MWBR18.03 Mareference mulong wa Mudimu ni Mashakamin ma in Kristu Mukand wa Chikumangan
NGOND WA 3 RUBING RA 5-11
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | MATEU 20-21
“Anch Muntu Umwing wa Pakach Pen Usotil Kwikal Muntu Mujim Kukupandakananyamu en Awonsu, Chifanyidin Ndiy Kwikal Kashalapol Wen”
nwtsty yom yikwau
Sok
Sok jimwing mudi sok jijimbwilau mu Mudimu ni Mashakamin ma in Kristu jading kuns kwa njil. Yisu yivud in kulandish atekang yom yalandishau mwi njil yawiy yayikangeshang anamwisak akwau kusut. An a ngand atwishang kuland yom yiwamp ya mu chikumbu mudi yom ya kam, makopu ma usey nakash ni yom yikwau yiwamp yichidiau kusadinap. Mulong kwadingap mafrigo, chawiy antu afanyina kuya mu sok dichuku diawonsu mulong wa kuland mayij matalel. Mu sok yiney in kulandish ateshang jinsagu ja in kuland ap ja angendj, masok ma an ading ni kusengan ni antu akwau akad kwikal ni mudimu ading kuchingel pamwing ap akutwish kutan mudimu. Mu sok yiney mwawiy mwokinay Yesu muntu wading uyendina ni mwawiy kand mwalejay Paul. (Mid 17:17) Pakwez, alej a yijil ni Afaris ading itutwila akatang kuyiman kudi antu ni akatang kuyilangwish pa jindond jinej ja antu avud.
nwtsty yom ya kwilej yidia mu Mt 20:20, 21
makwau wa an a Zebede: Ndiy wamuvala kambuy Jakobu ni Yohan. Kukwatijan ni rusangu rafundau kudi Marko, Jakobu ni Yohan awiy ading antu a kusambish kumusejin Yesu piswimp. Chimeken patok anch awiy ading akweta kuswir kwa kumwit Yesu chom kanang, pakwez amuleja makwau Salome chakwel ayitina mulong ndiy wading pamwing ap tatangandj wa Yesu.—Mt 27:55, 56; Mar 15:40, 41; Yh 19:25.
ou ku chikas chey cha katatuku, ou ku chikas chey cha kamaku: Pinap ndond jinej jimekeshin ndond ja katumb ni ja ulabu, pakwez ndond ya katumb nakash yiding ya ku chikas cha katatuku.—Kus 110:1; Mid 7:55, 56; Ro 8:34.
nwtsty yom ya kwilej yidia mu Mt 20:26, 28
kashalapol: Ap “muntu wa mudimu.” Yisu yivud Bibil ukat kusadin dizu dia Grek diakonos mulong wa kwisambin piur pa muntu kanang ukata kuyisadin antu akwau nich kwikepish mulong wa kutaninamu kwau. Dizu dined adisadina mulong wa kumumekesh Kristu (Ro 15:8), atushalapol ap antu a mudimu a Kristu (1Ko 3:5-7; Kol 1:23), ankwash a mudimu (Fl 1:1; 1Tm 3:8), ap atushalapol akata kusal mudimu ku chikumbu cha muntu (Yh 2:5, 9) ni antakel a ngand (Ro 13:4).
kezap mulong wa kwisadil, pakwez weza mulong wa kuyisadil antu akwau: Ap “kezap mulong wa kumusadin, pakwez, weza mulong wa kuyisadin antu akwau.”
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
nwtsty yom ya kwilej yidia mu Mt 21:9
Tupandisha, twakwilembil: Kulond kwa chifanakesh “Hosanna.” Dizu dined dia Grek didiokil ku dizu dia Hebereu dirumburikina anch ‘tupandisha, twakwilembil ap ‘tupandishaku amboku.’ Pinap dizu dined adisadina mulong wa kumwit Nzamb dipandish ap mulong wa kuwin; akutwish kudikarumun anch ‘tupandisha ku.’ Mu kusut kwa mivu mazu minam mikala malembil ap kushiman. Dizu dia Hebereu didia mu Kus 118:25, Hallel chidi chikunku cha mwas wa Kuseng wawangangau yisu yivud chisu cha Pasak. Pa chisu chinech mazu minam amavurikang. Mutapu umwing wakulay Nzamb mulong wa kumupandish Mwan a David wading wa kumuvumbul. Mu Mt 21:42, Yesu amwinend wajimbula mazu madia mu Kus 118:22, 23 ni wamasadina mulong wa kwisambin piur pa Mesia.
