Milong Yirishinau Nich Amband — BIBLIOTEK Udia pa Kapend

Milong Yirishinau Nich Amband

ZAHRA, MWAN WA CHIMBU CHA MIVU 15 wafunda mu gazet GEO, wa mu Français anch: “Pinamana mutapu ukatau kuyisal amband, kinasotap kushiken ku kupam.”

MAZU ma changadim mafundinau ku chikas cha katatuku, mamekeshin chakin mwikadil uyimp wa—mangand mawonsu, yisal ya chisum ni kasolikany yimenau ayangadim ni amband mu mwom wau. Shinshikin uman ou.

● Kasolikany pakach pa ikundj ni mband. Mu Aziy, anvaj avud asotining an amakundj pa ndond pa amband. Rapor wa ONU wafundau mu muvu wa 2011 walejana anch mu chikunku chinech cha mangand, amband piswimp ni mamiliyon 134 akat kushadik pakach pa antu mulong wa kudiosh madikaj, yisal ya kujip an, ni kuyidiul.

● Kwilej. Mu mangand mawonsu, mudi amband ni ayangadim aad pa asatu akweta mivu mwinshin mwa yinying akutwisha kuya ku shikol.

● Kulal ni mband ku usu. Amband piswimp mamiliyon 2,6 ashich mwi ngand yakadau kujidik chisal cha kulal ni mband ku usu.

● Ukash wa mujimbu. Mwi ngand ya uzwendj, amband akat kufa piswimp mu minit yaad yawonsu mulong wa madikaj ap pa kuval mulong wa kuburen ukwash ufanyidina wa chimwingang.

● Mbil ya kuswan. Ap anch amband akat kudim yom yivud nakash mu mangand, mu jingand jivud awiy kakwetap mbil ja kwikal nich ap kuswan divu.

Ov, mulong wak amband ayikishin mbil mudi yiney yifanyidinau kwikal nich antu awonsu? Yishankur yimwing yikat kulondul yitiyij ya relijon yikat kukasikesh ap kand kwitiy kuyisadil amband nayimp ni kuyisadil ni chisum. Gazet umwing wa mu Français wafunda piur pa avoka umwing wa mu Inde Chandra Rami Chopra, walonda anch: “Yijil yawonsu ya relijon yikwet chom chimwing chifanakena: Yikasikeshin kuyiman amband mudi ayipandakenamu kudi amakundj.”

Ov, mwawiy utongina niyey? Ov, utongin anch Bibil usadil chakwel amband amekana kwikal akad usey? Kudi antu amwing, maverse mamwing ma Bibil mameken kwikal maletina chitongijok chinech. Pakwez chakin kamu Nzamb mwin Bibil uyimen amband mutapu ik? Chawiy lel antu avud akwet yovil yikash pa mulong winou, kushinshikin nawamp ni kwa kashinsh kwa yom yilondinay Bibil kukez kutukwash kutan chakul.

[Dizu Dirumburila Chipich Chidia pa paj wa 3]