Shapitre Wa Sambwad
Yitwilejina Kusutil Kulikidil kwa Nzamb Uyimp
1, 2. (a) Ov chom ik chela kubudikin anch Yehova wayijipa kapamp kamwing ambwambol mu Eden? (b) Ov yitenchik ik ya rukat yaturijekinay Yehova?
NGAKIRIL Jakob walonda anch: “Mivu yam yiding yikemp ni ya mar.” (Disambishil 47:9) Chilik chimwing kand, Job walonda anch muntu “ukwet mwom wa machuku makemp ni wizwila too nich yakamish.” (Job 14:1, NW) Mud awiy, avud pakach petu amen yikokujol, mafef, ap kand yinship yiletina mar. Pakwez, kuvadik kwetu kwadingap kwa mafef ku mutambu wa Nzamb. Chakin, tudiap awanyidina mu manangu ni mu mujimbu ni tukwetap Paradis mwadingau pa kusambish Adam ni Ev. Ov mutapu ik chela kwikal ang Yehova wayijipa kamu kapamp kamwing pabwambulau? Ap anch kwelap kwikal mayej, runeng, ap rufu, ing kwikil chisak ap chimwing cha muntu. Ing kelap kutuval. Cha riy, Nzamb wayishila Adam ni Ev chisu cha kuval an, ap anch an inay aswana kuburen kuwanyidin. Ni kusutil Kristu, Yehova waturijekina mutapu wa kuchirikin ku yashadishay Adam—mwom wa chikupu mu paradis panap pansh. —Yohan 10:10; Rom 5:12.
2 Chitukasikeshin mud ik kuchingel mwom wa chikupu mu mangand masu mukach mwa mashakamin ma Paradis, mutukwikala wakad mayej, runeng, mar, ni rufu, mwakad antu ayimp! (Jinswir 2:21, 22; Kujingunik 21:4, 5) Pakwez kusutin ku rusangu ra Baibel, twilejin anch ang dipandish dietu ayinetu didi dia usey nakash kudi etu ni kud Yehova, kudi kand chom chikwau chipandakena usey chambatena nich.
Mulong wa Dijin Diend Dijim
3. Ov chom ik chadinga mu kushiken kwa rutong ra Yehova piur pa divu ni antu?
3 Dijin dia Nzamb dikasidin ku kushiken kwa rutong rend piur pa divu ni antu. Dijin dined, Yehova, dirumburikin “Ndiy Ukata Kwikadish.” Chawiy lel dijin diend dimekeshin katumb kend mud Mwant wa Mangand Mawonsu, Upandakena Kujimb, ukata kutek jintong ni kujiwanyish, ni Nzamb wakin. Mulong wa ndond ya piur yikwetay Yehova, chisambu ni kuwap kwa mangand min mawonsu kwitin anch dijin diend ni yawonsu dirumburikina ayinkish kalimish kafanyidina ni anch awonsu amuziyila.
4. Ov chom ik chadinga kand mu rutong ra Yehova piur pa divu?
4 Kupwa kwa kuyitang Adam ni Ev, Yehova wayinkisha mudimu wa kusal. Wamekesha kamu patok anch rutong rend kiradingap kusu ra kuyikel divu diawonsu—ni kutanduril mwamu mimbu ya Paradis—pakwez radinga kand ra kudizwish nich anau. (Disambishil 1:28) Ov rutong riner rela kukangany mulong wa chitil chau? Dijin dia mwin dikand diawonsu Yehova dikwikal ni katumb kayimp mud ik ang kashikijinap rutong rend piur pa divu dined nau antu!
5. (a) Ang antu a kusambish adia ya dibuj dia mutond wa ronganyin ra kuwap ni kuyip, ov chisu ik chelau kufa? (b) Ov mutapu ik wawanyishay Yehova dizu diend didia mu Disambishil 2:17 piur pa rutong rend pantaliken ni divu?