Mwan a David: Pinap dizu dined dimekeshin patok dijuku diavadikinay Yesu ni chisend chend cha Mesia washilaumu.
Usadidin Mutond wa Nfung Chakwel Afundisha Dilejan Piur pa Ritiy
Mulong wak Yesu waumisha mutond winou? Walejana diyingishin palonday anch: “Nakulejany chakin, anch ukwetany ritiy rakad kwidjidjek, kiukez kusalanyap ching kusu yinasala kal am ku mutond wa nfung winou, pakwez ukutwishany kand kuwel mukandu anch: ‘Diokal pinap, yang ukiyas mu karung,’ chad mukandu ukuya Anch ukwetany ritiy, ukez kutambulany yom yawonsu ukwitanya mu kulembil.” (Mateu 21:21, 22) Ndiy wachirikina malejan mafundishay kand piur pa ritiy rikutwisha kushemunin mukandu.—Mateu 17:20.
Chawiy, paumishay mutond winou wa nfung, Yesu wafundisha dilejan piur pa kutek ritiy mudiay Nzamb. Yesu walonda anch: “Piukulembilanya mulong wa kwit chom, itiyijany anch wachitambulangany kal, chad akez kukwinkishanyach.” (Marko 11:24) Dilejan dia usey mud ik dilejau in kwilej a Yesu! Dilejan dined diading dia usey nakash kudi atwimbuy afanyina kurish ni mar mafanyina kuyishiken. Kudi kukwatijan pakach pa mutond wa nfung wauma ni mwikadil wa ritiy.
Mudi mutond winou wa nfung, muchid wa Isarel wading ni mwikadil wa rubabek. Antu a muchid winou ading mu urund wa manswik ni Nzamb, ni afanyina kuziyin ku Chijil chend. Pakwez, muchid wawonsu wamekesha patok anch waburena ritiy ni wasongap mabuj mawamp. Alika ap kumwitiy mwan a Nzamb! Chawiy, paumishay mutond wa nfung wakad kusong mabuj, Yesu wamekesha yom yikushikena ku muchid winou wakad ritiy ni wakad kusong mabuj.
NGOND WA 3 RUBING RA 12-18
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | MATEU 22-23
“Ziyin ku Yijil Yaad Yijim”
nwtsty yom ya kwilej yidia mu Mt 22:37
muchim: Pakatau kusadin dizu dined mu mutapu wa chifanikesh, dirumburikining mutapu udingay muntu. Pakwez, pakatau kudisadin pamwing ni “mupim” ap “manangu,” dizu dinend dikutwish kurumburik mutapu usadiningay muntu, maswir makwetingay ni yovil yend yawonsu. Mazu minam masatu masadidinau pinap (muchim, mupim ni manangu) chikasikening kumauril; mulong mamekeshining yovil yikash ya maswir ni rukat rikwetingay muntu mulong wa Nzamb.
mupim: Ap ‘mutapu udingay muntu.’
manangu: Chirumburikin ukaliweny ukwetay muntu. Muntu ufanyidin kusadin ukaliweny wend mulong wa kumwijik Nzamb ni kukudish rukat mulong wedendiy. (Yh 17:3, Ro 12:1) Mu yom tutanina mu mukand wa Kuv 6:5, dizu dia Hebereu dia kusambish asadidin mazu minam masatu, ‘muchim, mupim ni usu.’ Pakwez, kukwatijina ni rusangu rafunday Mateu, mu dizu dia Grek asadidin dizu “manangu” pa ndond pa kusadin dizu ‘usu.’ Kudi mayingishin mavud masadina anch asadina dizu dined mu mitapu kushalijan. Cha kusambish, mulong mu Hebereu mukur kwadingap mutapu wa patok wa kulond piur pa dizu “manangu” pakwez ading kusadin kwau dizu “muchim.” Pasadinau dizu dined mu mutapu wa chifanikesh, dizu dined dirumburikin mutapu udingay muntu, mutapu wend wa kutong, mutapu wiyovilingay, yisal yend ap yaku yend yawonsu. (Kuv 29:4; Kus 26:2; 64:6; tal yom ya kwilej mu yom yiney pafundinau anch muchim mu verse winou.) Mulong wa diyingishin dined, anch mu Hebereu asadin dizu “muchim,” pakwez mu Bibil wa Septante wa Grek asadidin nakash dizu “manangu.” (Dis 8:21; 17:17; Jnsw 2:10; Is 14:13) Diyingishin dikwau diasala anch Mateu asadina dizu dia Grek “manangu” pa ndond pa kusadin ‘usu’ mu yom yidia mu Kuv 6:5 mu Hebereu dizu dined adisadina kwikal ‘usu [ap ‘ukash wawonsu.’]’ dikutwish kurumburik ukash wa ku mujimbu ap ukaliweny ukwetay muntu. Pakwez, mu kulond kukwau kand chitongijok chidia pakach pa dizu dia Hebereu ni dia Grek dikutwish kutukwash twijika kurumburik kwa yom yafundau mu Kuvurik Yijil ni yom yafundau mu Envajil mulong wak asadina mazu kushalijan.
