Shapitre Wa Dikum Ni Umwing
‘Dandamen Kukimb Bil Want’
1. (a) Ov mulong wak wayiswakejay Yesu antu adinga ni kumutesh kukimb bil Want? (b) Ov chipul ik tukutwisha kwiyipul ayinetu?
PASUTIN kal piswimp mivu 1900, mu mambamb mend mu Galilaya, Yesu wayiswakeja antu adinga ni kumutesh anch: ‘Pakwez dandamenany bil kukimb want wa Nzamb ni kutentam kwend.’ Ov mulong wak wayiswakejay mwamu? Ov chisu cha Kristu kudil Want chadingap chichidi kulemp mu yitot ya mivu kurutu? Mwawiy, pakwez Want wa Umesia wawiy wadinga njil yikezay Yehova kuchidijin mbil yend ya kuyikel ni kuwanyish rutong rend rujim mulong wa divu. Muntu mwawonsu ujingunina usey wa yom yiney ukutek Want pa ndond ya kusambish mu mwom wend. Ang mwamu chadinga mu mivu chitot ya kusambish, chidi kand chakin nlel unou, pamushichikinau kal Kristu pa chipwan mud Mwant! Komb chipul chawiy ech, Ov mwom wam umekeshin anch nikimbining bil Want wa Nzamb? —Mateu 6:33.
2. Ov yom ik yikatau kukimb antu nich mushiku mu mutapu ujim?
2 Chakin kamu, nlel, tunan twa antu mu mangand mawonsu, akat kukimb bil Want. Amekeshin kwikamen kwau pa winyikel wa Want nich kushindameshin mwom wau pa kusal rusot ra Yehova, kwikal ipanina kud ndiy. Ku mutambu ukwau, antu avud nakash asotin kamu nakash kukimb yom ya mangand. Antu akat kukimb nfalang ni mapit ma mujimbu ni misangar yikutwishau kuland nich nfalang. Ap kand akat kusal usu wau wawonsu mu kulondul kamu nakash midimu yisadilau. Mutapu wau wa kushakam umekeshin kwitongin kwau ayinau, kukwatikan kamu nakash nich yom ya ku mujimbu, ni misangar. Akat kumutek Nzamb pa ndond ya kaad, nakash kamu anch itiyijin mwi ndiy. —Mateu 6:31, 32.
3. (a) Ov madi mapit ma mutapu ik mayikasikeshay Yesu in kwilejend kukimb, ni mulong wak? (b) Ov mulong wak chifanyidinap kwiyakamish chipandakena mulong wa yom ya ku mujimbu?
3 Pakwez, Yesu wayinkisha in kwilejend chiyul cha kwel anch: “Kangal wikumangejinany mapit ma pansh pa mangand,” mulong kwikil chom ap chimwing cha mu yom yiney chikata kushal chikupu. Ndiy walonda anch, “pakwez kumangejinany mapit men mwiur” nich kumusadil Yehova. Yesu wayiswakeja in kwilejend kulam dis diau ‘zwang’ nich kutek yitongijok ni usu pa kusal rusot ra Nzamb. Wayileja anch, “kiukutwishanyap kusadil kapamp kamwing Nzamb ni Mapit.” Pakwez yom ik yalonday piur pa maswir ma ku mujimbu—yakudia, yidjal, ni chikumbu? Yesu waleta chiyul anch, “kangal wiyakamishany.” Wapwitina yitongijok yau padi atujil—Nzamb ukat kuyidishang. Yesu wayikasikesha in kwilejend kwilejin difundish ku yisalamb—Nzamb ukat kuyidjikang. Ov atushalapol akweta manangu a Yehova kakwetap usey kusut yom yiney yawonsu? Yesu walonda anch, “pa ndond pa yom yiney, en kimbany bil Want wa Nzamb ni yom yisotilay, chad ndiy ukukuwejinanyaku yom yiney yawonsu [ya usey].” (Mateu 6:19-34) Ov yisalijok yey yimekeshin anch witiyin yom yiney?
