“Mwin Kutakel Ching Kusu Umwing, Ndiy Kamu Kristu”
“Chifanyidinap kukutazukany . . . Mwin kutakel, mulong ukwetany Mwin kutakel ching kusu umwing, ndiy kamu Kristu.”—MAT. 23:9, 10, MM.
1. Ov, nany umenau Atuman a Yehova mudi Ntakel, ni mulong wak?
MAEGLIZ ma Kristendom makwet in kutakel antu, mudi pape wa Rom, atushankur ni antakel a maegliz ma Orthodoxe ma kwingangel, ni mitu ya ma relijon makwau. Atuman a Yehova kakatap kwitiyij anch antu ikala antakel au. Kadiap in kwilej ap in kumulondul muntu ap umwing. Chinech chambaten nich mazu ma uprofet ma Yehova piur pa Mwanend anch: “Yam namuteka ndiy kwikal mwin kutakel ni kalam wa michid.” (Isay 55:4) Chikumangen cha mangand mawonsu cha in Kristu azizidilau many ni ambay nau “amikoku akwau” kasotilap Mwin Kutakel mukwau ching kusu ndiy wayinkishay Yehova. (Yoh. 10:16) Itiyijin ku mazu ma Yesu malondila anch: ukwetany “Mwin kutakel ching kusu umwing, ndiy kamu Kristu.”—Mat. 23:10.
Mwant wa Muspiritu wa Isarel
2, 3. Ov, Mwan wa Nzamb wasala mudimu ik mu Isarel?
2 Mu yitot ya mivu kurutu kwa kusal chikumangen cha in Kristu, Yehova wading nich mwangel wading uyitakedila antu end in Isarel. Kupwa kwa kuyidiosh in Isarel mu Idjibit, Yehova wayileja anch: “Tal, am yam nikeza kakutumin muruu wa mwiur kurutu kwey chakwel ndiy akutakela ey mwi njil yey, ni kukushikij kwi ndond yinakurijekina kal. Mulimisha ndiy, mutesha ku dizu diend. Kangal wakamuchinchikin, bwat. Kakez kakulikishinap yitil yey, mulong dijin diam didi mwi ndiy.” (Kub. 23:20, 21) Choviken kwitiyij anch muruu winou, udia ‘dijin dia Yehova mwi ndiy,’ wadinga Mwan mwanat wa Nzamb.
3 Chakusambish pa kuvadik kwend mudi muntu, Mwan wa Nzamb chimeken wading ni dijin dia Mikayel. Mu buku wa Daniel, Mikayel amutazukin anch “kalal wa muchidi wa [Daniel],” Isarel. (Dan. 10:21) Kambuy Jud walejana anch Mikayel winou wading ukwatikena mu milong ya in Isarel pakur kurutu kwa machuku ma Daniel. Kupwa kwa rufu ra Moses, chimeken anch Satan wasota kusadil mujimbu wend mu jinjil jend kanang, chitwishikin chakwel kumubachik Isarel ku kwifukwil akish. Mikayel warisha nend chakwel amukangesha kusal mwamu. Jud ulondil anch: “Pakwez Mwangel mujim Mikayel, parishay nend Satan mulong wa mujimbu wa Moses, kamurumburishap nich mazu ma masaal, walonda kusu anch Mwant wa kupup ey.” (Jud 9) Kurutu kwa kukwat musumb wa Yeriko, wadinga Mikayel, “kalal wa chisak cha amasalay cha [Yehova],” wamumekena Joshua chakwel amwikinsha kashinsh ka kwel anch udi nich ukwash wa Nzamb. (Tang Joshua 5:13-15.) Papakishay chilembil umwing kumukangesh mwangel kumuletin Daniel uruu wa usey, Mikayel mukurump wa aruu wa mwiur weza kumukwash mwangel winou.—Dan. 10:5-7, 12-14.
Mwin Kutakel Wasambelau Kulejan
4. Uprofet ik wapanau piur pa kwez kwa Mesia?
4 Kurutu kwa chilembil kupak kumukangesh mwangel kumuletin Daniel uruu wa usey, Yehova wamutuma mwangel wend Gaburiel kudiay muprofet Daniel chakwel kumulej uprofet piur pa kwez kwa “Uzizidilau Many [Mesia], ndiy Mwin Kutakel.” (Dan. 9:21-25)a Chakin kamu pawanyina chisu chalejana uprofet, kwinsudiel kwa muvu wa 29 C.C., amubatisha Yesu kudiay Yohan. Amuzizila Yesu spiritu Utumbila, wikala Uzizidilau Many—Kristu, Mesia. (Mat. 3:13-17; Yoh. 1:29-34; Gal. 4:4) Pa chinech, wikala Mwin Kutakel wakad kwisikesh.