nwtsty yom ya kwilej yidia mu Mt 22:39
Chijil cha kaad: Mu Mateu 22:37, Yesu wamwakula Mufaris kapamp kamwing kukwatijan ni yom yifundinau, chawiy Yesu kashinshikinap ching kusu pa chipul chinech, pakwez wamuleja kand chijil cha kaad (Lev 19:18), wafundisha anch yijil yiney yaad yiding pamwing yawiny yiwanyishina Yijil ya Moses ni mazu ma Uprofet.—Mt 22:40.
mutej ney: Dizu dia Grek “mutej” mu kulond kwa patok udi “muntu udia nend piswimp” dirumburikin kand yom yivud kulik kwau ching antu tudia nau piswimp. Dikutwish kurumburik kand muntu mwawonsu ukutwisha kutusangaresh—Lk 10:29-37; Ro 13:8-10.
nwtsty yom ya kwilej yidia mu Mt 22:40
Yijil . . . Aprofet: “Chijil” akat kuchisambin mu Bibil kusambishin mu Disambishil kushik ku Kuvurik Yijil. “Aprofet” akat kuyisambin mu Mikand ya uprofet ya Hebereu. Pakwez, pakatau kusadin mazu minam mawonsu maad, dizu dined dikutwish kurumburik kwau Mikand yawonsu ya Uhebereu.—Mt 7:12; 22:40; Lk 16:16.
yiminy pa: Dizu dia Grek dikarumwinau “yiminy pa” adisadina mu mutapu wa chifanikesh ‘kwikamen ku chom kanang.’ Pakwez, Yesu walonda anch Yijil Dikum yimedinap ching mu Mikand ya Hebereu pakwez yimedin pa rukat.—Ro 13:9.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
nwtsty yom ya kwilej yidia mu Mt 22:21
yom ya Kaisar kudi Kaisar: Kwakul kwa Yesu pinap kukwatijan ni mazu madia mu Mar 12:17 ni mu Lk 20:25, kawiy kapamp ka kusambish kisambidinay piur pa mwant wa in Rom. “Yom ya Kaisar” kudi kulambul yitad mulong wa midimu kushalijan yisadinau nich antakel a mangand ni kuyilimish antakel awonsu a mangand.—Ro 13:1-7.
kudi Nzam yom yidia ya Nzamb: Yom yiney yitin kumwifukwil Nzamb nich muchim wawonsu ni rukat rawonsu ni kumuziyil nich kushinshaman kamu rawonsu.—Mt 4:10; 22:37, 38; Mid 5:29; Ro 14:8.
nwtsty yom ya kwilej yidia mu Mt 23:24
ukat kudioshany kamu pakwez ukat kuminyan kamel: In Isarel ading ij nawamp anch kamu wading kapwapo wijondina ni kamel wading nnam mujim wijodina. (Lev 11:4, 21-24) Yesu wasadina chilakej chinech cha annam mulong wa kumekesh anch antakel a chirelijon ading kutat maar mulong wa kudiosh kamu wading mu maar minam kukwatijan ni yishankur yau mulong maar kangal mayip, pakwez ading kuwejin yom yilimina ku Yijil, chawiy chisal chinech chading mudi ading ni kutat maar mulong wa kudiosh kamu oku akat kuminy kamel.