Kangal Walik Uyakin wa Want Usheshika
4. Anch ukatin nakash yom ya ku mujimbu, ov chom ik chikutwisha kubudikinaku?
4 Chidi kamu chiwamp nakash kudi muntu kubangin piur pa kudimukin maswir mend ma ku mujimbu ni ma dijuku diend. Pakwez, ang muntu ukat kubangin nakash yom ya ku mujimbu, yibudikin yikutwish kwikal kamu yiyimp nakash. Ap anch walondap nchik anch witiyidin Want, ang mu muchim wend utekin yom yikwau pa ndond ya kusambish, uyakin wa Want ukutwish kusheshik. (Mateu 13:18-22) Chilikej, dichuku dimwing nyikel umwing nsand wamwipula Yesu anch: “Ov, chifanyidin nisala nchik nikala nich mwom wa chikupu?” Wadinga ni ngikadil yimwing yiwamp ni wadinga ni kushakam nau akwau nawamp, pakwez wading ulamatin nakash ku mapit mend ma ku mujimbu. Kelap kutwish kusha mapit mend chakwel ikala mwin kwilej wa Kristu. Chawiy lel waburena chisu chela kumushikij ku kwikal pamwing ni Kristu mu Want wa mwiur. Yesu walonda pa chisu chinech anch: “Chikez kwikal chom chikash nakash kudi ampich kwandam mu Want wa Nzamb!”—Marko 10:17-23.
5. (a) Paul wamukasikesha Timote kusanger yom ik, ni mulong wak? (b) Ov mutapu ik ukatay kusadil Satan “rukat ra nfalang” mud mupit umwing wa kajipesh?
5 Kupwa kwa mivu, mupostol Paul wamufundina Timote, wadinga pa chisu chinicha mu Efes, musumb umwing ujim wa wimpich. Paul wamuvurisha Timote anch: “Mulong etu kitwaletap chom mu mangand, chawiy chimwing kand, kitukusendap chom. Chawiy chifanyidin etu kusangar anch tukwet yakudia ni yidjal.” Chiwapil kamu nakash anch muntu asala mudimu mulong wa kwikal nich “yakudia ni yidjal” yend ni ya dijuku diend. Pakwez Paul wamubabesha anch: “Pakwez antu asotila kwikal ampich akat kuwa mu yoziu, ni kufa mu mupit wa maku mayimp ma usup, makata kuyishikij antu ku kujiy ni ku kushadik.” Satan ubabel. Cha kusambish ukutwish bil kumupwit muntu nich kubabal mu tuyom tukemp kusu. Kupwa pakwambaken yipwichik yijim, chitwishikin ap mutapu wa kwikal ni ndond ya katumb ap mudimu umwing uletina nfalang jivud pakwez ukutwisha kumusutishin chisu chadinga pasak cha kusal yom ya muspiritu. Ching kamu anch twababal, palemp, “rukat ra nfalang” rikutwish kushesh yisakin yijim nakash ya Want. Paul ulondil mwamu anch: “Pakwandamamu, antu amwing apumbukin kal kulemp ni ritiy rau. Michim yau yikat kutem nich yakamish yivud.”—1 Timote 6:7-10.
6. (a) Chakwel kwipuk mupit wa kulondul nakash milong ya mapit, ov chom ik tufanyidina kusal? (b) Ruchingej ik tukutwisha kwikal nich mikalap nchik mashakatin ma kwisak ma mangand?
6 Nich rukat ra kashinsh mulong wa mukadivar nend mwin Kristu, Paul wamwilembila Timote anch: “Chin yom yiney yawonsu” ni ‘kurish kurish kuwamp kwa ritiy.’ (1 Timote 6:11, 12) Tufanyidin kusal usu wa kashinsh anch tusotil kwipuk kusut pamwing ni mulad wa mwom wa mangand matunyingumukina wa kulondul nakash milong ya mapit. Pakwez anch twikasikesh kulondulijan nich ritiy retu, Yehova kakez kutuvuramenap bwat. Kwikalap nchik ukash wa usey wa yom ni kuburen midimu kuvulijadina, ukez kutal kamu nawamp anch tumana yitukweta nich kuswir. Paul wafunda anch: “Kangal ris ra nfalang rakuyikelany, pakwez sangarany nich yom yiukwetany. Mulong Nzamb amwinend walonda anch: ‘Kinikukushap, kinikez kukulikap chikupu.’ Chawiy mwamu niyetu tukutwish kulond patok, wakad wom, anch: ‘[Yehova, NW], ndiy mwin kwinkwash, kinikez kwovap wom. Ov, muntu ukwinsal chom ik?’” (Hebereu 13:5, 6) Mwant David ni yend wafunda kand anch: “Nading nsand, katat nananap kal, pakwez kand kal nimumanangip mwin kutentam amulikil, ap anend aswadil yakudia.”—Kuseng 37:25.