5 Yehova wayibabesha Adam ni Ev anch ang amubwambwil ni kudia ya dibuj dia mutond wa ronganyin ra kuwap ni kuyip, akez kamu kufa “dichuku” dikezau kudidia. (Disambishil 2:17) Chishinshamenay ku dizu diend, Yehova wayita kupan kuchind dichuku din kamu diasalau chitil ni kuyikatwil difish nich dia rufu. Ku mes ma Yehova, Adam ni Ev afa kamu pa dichuku dinidia. Pakwez, chakwel kuwanyish rutong rend piur pa divu, Yehova wayishila chisu cha kwikal nich dijuku kurutu kwa awiy kufa rufu ra ku mujimbu. Ap mwamu, mulong Nzamb ukutwish kuman mivu 1000 mud dichuku dimwing, mwom wa Adam chiwasudiela pa mivu 930, chadinga kamu mukach mwa “dichuku” dimwing. (2 Pita 3:8; Disambishil 5:3-5) Mwamu mwalimishau ukinakin wa mazu ma Yehova piur pa chisu chela kushiken kufish nich, ni rutong rend piur pa divu kariyipishap kusutil rufu rau. Pakwez antu akad kuwanyidin, kuwejinamu ayimp ang, ayishila chisu kanang cha kwikal aom.
6, 7. (a) Kwambatan ni Kubudik 9:15, 16, ov mulong wak walikidilay Yehova uyimp udandamena mu chisu kanang? (b) Ov mutapu ik wamekeshay Yehova dikand diend mu mulong wa Farao, ni mutapu ik wijikana dijin Diend? (c) Chom ik chikushikena pakusheshika ditenchik diyimp dined?
6 Mazu mamulejau mwant wa Idjibit kud Yehova pa chirung cha Moses mamekeshin mulong wak walikidinay Nzamb uyimp udandamena. Farao payilikishay an a Isarel kudiokal mu Idjibit, Yehova kamubulap kapamp kamwing bwat. Waleta yipupu dikum mwi ngand (yawonsu ya Idjibit), ni kumekesh dikand dia Yehova mu milad yimwing yikwamushena. Pamwijikishay chipupu cha sambwad, Yehova wamuleja Farao anch wela kamu kuyinongish chiswapela Farao ni antwend pa divu. Yehova walonda anch: “Pakwez nakulik kal ey kwikal mwom, mulong wakukumekeshil usu wam, chakwel dijin diam dijikana pa mangand mawonsu.” —Kubudik 9:15, 16.
7 Yehova payikulay in Isarel, dijin diend dijikana chakin ndond yawonsu. (Joshua 2:1, 9-11) Nlel kand, pasutil kal piswimp mivu 3 500, yasalay pa chisu chinicha kayivuramedinap bwat. Chidiap kusu anch dijin dia pakampwil Yehova adijikisha pakwez ijikisha lel uyakin piur pa Muntu ukweta dijin dined. Chinech chamekesha patok katumb ka Yehova mud Nzamb umwing ushinshamena mu kushilamu kwend ni ukata kuyichidij atushalapol end. (Joshua 23:14) Chamekesha anch mulong wa usu ni dikand diend dipandakena kwikil chom ap kusu chimwing chikutwisha kukangesh rutong rend. (Isay 14:24, 27, NW) Chawiy lel tukutwish kwikal nich ruchingej anch katat kamu ak ukuyichidij atushalapol end ashinshamena kusutil mu kudishesh ditenchik diyimp dia Satan diawonsu diakabuj. Kumekesh kwa usu wa dikand diawonsu kwinoku ni katumb kauletina ku dijin dia Yehova kakez kuyivuramenap ap pakemp. Yiyukish yikez kwikal ya chikupu. —Ezekiel 38:23; Kujingunik 19:1, 2.
‘Kujimb kwa Manangu ma Nzamb!’
8. Ov yom ik yitukasikeshinay Paul kushinshikin?
8 Mu mukand wend kud in Rom, mupostol Paul uvuvurishin chipul cha kwel anch: “Ov Nzamb katentaminap?” Wakula nich kukasikeshin anch: “Chakapul chaya mwa!” Kupwa wisambina ranaken ra Nzamb ni yalonday Yehova piur pa kumushil Farao mwom mu chisu kanang. Paul ulejen kand anch etu antu tudi mud kam mu makas ma mwin kuumb. Chawiy lel ukat kulond anch: “Chawiy chimwing kand ku yom yasalay Nzamb. Ndiy wasota kumekesh ujim wend, ni kumekesh kand ukash wend. Pakwez washimpisha muchim nakash mulong wa antu ovilay ujim adinga piswimp ni kusheshik. Ndiy wasota kand kumekesh kuwap kwa uyaj wend kudi etu ovilay riy, yetu kamu arijekay kudiokal ku disambishil chakwel tutambul uyaj wend. Mulong etu tudi antu atazukay, amwing a pakach petu adi in Yuda, akwau adi in michid yikwau.”—Rom 9:14-24.
