chasotay kulond Paul palembilay anch “michim yen, ni mipim, ni mijimbu, ayilama chiwanyidina wakad dises”? Paul wadinga wisambidin spiritu, mupim ni mujimbu usadila chikumangen cha Ukristu, kumwing ni in Kristu azizidilau many adinga mu Tesalonika. Pa ndond pa kulembil kwau kusu anch chikumangen achilama, ndiy walembila alama ni ‘spiritu’ wach, ap anch ngikadil yach. Walembila kand chakwel “mipim,” charumburik mwom, ap anch kwikalaku, ni mulong wa “mujimbu” wach—chisak cha in Kristu awonsu azizidilau many. (1 Kor. 12:12, 13) Malembil minam makasikeshidin nakash kubangin kwadinga kubangidinay Paul piur pa chikumangen.
Malejan Kudi Etu:
1 Tes. 1:3, 7; 2:13; 4:1-12; 5:15. Mutapu uwamp wa kupan chiyul udi wa kujikitish pamwing nich kukasikesh chakwel kucha ku mes.
1 Tes. 4:1, 9, 10. In kumwifukwil Yehova afanyidin kuya kurutu muspiritu.
1 Tes. 5:1-3, 8, 20, 21. Mudi mudishejidina piswimp dichuku dia Yehova, tufanyidin “tushakamany zong, tudjalany rikibu ra ritiy ni rukat, ni mpup wa ruchingej ra dipandish.” Chikwau, tufanyidin kuta muchim nakash pa Dizu dia Nzamb dia uprofet, Bibil.
‘IMANANY DANG’
(2 Tes. 1:1–3:18)
Antu amwing adinga mu chikumangen atesha nayimp yom yalonday Paul mu mukand wend wa kusambish, chawiy chimeken chasambishau kulond anch, “kwez kwa Nsalejetu” kudi piswimp. Chakwel kutenchik chitongijok chinech, Paul wisambina chifanyidina ‘kumekan bil.’—2 Tes. 2:1-3.
Paul ukasikeshidin anch: “Imanany ti, ulamatany ku yom yitwakulejanya.” Wayinkisha kand yany yiney anch, “en udiokalany kudi mukadivar wawonsu ukata kwendil mu kukalam.”—2 Tes. 2:15; 3:6.
Yakul ku Yipul Yipwilau Piur pa Bibil:
2 Tes. 2:3, 8—Ov, nany “muntu wa yitil,” ni mutapu ik ukezau kumujiyish? Chisak chisadila “muntu” winou chidi chisak cha amakurump a Kristedom. Muntu winkishinau mbil ya kulejan dirumburish dia Nzamb pantaliken nend muntu muyimp ni kupan mbil ya kuyijiyish udi “Dizu”—Yesu Kristu, Katum Mujim wa Nzamb. (Yoh. 1:1) Chawiy, chitwishikin kulond anch Yesu ukez kumujiyish muntu wa yitil “nich mwiku wa mukan mwend.”
2 Tes. 2:13, 14—Ov, mutapu ik ‘wayitondilau kal dipandish’ in Kristu azizidilau many kudiosh kamu ‘kwinsambishil’? Chisak cha azizidilau many asambela kuchisambin chisu chisambinay Yehova piur pa mbut ya mband yikeza kuuchany mutu wa Satan. (Dis. 3:15) Yehova wisambina kand piur pa yom yitinay yifanyidinau kuwanyish, mudi wadinga ufanyidinau kusal, ni choziu chikezau kuyoz. Ndiy wayitazuka mulong wa ‘chinech.’
Malejan Kudi Etu:
2 Tes. 1:6-9. Dirumburish dia Yehova dikat kutond.
2 Tes. 3:8-12. Kusejin piswimp kwa dichuku di Yehova kitufanyidinap kukusadil mudi dililikishin dia kulikin kusal mudimu mulong wa kuwanyish maswir metu ni kwikwash ayinetu mu mudimu wa kulejan. Kulik kusal mudimu kukutwish kwatwikadish in usweral ni kutukishikij ku “kwiyandjik mu milong ya antu akwau.”—1 Pita 4:15.
“[LAM] YAPANAU KUDI EY”
(1 Tim. 1:1–6:21)
Paul umulejin Timote anch rish “njit yiwamp; lama ritiy rey ni kom kawamp.” Kambuy wisambidin ngikadil yifanyidinau kwikal nich amakundj atondinau mu chikumangen. Paul umulejin kand Timote anch lik “jinsangu jamwamu ja washankuru.”—1 Tim. 1:18, 19; 3:1-10, 12, 13; 4:7.
Paul ufundil anch: “Kangal wamupup mukurump.” Umukasikeshin Timote anch: “[Lam] yapanau kudi ey. Iyepa ku yilondilond ni mazu ma ntad ja antu idimbil anch ronganyin rakin.”—1 Tim. 5:1; 6:20.
Yakul ku Yipul Yipwilau Piur pa Bibil:
1 Tim. 1:18; 4:14, MM—“Kubwak” ik kwamulejau Timote? Kukutwish kwikal uprofet wamulejau Timote piur pa mudimu wend wa kurutu ukusalay mu chikumangen cha Ukristu, walonday Paul nich usu wa spiritu payay ku Listre pa weny wend wa kaad wa umishoner. (Mid. 16:1, 2) Kulondulijan nich “kubwak” kwinoku, amakurump a mu chikumangen ‘anzuka makas’ padiay nsand Timote, chawiy chamwaurilau panrend mulong wa mujikit kanang wa pakampwil.