5. Mutapu ik wasalay Kristu mudi Mwin Kutakel mu mudimu wend wa pa divu?
5 Kusambish kwi nsambishil kwa mudimu wend pa divu, Yesu wamekesha amwinend kwikal “Uzizidilau Many [Mesia], ndiy Mwin Kutakel.” Mu machuku makemp kusu, wasambisha kukumangej in kwilej, ni wasala chilay chend cha kusambish. (Yoh. 1:35–2:11) In kwilej end amulondula padiay uyil mu weny mwi ngand, kulejan rusangu ruwamp ra Want. (Luka 8:1) Wayijidisha mu mudimu wa kulejan ni watakela mu kulejan ni kufundish, ni washa chilakej chiwamp. (Luka 9:1-6) Amakurump in Kristu nlel afanyidin kumwimburij pa mulong winou.
6. Mwinjil ik mwamekeshay Yesu kwikal Kafung ni Mwin Kutakel?
6 Yesu walejana mutambu ukwau wa umutakel wend kusutil ku kwilikej amwinend ni kafung mwin rukat. Atufung a mwimputu akat kuyitakelang yisak ya anam au. Mu buku La terre et le Livre, William Thomson wafunda anch: “Kafung ukat kutakelang kurutu, chidiap kusu mulong wa kulejan njil, pakwez chakwel kutal anch yidi yiwamp ni ya diking. Pamwing nich antu [end] a mudimu uyikedil ni kuchitakel chisak cha anam kwi ndond yiwamp ya kudil, ni kuyiking ku akankuny au.” Kumekesh anch udi Kafung wakin ni Mwin Kutakel, Yesu walonda anch: “Am nidi kafung muwamp witiyina kufa mulong wa amikoku. Amikoku am akat kutesh dizu diam. Am niyij awiy, niyau akat kwinlondul.” (Yoh. 10:11, 27) Chakin kwambatan ni dizu, Yesu wafa rufu ra kupesh mulong wa amikoku end, pakwez Yehova “wamuzambula, wamutek mwi ndond ya katumb . . . chakwel wikala Mwin Kutakel ni Mupandish.”—Mid. 5:31, New Jerusalem Bible; Heb. 13:20.
Kalam wa Chikumangen cha In Kristu
7. Ov, Yesu utakedil chikumangen cha in Kristu kusutil chom ik?
7 Machuku makemp kurutu kwa kuya kwend mwiur, Yesu wavumbulau wayileja in kwilej end anch: “Anginkishin kal ulabu wawonsu wa mwiur ni wa pansh.” (Mat. 28:18) Yehova wamwinkisha Yesu spiritu utumbila chakwel ayikasikesha in kwilej end mu uyakin wa in Kristu. (Yoh. 15:26) Yesu wayizizila in Kristu a kusambish spiritu winou pa Pentekot wa muvu wa 33 C.C. (Mid. 2:33) Kuyizizil kwinoku kwa spiritu utumbila kwikala chijingidij cha nsambishil ya chikumangen cha in Kristu. Yehova wamuteka Mwanend kwikal mwin kutakel wa mwiur wa chikumangen chawonsu pa divu. (Tang Efes 1:22; Kolosay 1:13, 18.) Yesu utakedil chikumangen cha in Kristu kusutil ku spiritu utumbila wa Yehova, ni ukwet angel akat kumusadin mudimu ni “aziyila kudiay ndiy.”—1 Pita 3:22, TMK.
8. Ov, nany wasadilay Kristu pa divu mu chitot cha mivu cha kusambish chakwel kuyitakel in kwilej end, ni nany usadidilay nlel?
8 Chikwau kand kusutil ku usu wa spiritu utumbila, Kristu wapana ‘amakundj mudi yipan,’ amwing ‘ayitonda kwikal atufung ni alej’ mu chikumangen. (Efes. 4:8, 11) Kambuy Paul wayikasikesha atulam in Kristu anch: “Babalany ayinen, ni kudi chisak chawonsu cha amikoku mwakuswanishilanyau en atufung a kulam kudi spiritu utumbila, kuyidish in chikumbu cha Mwant [chikumangen cha Nzamb].” (Mid. 20:28, TMK) Pasambisha chikumangen cha in Kristu, atulam inay awonsu adinga amakundj azizidilau nich spiritu utumbila. Atwimbuy ni amakurump a mu chikumangen cha mu Yerusalem ading asadil mudi chisak chitakedila. Kristu wasadila chisak chitakedila chinech kuchitakel chirund chakabuj cha “akadivar” azizidilau many pa divu. (Heb. 2:11; Mid. 16:4, 5) Mu machuku minam mansudiel, Kristu upanin “yom yend yawonsu”—yisakin ya Want yawonsu ya mangand —kudi “kashalapol ushishamena ni kubabal” wend ni Chisak Chitakedila, chidia chirund cha amakundj azizidilau many. (Mat. 24:45-47) Azizidilau many ni ambay nau amikoku akwau itiyijin anch kusutil ku kulondul umutakel wa Chisak Chitakedila cha pa chirung chetu, akat chakin kamu kulondul Mwin Kutakel wau Kristu.