9. (a) Ov anany adia “antu ovilau ujim adinga piswimp ni kusheshik”? (b) Ov mulong wak Yehova washimpisha muchim nakash pantaliken nau akankuny nend, ni disudiel dikwikal nchik dia ukwash kud antu amukatina ndiy?
9 Kudiosh kamu ku wimbwambol wa mu Eden, awonsu amurishisha Yehova ni kudiul yijil yend ikadil kal “antu ovilay ujim adinga piswimp ni kusheshik.” Mu chirung chawonsu ech kudiosh kamu pinipa, Yehova washimpisha muchim. Antu ayimp apipejin kal yasalay, kuyizengol atushalapol end, mu chilik cha kujip ap Mwanend. Chamekeshay kushimpish muchim nakash, Yehova walikidila chisu chifanyidina chakwel yitang yawonsu yimana kamu nawamp yibudikin yiyimp ya kumubwambwil Nzamb ni ya winyikel wa antu wakad kumukungamen ndiy. Pa chisu chawiy chimwing, rufu ra Yesu raleta mutapu wa kuyikul antu in kuziyil ni “mulong wa kushesh midimu ya Sakudimban.”—1 Yohan 3:8; Hebereu 2:14, 15.
10. Ov mulong wak Yehova wayishila antu ayimp chisu mu chirung cha mivu 1900 yasutila?
10 Mu chirung cha mivu kusut 1900 kudiosh ku kuvumbuk kwa Yesu, Yehova wayishila kand “antu ovilay ujim,” chisu kwimik kusheshik kwau mulong wa chisu chikwau. Ov mulong wak? Mulong wa chom chimwing, wadinga ni kurijek antu akeza kwikal pamwing ni Yesu Kristu mu Want wend wa mwiur. Antu inay adi 144 000, ni adi “antu ovilay riy” isambidinau kud mupostol Paul. Cha kusambish, ayitazuka antu a pakach pa in Yuda chakwel asala chisak chinech cha mwiur. Kupwa Nzamb wayitazuka antu a michid ya Apagan. Yehova kayishindidilap antu inay kumusadil ndiy. Pakwez pakach pa antu itiya nich kujikitish yitenchik yend ya rukat, wayitapisha amwing dilau dia kwikal anyikel pamwing ni Mwanend mu Want wa mwiur. Kurijek kwa chisak chinech cha mwiur kudi katat piswimp ni kwisudiel. —Luka 22:29; Kujingunik 14:1-4.
11. (a) Ov chisak ik chitambwila katat ukwash wa kushimpish muchim kwa Yehova? (b) Ov mutapu ik ukezau afu kutambul ukwash?
11 Ov ruchingej ik rikwetau antu a pa divu? Kushimpish muchim kwa Yehova kwatwishishin kand kukumangej “chisak chipandakena kujimb” chidiokila ku michid yawonsu. Adi katat mamiliyon ma antu. Yehova washilamu anch chisak chinech cha antu a panap pansh chikez kupand kwisudiel kwa ditenchik dined ni kwikal ni ruchingej ra mwom wa chikupu mu paradis panap pansh. (Kujingunik 7:9, 10; Kuseng 37:29; Yohan 10:16) Pa chisu chirijekinay Nzamb, akuvumbul tunan ni tunan twa afu ni kuyinkish mutapu wa kwikal anangand a panap pansh a Want wa mwiur. Dizu dia Nzamb diatakela kulond mu Midimu 24:15 anch: “Antu awamp ni antu ayimp akez kavumbuk kwikal kand aom.” —Yohan 5:28, 29.
12. (a) Ov chom ik twilejina piur pa Yehova kusutin kulikidil kwend uyimp? (b) Ov wiyovil nchik piur pa mutapu wapwishay Yehova milong yiney?