NGOND WA 3 RUBING RA 19-25
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | MATEU 24
“Shal Uchila ku Mes mu Spiritu mu Machuku Minam ma Nsudiel”
it-1-F paj 112 par. 10
Rukat
Rukat Rukutwish Kutalal. Pading payilejinay in kwilejend piur pa yom yikushikena mu machuku ma kurutu, Yesu Kristu walonda anch rukat (agapê) ra antu avud alondina anch akat kumwitiyij Nzamb rukez kutalal. (Mt 24:3, 12) Kambuy Paul walonda anch mu machuku ma nsudiel, antu akez kwikal “in kukat nfalang.” (2Tm 3:1, 2) Chawiy chidia chakin, antu akutwish kushadish manangu ma kulimish mbil jitentamina ni rukat rakin rikutwish pakemp pakemp kutalal. Yom yiney yikasikeshin usey wa kwiyijidish ni kukudish rukat kusutil mu kutongin pa Dizu dia Nzamb ni kwikal utakedinau kwi mbil Jend.—Ef 4:15, 22-24.
w99-F 15/11 paj 19 par. 5
Ov, Ukat Kuwanyish Yisend Yey Yawonsu Mulong wa Nzamb?
Yesu Kristu walonda piur pa machuku minam ma nsudiel anch: “Yom yasuta pa chirung cha Nowa, yawiy kand yikez kasut pa chirung cha Mwan a muntu. Mu machuku mading mabeb kand kal mashika, antu ading ni kudiang ni kuna, amakundj ni amband atijananga djat ni ku dichuku diandamay Nowa mu waat. 39 Awiy kijikap chom chikushika djat ni pezina mabeb mayijiyish awonsu shitit. Yom yiney yikez kwikal kand mwamu pa dichuku dikez kwezay Mwan a muntu.” (Mateu 24:37-39) Chiyipin kudia ap kuna mu mutapu uwanyidina ni uruw Nzamb amwinend ndiy wautanga kudiosh kwisambishil. (Disambishil 2:20-24) Pakwez, anch twaman anch yom ya ku mujimubu yasambish kal kusend ndond ya kusambish mu mwom wetu, chidi cha usey kulembil pa mulong winou. Yehova ukutukwash tudandamena kutek yisakin ya Want pa ndond ya kusambish chakwel tusal yom yidia yiwamp ni kuwanyish yisend yitwinkishinay.—Mateu 6:33; Rom 12:12; 2 Korint 13:7.
Atwimbuy Ipwil Mulong wa Kwijik Chijingidij.
Walonda anch in kwilejend afanyidin kubabal, kucha ku mes ni kwikal irijekina.Yesu wakasikeshina pa dibabesh dined pisambinay chishimu chikwau chilondina anch: “Anch mwin chikumbu wadi wij chisu chikwezay mwij, ing ndiy wakera tul mulong wa kumukangesh mwij kubuz chikumbu ni kwandam. Chawiy chifanyidin kand niyen kwirijek yisu yawonsu, mulong Mwan a muntu ukwez pa chisu chiwakadiany en kwijik.”—Mateu 24:43, 44.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
nwtsty yom ya kwilej mu Mt 24:8
disambishil dia mar: Mu kulond kwa patok dizu dia Grek dikarumwinau dimekeshin kusansan kukash kukatau amaku kwov pa chisu cha kuval. Chikwau kand, padisadidinau dizu dined pinap dirumburikin ushon, kusansan, dizu dined dikutwish kumekesh kand kusansan kukatau kwov amaku pa chisu cha kuval, chawiy mar ma pa mangand masambelau kulond makez kupandikan nakash kurutu mar makash masambisha mudi mulondinau mu Mt 24:21.
nwtsty yom ya kwilej yidia mu Mt 24:20
pa chirung cha mashik: Ruval mukash, mabeb ni mashik nakash, chawiy pa chirung chinech chikasikening kuya mu weny ni chikasikening kand kukimb yakudia ap kukimb ndond ya kujingamin.—Esi 10:9, 13.
pa dichuku dia Sabat: Mu misumb yimwing mudi mu Yudeya kwading yijil yimwing yatekau mulong wa Sabat, chawiy chayikangeshang antu kuya mu weny ulemp ni kusend mafund ni yis ya misumb ayifungang pa dichuku dia Sabat.—Tal Mid 1:12 ni chikunku cha 16 chidia mu kabuku Ukwash Mulong wa Kwilej Dizu dia Nzamb.