1 Tim. 2:15—Ov, mutapu ik ukezay mband ‘kupandin ku kuval kwend’? Kuval an, kuyilil anend, ni kulam dijuku kukutwish ‘kwamupandish’ mband kudiokal ku kwikal ‘mwin runyinyit ni mwin kwiyandjikang mu milong ya antu akwau.’—1 Tim. 5:11-15.
1 Tim. 3:16—Ujindj wa wi-Nzamb chom ik? Ap anch chitwishikin kudi antu kuziyil mu chifanyidina ku ukaleng wa Yehova ap anch kutwishikinap kwadinga ujindj mu mivu yivud. Yesu weza kulet chakul kusutil ku mutapu washalay ushinshamena kudiay Nzamb ndjat ni ku rufu rend.
1 Tim. 6:15, 16—Ov, mazu minam misambidin bil Yehova Nzamb anch Yesu Kristu? Mazu minam misambidin muntu wisambidinau piur pa kumeken kwend, pakampwil, Yesu Kristu. (1 Tim. 6:14) Mu kumwilakej ni antu akata kuyikel mudi ant ni ansalejau, Yesu udi “Nyikel umwing kusu,” ni ndiy umwing kusu wakad kufang. (Dan. 7:14; Rome 6:9) Kudiokal pakandaminay mwiur mwakad kumekan, kwikil muntu pa divu “ukutwisha kumuman” nich mes ma chiuntu.
Malejan Kudi Etu:
1 Tim. 4:15. Chikalap nchik mivu yitwalala kal mudi mwin Kristu, yikala yikemp ap yivud, tufanyidin kusal usu wa kuya kurutu nakash ni kuya kurutu muspiritu.
1 Tim. 6:2. Anch tukat kumusadil mudimu mbay netu mwin Kristu, pa ndond pa kumwisakin mu mutapu umwing ap ukwau, tufanyidin kumusadil nakash kupandakanamu mutukutwisha kumusadil muntu wa pol pa chikumangen.
“LEJAN DIZU, ULAMAT KULEJAN NAKASH”
(2 Tim. 1:1–4:22)
Chakwel amutenchika Timote mulong wa yikokujol ya kurutu, Paul wamufundina anch: “Kashalapol wa Mwant kawapilip kuchirilan, pakwez ikala ni kwitudish kudi awonsu, mulej muwamp.”—2 Tim. 1:7; 2:24.
Paul wamukasikesha Timote anch: “Shakam mu yom yiwilejila kal ni yiwitiyija.” Malejan ma makasu madinga mapalangen, chawiy kambuy wamuyula kalam nsand anch: “Lejan dizu, ulamat kulejan nakash . . . , yileja antu, yikanda, yidimwisha.”—2 Tim. 3:14; 4:2.
Yakul ku Yipul Yipwilau Piur pa Bibil:
2 Tim. 1:13—“Chilik cha mazu makin” chom ik? “Mazu makin” madi “[mazu ma] Nsalejetu Yesu Kristu”—malejan makin ma Ukristu. (1 Tim. 6:3) Malejan malejanay Yesu ni yasalay yading yambaten nich Dizu dia Nzamb, chawiy “mazu makin” misambidin kand piur pa malejan madia mu Bibil. Malejan minam makutwish matukwash tujingunina yitwitinay Yehova. Tudandamedin kulamat ku chilik chinech ku kusadil yom yitwilejina yidia mu Bibil.
2 Tim. 4:13—“Yikit yikweta yom yifundilaup” yadinga yom ik? Mazu “yikit yikweta yom yifundilaup” marumburikin yikit yadingau ni kurijek mulong wa kufundap. Chimeken anch Paul wadinga witiyin amuletina mivungur ya Mifund ya Hebereu chakwel ilejay padingay mu rukan mu Rome. Mivungur yimwing yadinga ya mishij pakwez yikwau niyawiy yadinga ya yikit.
Malejan Kudi Etu:
2 Tim. 1:5; 3:15. Diyingish dijim diasala anch Timote amwitiyija Kristu Yesu, didi anch, ritiy rawiy radinga rimubachikina Timote asala yawonsu yasalay, madinga malejan ma Mifund mamulejau kudiosh mu wanikanch mu dijuku diau. Chidi cha usey mudi ik anch yid ya dijuku yitongijokina nakash pa mutapu uwanyishinau chisend chau ku mes kwa Nzamb ni kwa anau!
2 Tim. 1:16-18. Anch ambay netu akaritiy adi mu yoziu, arishin nich kuyizengol, ap anch ayitek mu rukan, el tuyilembidilany ni tusala yawonsu yitukutwisha mulong wa kuyikwash.—Jinsw. 3:27; 1 Tes. 5:25.
2 Tim. 2:22. In Kristu, pakampwil ansand, kafanyidinap kubangin nakash ching kusu pa ukash wa mujimbu, masengan, mizik, kwipuwangesh, kwiswedish, kwendangan, minsamb ya usup, ni yom yidia mudi yiney, mu chilik cha kushal nich kachisu kakemp mulong wa mijikit ya muspiritu.
[Chipich chidia pa paj wa 31]
Mu mikand yawonsu yafunday kambuy Paul, mukand ik wafunday wa nsudiel?