12 Ov mu yawonsu yiney mudi mafef kampand? Bwat kwau, mulong mu kulabish kwend disheshik dia antu ayimp, ap “antu ovilay ujim,” Nzamb uyovidil antu akwau riy, kulondulijan ni rutong rend. Chinech chimekeshin mutapu udiay mwin ranaken ni mwin rukat. Chikwau kand, kwikal nich chisu cha kushinshikin kushiken kwa rutong rend, twilejin yom yivud piur pa Yehova amwinend. Tushimokin kamu nakash mitambu kushalijan ya wuntu wend yezina kumekan patok—kutentam kwend, ranaken rend, kushimpish muchim kwend, ni kujimb kwa manangu mend. Mutapu usadidilay Yehova manangu mulong wa kupwish mulong winou wa ukaleng wa Nzamb wa mangand mawonsu—mbil yend ya kuyikel—ukez kwikal chikupu uman wa kwel anch mutapu wend wa kuyikel udi upandakena kuwap. Pamwing nend mupostol Paul, tukat kulond anch: “Ndiy ukwet manangu nakash ni ronganyin kupandakan! Ov, nany ukutwisha kwijik mutapu ukat kukatulay Nzamb milong, ap nany ukutwisha kujingunin mutapu ukat kusalay yom!”—Rom 11:33.
Chisu cha Kumekesh Kwipan Kwetu
13. Pitumena etu ayinetu mar, ov chisu cha kusal ik chitekinau kurutu kwetu, ni chom ik chikutukwasha kwakul nich manangu?
13 Atushalapol avud a Nzamb adi mu mikadil yimwing yikata kuyimesh mar. Mar mau madandamedin mulong Nzamb kand kal ayishesha ni katat antu ayimp ni kushikij dichirish diatakelau kulondil dia ukamuntu ku kuwanyidin. Ov chom chinech chifanyidin kutusudish muchim? Ap tukutwish kuman mikadil ya mutapu winou mud yisu ya kumekesh anch Djabul udi mwin makasu? Tukutwish kwikasikesh kusal mwamu anch twalam mu manangu kulembil kunoku: “Mwanam ikundj, ikal mwin manangu chakwel wez usangarish muchim wam, mwamu ni yam nikez katwish kumwakul muntu ukwinsala masal.” (Jinswir 27:11) Satan, ndiy kamu ukata kumusal Yehova masal, walonda anch, anch antu ashadish yom ya ku mujimbu ap anch amen mar ku mujimbu, akez kumufish nich Nzamb, ap kand kumushing. (Job 1:1:9-11, NW; 2:4, 5, NW) Tukat kusangareshang muchim wa Yehova anch, mu kumushinshamen kwetu kud ndiy mu milong yikash, tumekeshin anch kufundan kwinoku (kwa Satan) kudiap kwakin ku mutambu wetu.
14. Ang twamukungamen Yehova pitudia mwishin mwa yoziu, ov ukwash ik tukutwisha kuman?
14 Ang twamukungamen Yehova pitusankena yoziu, tukutwish kukudish ngikadil yipandakena kuwap. Chilikej, mud dibuj dia yom yamenay mar, Yesu “wileja kuziyil” mu mutapu umwing wadingay kand kal asalap kurutu. Niyetu tukutwish kwilejin ku yoziu yetu mutukutwisha kukudishin kushimpish muchim, kujijaman, ni kujikitish kujim mulong wa jinjil jitentamina ja Yehova. —Hebereu 5:8, 9; 12:11; Jakobu 1:2-4.
15. Pitwikonkidina mar nich kushimpish muchim, ov mutapu ik ukutwishau akwau kumenaku ukwash?
15 Antu tushicha nau akushinshikin nawamp yitusadila. Pa kuman yitujijamedina mulong wa rukat tukweta piur pa kutentam, amwing pakach pau akutwish kujingunin anany adia in Kristu akin nlel. Anch twinung nau pamwing mu difukwil, akutwish kuchingej kutambul yiyukish ya mwom wa chikupu. (Mateu 25:34-36, 40, 46) Yehova ni Mwanend asotin anch antu isakina chisu chinech.