NGOND WA 3 RUBING RA 26–NGOND WA 4, 1
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | MATEU 25
‘Tudandamenany Kuchish ku Mes’
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
w15 1/3 paj 29 par. 7
Kuyikwash Anamakwend a Kristu Nich Kushinshaman
Nlel, tuteshin nawamp chishimu cha amikoku ni ampemb. Piur pa antu alejenau, Yesu ndiy “Mwan a muntu,” Mwant. Antu amekeshinau mudi ‘anamakwend’ adi amakundj ni amband azizidilau many ma mu spiritu, akuyikela nend Kristu mwiur. (Rom 8:16, 17) “Amikoku” ni “ampemb,” amekeshin antu a michid yawonsu. Antu inay kayizizidilap many nich mwiku utumbila. Ov, chidi nchik piur pa chisu cha dirumburish? Dirumburish dined dikez kusadik kwinsudiel kwa mar makash. Ni diyingish ik dikusala anch ayirumburisha antu mudi amikoku ap ampemb? Antu akez kuyirumburish kukwatijan ni mutapu ukezau kayisadin anamakwend a Kristu azizidilau many ma mu spiritu adia pa divu. Mutapu waseja kal disudiel piswimp, tukwet kujikitish mud ik kudi Yehova utukwashina pakemp pakemp kutesh nawamp chishimu chinech ni yikwau yilondinau mu Mateu 24 ni 25!
w09 1/10 paj 23 par. 16-18
“En udiany Arund Nam”
Anch uchingejidin kushakam panap pansh Mu Want wa Nzamb, mutapu ik lel ukumekesha anch udi murund wa anamakwend a Kristu? El tushinshikinany yom yisatu kusu. Cha kusambish, chidi kusutil ku kusal mudimu wa kulejan ni muchim wawonsu. Kristu wayinkisha anamakwend mbil ya kulejan rusangu ruwamp mu mangand mawonsu. (Mat. 24:14) Pakwez, atushal a anamakwend a Kristu adia pansh nlel unou edin kwikal nich yisend yilimina pa kusend chisend chinech pakad ukwash wa arund nau a amikoku akwau ashinshamena. Chakin kamu, chisu chawonsu chisadilau amikoku akwau mudimu wa kulejan, akat kuyikwash anamakwend a Kristu kuwanyish mudimu wau utumbila. Chisak cha kashalapol ushishamena ni kubabal chikat kusanger nakash urund winou, mudi mwadingay Kristu.
Chom cha kaad chikutwishau kusal amikoku akwau mulong wa kuyikwash anamakwend a Kristu chidi kuyikwash nich nfalang mulong wa kusal mudimu wa kulejan. Yesu wayikasikesha in kwilej chakwel ikala arund a “dipit diakad kutentam.” (Luka 16:9) Kichidiap anch tukutwish twaland urund wetu wa kuland ni Yesu ap ni Yehova bwat. Pakwez, anch twasadil mapit metu mulong wa kukwash nich yisak ya Want, tukumekesh urund wend ni rukat rend, kichidiap kusu ku kulond ku kan chamwamu, pakwez ku “midimu ni yakin.” (1 Yoh. 3:16-18) Tukat kupan ukwash winou wa nfalang pitukata kusal mudimu wa kulejan, pitukata kupan milambu ya nfalang mulong wa mudimu wa kutung ni kulam yikumbu mu tukata kukumangen ni pitukata kupan nfalang mulong wa mudimu wa kulejan pa mangand mawonsu. Nfalang jitukata kupan jikala jikemp ap jivud, chakin kamu Yehova ni Yesu akat kusanger kupan kwetu kwa kwikatin.—2 Kor. 9:7
Cha kasatu chidi anch etwawonsu twimekeshin anch tudi arund a Kristu kusutil ku kusal mu kwovijan ku kulondul umutakel uletinau amakurump mu chikumangen. Amakundj inay ayitonda kudi spiritu utumbila mwishin mwa umutakel wa Kristu. (Efes 5:23) Kambuy Paul wafunda anch: “Ziyilany ni kwikepish kudi in kutakel en.” (Heb. 13:17) Pa yisu yimwing tukutwish twaman anch chidi chikash kuziyil ku umutakel utwinkishinau amakurump udia mu Bibil. Twij nawamp kurumbok kwau ni chom chinech chikutwish chayipish yitongijok yetu ni mutapu tukutwisha kuman chiyul chau. Chikalap nchik mwamu, Kristu, Mutu wa chikumangen, usangaredin kuyisadil amakundj inay aburedina kuwanyin. Chawiy lel, mutapu utukusala pantaliken nich ulabu wau ukwet chibudikin pa urund wend ni Kristu. Anch twatek kurumbok kwa amakurump kwang, chad twasanger kulondul umutakel wau, tukumekesh anch tumukatin Kristu.