Ov, An a Antu Akutwish Kamu Kupwish Njit ni Kupwitamijan Kukash?
Antu akat kurish mulong wa mayingishin kushalijan. Amwing akat kurish mulong wa politik, milong ya nfalang, ap mulong wa kuswimp mashakamin ma antu. Akwau akat kurish mulong wa kuyikel ngand ni kutambul mapit madamu. Kupwitamijan kuvud kudokiling ku kulik kwovijan kwalabina kal pakach pa michid ap ma relijon kushalijan. Yom ik yisadinau antu mulong wa kupwish kupwitamijan kwinoku ni kulet chisambu? Ov, tukutwish kuchingej anch antu akupwish kamu njit?
Top: Drazen_/E+ via Getty Images
MAGUVERNEMA MAKAT KUPAKISH KUTENCHIK MILONG YA NFALANG
Yom yikatinau kusal: Kuwapish mashakamin ma antu. Chinech chikutwish kupwish ap kukepish kushalijan kuda pakach pa wimpich ni uzwendj, chom chikata kuletish kupwitamijan.
Mimbu: Maguvernema mafanyidin kuswimp mutapu wa kusadin nfalang. Mu muvu wa 2022, asadina mamiliyar 34,1 ma adolar pa mangand mawonsu mulong wa kukimb kuchirish ni kulam chisambu. Pakwez, nfalang jinej jad kwau 0,4 pa chitot cha nfalang jasadinau mulong wa yom ya njit.
“Tusadidin nfalang jivud mulong wa kuyikwash antu arishina ni milong ya kupwitamijan kusutamu kukangesh yom yiney ni kuchirish chisambu.”—António Guterres, secrétaire général des Nations unies.
Yom yilondinay Bibil: Maguvernema ni yitenchik ya mangand minam makwet mutapu wa kuyikwash atuzwendj, pakwez makutwishap kupwish uzwendj.—Kuvurik Yijil 15:11; Mateu 26:11.
MAGUVERNEMA MAKAT KUPAKISH KUCHIRISH CHISAMBU KUSUTIN KWOVIJAN
Yom yikatinau kusal: Kukangesh ap kupwish kupwitamijan mu chisambu kusutin kwambamb mulong wa kutaninamu kwa mitambu yawonsu.
Mimbu: Mutambu umwing ap mitambu yivud yikutwish kulik kwovijan, ap kulik kwitiy mupak ukwatinau. Ni chiswapel kujip mipak yikwatinau piur pa kuchirish chisambu.
“Chisu chawonsu kakatap kutwish kuchirish chisambu kusutin kwovijan. Yisu yimwing mutapu wa kwovijan mulong wa kukwat mupak wa kupwish njit wawiy ukutwisha kand kulet kupwitamijan kukwau.”—Raymond F. Smith, American Diplomacy.
Yom yilondinay Bibil: Antu akutwish ‘kukimb chisambu.’ (Kuseng 34:15) Pakwez nlel antu ad “akad kushinshaman, . . . akad muchim wa kwovijan, . . . in matung.” (2 Timote 3:1-4) Mikadil yiney yikat kuyikangesh antakel akin a politik kupwish kupwitamijan.
MAGUVERNEMA MAKAT KUPAKISH KWOVIJAN MULONG WA KUKEPISH UVUD WA YOM YA NJIT
Yom yikatinau kusal: Kukepish mat, pakampwil mabomb, ni mat makwau makash.
Mimbu: Jingand jikat kulik kudjibul mat mulong wa wom wa kwel anch kakutwishap kand kwichidij anch ayirishikish. Chikwau kand, kudjibul mat kukatap kupwish yom yikata kulet njit.
“Maguvernema makana kudjibul mat mau kupwa kwa muvu wa 1991, mawanyishap kwau kukan kwau, kuwejinaku kand mipak yakwatau mulong wa kukepish ubaaj, kupwish kuburen kwovijan mu mangand mawonsu, ni kuyitek antu mu mangand muda diking.”—“Assurer notre avenir commun: un programme de désarmement.”
Yom yilondinay Bibil: Antu akez kudjibul mat ni “[kuchil] jimpak jau ja misamun jikal jinkasu.” (Isay 2:4) Pakwez, kud yom yikwau ya usey yitina kusal, mulong chisum chidokiling mu muchim wa muntu.—Mateu 15:19.
MAGUVERNEMA MAKAT KWIBOMB MULONG WA KUKANGESH NJIT
Yom yikatinau kusal: Maguvernema makat kukwat mupak wa kukwashijan mulong wa kuyipandakan akankuny nau. Akat kutong anch, ang maguvernema mabombakan mukankuny ukutwish kwov wom wa kuyirishikish.
Mimbu: Wom wa kurish ni maguvernema mavud kapamp kamwing ukatap kamu kulet chisambu. Jingand jikatap kamu kulimish kushilamu kwau, ap kwovijan piur pa chisu ni mutapu wa kuyirishikish akankuny.
“Ap anch Yitenchik ya mangand ni Nations unies asadin kal usu wa kubomb maguvernema umwing ni mukwau, katwishinap kamu kukangesh njit.”—“Encyclopedia Britannica.”
Yom yilondinay Bibil: Yisu yivud kukat kwikal diking anch antu abombakan. (Mulej 4:12) Pakwez, tufanyidinap kuchingej anch yom yitenchikinau an a antu yikutwish kulet chisambu chakin. ‘Kangal wakungamen kudi antu in kutakel, ap kusu kudi an a antu akad kutwish kukwash. Mulong pakufau akez kachirik kand ku divu mu dichuku dinida kutenchik kwau kukez kapwa.’—Kuseng 146:3, 4.
Chikalap nchik usu usadinau antu avud mulong wa kulet chisambu chakin, njit jidandamedin kwau.