16. Ov yitongijok yetu piur pa mar metu ayinetu yambaten nchik ni mulong wa uumwing?
16 Chidi cha kubazin mud ik pitumena mikadil yikash mud yisu tukutwisha kumekesh kwipan kwetu kud Yehova nich kand kuwanyish rusot rend! Kusal kwetu mwamu kukutwish kumekesh chakin anch tuyil kurutu mu uumwing pamwing ni Nzamb ni Kristu. Yesu wamwita Yehova mulong wa in Kristu awonsu akin, nich kulond anch: “Kinilembidilap kusu mulong wa awiy [in kwilej adingay nau piswimp] ayinau, pakwez nilembidil kand antu akwau akeza kwingitiyija am mulong wa mazu mau. Niyilembidil chakwel awonsu ikal mu umwing. A! Tatuku! Chifanyidin ikal mu umwing ni yetwetu, mudi muudia ey mu umwing ni yamam, niyam mu umwing ni yeyey.”—Yohan 17:20, 21.
17. Ov ruchingej ik tukutwisha kwikal nich ang tudi ashinshamena kud Yehova?
17 Anch tudi ashinshamena kud Yehova, ndiy ukez katuyukish kamu nakash. Dizu diend dilondil anch: “Chawiy, anamakwam in Kristu, ikasikeshany, wimanany dang mu ritiy, salany nich mushiku midimu ya Nsalejetu Yesu. Ijikany anch, midimu yiukat kusalanya ya Nsalejetu Yesu kiyidiap yamwamu, bwat.” (1 Korint 15:58) Dilondil kand anch: “Nzamb utentamin, ndiy kakutwishap kuvuramen yisalijok yen ap rukat ruumekeshinanya mu dijin diend.” (Hebereu 6:10) Jakobu 5:11 ulondil anch: ‘En wijany anch antu akata kwiman dang, tuyij akwet musangar. En wijany rusangu ra kushimpish kwa muchim kwa Job, chad wijany yom ya musadilau kudi Yehova. Mulong Nsalejetu Yehova wizwil nich kuwap ni riy.’ Ov yom ik yamushikena Job? “Yehova ku mutambu wend, weza kuyukish nsudiel ya Job kusut kamu disambishil diend.” (Job 42:10-16, NW) Mwawiy, Yehova udi mwin “kufutan kuwap kudi antu awonsu akata kumusurab.” (Hebereu 11:6) Chidi chiyukish tukweta mud ik cha kuchingel—mwom wa chikupu mu paradis wa panap pansh!
18. Ov yom ik yikeza kushiken yivurish yawonsu yisansena tukutwisha kwikal nich katat?
18 Winyikel wa Want wa Nzamb ukez kudiosh yom yawonsu yiyimp yasadilau chisak cha antu mu tunan twa mivu yasutina kal. Misangar ya pa chirung chinicha yikez kupandakanamu mar min mawonsu mitumena katat. Tukwikalap azuwodilau nich jinsangu jin jawonsu jiyimp ja mar masutina kal. Yitongijok yitungina ni mijikit yikeza kwikalaku mu mwom wa antu wa dichuku ni dichuku mu mangand masu yikez kujimangesh pakemp pakemp yivurish yisansena. Yehova ulondil anch: “Mulong nikat kutang maur masu [guvernema musu wa Want wa mwiur ukuyiyikela antu] ni divu disu [chisak chitentamina cha antu]; ni yom ya pasak kakez kuyivurikap kand, ni yikez kachirikinap kand ku muchim. Pakwez sangarany, en antu, ni ikalany ni musangar chikupu mu yom nitangina.” Mwaning, mu mangand masu ma Yehova, antu atentamina akez kutwish kulond anch: “Divu diawonsu ditudish kal, dikal kal zoong. Antu ikal kal iyovila nawamp nich kubarok kwa musangar.” —Isay 14:7; 65:17, 18, NW.
Misamb ya Kuchirikin
• Pachilikidilay uyimp, ov mutapu ik wamekeshay Yehova kalimish kamwing kajim ni kafanyidina mulong wa dijin diend?
• Ov mutapu ik kusha chisu kwa Nzamb mulong wa “antu ovilay ujim” kwatwishisha ranaken rend ritushikena?
• Ov yom ik tufanyidina kwikasikesh kuman mu mikadil yimwing yiletina mar ma muntu ipend?
[Chipich chidia pa paj wa 67]
Yehova “weza kuyukish nsudiel ya Job kupandakanamu disambishil diend”