Kristu Wasambisha Mudimu wa Kulejan
9, 10. Mutapu ik watakelay Kristu yom ni chitongijok cha kupalangesh rusangu ruwamp ra Want?
9 Chakin kamu kudiosh kwinsambishil, Yesu amwinend watakela mujikit wa mangand mawonsu wa kulejan ni kufundish. Warijeka mu mutapu wa kwel anch ayileja antu a pa divu rusangu ruwamp ra Want. Padingay ni kusal mudimu wend, wayikanda atwimbuy nend anch: “Kangal wandamany mwi ngand ya in michid yikwau, ap mu mal ma in Samaria. Pakwez yangany kudi in Isarel, awiy adi mudi amikoku ashadikina. Yangany ukarumburilany dizu dia Nzamb anch Want wa Mwiur udi piswimp!” (Mat. 10:5-7) Asala mwamu nich mushiku pakach pa in Yuda ni antu akarumuka kwikal in Yuda, nakash kupwa kwa Pentekot wa mu muvu wa 33 C.C.—Mid. 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7.
10 Kupwa, kusutil spiritu utumbila, Yesu wapalangesha mudimu wa kulejan wa Want kudi in Samaria ni kupwa kudi antu akwau akad kwikal in Yuda. (Mid. 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45) Nich chitongijok cha kukasikesh kupalangesh kwa rusangu ruwamp mu michid, Yesu wasala amwinend chakwel amukasikesha Saul wa Taris ikala mwin Kristu. Yesu wamuleja mwin kwilej wend Ananias anch: “Tumbuk, uya mu mukombil upidilau anch, mu mukombil utentamina, uyang ku chikumbu cha Yuda, ukamwipul muntu umwing wa ku musumb wa Taris, dijin diend Saul, . . . Yang mulong am namutond kal ndiy kwinsadil am chakwel ukutwish kwijikish dijin diam kudi in michid yikwau, ni kudi ant, ni kudi in Isarel.” (Mid. 9:3-6, 10, 11, 15) “Muntu umwing” winou wikala kambuy Paul.—1 Tim. 2:7.
11. Mutapu ik watwalay Kristu mudimu wa kulejan kurutu kusutil ukwash wa spiritu utumbila?
11 Pawanyina chisu cha kusal mudimu wa kulejan Want ku michid yakad ya in Yuda, spiritu utumbila wamutakela Paul mu weny wend wa umishoner mu Aziy Mukemp ni mwin Mputu. Rusangu ra Luka ridia mu Midimu rilondin anch: “Padingau [Aprofet in Kristu ni alej a mu chikumangen cha Siria ni Antiosh] ni kwifukwil ni kujil yakudia, mwiku utumbila wayileja anch: Mupanany Barnabas nend Saul kudi am chakwel asala mudimu ujim unayitazukina kusal. Chawiy ajila yakudia ni kulembil, ayazuk makas, chad ayituma aya.” (Mid. 13:2, 3) Yesu amwinend wamutazuka Saul wa ku Taris chakwel ikala ‘Nnung yitondinay’ chakwel kwijikish dijin Diend kudi akamichid; chawiy lel, kumukasikesh kwinoku ku kusal mudimu wa kupan uman kwadiokala kudi Kristu, Mwin Kutakel wa chikumangen. Yesu wasadila spiritu utumbila mulong wa kutakel mudimu chakwel wikala wovikena nawamp wakad yilim pa weny wakaad wa umishoner wa Paul. Rusangu rilondin anch: “Mwiku wa Yesu,” ap Yesu kusutil ku spiritu utumbila, wamutakela Paul ni ambay nend akasa nend weny mu kutond kwau kwa ndond yikuyau, ni chishimushimu chayibachika chakwel aya mwi Mputu.—Tang Midimu 16:6-10.
Yesu Mwin Kutakel Chikumangen Chend
12, 13. Mutapu ik umekeshinay buku wa Kujingunik anch Kristu ulondwil piswimp nakash kuya kurutu kwa chikumangen ni chikumangen?
12 Yesu walondula piswimp nakash yom yading yiyila kurutu mu chikumangen cha in kwilej end azizidilau many a pa chitot cha kusambish cha mivu C.C. Wading nich ronganyin rijim ra mwikadil wa muspiritu chikumangen ni chikumangen. Chinech chimeken patok anch twatang Kujingunik shapitre wa 2 ni wa 3. Mukand winou ujimbwil yikumangen sambwad, yawonsu yadinga mu Aziy Mukemp. (Kuj. 1:11) Tukwet diyingishil diawonsu dia kwitiyij anch wading kand wij nawamp mwikadil wa muspiritu wa yikumangen yikwau ya in kwilej end pa divu pa chirung chinicha.—Tang Kujingunik 2:23.