Chilikej cha in Kwilej a Kusambish
7. Malejan ik mapanay Yesu kud in kwilejend piur pa mudimu wa kulejan, ni mulong wak madinga mafanyidina?
7 Chapwishay kuyink apostol end diyiy difanyidina, ndiy wayituma mu Isarel mwawonsu kuya ni kulejan rusangu ruwamp ni kulond anch: “Want wa mwiur udi piswimp.” Radinga rusangu ra musangar mud ik! Yesu Kristu, Mwant wa Umesia, wadinga pakach pau. Mulong apostol ayinau adinga ipana kal mu kumusadil Nzamb, Yesu wayileja awiy kwikal ni ruchingej anch Nzamb ukez kuyilam. Chawiy lel walonda anch: “Kangal wasendany chom cha weny ap chimwing, ap mukombu, ap nsapu, ap yakudia, ap nfalang, ap yikut yaad. Kwawonsu kukukwakanyau nawamp, shakamany mu chikumbu chinicha djat ni piukudiokalanya mu ul winiwa.” (Mateu 10:5-10; Luka 9:1-6) Yehova wela kusal anch in Isarel niyau ikala nich yawonsu yiswiridinau, mulong chadinga chaku chau cha kuyak angendj nawamp.
8. (a) Machuku makemp kurutu kwa rufu rend, ov mulong wak wapanay Yesu yany yisu ya mudimu wa kulejan? (b) Ov chom ik chadinga chifanyidinau kamu in kwilej a Yesu kutek pa ndond ya kusambish mu mwom wau?
8 Kupwa, kurutu kamu kwa rufu rend, Yesu wayibabesha apostol end piur pa mulong wa kwel anch mu machuku ma kurutu akusambish kusal mudimu wau mu yisu yakadau kwijidil. Mud chibudikin cha kupompat kwa patok kwa mujikit wau, mu Isarel kakutwishap kand kuyak mud mutapu wadingau ni kuyak pasak. Chikwau kand, asota kutwal uruu wa Want kwi ngand ya Apagan (akamichid) mu machuku makemp ma kurutu. Katat chafanyidina kusend “nfalang” ni “nsapu.” Chikalap nchik mwamu, afanyidina kudandamen kukimb bil Want wa Yehova ni kutentam kwend, nich kuchingej anch Nzamb ukuyukish usu usadilau mulong wa kuman yakudia ni yidjal yiswiridikina.—Luka 22:35-37.
9. Ov mutapu ik watekay Paul Want pa ndond ya kusambish mu mwom wend padingay ni kudimukin maswir mend ma ku mujimbu, ni chiyul ik chapanay pa mulong winou?
9 Mupostol Paul wadinga chilikej chimwing chipandikena kuwap cha muntu wasadila chiyul cha Yesu. Paul wateka mudimu wa kulejan pa ndond ya kusambish mu mwom wend. (Midimu 20:24, 25) Padingay ni kuya mwi ndond kampand mulong wa kulejan, wading ni kudimukin maswir mend ma ku mujimbu, wasala kand mudimu wa kuchim antent. Kadingap ni kuchingejin antu akwau chakwel amukwasha. (Midimu 18:1-4; 1 Tesalonik 2:9) Pakwez, wadinga ni kuyijikitish arund nend padingau ni kumekesh rukat rau kusutil kumwak ni kumwinkish yipan mwi njil yiney. (Midimu 16:15, 34; Filip 4:15-17) Paul wayikasikesha in Kristu kulik kudiwul yisend yau ya mu dijuku mulong wa kulejan, pakwez anch ikala ni kwisakan mu yisend yau kushalijan. Wayinkisha chiyul cha kusal mudimu, kukat majuku mau, ni kwangan nau antu akwau. (Efes 4:28; 2 Tesalonik 3:7-12) Wayikasikesha kutek ruchingej rau mudi Nzamb, kangal mu mapit ma ku mujimbu, ni kusadil mwom wau mu mulad umekeshina anch ajingunin chakin yom ik yipandikena usey. Kulondulijan nich mafundish ma Yesu, chinech chadinga ni kurumburik kukimb bil Want wa Nzamb ni kutentam kwend.—Filip 1:9-11.