13 Yesu wayijikitisha yikumangen yimwing mulong wa kujijaman kwau, kushinshaman mu yoziu, kulamat ku dizu diend, ni kuyidjibwil kulemp in kupumbwok. (Kuj. 2:2, 9, 13, 19; 3:8) Ku mutambu ukwau, wapana chiyul chikash ku yikumangen yivud mulong rukat rau mulong wendendiy radinga rasambish kal kutalal, alikidila difukwil dia akish ni usund, ni kulikidil kwau kwaurok mu tuyisak. (Kuj. 2:4, 14, 15, 20; 3:15, 16) Mudi kalam wa muspiritu mwin rukat—ap kudi awiy ababeshay nakash—Yesu walonda anch: “Am nikat kuyipup ni kuyikand antu awonsu inikatila. Chawiy ikal nich mushiku, karumuk kudiokal ku yitil yey.” (Kuj. 3:19) Ap anch udi mwiur, Yesu utakedil chikumangen cha in kwilej end pa divu kusutil spiritu utumbila. Kwinsudiel kwa rusangu rend pantaliken ni yikumangen yiney, ulondil anch: “Mwawonsu ukweta matu ma kutesh, atesha kwend yom yilondilay mwiku utumbila kudi in yikumbu ya Nzamb [chikumangen].”—Kuj. 3:22.
14-16. (a) Ov, mutapu ik wamekeshay Yesu kwikal Mwin Kutakel mukash wa antu a Yehova pa mangand? (b) Chom ik chashikena pikalay Yesu pamwing ‘nau’ in kwilej end “machuku mawonsu, djat ni kwisudiel kwa mangand”? (c) Yom ik tukeza kushinshikin mu mutu wa mulong ulondwila?
14 Twamana anch Mikayel (Yesu) wamekana kwikal mwangel mwin Kuyitakel in Isarel. Kupwa, Yesu wading Ntakel wa mushiku ni Kafung wa rukat piur pa in kwilej end a kusambish. Mu mudimu wend wa kulejan pa divu, ndiy watakela mudimu wa kulejan rusangu ruwamp. Ni kupwa kwa kuvumbuk kwend, ndiy watakela nawamp kupalangan kwa rusangu ruwamp ra Want.
15 Kusutil spiritu utumbila, Yesu ukez kupalangesh kamu mudimu wa kupan uman djat ni kwisudiel ya mangand. Kurutu kwa kuya mwiur, Yesu wayileja in kwilej end anch: “Anch mwiku utumbila wakushirikinany en ukez kwikalany nich ukash. Chad ukez kwikalany atuman amam mu Yerusalem, ni mu Yudeya mwawonsu, ni mu Samaria, djat ni kusudiedila mangand.” (Mid. 1:8; tang 1 Pita 1:12.) Nich umutakel wa Kristu, apana uman ujim mu chitot cha mivu cha kusambish.—Kol. 1:23.
16 Pakwez Yesu amwinend walejana anch mudimu winou ukez kudandamen mu chirung cha ku disudiel. Kupwa kwa kuyinkish in kwilej end mudimu wa kulejan pa mangand mawonsu, Yesu wayikana anch: “Am nikwikal ni yenen machuku mawonsu, djat ni kwisudiel kwa mangand [ditenchik dia yom].” (Mat. 28:19, 20) Kudiosh kwatambulay dikand dia want mu muvu wa 1914, Kristu udi chakin kamu ‘nau’ in kwilej end ni usadil mudi Mwin Kuyitakel. Tukez kashinshikin mu mutu wa mulong ulondwila, mudimu wend ujim wasalay kudiosh mu muvu wa 1914.
[Dizu didia kwishin kwa paj]
a Mulong wa misamb piur pa uprofet winou, tal shapitre wa 11 wa buku Prêtons attention à la prophétie de Daniel !
Kuchirikinamu
• Mutapu ik wamekeshay Mwan wa Nzamb kwikal Mwin Kutakel usadila mu Isarel?
• Ov, Kristu utakedil chikumangen chend pa divu kusutil ku chom ik?
• Mutapu ik watakelay Kristu kupalangesh kwa rusangu ruwamp?
• Chom ik chimekeshina anch Kristu ulondwil piswimp nakash mwikadil wa muspiritu wa chikumangen ni chikumangen?
[Chipich chidia pa paj wa 24]
“Am yam nikeza kakutumin muruu wa mwiur kurutu kwey”
[Chipich chidia pa paj wa 26]
Mudi pasak, Kristu usadidil ‘amakundj mudi yipan’ chakwel kuyilam amikoku end