Uteka Want pa Ndond ya Kusambish mu Mwom Wey
10. Kukimb bil Want kurumburikin chom ik?
10 Ov mu chilik ik tukata kusal mudimu wa kulejan rusangu ruwamp ra Want kud antu akwau? Chinech chengamidin, mu chilik kanang, pa mikadil yetu ni pa kujimb kwa kujikitish kwetu. Tuvurikany anch Yesu kalondap anch, ‘Kimbany Want anch ukwetanyap yom yikwau ya kusal.’ Chadingay wija usey wa Want, wamekesha rusot ra Tatukwend, nich kulond anch: ‘Dandamenany kukimb want wend.’ (Luka 12:31) Ap anch avud pakach petu tufanyidin kusal mudimu mulong wa kudimukin maswir metu ni ma majuku metu, ang tukwet ritiy, mwom wetu ukwengamin kamu nakash pa mudimu wa Want watwinkay Nzamb. Pa chisu chawiy chimwing, tukez kuwanyish yisend yetu ya mu dijuku.—1 Timote 5:8.
11. (a) Ov chilikej ik chaletay Yesu chimekeshina anch kadiap awonsu akutwisha kupalangesh uruu wa Want chilik chimwing? (b) Ov milong ik yimwing ya kushinshikin yikutwisha kwikal ni usu pa yitukutwisha kusal?
11 Amwing pakach petu akutwish kusutish chisu chivud kuyisut akwau mu kulejan rusangu ruwamp ra Want. Pakwez mu chishimu chend piur pa mitapu kushalijan ya divu, Yesu wamekesha anch awonsu akweta michim yidia mud divu diwamp akez kusongish mabuj. Mabuj minch? Mikadil ya muntu ni muntu yiyil mu kushalijan. Chimbu cha mivu, ukash wa mujimbu, ni yisend ya dijuku, yawonsu yiney yidi milong yifanyidina kushinshikin. Pakwez anch kudi kujikitish kwa kashinsh, tukutwish kamu kusal yivud. —Mateu 13:23.
12. Ov rutong ik rifanyidina ra muspiritu riyikasikeshinau ansand kushinshikin?
12 Chidi cha manangu kwitekin rutong rikutukwasha kuwejinaku mudimu wetu wa kulejan Want. Ansand awapidil kutongin kamu nakash piur pa chilikej chipandakena kuwap cha nsand mwin Kristu ukweta mushiku, Timote. (Filip 2:19-22) Ov chom ik kand chipandakena kuwap kud awiy anch kudiap kwandam mu mudimu wa chisu chawonsu anch apwish shikol yau ya ku mujimbu? Amakurump (akudila) ni yawiy akutwish kuman ukwash anch itekinaku jintong jifanyidina ja muspiritu.
13. (a) Ov nany ukata kukwat mipak cha kwel kwijik yitufanyidina kusal mu mudimu wa Want? (b) Ang tukimbin bil chakin Want, ov chom ik tumekeshina?
13 Pa ndond pa kuyomb nfik antu tukutwisha kutong anch akutwish kusal yivud, ritiy rifanyidin kutubachik kusal usu wa kwirijek chakwel tutwisha kumusadil kamu Nzamb sens kwilikan nich mashakatin metu ayinetu. (Rom 14:10-12; Galatia 6:4, 5) Mud muchilejenau mu mulong wa Job, Satan ukat kulond anch kubangin kwetu kwa usey kudi kwau kwa kwikal ni mapit ma mujimbu, kuwap kwetu ayinetu, anch chibachikin chetu cha kumusadil Nzamb chidi kwau cha choy. Pakwez ang tukimbin bil chakin Want, twinungidin mu kumekesh chakin anch Djabul udi mwin makasu muyimp nakash. Tukat kumekesh anch yidia pa ndond ya kusambish mu mwom wetu udi mudimu wa Nzamb. Mu kulond ni mu yisalijok, tufanyidin chad lel tumekesha rukat retu rijim mulong wa Yehova, kwanaken kwetu kushinshamena ku ukaleng wend, ni rukat retu mulong wa akwetu antu. —Job 1:9-11; 2:4, 5, NW; Jinswir 27:11.
14. (a) Ov mulong wak kwikal ni program wa mudimu wa chingand kudi kwa ukwash? (b) Ov Atuman avud inungidin nchik mu mudimu wa chingand?
14 Program umwing muwamp ukutwish kutukwash kuwanyish yivud kusut yitukutwisha kusal anch tumukwetap. Yehova amwinend ukwet ‘chisu chatenchikay kal’ mulong wa kushikij rutong rend. (Kubudik 9:5; Marko 1:15) Ang chitwishikin, chiwapidil kubudikin mu mudimu wa chingand pa chisu chimwing ap yisu yivud yitenchikinau rubing ni rubing. Tunan ni tunan twa Atuman’a Yehova mu mangand mawonsu akat kusal mudimu wa uchibol nkwash, end asutish piswimp asaa ading ku dichuku mu mudimu wa kulejan rusangu ruwamp. Tunan ni tunan twa antu akwau akat kusadil mud ayibol a rawonsu, end asutish asaa ading ni chikunku ku dichuku mulong wa kulejan uruu wa Want. Ayibol a pakampwil nau amishoner asutishin ni yawiy chisu chivud ap kupandakanap mu mudimu wa Want. Tukutwish kand kukimb yisu ya kulejan mu mutapu wa kukashimun ruchingej ra Want kud muntu mwin mwawonsu ukutesha. (Yohan 4:7-15) Rusot retu rifanyidin kwikal ra kubudikin kamu mu mudimu winou mud kamu mututwishishina mikadil yetu, mulong Yesu watakela kulond anch: “Chifanyidin rusangu ruwamp ra Want wa Nzamb ez arulejan bil ku mangand mawonsu ni kwikal uman kudi antu a michid yawonsu, chad lel disudiel dia mangand dieza.” —Mateu 24:14; Efes 5:15-17.
15. Kulondulijan nich mudimu wetu, ov mulong wak utongina anch chiyul chidia mu 1 Korint 15:58 chidi kamu cha pa chisu chifanyidina?
15 Chinunginau mu uumwing, ku mitambu yawonsu ya divu, yikalap nchik ngand mushichau, Atuman’a Yehova ipanin kamu nakash mu mudimu winou wa kulejan. Akat kusadil ayinau chiyul cha Baibel chipepidilau: “Chawiy, anamakwam in Kristu, ikasikeshany, wimanany dang mu ritiy, salany nich mushiku midimu ya Nsalejetu Yesu. Ijikany anch, midimu yiukat kusalanya ya Nsalejetu Yesu kiyidiap yamwamu, bwat.”—1 Korint 15:58.
Misamb ya Kuchirikin
• Palonday Yesu anch ‘dandamenany kukimb bil Want,’ ov yom ik yadingay ni kumekesh yifanyidina kutek pa ndond ya kaad?
• Ov yitongijok ik tufanyidina kwikal nich piur pa kudimukin maswir metu ma ku mujimbu ni ma majuku metu? Ov ukwash ik ukutwinkishay Nzamb?
• Ov mitambu ik yimwing ya mudimu wa Want mutukutwisha kusadil?
[Chipich chidia pa paj wa 107]
Mwi ngand yin yawonsu, Atuman’a Yehova akat kulejan nlel rusangu ruwamp, kurutu disudiel dishika